Γράφει ο Ανδρέας Ηλία Μακρής
Το φθινόπωρο του 1955, με χρηματοδότηση της Κ.Ε.Π.Α(1) Αμερικής ο Δήμος Καρπάθου ανήγειρε προς τιμήν των υπέρ Πατρίδος πεσόντων Καρπαθίων, ένα λιτό και απέριττο μαρμάρινο Μνημείο με κέντρο ενδιαφέροντος, την επιτύμβια στήλη που έφερε εγχάρακτα τα ονόματα όλων ή σχεδόν(2) όλων των ηρώων μας και στο επάνω μέρος επιχρυσωμένη και ανάγλυφη, προσωπογραφία της Θεάς Σοφίας Αθηνάς.
Το έργο φιλοτέχνησε ο Καλύμνιος γλύπτης Μ. Τηλιακός το οποίο χωροθετήθηκε στο κέντρο της ευρύχωρης πλατείαςΕλευθερίας, μπροστά στην είσοδο του επιβλητικού κτιριακού συγκροτήματος του Διοικητηρίου.
Τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου χρονολογικά συνέπεσαν με την εθνική εορτή της 28ης Οκτωβρίου εκείνης της χρονιάς. Ο τότε Έπαρχος Καρπάθου-Κάσου έδωσε εντολή και μετέφεραν τα δύο μπαρουτοκαπνισμένα κανόνια(4) κασιώτικου πολεμικού πλοίου της επαναστατικής περιόδου του 1821 (τοποθετημένα μέχρι τότε στην είσοδο του πρώην(3) ιταλικού στρατιωτικού κοιμητηρίου στο «Πλατύολο») και εμπλούτιζαν συμβολικά ένθεν-κακείθεν, το περίγραμμα του Μνημείου.
Σε επίρρωση των ισχυρισμών μου να προσθέσω ότι στα κατοπινά χρόνια δεν υπήρχε Πηγαδιωτάκι το οποίο δεν είχε αποθανατισθεί φωτογραφικά από τον φακό του Γιάννη Καστελοριζιού στις εθνικές εορτές, δίπλα στα ιστορικά κανόνια με φόντο το πάλαι ποτέ(5) Μνημείο των Καρπαθίων Ηρώων, ιδιαίτερα μετά το πέρας των παρελάσεων.
Πολύ καλά ενθυμούμαι ότι αργότερα με την ευκαιρία των αποκαλυπτηρίων του Μνημείου με την ορειχάλκινη προτομή του συμπατριώτη μας ηρωικού σμήναρχου Παναγιώτη Ορφανίδη στον αύλιο χώρο του Μητροπολιτικού ναού, με απερινόητη πρωτοβουλία κάποιου αρμόδιου ή αναρμόδιου (δεν έχει σημασία) τα δύο κανόνια μεταφέρθηκαν στο Απέρι και για μεγάλο χρονικό διάστημα κοσμούσαν το εν λόγω Μνημείο.
Έκτοτε «εξαφανιζόλ!» Χάθηκαν τα ίχνη τους. Πληροφορούμαι ότι, προ δεκαπενταετίας στη διάρκεια έργων ανάπλασης του αύλιου χώρου του Μητροπολιτικού ναού της Κυράς του Απερίου μεταφέρθηκαν στα σφαγεία-αποθήκες στη «Σαραντού» της Κοινότητος Απερίου.
Καταχωνιασμένα φίρδην-μίγδην ποιός ξέρει σε ποιά γωνιά, εκτός εάν μοιραίοι άνθρωποι τα πέταξαν στη ρεματιά της «Μέσα Βρύσης», κάποιοι αρχαιοκάπηλοι τα αποκόμισαν εν μια νυκτί και έκτοτε -με το αζημίωτο βέβαια- κοσμούν τη συλλογή κάποιου εγχώριου συλλέκτη αρχαιολάτρη.
Ευελπιστώ κάποιος εκ των αλληλοεπικαλυπτόμενων τοπικών εξουσιών ότι θα ενδιαφερθεί για τον εντοπισμό τους και φυσικά, την επανατοποθέτηση στην αρχική τους θέση. Εννοώ στην πρωτεύουσα, στο Μνημείο των ηρωικώς πεσόντων Καρπαθίων.
Διαφορετικά, ας αχοληθεί η… εκπομπή «Φως στο τούνελ!» της κυρίας Νικολούδη και ο ευρών αμειφθήσεται γενναίως.
______________
1.- Κ.Ε.Π.Α. Πανκαρπαθιακό Εκπαιδευτικό & Προδευτικό Σωματείο Αμερικής.
2.- Ανιστόρητη και σκανδαλώδης η παράλειψη αναφοράς του ονόματος και μάλιστα στην κορυφή,
της επιτύμβιας στήλης του Μνημείου του αρχηγού και μάρτυρα της εξέγερσης των Καρπαθίων
το 1821 Πληρεξούσιου – βουλευτή Χατζηλία Γ. Οικονόμου.
3.- Αναγέρθηκε νέο, πιστό αντίγραφο του προηγούμενου, χωροθετημένο όμως, σε λάθος θέση.
4.- Η ιταλική κυβέρνηση το 1954 προχώρησε στην εκσκαφή όλων των τάφων παρουσία Ιταλού
στρατιωτικού Φρέρη (ιερέα). Απεκόμισαν τα οστά και τα μετέφεραν στη Ρόδο σε μεταλικά
κασελάκια με το τοπικό Α/Π «Δωδεκάνησος» -ιδιοκτησίας του Καστελοριζιού Καπετά- Ζερβού
και εν συνεχεία, στην Ιταλία.
5.- Το 1935 με διαταγή του Ιταλού στρατιωτικού διοικητού Δωδεκανήσου Caesare Maria de Vecchi
οι Κασιώτες παραχώρησαν τα δύο ιστορικά κανόνια του 1821 για να κοσμήσουν την είσοδο του
ιταλικού στρατιωτικού κοιμητηρίου.
Προδημοσίευση από το υπό έκδοση νέο βιβλίο του: «Καρπαθιογραφίες»
