Ερευνά και γράφει ο Κώστας Θωκταρίδης
Ταυτοποίηση γερμανικού αεροσκάφους Junkers 87 (βομβαρδιστικό κάθετης εφόρμησης) στην Κάρπαθο.
Αεροσκάφος Junkers τύπου Stuka κατέπεσε στην θαλάσσια περιοχή ανατολικά της Καρπάθου στις 9 Οκτωβρίου 1943, μετά από καταιγισμό αντιαεροπορικών πυρών που δέχτηκε κατά την διάρκεια αεροναυμαχίας μεταξύ Ρόδου και Καρπάθου.
Τα γερμανικά αεροσκάφη είχαν ως αποστολή τον βομβαρδισμό της Βρετανικής ναυτικής δύναμης η οποία έπλεε στα στενά της Καρπάθου, αποτελούμενη από το καταδρομικό H.M.S. Carlisle και τα αντιτορπιλικά H.M.S. Panther, Petard, Rockwood καθώς και το ελληνικό αντιτορπιλικό ΜΙΑΟΥΛΗΣ.
Η αεροναυμαχία και η απώλεια του βρετανικού αντιτορπιλικού H.M.S. Panther
Στις 12:12 τα πλοία δέχονται επίθεση από ένα σμήνος γερμανικών αεροσκαφών Junkers 87 Stuka τα οποία είχαν απογειωθεί από τα Μέγαρα.
Από την επίθεση υπέστη πολύ σοβαρές ζημιές το καταδρομικό H.M.S. Carlisle (από 3 βόμβες στην πρύμνη) ενώ το αντιτορπιλικό H.M.S. Panther χτυπήθηκε στο ύψος του μηχανοστασίου και βυθίστηκε μέσα σε 5 λεπτά!
Η διάσωση
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το ελληνικό αντιτορπιλικό ΜΙΑΟΥΛΗΣ εδέχθη επίθεση από 4 Stuka οι βόμβες εξερράγησαν σε κοντινή απόσταση μόλις 20 μέτρων.
Περί ώρα 12:45 το αντιτορπιλικό ΜΙΑΟΥΛΗΣ με κυβερνήτη τον πλωτάρχη Νικητιάδη, δείχνοντας μεγάλο ηρωισμό και δεξιοτεχνία περισυνέλεξε από το καρπάθιο πέλαγος επιτυχώς 188 ναυαγούς από το H.M.S. Panther (τον κυβερνήτη 5 αξιωματικούς και 182 υπαξιωματικούς και ναύτες).
Παρά το πολύ ισχυρό αντιαεροπορικό μπαράζ που αντέταξαν τα συμμαχικά πλοία, τα γερμανικά Stuka επέστρεψαν στην βάση τους με την απώλεια ενός αεροσκάφος JU 87.
Η μοιραία προσαιγιάλωση
Το λαβωμένο γερμανικό αεροσκάφος μετά από πτήση 25 ναυτικών μιλίων πάνω από την θάλασσα επιχειρεί αναγκαστική προσαιγιάλωση στην παραλία Αγνόντια ανατολικά της Καρπάθου.
Tο αεροσκάφος ανατρέπεται με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ο πιλότος, υπαξιωματικός Siegfried Martens και να τραυματιστεί ο επιλοχίας, ασυρματιστής Ernst Kröger.
Κάτοικοι που έτυχε να βρίσκονται στην περιοχή, βοηθούν τον Γερμανό ασυρματιστή να φτάσει στο λιμάνι της ΚΑΡΠΑΘΟΥ Πηγάδια.
Η εκτέλεση
Αυτό το περιστατικό όμως έγινε αφορμή να χάσουν τη ζωή τους τρία εικοσάχρονα παιδιά από τα Σπόα Καρπάθου. Ο Εμμανουήλ Πιπέρης, ο Πάχος Πιπέρης και ο Εμμανουήλ Σισαμής, κατηγορούνται από τους Γερμανούς ότι αφαίρεσαν προσωπικά αντικείμενα από το νεκρό πιλότο καθώς και εξαρτήματα του αεροσκάφος.
Οι κατηγορούμενοι περνούν από στρατοδικείο και καταδικάζονται σε θάνατο.
Χαράματα της 4ης Νοεμβρίου 1943 εκτελούνται δίπλα από το νεκροταφείο στην Κάρπαθο.
Ντοκιμαντέρ
Στο ντοκιμαντέρ του κινηματογραφιστή και αρθρογράφου Μανώλη Δημελλά, μιλούν οι κάτοικοι του χωριού και συγγενείς των θυμάτων που έζησαν από κοντά το τραγικό γεγονός της εκτέλεσης των τριών νέων. Επιπλέον καταγράφονται συγκλονιστικές εικόνες από την εκταφή των σορών από τον ομαδικό τάφο μετά από 70 χρόνια. Το ντοκιμαντέρ θα το βρείτε εδώ :
Η έρευνα και η αναγνώριση
Η υποβρύχια έρευνα στα συντρίμμια του αεροσκάφους έφερε στο φως στοιχεία που οδηγούν στην ταυτοποίησή του.
Το αεροσκάφος έχει διαλυθεί και παραμένει στο βυθό ο κινητήρας του.
Αναγνωρίστηκε ο σειριακός αριθμός του κινητήρα Jumo (στην πάνω αριστερή πλευρά).
Στο στροφείο διακρίνονται ακόμη και σήμερα υπολείμματα ξύλου από τις τρεις έλικες που είχε το ΣΤΟΥΚΑ.
Ο Jumo 211 ήταν ένας κινητήρας αεροσκαφών V-12 βάρους 640 κιλών και βρίσκεται σε βάθος -12 μέτρων ανατολικά της Καρπάθου.
Ήταν ο περισσότερο παραγωγικός γερμανικός αεροκινητήρας του πολέμου, με σχεδόν 70.000 τεμάχια σε αεροσκάφη Junkers Ju 87, Ju 88, και Heinkel He 111.
Ειδικότερα η μελέτη του κινητήρα από τον ιστορικό της Πολεμικής Αεροπορίας Δημήτρη Βογιατζή έδωσε αδιαμφισβήτητα στοιχεία ως προς την ταυτότητα του αεροσκάφους. Επιπλέον με την πολύτιμη βοήθεια του ιστορικού Βύρωνα Τεζαψίδη που ειδικεύεται στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, έγινε γνωστή και ταυτότητα του πληρώματος του αεροσκάφους.
Η ταυτότητα του αεροσκάφους
Το αεροσκάφος ήταν Junkers stuka Ju 87D-4/Trop με πλευρικό αριθμό S7+AK και σειριακό αριθμό κατασκευής (Werk Nummer) s/n 110461.
Ανήκε στη 2η μοίρα αεροσκαφών της 3ης σμηναρχίας StG3 (II/St.G3 Stuka Geschwader) με διοικητή τον λοχαγό Gerhard Glaser και έδρα τα Μέγαρα.
Συντελεστές
Ευχαριστούμε θερμά κα Αναστασία Καπλάνογλου Κ.Ο.Π.Α.Π. καθώς επίσης το Δήμου Καρπάθου για την συνεργασία, τον Μανώλη Μελείση, με το σκάφος ΙΩΝΙΑ, την κυρία Φελουζή Μαρία (Sea Side Finiki), τον Βασίλη Νουάρο και τον Νικόλα Παραγιό, Ρένα Γιατροπούλου την Αγάπη Ωκεανίς Θωκταρίδη, τον Μανώλη & Κώστα Ανούση, το καταδυτικό κέντρο Καρπάθου, τον Ντίνο Πρωτόπαπα τον Νίκο Ανέστη, Άρη Μπιλάλη, και τον Γιώργο Σπυρόπουλο. Επίσης ευχαριστούμε για την συνεργασία τους : Δημήτρη Βογιατζή, ιστορικό της πολεμικής αεροπορίας, Βύρων Τεζαψίδη ιστορικό Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με εξειδίκευση στα Γερμανικά αρχεία, και τον φίλο Γιώργο Μαραγκουδάκη Πλοίαρχο ε.α. χειριστή ελικοπτέρων του Πολεμικού Ναυτικού.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία :
Nara Archives, LW Loss Report (microfilm roll #11) Vol. 22
Fronteinsätze eines Stuka-Fliegers, Hans Peter Eisenbach.
Ημερολόγιο πολέμου Υπηρεσία Ιστορίας Ναυτικού ΥΙΝ.
Πεπραγμένα στόλου 1943 υποναύαρχος Αλεξανδρής ΥΙΝ.
Βρετανικά κρατικά αρχεία, ΤΝΑ Kew London.
Η Κάρπαθος στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, του Μανώλη Κασσώτη.
