Ποιος ονόμασε πρώτος την Κάρπαθο «ουρανοφίλητη»;

Ποιος ονόμασε πρώτος την Κάρπαθο «ουρανοφίλητη»;

του Μανώλη Δημελλά

Τις τελευταίες μέρες η Κάρπαθος πρωταγωνίστησε στα μέσα ενημέρωσης με το επίθετο «ουρανοφίλητο» νησί.

Αιτία η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κα Κατερίνα Σακελλαροπούλου, αφού σε ανάρτηση της χρησιμοποίησε αυτή τη λέξη για να χαρακτηρίσει το νησί.

«….Σε τούτο το “ουρανοφίλητο” νησί, στο νοτιανατολικό άκρο του Αρχιπελάγους, κάθε εκδήλωση, κάθε καθημερινή δραστηριότητα κουβαλάει το άρωμα ενός πανάρχαιου πολιτισμού και την ουσία της λαϊκής δημιουργικότητας…».

Αυτά, μεταξύ άλλων, γράφει στην ανάρτηση της η ΠτΔ και μας δίνει την ευκαιρία να τρέξουμε πίσω, να βρεθούμε στις εποχές της ιταλοκρατίας και να θυμηθούμε τον πατριώτη ποιητή Μιχάλη Πετρίδη, από το Καστελλόριζο, αφού εκείνος ήταν ο πρώτος που ονόμασε ουρανοφίλητη την Κάρπαθο!

 

Ουρανοφίλητο νησί
με τα δροσάτα κάλλη σου,
που κρύβει πλούσιες χλωρωσιές
η καρποφόρα αγκάλη σου,
που κάθε σου εκλεχτό παιδί
πλέκει τρανό στεφάνι
στο τιμημένο μέτωπο
να ’ρθει να σου το βάνει,
μη σε φοβίζει η χειμωνιά
που σ’ έζωσε τριγύρα.
Θα σού ’ρθει πάλι η Άνοιξη
μ’ ανθούς, πουλιά και μύρα.

 

Το ποίημα του Πετρίδη ήρθε στην επιφάνεια στην 60η Επέτειο του Επαναστατικού Απελευθερωτικού Κινήματος Καρπάθου, από τον ομότιμο καθηγητή λαογραφίας κ. Μηνά Αλ. Αλεξιάδη.

Ο Αλεξιάδης εκφώνησε  τον Πανηγυρικό Λόγο στο Δημοτικό Διαμέρισμα Μενετών (5 Οκτωβρίου 2004),ενώπιον του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Δ. Στεφανόπουλου.

Διάβασε το αναφερθέν ποίημα και έκανε μάλιστα αναφορά στο επίθετο που χρησιμοποίησε ο Πετρίδης.

Ο Πανηγυρικός λόγος περιλαμβάνεται στο βιβλίο: ΗΘΟΣ ΚΑΙ ΛΕΒΕΝΤΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΠΑΘΟ ΤΗΣ 5. ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944, ας διαβάσουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από τον λόγο του κ. Αλεξιάδη:

«Η ποιητική ενατένιση (πριν από 78 χρόνια) του γνωστού Δωδεκανήσιου ποιητή (από το Καστελλόριζο) Μιχαήλ Πετρίδη (1886-1973) προς την «ουρανοφίλητη» Κάρπαθο παριστάνει όμορφα, νομίζω, το περίγραμμα της μακραίωνης ξενικής κατοχής του νησιού (Βενετοκρατία, Τουρκοκρατία, Ιταλοκρατία, Γερμανική κυριαρχία) και παράλληλα δίνει το προμήνυμα των ιστορικών γεγονότων της 5. Οκτωβρίου 1944 , που οδήγησαν στην κατάκτηση της Ελευθερίας του.
Αυτή την «Άνοιξη» με το «τρανό στεφάνι» «κάθε εκλεχτού παιδιού» της Καρπάθου αναπολούμε και τιμούμε σήμερα, εδώ στον Ιερό Βράχο της Παναγίας των Μενετών, όπου έγινε η έκρηξη του Απελευθερωτικού Κινήματος εναντίον των Ιταλών και είχε στη συνέχεια την ομόθυμη επαναστατική συμμετοχή όλων των Καρπαθίων. Ένα μικρό νησί στην εσχατιά του Αιγαίου, με λίγες χιλιάδες πληθυσμό, με πενιχρά στρατιωτικά μέσα, μόνο του, τόλμησε να εξεγερθεί εναντίον τακτικών στρατιωτικών δυνάμεων για την ενσάρκωση του οράματος της Ελευθερίας ύστερα από αιώνες δουλείας και καταπίεσης. Ο παράτολμος αγώνας έφερε την Ελευθερία. Τιμούν το εντυπωσιακό αυτό γεγονός αντίπαλοι και φίλοι.
Τιμούμε όμως συγχρόνως εφέτος τη συμπλήρωση 60 χρόνων Ελευθερίας των Καρπαθίων, με πρώτον εσάς, κύριε Πρόεδρε της Δημοκρατίας, τον πρώτο πολίτη της χώρας, που η σημερινή σας παρουσία, για δεύτερη φορά, μετά από πέντε χρόνια, λαμπρύνει την εφετινή Επέτειο του Απελευθερωτικού Κινήματος και της προσδίδει την πρέπουσα αίγλη, αναγνώριση και ακτινοβολία.
Η Επέτειος αυτή έχει ξεχωριστή σημασία. Πέρασαν ήδη εξήντα χρόνια από τότε. Αναπολούν με συγκίνηση οι παλαιότεροι, διδάσκονται με καμάρι οι νεώτεροι…………»

Ο Μιχαήλ Πετρίδης (1886-1973) γεννήθηκε στο Καστελλόριζο ήταν λογοτέχνης – εκπαιδευτικός και διετέλεσε γυμνασιάρχης θηλέων Λαμίας.

Φοίτησε στη Φιλολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη διάρκεια των σπουδών του τύπωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή (1910), ενώ δύο χρόνια αργότερα μετέβη στο Καστελόριζο, τόπο καταγωγής του, όπου πήρε μέρος στην επανάσταση του 1912.

Στη διάρκεια της προσωρινής γαλλικής κατοχής και στη μεταβίβαση του νησιού στους Ιταλούς αντέδρασε ενεργά, γι’ αυτό απολύθηκε από τη θέση του διευθυντή της Σαντραπείας σχολής. 
Η ποίησή του διακρίνεται για τον έντονο νησιωτικό χαρακτήρα της και την προσήλωσή του στις παραδόσεις.

Επίσης ο Πετρίδης υπήρξε αντιπρόσωπος του Καστελλορίζου και ο επικεφαλής -ο μοναδικός- στις συνομιλίες με το υπουργείο των Εξωτερικών και με τον διευθυντή του Τμήματος Ανατολικών Υποθέσεων του Υπ.Εξ. Ίωνα Δραγούμη, του οποίου ήταν συνεργάτης.

Έχει γράψει κείμενα σε όλα τα φιλολογικά περιοδικά της εποχής του, όπως επίσης και σε εφημερίδες. Ξεχωρίζει η συνεργασία του με την ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΑΚΗ ΑΥΓΗ του Βωλαδιώτη εκδότη Μιλτιάδη Παπαμανώλη.

Μεταξύ άλλων έχει γράψει ποιητικές συλλογές όπως «Λογάκια», «Εξάστιχα» Α΄ και Β΄ σειρά, «Η νέα μας ποίηση», «Τραγούδια της γυναίκας», «Κυματισμός καρδιάς και νου» «Ψυχής αντίλαλοι», «Σπονδή στα λυτρωμένα Δωδεκάνησα», τα πεζά του «Πώς αγαπούν οι Τουρκάλλες», «Νιάτα που διψούν»-εδώ εμφανίζεται ως πεζογράφος δυνατός και άλλου βεληνεκούς, «Σύντομοι χαρακτηρισμοί των τωρινών μας λογοτεχνών (1927)», «Προς το λυτρωμό της-και άλλα διηγήματα», κριτικές, επιμέλειες εκδόσεων με κορυφαία την επίτομο Ιστορία του Ελληνικού Έθνους κ.ά.