γράφει ο Αριστείδης Μιαούλης
Δεν συγκαταλέγονται στα απομεινάρια του παρελθόντος οι στιγμές που ζεις σε τούτο τον τόπο. Εδώ συμπονούνται ο καθημερινός μόχθος και η τάξη. Δεν το διαπίστωσα όψιμα αυτό στην ΄Ολυμπο και το Διαφάνι της Καρπάθου.
Από το 1983 που ξεκίνησα συστηματικά τα ταξίδια μου, είτε για ραδιοφωνικές καταγραφές είτε για προσωπική αφύπνιση. Τους έμαθα σχεδόν όλους εδώ. Και με έμαθαν. Και έγινα φανατικός θιασώτης του βίου τους. Παρασύρθηκα στη δίνη του τρόπου ζωής τους. Και συνειδητά άφησα να παρασυρθώ αφού πια με αρκετούς, ξέρουν ποιοι και ποιες είναι δημιουργήθηκε μια σχέση αρκετά παραπάνω από φιλική.
6 τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ και δεκάδες ραδιοφωνικές εκπομπές ίσαμε σήμερα άφησαν το έντονο αποτύπωμά τους πάνω μου. Και βγήκαν παράλληλα αυτές οι διαδρομές μνήμης με τη ζωή στον γενέθλιο τόπο μου την Πάτμο. Ιδίως τούτες τις ώρες της Μεγάλης Εβδομάδας και του Πάσχα.
Από τους «Αλατζάρους» τα «σταυροκούλουρα» ίσαμε το «οφτό». Από το «Μυροφόρεμα» του τέμπλου που γίνεται από τον παπα Γιάννη στο Ναό της Κοιμήσεως στην ΄Ολυμπο ώς τη διαδρομή της Βανάντας την Τρίτη του Πάσχα με τον παπα – Μηνά στο Διαφάνι.
Ποιος μπορεί να εισέλθει στα μύχια της Ολυμπίτισσας και να ερμηνεύσει τις εσωτερικές διεργασίες που δημιουργούν εκείνο το ηφαίστειο που εκρήγνυται μπρος στον Επιτάφιο;
Μόνο ο πιο ασκημένος στον πόνο μπορεί να αγγίξει τις συντεταγμένες του Επιταφίου Θρήνου τους. Τα αναφιλητά μπροστά στις εικόνες των δικών τους νεκρών μας θυμίζει αβίαστα τους θρήνους των αρχαίων γιαγιάδων τους χωρίς παραχαράξεις.
Ο Χάρος είναι αήττητος όμως ελπίζουμε από τα χρόνια του προπατορικού αμαρτήματος και της Ανάστασης του Χριστού μας κάπως θα έχει λυγίσει στα δάκρυα αυτών των μυροφόρων. Δεν γίνονται επιφανειακά όλα αυτά. Ουτε εξελίσσονται σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον διότι δεν είχε, δεν έχει και ούτε θα έχει να συναγωνιστεί κανέναν αυτός ο τόπος.
Ο μόνος συναγωνισμός που διαπιστώνω κάθε φορά είναι αυτός της εσωτερικής απόλυτα αποδεκτής τελετουργίας και της ατομικής αυτοπεποίθησης «κάνω το καλύτερο». Για την οικογένειά μου, για το σπίτι μου, για τον περίγυρό μου, για την κοινωνία που ζω.
Τι ομορφιά! Παντού! Στα χρώματα στη συμπεριφορά αλλά και που να δοκιμάσετε και τις γεύσεις. Αδημονώ να βρεθώ στο Πλατύ και στο Σελάϊ για να γεμίσουν τα μάτια και η ψυχή μου χρώματα. Μαεστρία φαντασία. Ναι, στα σακοφούστανα των κοριτσιών και στα πλουμιά.
Κάποιοι λένε πως είναι πολλά, κάποιοι πως δεν έχουν σχέση με το χτες. Οι πολιτισμικές αλλαγές ασφαλώς και έχουν επηρεάσει και την Ολυμπίτικη νεανική φορεσιά. Και πρέπει να χαιρόμαστε γιαυτό, γιατί η προσαρμογή στα δεδομένα της εποχής αποδεικνύει τη συνέχεια…
Την ιστορία και τον πολιτισμό αυτού του ευλογημένου τόπου πολλοί έχουν περιδιαβάσει, μελετήσει και παρουσιάσει. Και σκέφτομαι πως αν δεν υπήρχε αυτή η προσαρμοστικότητα στις εποχές, θα έψαχναν να βρουν έναν πολιτισμό που χάθηκε σαν την Ατλαντίδα.
Απ΄τις δροσοπηγές αυτού του τόπου αντλούμε κατ΄ευθείαν στη ροή τους στοιχεία που αφορούν αυτή καθαυτή την ανθρώπινη ύπαρξη και επικοινωνία. Ένα πολύ ωραίο έθιμο , αυθεντικό εφαλτήριο της αυτογνωσίας μας είναι και και της «προσφορέας» όπως μου το εξήγησαν οι αγαπημένες φίλες μου:
Ο Ολυμπίτης του χωριού, θα ετοιμάσει και θα στείλει στον κουμπάρο του τον τσοπάνη , τους οποίου βάφτισε παιδί, έναν άρτο – προσκλητήριο δηλωτικό της διάθεσης να τον δουν το Μ. Σάββατο.
Θα φέρει μαζί του το κανίσκι, με δρίλα, ξυνόγαλο, τυρί (μανούλια τα λένε εδώ) και το κατσικάκι το σφαγμένο. Με πολλούς συμβολισμούς θα τα κουβαλάει έχοντάς τα πάνω στο κεφάλι του. Απ΄την πλευρά του ο άλλος κουμπάρος θα έχει ετοιμάσει άλλα δώρα ισάξια αυτών που έλαβε όπως: Μέλι, μακαρόνια, παιδικά φορέματα η υφάσματα, σαπουνάκια και πολλά άλλα που μπορούν να βρεθούν στο χωριό. Και βέβαια το «κουλούρι» του βοσκού» με τα αυγά.
Όλα τούτα, και άλλα τόσα έθιμα οικοδόμησαν το σημερινό πολιτισμό. Οι προκομένοι Ολυμπίτες και Διαφανιώτες δεν έχουν αφήσει τίποτα στην τύχη του. Αγάπησαν και αγαπούν τη γη τους. Τους συνανθρώπους τους.
Γιατί έτσι πρέπει να νοηματοδοτείται μια σχέση. Καλό Πάσχα!
