Γράφει η Ελευθερία Μουρσελλά-Δράκου στην ΡΟΔΙΑΚΗ

 

Σε δυό βουνών τους πρόποδες
στην κορυφή μιας ράχης
για σιγουριά σε κτίσανε
ωραία θέα νά’χεις.
Κακαρόλης Βασίλειος
Ήθελα στην Αμερική
να ήμουν κυβερνήτης
να μην αφήνω να περνά
κανένας Ολυμπίτης.
Κ. Παυλίδης

Άνοιξαν τα σχολεία.

Η μνήμη μου ανατρέχοντας στα περασμένα στην τότε ωραία εποχή με συγκίνηση αναπολώ τη σχολική χρονιά 1959-60. Διαβάζοντας στην τοπική εφημερίδα «Η Ροδιακή» τα τόσο ωραία και εγκωμιαστικά άρθρα ανθρώπων που επισκέφτηκαν την Έλυμπο και γενικά την Κάρπαθο δεν μπορούσα να μην πάρω χαρτί και μολύβι και να γράψω αυτά που έζησα τόσο στην Όλυμπο όσο και στα Πηγάδια.

Στην ψυχή μου και στο νου μου έστησαν χοροστάσι όλες οι πρωτόγνωρες στιγμές που έζησα σαν πρωτάρα δασκάλα στην «Έλυμπο Καρπάθου» στο όμορφο και τότε απομονωμένο χωριό. Εδώ ζει μια κοινωνία μητριαρχική που κρατά ανόθευτα στοιχεία της δωρικής διαλλέκτου. Ε! Μο= Ε μαμά. Σαν θέλεις;=Τι θέλεις;Το πρωί λέγαμε καλημέρα να μας απαντούσαν. Καλό νύχα.

Ίσως μια ευχή για την άλλη μέρα. Οι χαρακτηριστικοί ανεμόμυλοι και η όλη αρχιτεκτονική των σπιτιών της που διατηρείται μέχρι σήμερα και μάλιστα βελτιωμένη την κάνουν να ξεχωρίζει απ’ τ’ άλλα επίσης γραφικά χωριά της Καρπάθου και της Δωδεκανήσου.

Ο δύσβατος τόπος σημάδεψε τη ζωή των κατοίκων της γιατί και το φυσικό περιβάλλον είναι ένας παράγοντας που παίζει σπουδαίο ρόλο στη ζωή των κατοίκων του. Λειτούργησε ευεργητικά και ανέδειξε τόσα μορφωμένα παιδιά που μέχρι σήμερα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην κοινωνία. Απόφοιτη της Παιδαγωγικής Ακαδημίας της Ρόδου μόλις αποφοίτησα έφθασα στην Όλυμπο μη γνωρίζοντας τις δυσκολίες που θ’ αντιμετώπιζα αλλά με θάρρος για να προσφέρω τις γνώσεις μου στα παιδιά.

Πεισματικά η Όλυμπος παραμένει ικανή να κρατά τη δάδα της ελληνικής παράδοσης όπως και τ’ άλλα χωριά της Καρπάθου και της Δωδεκανήσου. Διατηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τα ήθη και έθιμά μας που συγκινούν κάθε άνθρωπο. Την εποχή του 1960 η Όλυμπος ήταν τελείως διαφορετική απ’ αυτή που είναι τώρα.

Η τότε καθημερινότητα των κατοίκων ήταν πολύ δύσκολη. Ούτε δρόμος, ούτε νερό, ούτε ηλεκτρικό ρεύμα. Όμως παρ’ όλες τις δυσκολίες τα πανηγύρια και τα γλέντια τους ήταν οι πραγματικές οάσεις. Αναπολώ το 5/θέσιο δημοτικό σχολείο με τους υπέροχους εκπαιδευτικούς όπως τον διευθυντή τον αξιόλογο αείμνηστο Νικία Κόνσολα. Του χρωστάω πάρα πολλά σαν πρωτάρα δασκάλα. Με συνέστησε να μάθω γραφομηχανή και ιταλικά με τη ξέθοδο «άνευ διδασκάλου».

Αργότερα στη ΧΕΝ έμαθα γραφομηχανή και μπόρεσα να εξυπηρετήσω και άλλους διευθυντές στα σχολεία που υπηρέτησα. Στο διδακτικό προσωπικό ήταν ο αείμνηστος Κοσμάς Παυλίδης που με τη λύρα του και το μαντολίνο του διασκέδαζε στα γλέντια τους συγχωριανούς του. Επίσης ήταν και δύο Ροδίτες δάσκαλοι όπως ο πάντα χαμογελαστός και πράος Ιάκωβος Κυπριώτης και ο κ. Κυριάκος Παπακυριάκου που πρόσφατα είχε διοριστεί. Παρ’ ότι ήταν η πρώτη φορά που ζούσα μακριά από την οικογένειά μου, ο Θεός με βοήθησε και βρήκα εξαιρετικούς ανθρώπους που με την αγάπη τους με έκαναν να μην σκέφτομαι ότι ήμουν μόνη.

Με συγκίνηση θυμάμαι την αείμνηστη σύζυγο του διευθυντή μου την κ. Μαρία που όταν πήγαινα στο σπίτι τους και την έβλεπα να κουνά το μωρό τους πάντα μου έλεγε: «Καλώς την την καλή την κόρη». Διδάχτηκα πάρα πολλά από τον τρόπο ζωής στην Όλυμπο. Εντυπωσιάστηκα από την αξιοσύνη της Ολυμπίτισσας και την εργατικότητα των κατοίκων της Ολύμπου. Τη θαύμαζα για τα υπέροχα υφαντά, τα κεντήματα με τα χαρούμενα σχέδια και ιδίως λουλούδια και για τις λεπτοπλεγμένες δαντέλες που στόλιζε το σπίτι της.

Θαύμαζα την αντοχή της να περπατά ανάμεσα στα δύσβατα μονοπάτια μέχρι την Αυλώνα και ιδίως για το τόσο παραδοσιακό πανηγύρι του Αη-Γιάννη στη Βρουγούντα. Η φορεσιά της ξεχωριστή, φτιαγμένη από τα επιδέξια χέρια της με τα πιο σοβαρά και σκούρα χρώματα τα υφάσματα για τις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες και με τα πιο ζωντανά και έντονα χρώματα τα υφάσματα για τις νέες κοπέλες. Ώρες και ώρες μπορώ να γράφω για όσα έζησα ένα χρόνο σ’ αυτό το χωριό. Δεν αναφέρω ονόματα αν και στην ψυχή μου τα κρατώ σαν φυλαχτά με το φόβο μήπως λησμονήσω κάποιο όνομα. Έστω και καθυστερημένα οφείλω να εκφράσω ένα ευχαριστώ στους κατοίκους της Ολύμπου.

Θα ήταν παράλειψή μου αν δεν έγραφα και για τα όμορφα χρόνια 1963-66 που έζησα ως δασκάλα στα Πηγάδια Καρπάθου. Πράγματι η Κάρπαθος η ανεμόεσσα κατά τον Όμηρον είναι ένα από τα ευλογημένα νησιά της Ελλάδας μας.

Δικαιολογημένα καμαρώνει για τα βλαστάρια της που πάντα διαπρέπουν και αναδεικνύουν τις ομορφιές της. Πάντα θυμάμαι το 6/θέσιο δημοτικό σχολείο των Πηγαδίων με τους εξαίρετους εκπαιδευτικούς, τον αείμνηστο Ανδρέα Μπέρτον, Φ. Βαμβακά και τις εξαιρετικές και μέχρι τώρα φίλες μου δασκάλες Ευδοξία Αρ. Ματσάκη και Ειρήνη Γ. Χριστοδούλου. Διευθυντής μας ήταν ο αείμνηστος Γ. Ορφανός. Με συγκίνηση θυμάμαι τις ωραίες και ευγενικές φίλες Ευδοξία, Φωτεινή, Πόπη, Ειρήνη, Τέτη, Καλλιρρόη και Σοφία.

Πάντα στην ψυχή μου είναι χαραγμένη η μορφή της τόσο ευγενικής άριστης σπουδάστριάς μου Ευαγγελίας Εμ. Λάμπρου που τόσο νωρίς έφυγε από κοντά μας.
Ευχαριστώ τις φίλες μου κορίτσια καλών οικογενειών που με βοήθησαν να ζήσω τόσο υπέροχα στην Κάρπαθο. Όλες μαζί με την άφιξη του πλοίου που ήταν σωστό πανηγύρι πηγαίναμε στο πρακτορείο για να πάρει η καθεμία το περιοδικό που προτιμούσε.

Συνήθως ήταν το περιοδικό «Γυναίκα». Η διασκέδασή μας ήταν κάθε Κυριακή όποτε έπαιζε στο σινεμά ελληνική ταινία να χαιρόμαστε ακούγοντας τον Γαβαλά και τη Ρία Κούρτη. Συχνά πηγαίναμε στο ζαχαροπλαστείο του Πιττά για ν’ απολαύσουμε το εξαιρετικό παγωτό του και το γαλακτομπούρικο. Όλοι οι υπάλληλοι διατηρούσαν καλές σχέσεις και μεταξύ τους και μεταξύ των κατοίκων του νησιού. Πάντα προσπαθούσα για το καλό του νησιού. Θαύμαζα τις εξαιρετικές δραστήριες Καρπάθιες για τη νοικοκυροσύνη τους. Πάντα άξιες μέσα από τους συλλόγους και ιδίως από το «Λύκειο Ελληνίδων Εργάνη Αθηνά» που ήταν ένα από τα παραρτήματά του και στην Κάρπαθο διατηρούσαν την υπέροχη ελληνική μας παράδοση. Πάρα πολλές είναι οι Καρπαθιές που έχουν αφήσει θετικά τα αποτυπώματά τους στην ψυχή μου.

Δεν αναφέρω ονόματα τα οποία ήταν και είναι ενεργά μέλη στην κοινωνία της Καρπάθου, με φόβο μήπως λησμονήσω κάποιο όνομα. Θαυμάζω τις γυναίκες της Καρπάθου όπως και όλες οι Δωδεκανήσιες γυναίκες γιατί πάντα πρωτοστατούσαν σε κάθε αγώνα της ζωής. Με θάρρος, λογική και εργατικότητα αντιμετωπίζουν τις όποιες δυσκολίες. Αντάμα μ’ όλες τις Ελληνίδες κράτησαν και θα κρατούν την Ελλάδα μας το λίκνο της δημοκρατίας πάντα ψηλά όπως της αρμόζει και της αξίζει.

Έζησα κοντά τους θαυμάζοντας τα καλοδιατηρημένα ξωκλήσια τους και τα περιποιημένα αρχοντόσπιτά τους. Νοερά ζω τα υπέροχα πανηγύριά τους γάμους και γενικά κάθε εκδήλωσή τους, όπως τα εφτά του μωρού. Αυτό γινόταν παλιά και στη Ρόδο, όπως μου έλεγε η μητέρα μου.

Γράφοντας αυτά τα λόγια θέλω να εκφράσω τις υπέροχες στιγμές που έζησα ως δασκάλα λουσμένες με το δυσεύρετο άρωμα της αγάπης τόσο των γονιών όσο και των παιδιών.
Με δυνάμωναν και κατόρθωσαν να ξεπερνώ τις όποιες δυσκολίες.

Στους χαλεπούς καιρούς που ζούμε με την πνευματική ομίχλη, θα πρέπει κάθε άνθρωπος με την καλή στάση της ζωής του να γίνει πρότυπο για κάθε παιδί. Κοντά στα παιδιά η ψυχή μου έμαθε να θρέφεται με τις μικρές χαρές. Στους κατοίκους της Ολύμπου-Πηγαδίων, Ψίνθου. Παραδεισίου, Μαριτσών, Ιαλυσού και πόλεως Ρόδου στα σχολεία που αξιώθηκα να υπηρετήσω και σ’ όλα τα τότε παιδιά και τώρα με τις οικογένειές τους. Εύχομαι όπως ο πανάγαθος Θεός να είναι δίπλα τους και να τους χαρίσει το καλύτερο για τη ζωή τους.

Αυτό άλλωστε που ποθεί κάθε εκπαιδευτικός είναι η πραγματική ευτυχία για κάθε παιδί.
Κάρπαθο με τις ομορφιές
και τα ξακουστά χωριά σου
Να καμαρώνεις και να χαίρεσαι
τ’ άξια παιδιά σου.

Ευχαριστώ τον Θεό που έγινα δασκάλα γιατί κοντά στα παιδιά κατάλαβα τι αξία έχουν στη ζωή μας τα μικρά και απλά πράγματα και όχι τα μεγάλα.
Όπως…
Το χαμόγελο ενός παιδιού και η αυθόρμητη αγκαλιά του.

Υ.Γ.:
Οι μαντινάδες για την Όλυμπο μου τις έδωσε ο κ. Μανόλης Σοφίλλας.
Η φορεσιά που φορώ είναι της Άννας Σακέλλη.
Οι φωτογραφίες είναι από την άφιξη του πλοίου και από το σχολείο των Πηγαδίων.