του Μανώλη Δημελλά
Πριν από λίγους μήνες διαβάσαμε τα νέα δεδομένα για τη μετάλλαξη του κορωνοϊού που προέκυψαν από πρόσφατη έρευνα των Ινστιτούτων Πληροφορικής και Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας Έρευνας καθώς και του Εργαστηρίου Μοριακής Μικροβιολογίας και Ιολογίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
Μάλιστα σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας ο πιο πρόσφατος κοινός πρόγονος των γονιδιωμάτων του ιού SARS-CoV-2 υπήρξε 47 ημέρες πριν την πρώτη καταγεγραμμένη μόλυνση στις 24/12/2019, δηλαδή στις αρχές Νοεμβρίου του 2019. Επίσης παρουσιάζει ενδιαφέρον ότι ο κοινός πρόγονος του κορωνοϊού SARS-CoV-2 και του κορωνοϊού της νυχτερίδας εμφανίστηκε πριν από περίπου 29 χρόνια.
Πρόκειται για τους ερευνητές, Π. Παυλίδης, Μαρία Βασίλαρου, Νίκος Αλαχιώτης και Ιωάννα Γαρεφαλάκη και ο Απόστολος Μπελούκας, με καταγωγή από την Κάρπαθο.
Ο Δρ. Απόστολος Μπελούκας, εξήγησε στα Καρπαθιακά Νέα
τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες στην έρευνα για την κατανόηση της γενετικής ετερογένειας του ιού.
«Εργαστήκαμε κα αναλύσαμε το γενετικό υλικό του ιού με σκοπό να δούμε τι συνέβη από τότε που ο ιός άλλαξε ξενιστή, δηλαδή από τότε που βρέθηκε μέσα στον άνθρωπο. Πιο απλά, τους πρώτους τρεις μήνες της πανδημίας, μαζέψαμε γενετικό υλικό από όλο τον κόσμο και το μελετήσαμε».
- Με πιο τρόπο μολύνει και εξελίσσεται ο ιός;
«Ο ιός εξελίσσεται κυρίως μέσω τυχαίων μεταλλάξεων που συμβαίνουν στο RNA γενετικό του υλικό. Το RNA είναι «ασταθές» και όπως συμβαίνει σε όλους τους ιούς με γενετικό υλικό RNA μεταλλάσσεται και αλλάζει συνεχώς. Ένας ακόμη τρόπος είναι ο γενετικός ανασυνδυασμός. Το γενετικό υλικό του νέου ιού που μας μολύνει πιθανόν να προέκυψε από γενετικούς ανασυνδυασμούς μέσα σε ξένους οργανισμούς πριν περάσει στον άνθρωπο».
- Από την νυχτερίδα και τον παγκολίνο στον άνθρωπο;
«Εντοπίσαμε ενδείξεις για συμβάντα ανασυνδυασμού τα οποία περιλαμβάνουν και γονιδιώματα κορωνοϊών και από άλλους ξενιστές, όπως το σπουργίτι και ο σκαντζόχοιρος. Παρόλο που δεν μπορέσαμε να το αποδείξουμε άμεσα, υπάρχουν ενδείξεις ότι ενδεχομένως να έχουν συμβεί και πρόσφατοι ανασυνδυασμοί ανάμεσα σε κορωνοϊούς οι οποίοι βρίσκονται μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Αυτό σημαίνει ότι το γονιδίωμα του ιού μπορεί να μην βρίσκεται ακόμη στην τελική του μορφή».
Όπως μας εξήγησε ο Δρ Μπελούκας . «Παρακολουθώντας την εκθετική αύξηση του ιικού πληθυσμού θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο πληθυσμός αυτός μέχρι σήμερα δεν έχει φτάσει σε ισορροπία. Το γεγονός αυτό ίσως δικαιολογεί τη μεγάλη ετερογένεια στα γονιδιώματα του SARS-CoV-2».
Μέσα σε όλα ο Δρ Μπελούκας μας δίνει και ένα καλό νέο
σε σχέση με άλλους RNA ιούς, ο ιός SARS-CoV-2 μεταλλάσσεται με μικρότερο ρυθμό. Κι αυτό είναι κάτι το οποίο επιβεβαιώνεται και από την παρούσα έρευνα. «Το εύρημα αυτό», καταλήγει ο καθηγητής, «είναι ελπιδοφόρο, αφού εξαιτίας του χαμηλού μεταλλακτικού ρυθμού μπορούμε να ελπίζουμε ότι είναι δυνατό τα εμβόλια που ήδη σχεδιάστηκαν και λαμβάνουν άδειες από τις εποπτικές αρχές αυτές τις ημέρες να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά, βοηθώντας μας να περιορίσουμε εάν όχι να ανακάμψουμε τη διασπορά της πανδημίας».
Ο κ. Μπελούκας σπούδασε στο Τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή στο γνωστικό αντικείμενο της Μοριακής Ιολογίας και Μοριακής Επιδημιολογίας Λοιμωδών Νοσημάτων στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και βαθμολογήθηκε με «Άριστα».
Διετέλεσε μεταδιδακτορικός ερευνητής, Κύριος Ερευνητής(2013-2018) και σήμερα είναι Honorary Senior Lecturer στο Τμήμα Κλινικών Λοιμώξεων, Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας και στο Ερευνητικό Ινστιτούτο Λοιμωδών Νοσημάτων του Πανεπιστημίου Λίβερπουλ.
Είναι μέλος πολλών Επιστημονικών Εταιρειών στην Ελλάδα. Επίσης έχει διατελέσει μέλος πολλών επιστημονικών εταιριών και μέλος της ομάδας σύνταξης επιστημονικών περιοδικών, που δημοσιεύουν εργασίες με το με το σύστημα κριτών (peer-review), ενώ έως σήμερα έχει προσκληθεί να αξιολογήσει περισσότερες από 150 μελέτες και εργασίες που έχουν υποβληθεί σε περισσότερα από 20 διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Στα ερευνητικά του ενδιαφέρονται συμπεριλαμβάνονται και οι εφαρμογές της μοριακής βιολογίας και επιδημιολογίας στη δημόσια υγεία.
Συνέγραψε βιβλία και μελετήματα στο γνωστικό του αντικείμενο και το έργο του, έχει υπογράψει ή/και συνυπογράψει περισσότερες από 50 επιστημονικές εργασίες, οι οποίες έχουν δημοσιευθεί σε διεθνή περιοδικά έχει ήδη αναγνωριστεί από Έλληνες και ξένους ερευνητές.
