Φθάνω με το αεροπλάνο στην Κάρπαθο, σε ένα νησί το οποίο χρόνια ήθελα να επισκεφθώ, αλλά δεν τα είχα καταφέρει. Είχα ακούσει τόσα πολλά για αυτό, την ιστορία του και τη λαογραφία, που τελικά αποδείχθηκαν λίγα. Η Όλυμπος τελικά είναι τόπος μαγικός που αφήνει ανεξίτηλα σημάδια σε όποιον την επισκέπτεται.
Θα μείνω Πηγάδια το πρώτο βράδυ, την πρωτεύουσα του νησιού, αν και παλιά τον τίτλο τον κατείχε το Απέρι. Βράδυ περπατώντας από το ιταλικής αρχιτεκτονικής Επαρχείο της Καρπάθου και Κάσου, βλέπω μικρά παιδιά να παίζουν ποδόσφαιρο ανάμεσα στις στοές του, παιχνίδια άλλων εποχών, θυμίζοντας σκηνές από ταινίες του παλιού ιταλικού κινηματογράφου, όπως το «Σινεμά ο Παράδεισος».
Το Επαρχείο, ένα μοναδικό κτήριο που κοσμεί τα Πηγάδια, σε έναν οικισμό που υστερεί στην αισθητική του ως προς την αρχιτεκτονική του, αφού παλαιότερα γκρεμίστηκαν τα παλαιότερα νεοκλασικά που υπήρχαν. Χάνομαι στον πεζόδρομο με τα μαγαζιά, στην οδό Αποδ. Καρπαθίων, με την επιβλητική εκκλησία της Ευαγγελίστριας και το μπαλκόνι πάνω από τη θάλασσα που βλέπει όλα τα Πηγάδια.
Από την Ευαγγελίστρια κατευθύνομαι παράλληλα με τον παραλιακό δρόμο που βρίσκονται τα καφέ και τα εστιατόρια, ανάμεσα στα μαγαζάκια με αναμνηστικά, ρούχα, παγωτά, που αυτή την εποχή τα περισσότερα είναι κλειστά, μιας και ανοίγουν μόνο το καλοκαίρι. Φθάνω ως το τέλος του πεζόδρομου και βγαίνω στον παραλιακό δρόμο, περπατώντας ως την άκρη του λιμανιού, που βρίσκονται τα καΐκια που μεταφέρουν το καλοκαίρι τους επισκέπτες στο απομακρυσμένο και ακατοίκητο νησί της Σαρίας, με τα γαλαζοπράσινα νερά, αλλά και στην Όλυμπο, το Διαφάνι και στις διάσημες παραλίες του νησιού «Άπελλα» και «Κυρά Παναγιά». Το επόμενο πρωί αποφασίζω να ανακαλύψω το νησί, την Ανεμόεσσα του Ομήρου, κατευθυνόμενος προς τον βορρά, την πραγματική Κάρπαθο. Αφού προσπεράσω και δω από μακριά την παλιά πρωτεύουσα, το Απέρι και πάνω από τον δρόμο τις περιβόητες παραλίες «Κυρά Παναγιά» και «Άπελλα», θα συνεχίσω σε έναν δύσκολο δρόμο ομολογουμένως, με κατολισθήσεις και πέτρες στην άσφαλτο, και αφού προσπεράσω το Σπόα, ξαφνικά στην ερημιά και μέσα από το πουθενά, προβάλλεται η Όλυμπος. Τόσο εντυπωσιακή από μακριά, που σε καθηλώνει. Στέκεται αγέρωχη, απόμακρη, αληθινή και απροσέγγιστη όσο πρέπει.
Σταματάω με το αυτοκίνητο στην είσοδο του χωριού των 60-65 κατοίκων και περπατώντας στα στενάκια, με τον αέρα να λυσσομανά βλέπω την εκκλησία, την Κοίμηση της Θεοτόκου και το νεκροταφείο από κάτω, που την Τρίτη της Λαμπρής γίνεται ως εκεί η περιφορά των Εικόνων.
Περπατώ στο χωριό και βλέπω τους παλιούς και ερειπωμένους μύλους, 80-82 μου είπαν πως λειτουργούσαν στο χωριό, λόγω του αέρα, τα παραδοσιακά σπίτια, τις γυναίκες ντυμένες με την παραδοσιακή Ολυμπίτικη στολή και το εντυπωσιακό μαντήλι στο κεφάλι, τους ανοιχτούς χτιστούς παραδοσιακούς ξυλόφουρνους που τους βλέπεις σε κάθε σπίτι σχεδόν, σε κάθε γειτονιά, που αυτές τις μέρες οι γυναίκες φουρνίζουν τα παραδοσιακά ψωμιά του Πάσχα, τις κουλούρες, τις τούρτες (τυρόπιτα με ξινόγαλο, που δοκίμασα στον Φούρνο του Γεραπετρίτη στα Πηγάδια, όπως και τους κουσουμάδες, τα τοπικά παξιμάδια).
Περπατώ δίπλα στον γκρεμό και πάνω από ταράτσες σπιτιών και ξαφνικά βλέπω από την άλλη πλευρά του χωριού τη θάλασσα, με το εκκλησάκι να αιωρείται πάνω από τον γκρεμό και τα σκαλοπάτια, σαν να αιωρούνται, να σε οδηγούν σε αυτό.
Κάθομαι για ελληνικό καφέ και τσίπουρο στο παραδοσιακό καφενείο του Φιλιππίδη, την «Κρήτη», που είναι Σάββατο του Λαζάρου και μας κερνάνε να δοκιμάσουμε τα λαζαράκια, το ψωμί που μόλις είχε βγει από τον ξυλόφουρνο, με μπαχαρικά. Μέσα στο καφενείο όλες οι γυναίκες ντυμένες με την παραδοσιακή Ολυμπίτικη φορεσιά, το καβάι (που μου είπαν πως κάνει 800-1.000 ευρώ η μία), τα χρωματιστά μαντήλια στο κεφάλι, που αγόρασα και εγώ πριν φύγω για ενθύμιο. Μου είπαν πως αυτές τις μέρες της Μ. Εβδομάδος όλες οι γυναίκες πάνε στην εκκλησία με την παραδοσιακή στολή, όπως και στους γάμους, που η νύφη φορά τη στολή, μαζί με χρυσές λίρες γύρω από τον λαιμό της και όταν δε είναι και πρωτότοκη, να δικαιούται και όλη την περιουσία της οικογένειας.
Φεύγω εντυπωσιασμένος από την Όλυμπο, βγάζοντας φωτογραφία μπροστά από ένα άγαλμα Ολυμπίτισσας στην άκρη του χωριού και πάω παραλιακά στο Διαφάνι, διάσημο πλέον για το όνομα που έχει δώσει και στο χωριό στο σίριαλ «Άγριες Μέλισσες», μιας και ο σκηνογράφος από το τηλεοπτικό Διαφάνι, κατάγεται από το πραγματικό. Ψαροταβέρνες μπροστά στη θάλασσα, σπάνια βότσαλα που γίνονται σουβενίρ και μέλι από τη Σαρία απέναντι.
Πάω Σπόα στη «Φωλιά» για ψάρι στα κάρβουνα, αφού το μισό νησί κάνει ψαροντούφεκο, δοκιμάζω τοπικό συμιακό γαριδάκι και τις περιβόητες Ολυμπίτικες μακαρούνες και για γλυκό, γλυκό του κουταλιού λεμόνι, από τις λεμονιές. Έπειτα στο Μεσοχώρι για καφέ και πίνω νερό στις πηγές της Παναγίας της Βρυσιανής, μια εκπληκτική εκκλησία, που γίνεται μεγάλο πανηγύρι όταν γιορτάζει. Κατεβαίνω στο εκκλησάκι στην άκρη του γκρεμού, με τη θάλασσα από κάτω, με κερνούν τοπική χορτόπιτα και κατευθύνομαι προς το Λευκό, το Φοινίκι και τους Μενετές και τελικό προορισμό τα Πηγάδια και φαγητό στο Ελληνικόν. Το επόμενο πρωί επισκέπτομαι το Πολιτιστικό Κέντρο του νησιού, το Κονάκι και απόγευμα στην Αρκάσα, που με ξεναγούν σε παραδοσιακό καρπαθιώτικο σπίτι.
Η Κάρπαθος είναι ένα μοναδικό νησί και ας έχουν φύγει πολλοί Καρπάθιοι στην Αμερική για μετανάστες, διαπρέποντας στις επιστήμες και τα γράμματα, με παραδόσεις που όμοιές της δύσκολα συναντά κάποιος σε άλλα μέρη της Ελλάδος, αφού ακόμη και σήμερα χωριά, όπως η Όλυμπος, παραμένουν αναλλοίωτα στον χρόνο και αξίζει κάποιος να επισκεφθεί, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδος και την περίοδο του Πάσχα, για τα τοπικά ήθη και έθιμα.
* Ο Νεκτάριος Καλαντζής είναι Οικονομολόγος, Κοινωνιολόγος, Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Παλλήνης Αττικής.
Πηγη www.rodiaki.gr
