του Μανώλη Δημελλά
Η Κάρπαθος κλαίει ακόμη ένα παιδί της. Γνήσια αντιπρόσωπο μιας γενιάς που λάτρεψε κι αγωνίστηκε με πάθος για τον τόπο της.
Ο θάνατος, αυτό είναι το πιο ανεξιχνίαστο μυστήριο, τέτοιο που γεννά αφόρητο πόνο, όμως ξεπερνιέται μονάχα με προσευχή, αγάπη κι αγκαλιά από τρυφερές αναμνήσεις.
Η Καλλιόπη Παπαμανώλη, που έφυγε τόσο άδικα από κοντά μας,
ήταν από τις γυναίκες του νησιού που είχαν μια φωτιά από τσαγανό! Την χαρακτήριζε το αμέτρητο θάρρος και το πάθος με ό,τι καταπιανόταν.
Από τα νεανικά της χρόνια ασχολήθηκε με τους συλλόγους της παροικίας. Ένα από τα μεγάλα θέματα που καταπιάστηκε ήταν το ζήτημα της βοήθειας στο Κέντρο Υγείας της Καρπάθου. Ας σημειώσουμε ότι ακόμη και η δημιουργία του ήταν κυρίως έργο αποδήμων Καρπάθιων Ευεργετών.
Μεγάλο στοίχημα για την Καλλιόπη υπήρξε και η προσπάθεια για την έμπρακτη αναγνώριση του εκδότη Μιλτιάδη Παπαμανώλη και της ιστορικής συλλογής, του αρχείου εφημερίδων και των ανέκδοτων φωτογραφιών, που η ίδια κληρονόμησε από τον σύζυγο της.
Μάλιστα ήταν η Καλλιόπη, εκείνη που ανακάλυψε την μυστική κρύπτη πάνω από το καφενείο-στρατηγείο των Δωδεκανήσιων η «Ωραία Πεντέλη» στην πλατεία Ψυρρή.
Εκεί βρήκε πολλά σπάνια βιβλία, εκεί ήταν και το αρχείο, τεραστίας αξίας για την Κάρπαθο, με τις εκδόσεις της εφημερίδας «Δωδεκανησιακή Αυγή» από το 1912 μέχρι το 1946. Επίσης ξετρύπωσε κι έναν μεγάλο αριθμό από φωτογραφίες της Καρπάθου αλλά και πολλές εικόνες απόδημων της Αμερικής.
Μέχρι σήμερα, αν και η Καλλιόπη Παπαμανώλη προσπάθησε, δεν βρήκε θετική ανταπόκριση από τις τοπικές αρχές για τη δημιουργία ενός μουσείου στη Βωλάδα της Καρπάθου.
Η Καλλιόπη Παπαμανώλη, κόρη του Γιάννη και της Μαρίας Πελεχρίνη, επιστρέφοντας από την Αμερική, στις αρχές δεκαετίας 1970, θέλησε να εγγραφεί στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Άθελα της, έζησε τα γεγονότα της Νομικής, συνελήφθη από την Αστυνομία και χρειάστηκε το Αμερικανικό της διαβατήριο για να γλυτώσει.
Στις προσωπικές μνήμες, που συχνά ανέφερε, ήταν ο αγώνας για να βρεθούν χρήματα και να λειτουργήσει όσο πιο επανδρωμένο ήταν δυνατόν το Κέντρο Υγείας της Καρπάθου.
Επίσης σημαντική υπήρξε η συμμετοχή της στα κοινά και τον σύλλογο Απανταχού Καρπαθίων που υπηρέτησε για πολλά χρόνια.
Κάθε φορά που την συναντούσα έκανε μια διόρθωση ή έβαζε την πινελιά των γνώσεων της, σε μια από τις δημοσιευμένες ιστορίες του νησιού μας και πάντοτε είχε δίκιο.
Τον Σεπτέμβριο 2018 άνοιξε το σπίτι της και ξενάγησε την συγγραφέα Αννίτα Παναρέτου και εμένα στον κόσμο του Μιλτιάδη Παπαμανώλη. Κάθε μια φωτογραφία, κάθε άρθρο από τις εφημερίδες του Μιλτιάδη, γινόταν η αφορμή για να γυρίσουμε πίσω τον χρόνο. Για να ταξιδέψουμε στις πιο δύσκολες εποχές της πατρίδας μας και κείνη, που γνώριζε πρόσωπα και πράγματα, μας άφηνε άφωνους με τις ζωντανές περιγραφές της.
Πικρό το αντίο στη φίλη και συμπατριώτισσα Καλλιόπη Παπαμανώλη.
Μα είμαι σίγουρος Καλλιόπη, πως από κει πάνω θα κλέβεις ματιές και θα προσέχεις όλα κείνα που αγάπησες, όλα εκείνα που με ζήλο φρόντισες. Τα παιδιά σου, το νησί κι όλους εμάς, την παροικία των Καρπαθίων, που ένιωθα πως μας έβλεπες σα να μασταν συγγενείς σου.
