Γράφει ο Ανδρέας Ηλία Μακρής
Στις νοτιοανατολικές εσχατιές της Ελλάδος, σε αυτήν την αραιοκατοικημένη γωνιά της πατρίδας μας τα δύο νησιά της Κάρπαθος & Κάσος απομονωμένα στην απεραντοσύνη του Αιγαίου πελάγους, αλλά και τόσο κοντινά μεταξύ τους -ένα σάλτο απόσταση- δια μέσου των αιώνων μοιράστηκαν από κοινού, τις τύχες τους σε ημέρες δόξας και πολιτισμού, αλλά και σε περιόδους μακραίωνης υποταγής σε κατακτητές.
Βέβαια, λόγω διαφορετικού μεγέθους και μορφολογίας των νησιών μας οι κάτοικοι για να επιβιώσουν επέλεξαν να δραστηριοποιούνται -με επιτυχία μάλιστα- σε διαφορετικούς τομείς της οικονομίας. Η μεν στεριανοί Καρπάθιοι Πανελλήνια καταξιωμένοι οικοδόμοι και λατόμοι, οι δε Κασιώτες στη θάλασσα, μοναδική διέξοδος χάρη στην πανθολογούμενη ναυτοσύνη τους(1) και τον ηρωισμό των παιδιών της, όπως απαιτεί το σκληρό επάγγελμα του ναυτικού, ιδιαίτερα αν ομιλούμε για την εποχή των ιστιοφόρων καραβιών. Ίδια και απαράλλακτα έπραξαν τα τρία ιστορικά ναυτικά νησιά της Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών.
Για λόγους αβρότητας θα αναδείξω πρώτα, τις αλληλοεπιδράσεις που είχαν μεταξύ τους οι κάτοικοι των δύο νησιών, αρχίζοντας με τους Κασιώτες από τα χρόνια της Παλιγγενεσίας μέχρι τις μέρες μας.
Δεν με εκπλήσσει το γεγονός ότι, ο ηγέτης των Καρπαθίων Χατζηλίας Γ. Οικονόμου στην εξέγερση του 1821 εμπιστεύθηκε την αρχηγία του πατριωτικού του εγχειρήματος να εκδιώξει την οθωμανική διοίκηση του Καϊμακάμη Χαϊρολά Αγά από την Κάρπαθο, στον σκληροτράχηλο και γενναίο Κασιώτη πλοίαρχο Καπετά- Χατζηβαρθολομαίο Λιάκουρα και όχι σε συμπατριώτη του.
Και πάλι αργότερα, στην απόπειρα των Οθωμανών να επανεγκαθιδρύσουν διοίκηση στην Κάρπαθο εκδιώχθηκαν από άλλο τώρα Κασιώτη πατριώτη, τον Καπετά-Εμίρη. Επίσης, οι Κασιώτες Νικόλαος Γρηγοριάδης και Καπετά-Μάρκος Μαλλιαράκης(2) ανέλαβαν τα καθήκοντα του πρώτου διοικητού της απελευθερωμένης Καρπάθου, ως απεσταλμένοι της Ελληνικής Πολιτείας.
Συμπληρώνοντας την προσφορά των σύγχρονων Κασιωτών δεν παραλείπω και τους Κασιώτες εφοπλιστές, ιδιαίτερα τους Παπαδάκη(3) και Νικολάου που έδωσαν «ψωμί» σε δεκάδες ναυτικούς μας καπεταναίους και λοστρόμους.
Ολοκληρώνω τον κύκλο των Κασίων προσωπικοτήτων, με αναφορά στον πρώτο γενικό Διοικητή Δωδεκανήσου (1948-1950) γιατρό και αγωνιστή της ελευθερίας Νικόλαο Μαυρή, εξέχων μέλος της Κασιώτικης διασποράς και στον αγαπητό φίλο και τέως ΄Επαρχο Καρπάθου και νυν επιτυχημένο Δήμαρχο Κάσου Μιχάλη Ερωτόκριτο(4)
Επιπρόσθετα, αν αναφερθούμε και στη σύνθεση της πολυπολιτισμικής κοινωνίας των Πηγαδίων, από τους πρώτους οικιστές που εγκαταστάθηκαν στη συνοικία «Σκάλα», πρωταρχικό πυρήνα ζωής των Μπαλουκσήδων ήταν οι Κασιώτικες οικογένειες Εμίρη, Μπρουσιανού, Σκευοφύλακα, Δρακογιάννη, Λαμπρίδη, Κουτσάκη Αθηναίου κ.ά.
Σε αντιδιαστολή, η προσφορά των Καρπαθίων στην οικιστική(5) ανάπτυξη της Κάσου, ιδιαίτερα των Ολυμπιτών οι οποίοι είχαν αναπτύξει μεταξύ τους πολλά «πάρε-δώσε» είναι σημαντική.
Είτε, ως χειμερινοί φύλακες του στόλου των Κασιώτικων αγκυροβολημένων ιστιοφόρων στο «Τρίστομο», γνωστό ασφαλές φυσικό αραξοβόλι, είτε ως οι μοναδικοί μαστόροι-οικοδόμοι της Κάσου, και αφορμή αρκετών μεταξύ τους μεικτών γάμων.
Να μην παραλείψω το γεγονός ότι, οι Κασιώτες ναυτικοί είχαν για προστάτιδα Παναγία στα ταξίδια τους ανά τον κόσμο, την αντικριστή τους, Παναγία μας της «Πλαγιάς» Μεσοχωρίου. Στις 8 κάθε Σεπτέμβρη στη χάρη της, καϊκιές ευλαβών Κασίων προσκυνητών ερχόντουσαν μέχρι τα τέλη του περασμένου Αιώνα αποβιβαζόμενοι, στο κοντινό λιμανάκι του Λευκού.
Για τους ανωτέρω λόγους φρονώ ότι, με την ευκαιρία των εορταστικών εκδηλώσεων του Ιωβηλαίου των 200 χρόνων από την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα του 1821, να συμπεριληφθεί η Αδελφοποίηση των δύο νησιωτικών Δήμων, ώστε να εγκαινιάσουμε επί τέλους ανταλλαγές και συνεργασίες σε πολιτισμικούς και τουριστικού ενδιαφέροντος Τομείς.
Άλλωστε οι Κασιώτες μας συναγωνίζονται -αν δεν υπερέχουν- στη μουσική παράδοση. Αίφνης, ο Γάλλος νεοελληνιστής φιλόλογος και μουσικολόγος Μπωβύ στα ταξίδια του στα Δωδεκάνησα το 1930, 1931, 1932 κατέγραψε 168 κασιώτικά τραγούδια και 63 καρπάθικα (εκτός και δεν είχε επισκεφθεί κάποια χωριά μας). Να μην παραλείψω τις ετήσιες Αυγουστιάτικες συναυλίες στην Κάσο, του καταξιωμένου παγκοσμίως Κασιώτη βαρύτονου καλλιτέχνη Μάριου Φραγκούλη με το περιωπής πολυμελές μουσικό του συγκρότημα.
Αναμένουμε την ανταπόκριση των δύο Δημάρχων.
_________________________
1. Μανώλης Κουλουκουντής ο Κασιώτης μεγιστάνας εφοπλιστής παγκοσμίου κύρους. Άλλοι μεγαλοεφοπλιστές Κασιώτες, οι Παπαδάκης, Νικολάου, Μαυρής, Διακάκης, Μαυρολέων, Πνευματικός, Λεντάκης κ.ά.
2. Μαλλιαράκης ή «Λευκός Άγγελος» -όπως τον αποκαλούσαν- διοικητής Καρπάθου μέχρι τον ηρωικό του θάνατο στο «Ολοκαύτωμα» της Κάσου στις 7 Ιουνίου1824, υπερασπιζόμενος το νησί του από τις ορδές του Χουσεΐν.
3. Επί δεκαετίες Γενικός διευθυντής της Εταιρείας του εφοπλιστή Παπαδάκη παραμένει ο παλαίμαχος Πηγαδιώτης εμποροπλοίαρχος και παιδικός φίλος Ηλίας Γ. Χριστοδούλου.
4. Ο Μιχάλης Ερωτόκριτος αποδεδειγμένα φίλος της Καρπάθου, ενήμερος του εκτάκτου προβλήματος παραχώρησε εθελούσια στο Δήμο Καρπάθου πέρσι και επί μακρό χρονικό διάστημα ένα απορριμματοφόρο όχημα του Δήμου Κάσου, επειδή λέει τα δικά μας είχαν ακινητοποιηθεί από σοβαρό έλλειμα υπευθυνότητας των αρμοδίων.
5. Οι λίγοι στεριανοί Κασιώτες περισσότερο απασχολούνταν με την ποιμενική ζωή εκτρέφοντες χιλιάδες αιγοπρόβατα στις χωρίς ανεπτυγμένη δενδροκομία εκτάσεις βοσκοτόπων τους και χωρίς το άγχος της παρουσίας οργάνων της πρώην Αγροφυλακής με το… ντουφέκι στον ώμο!
