Με βαθύτατη συγκίνηση αναρτώ φέτος αυτές τις γραμμές για τον εορταζόμενο σήμερα Άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη, καθώς πέρισυ τέτοια ημέρα βρισκόμουν διασωληνωμένος με βαρύτατη καρδιολογική βλάβη στην εντατική μονάδα νοσοκομείου.
Με τη χάρη του Θεού και ταις πρεσβείες των Αγίων έχω σήμερα τη δυνατότητα να κάνω αυτή την ανάρτηση για έναν σπουδαίο Άγιο και θεολόγο που παρέμεινε αφανής καθ’ όλη τη διάρκεια της επίγειας ζωής του στην ΙΜ Αγ. Παντελεήμονος στο Άγιον Όρος και έγινε γνωστός χάρις στην ενασχόληση του Αγίου Σωφρονίου με το έργο του.
Ας έχουμε πάντοτε την ευχή του
Γιάννης Εμίρης
Τα αποσπάσματα είναι από τον Α’ τ. του βιβλίου «Άγιοι που έζησαν στον 20ό αιώνα»
Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ
Έζησε μέσα στην αφάνεια, κι όμως είναι αυτός που διάδωσε όσο κανείς άλλος την Ορθοδοξία στις ημέρες μας, βοηθώντας πολλούς ανθρώπους να προσεγγίσουν την αλήθεια της.
Υπήρξε ο κήρυκας τής χωρίς όριο αγάπης, της αγάπης που περιλαμβάνει τους πάντες, ακόμα και τους εχθρούς, γιατί αρχίζει και τελειώνει με τον Χριστό και την παρουσία του Αγίου Πνεύματος.
Ο Ρώσος Αγιορείτης μοναχός Σιλουανός γεννήθηκε το 1866. Έλαβε ελάχιστη εγκύκλιο μόρφωση, βιοπορίστηκε ως μαραγκός, έζησε άστατα νεανικά χρόνια καθώς η αγάπη του για την αλήθεια του Θεού συγκρουόταν με τις προκλήσεις της κοσμικής ζωής.
Ακόμα και μετά την εγκατάστασή του στην Ι. Μονή Αγ. Παντελεήμονος –το Ρωσικό μοναστήρι – στο Άγιον Όρος, σε ηλικία είκοσι έξι ετών, αυτή η εσωτερική πάλη συνέχισε να τον βασανίζει για χρόνια.
Έχοντας γευθεί από νωρίς τη Θεία χάρη και τη λάμψη του άκτιστου φωτός αγωνιζόταν διαρκώς να διατηρήσει την πνευματική κατάσταση που είχε γνωρίσει, αλλά δεν είχε κατακτήσει οριστικά.
Την εποχή της ωριμότητος και καθώς πλέον η ψυχή του αποκτούσε, μέσω του βιώματος και της σκληρής ασκήσεως, την επίγνωση της «απόλυτης αγάπης» γνώρισε τον μοναχό Σωφρόνιο, με τον οποίο συνδέθηκε και ήταν ο μόνος στον οποίο αποκάλυψε την πνευματική του κατάσταση.
Παλαιότερα ελάχιστοι εκτιμούσαν τη σκέψη του και κατέφευγαν σ’ αυτόν, μεταξύ των οποίων και ο Επίσκοπος Αχρίδος, σημαντικός θεολόγος και μετ’ έπειτα Άγιος, Νικόλαος Βελιμίροβιτς.
Ο Άγιος Σιλουανός κοιμήθηκε το 1938 σε ηλικία εβδομήντα δύο ετών, διατηρώντας μέχρι τέλους την αφάνεια που τόσο επιδίωκε. Έγινε γνωστός χάρις στο βιβλίο που έγραψε γι’ αυτόν ο Άγιος Σωφρόνιος και το οποίο έχει κυκλοφορήσει σε εκατοντάδες χιλιάδες αντίτυπα σε πολλές γλώσσες. Μέσω αυτού η βιωματική θεολογία του Αγίου που παρέμενε, όσο ήταν εν ζωή, ερμητικά έγκλειστη στο μικρό του κελί, διαχύθηκε στον κόσμο και συγκίνησε και αλλοίωσε ανθρώπους προερχόμενους από διάφορες ομολογίες.
Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ Ο ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
Χαρακτηριστική για το πως τον αντιμετώπιζαν οι συμμοναστές του είναι η σκηνή που μας μεταφέρει στο βιβλίο του ο Άγιος Σωφρόνιος· κάποτε είχε φιλοξενηθεί για αρκετό καιρό στη Μονή ένας αλλοδαπός Ορθόδοξος επιστήμων που εντυπωσιάστηκε από τον Γέροντα, και επιζητούσε τις συνομιλίες μαζί του. Όταν το κατάλαβαν αυτό οι άλλοι μοναχοί, αναρωτήθηκαν τι συμβαίνει, και ένας ιερομόναχος τον ρώτησε ευθέως: «Δεν καταλαβαίνω, εσείς ένας πολυμαθής θεολόγος, να συνομιλείτε με έναν αγράμματο χωρικό, όπως είναι ο Πατέρας Σιλουανός, μα τέλος πάντων δεν υπάρχει κάποιος πιο έξυπνος από αυτόν;» και ο φιλοξενούμενος, αισθανόμενος έναν πόνο ψυχής για όσα ταπεινωτικά άκουγε για τον Γέροντα από έναν αδελφό του, του απάντησε: «Μα για να κατανοήσει κάποιος τον Γέροντα Σιλουανό, πρέπει να είναι πολυμαθής!»
Ο ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου, συνομιλώντας με τον Άγιο Σωφρόνιο παραδέχεται, «Δεν τον καταλάβαιναν. Τον Άγιο Σιλουανό εκεί στο μοναστήρι που ζούσε, δεν τον καταλάβαιναν οι διπλανοί του, και κάποιοι τον ειρωνεύονταν. Δεν ήξεραν με ποιον είχαν να κάνουν, δυστυχώς.
Όσο, λοιπόν, ήταν εν ζωή, λίγοι τον είχαν καταλάβει. Υπήρχαν κάποιοι θεολόγοι και επίσκοποι που συνομιλούσαν μαζί του καθώς και αρκετοί Σέρβοι μοναχοί από την Ι. Μονή Χιλανδαρίου. Είχε και αλληλογραφία με αρκετούς, ανάμεσα τους με τον Άγιο Νικόλαο Βελιμίροβιτς, ο οποίος τον είχε επισκεφθεί αρκετές φορές.
Πράγματι ο τότε επίσκοπος Αχρίδος και Ζίτσης Νικόλαος Βελιμίροβιτς ήταν ίσως αυτός που τον πλησίασε περισσότερο από κάθε άλλον πριν τον Γέροντα Σωφρόνιο. Από το 1920 και για αρκετά χρόνια που ερχόταν κατ’ έτος στο Άγιον Όρος, ο πρώτος που επισκεπτόταν ήταν ο Γέροντας Σιλουανός, τον οποίο θεωρούσε δάσκαλό του.
Από τη διδασκαλία του ξεχώριζε δύο φράσεις που τις είχε επισημάνει σε κείμενά του, για την πρωτοτυπία τους:
«Υπάρχει κάτι καινούργιο ανάμεσα στις διδαχές του πατρός Σιλουανού: ‘Κράτα τον νου σου στον Άδη και μην απελπίζου’. Εκφράζει –με το λόγο αυτό- μία παρότρυνση και υπόμνηση κατά της μελαγχολίας και της ακηδίας. Εγώ προσωπικά ποτέ δεν άκουσα τέτοια λόγια.
»Σπουδαία είναι και η άλλη έκφρασις: ‘ Η αγάπη είναι ανώτερη από τη γνώση (γνωσολογία)’. Αυτή είναι η καθημερινή και θεμελιώδης διδασκαλία του αγίου Σιλουανού»
Όπως αφηγείται ο Γέροντας Σωφρόνιος όταν είχε βρεθεί στο Λονδίνο με τον επίσκοπο Νικόλαο Βελιμίροβιτς το 1952 και συζήτησαν για το βιβλίο για τον Άγιο Σιλουανό. Ο επίσκοπος αρνήθηκε κάθε σύγκριση του βιογραφούμενου με άλλους Πατέρες.
«Ο Σιλουανός είναι πιο μεγάλος από όλους στην αγάπη του! Όταν διαβάζετε τους άλλους, σας κυκλώνει μια απελπισία, κι αυτό ποτέ δεν συμβαίνει με αυτά που έχει γράψει ο Σιλουανός».
Ο αγώνας του Αγίου Σιλουανού ήταν ένας αγώνας εσωτερικός και ένας αγώνας τόσο σκληρός (και για πολλά χρόνια αδιέξοδος) ώστε δεν υπήρχε χρόνος για το «έξω», δεν περίσσευε ενέργεια για να τροφοδοτήσει τη «φήμη».
Ο Άγιος όχι απλώς δεν θέλει (δεν διανοείται, θα λέγαμε) αλλά και δεν προλαβαίνει – ας μην εκληφθεί το ρήμα με την απλή χρονική του έννοια – να ασχοληθεί με αυτό που σήμερα έχουμε αναγάγει ως (πρώτη;) αξία, δηλαδή την επικοινωνία του προϊόντος, (το promotion)• αλλά αυτοί είναι όροι μιας κοινωνίας, και μάλιστα όχι της δικής του. Εκείνος συνομιλούσε με τον Θεό!
Η μάχη – κι ας είναι παγκόσμια, όπως θα αποδειχθεί στο τέλος, (η προσευχή για την ανθρωπότητα) – είναι καθαρά εσωτερική. Παλεύει ο Δαυίδ με τον Γολιάθ, παλεύει το ανθρώπινο με το Θείο.
Το ατελές βάζει τον πήχη ψηλά, να φθάσει στο τέλειο! Να φθάσει στο θεϊκό, να φθάσει, τελικά, στην απόλυτη αγάπη!
24.9.2023
Καρπαθιακά Νέα
