του Μανώλη Δημελλά
Την 1η Μάρτη 1935 ξέσπασε το βενιζελοπλαστηρικό κίνημα. Όλα ξεκίνησαν με την κατάληψη όλου σχεδόν του πολεμικού στόλου (που βρισκόταν στις ναυτικές βάσεις της Σαλαμίνας), καθώς και της Στρατιωτικής Σχολής των Ευελπίδων. Στους κινηματίες προσχώρησαν αμέσως οι μονάδες του στρατού, που έδρευαν στα νησιά, στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Ωστόσο, η κυβέρνηση Τσαλδάρη – Κονδύλη, στηριζόμενη στις άλλες στρατιωτικές δυνάμεις και εκμεταλλευόμενη τα στρατιωτικά λάθη των κινηματιών, κατάφερε, έπειτα από δεκαήμερες μάχες, να επιβληθεί. Μετά την ήττα του κινήματος, ο Ελευθέριος Βενιζέλος έφυγε από την Ελλάδα, την οποία και δεν θα ξαναδεί πια μέχρι το θάνατο του, τότε πέρασε από τα Δωδεκάνησα.
Ο Βενιζέλος και άλλοι κινηματίες αναχώρησαν – την νύκτα της 11ης προς 12η Μαρτίου 1935 από την Σούδα με το Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ – προς τα Ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα. Αποβιβάσθηκαν στην παραλία Χέλατρος της Κάσου. Οι κάτοικοι τους υποδέχτηκαν και τους φιλοξένησαν.
Στις 14 Μαρτίου αποβιβάστηκε στην Κάρπαθο, όπου διανυκτέρευσε στο νεόκτιστο ιταλικό διοικητήριο. Ο Αντρέας Ηλ. Μακρής αναφέρει στο βιβλίο του: «Ποτιδαίων Εύθυμα, Σοβαρά & Κωμικοτραγικά»:
«Άφιξη 10 το πρωι από την Κάσο του Εθνάρχη Ελευθερίου Βενιζέλου με το ιταλικό αντιτορπιλικό CALATAFIMI και το επιτελείο του, ναύαρχο Δεμέστιχα, πλοιάρχους Αλεξανδρή, Κουλιαλέξη(αργότερα ναύαρχοι) και τους πολιτικούς Κούνδουρο, Μαρή, Σκουλλά. Στα Πηγάδια οι ιταλικές αρχές του υποδέχτηκαν μάλλον χλιαρά, χωρίς την παρουσία κοινού αφού τους απηγορεύθη η κυκλοφορία κατά την ημέρα της άφιξης! Το ολοκαίνουριο ford gabriole αυτοκίνητο με σοφέρ τον Μιχαλάκη Γ. Μακρή τους μετέφερε στα διοικητήρια. Ο Βενιζέλος εξεπλάγην ευχάριστα με την ευγένεια και τις επαγγελματικές ικανότητες του εικοσάχρονου οδηγού, κάνοντας του διάφορα κομπλιμέντα».
Στην Κάρπαθο ο Βενιζέλος και οι επίσημοι φιλοξενήθηκαν στο κτήριο των ιταλικών διοικητηρίων, σημερινό Επαρχείο, που εκείνη την εποχή είχαν ολοκληρωθεί οι εργασίες της κατασκευής του.
Στις 15 αναχώρησε από την Κάρπαθο για τη Ρόδο, και στις 17 επιβιβάστηκε στο ταχύτατο REX, με προορισμό την Νάπολη της Ιταλίας. Από εκεί συνέχισε για το Παρίσι.
Κατά την αποβίβαση του στην Ιταλία, όπου υπέστη και ελαφρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, σταθμίζοντας την τελευταία και την πιο άτυχη φάση της πολιτικής του σταδιοδρομίας, θα πει στη γυναίκα του :
«Ελενίτσα, οι μεγάλοι μαστόροι κάμνουν και μεγάλα λάθη».
Στις 23 Απριλίου καταδικάζεται σε θάνατο, σαν ηγέτης του κινήματος, από το έκτακτο Στρατοδικείο.
Στην Ελλάδα θα γυρίσει μόνο μετά θάνατον, το 1936.
Με πληροφορίες: mydaimoncom.blogspot.com/2017/08/1935_6.html
rizospasis.gr
