Ένα μυθιστόρημα-εγκώμιο στις απεριόριστες δυνατότητες του μυαλού και τη δύναμη της ψυχής δεν είναι τυχαίο που γράφτηκε από μηχανικό. Ο Γιώργος Καραγιαννίδης, καθηγητής Ψηφιακών Συστημάτων στο Αριστοτέλειο, από τους επιδραστικότερους επιστήμονες στον τομέα του διεθνώς, πάτησε σε πραγματικές ιστορίες σπουδαίων ανθρώπων τον καιρό της Κατοχής στα Δωδεκάνησα, για να συνθέσει έναν ύμνο στη δημιουργία και τη βασική αρχή της Μηχανικής και των αισιόδοξων ανθρώπων:
«Όλα τα προβλήματα έχουν λύσεις, και μάλιστα πολλές. Είτε μιλάμε για μηχανές είτε για τη ζωή».
Το βιβλίο «Η καρδιά μου το όπλο σου» (εκδόσεις Αρμός) παρουσιάστηκε στο κοινό της Αθήνας από τον Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, Ομότιμο Καθηγητή Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, τον Σέργιο Θεοδωρίδη, Ομότιμο Καθηγητή Τεχνητής Νοημοσύνης και Επεξεργασίας Σήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, τη Μαρία Αθανασοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τον συγγραφέα Γιώργο Καραγιαννίδη. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασε η ηθοποιός και μηχανικός Αγγελική Παρδαλίδου. Την εκδήλωση συντόνισε ο δημοσιογράφος Αργύρης Δεμερτζής και προλόγισε εκ μέρους των Εκδόσεων Αρμός ο Γιώργος Χατζηιακώβου.
Παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα
Γιώργος Καραγιαννίδης:«Όλα τα προβλήματα έχουν λύσεις, και μάλιστα πολλές. Είτε μιλάμε για μηχανές είτε για τη ζωή. Σε μιά περίοδο πολέμου και βίας. ο έρωτας κινεί την ελευθερία. Το βιβλίο είναι κυρίως ερωτικό».
Μαρία Αθανασοπούλου: «Καθώς η βιωματική μνήμη της Κατοχής, της Αντίστασης, του Εμφυλίου υποχωρεί, γιατί χάνονται σιγά-σιγά οι αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων ο συγγραφέας τρέπεται σε ερευνητή αναζητώντας τη διαφεύγουσα ιστορική αλήθεια».
Σέργιος Θεοδωρίδης: «Με απασχολεί από φιλοσοφική άποψη τι σημαίνει ανθρώπινη νοημοσύνη και τι σημαίνει τεχνητή νοημοσύνη. Το βιβλίο μας μιλάει τι σημαίνει η πρώτη, τι σημαίνει υπάρχω ως άνθρωπος. Το βιβλίο δεν το διάβασα…, το ρούφηξα»
Μηνάς Αλεξιάδης: «έξοχο ιστορικό μυθιστόρημα που περιγράφει τη φρίκη του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου με επίκεντρο την Κάρπαθο. Ένας διθύραμβος στα θαλασσοδαρμένα τοπία των νησιών μας και μαζί στην ανδρεία και τη σοφία των νέων παιδιών που στάθηκαν με θάρρος μπροστά στα κανόνια του Μουσολίνι και του Χίτλερ».
Αργύρης Δεμερτζής: «Ο μηχανικός συγγραφέας αποκαλύπτεται στις σελίδες του βιβλίου. Όταν διαβάσεις ένα ωραίο βιβλίο, λες αυτή η ιστορία αξίζει να γίνει ταινία. Διαβάζοντας το βιβλίο του Καραγιαννίδη είναι σα να το έχεις δει και στο σινεμά μαζί»
Δύο τόποι και δύο παράλληλες ζωές
Το μυθιστόρημα, σε διάστημα 45 ετών (1921-1966) παρακολουθεί δύο τόπους και δύο παράλληλες ζωές, ενός ήρωα που υπήρξε κι ενός που ο συγγραφέας επινόησε. Ο ιστορικός ήρωας είναι ο Γερμανός Άλφρεντ Άϊκγουορντ , αντιφασίστας που μάχεται τους ναζί, διώκεται, βασανίζεται, εκτοπίζεται στο Νταχάου και καταλήγει στη μεραρχία ανεπιθύμητων 999 στην Ελλάδα. Στην Κάρπαθο συναντά τον επινοημένο ήρωα του Καραγιαννίδη, τον Οδυσσέα Λάσκαρη, ενεργό μέλος της Αντίστασης.
«Η συνάντησή τους είναι καταλυτική, περιγράφει η Μ. Αθανασοπούλου. Καταδεικνύει μία ηθική και πνευματική συγγένεια, η οποία αναπτύσσεται με βάση τα ιστορικά γεγονότα», που σημαδεύουν τη ζωή του Γερμανού αντιφασίστα στην Κάρπαθο μέχρι τον θάνατό του.
«Έργο μηχανικού»
«Είναι, επισήμανε, ένα λογοτεχνικό αφήγημα βαθιά ανθρώπινο, που ταυτοχρόνως έχει μια εσωτερική τεκμηρίωση, παρουσιάζει τόπους και όλα αυτά μαζί έχουν μία σύνθεση, αναλογίες, συνδυασμούς, τεχνική που δίνουν στον αναγνώστη την εικόνα ενός ολοκληρωμένου συστήματος, μιας ολοκληρωμένης μηχανής που δουλεύει καλά, ένα έργο μηχανικού. Ο μηχανικός, είπε στην εισαγωγική ομιλία του, αποκαλύπτεται κι όταν μιλάει για τις μηχανές και τα καΐκια , στις περιγραφές των χώρων και των τόπων, όταν κάνει υπολογισμούς αποστάσεων με όρους, με ώρες, με τον καιρό, όταν παρουσιάζει την μέθοδο που ανατίναξαν οι αντιφασίστες το διοικητικό κτίριο και βεβαίως, όταν κάνει ισχυρές αναφορές μέσα στο βιβλίο στα μεταπολεμικά χρόνια του Πολυτεχνείου, στον ρόλο του Πολυτεχνείου και των μηχανικών στην ανασυγκρότηση μιας ρημαγμένης χώρας από τον πόλεμο, στον εξηλεκτρισμό της χώρας, τις πρώτες ηλεκτρικές εταιρείες, όταν ο ήρωάς του Οδυσσέας, φτασμένος τεχνοκράτης πια, φροντίζει να πάει το ρεύμα στο νησί του (…)
Κυρίως όμως ο μηχανικός αποκαλύπτεται μέσα από τη γραφή, τη ροή, το κείμενο. Όποιος πιάσει στα χέρια του το βιβλίο δεν πρόκειται να το αφήσει πριν το τελειώσει. Έχει σύντομες, κοφτές προτάσεις, εκρηκτική ροή και γεμίζει τις λέξεις του με έκρηξη συναισθημάτων. Πάνω απ’ όλα όμως γεμίζει την αφήγησή του με εικόνες (…)
Όταν διαβάσεις ένα ωραίο βιβλίο, λες αυτή η ιστορία αξίζει να γίνει ταινία. Διαβάζοντας το βιβλίο του Καραγιαννίδη είναι σα να το έχεις δει και στο σινεμά μαζί», κατέληξε ο Α. Δεμερτζής.
Έρευνα στα Δωδεκάνησα και στη Γερμανία
Ο Γ. Καραγιαννίδης εμπνεύστηκε το βιβλίο του από κείμενα στον τοπικό Τύπο της Καρπάθου για την κατοχή από τους Ιταλούς και τους Γερμανούς. Εκεί αλίευσε τη συγκλονιστική ιστορία του Γερμανού αντιφασίστα Άλφρεντ. Έκανε έρευνα στο νησί αλλά και στη Γερμανία την οποία επισκέφθηκε ακολουθώντας τα ίχνη του ήρωά του.
Ο Καθηγητής Μηνάς Αλεξιάδης, με καταγωγή από την Κάρπαθο και ο ίδιος, χαρακτήρισε το βιβλίο «έξοχο ιστορικό μυθιστόρημα που περιγράφει τη φρίκη του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου με επίκεντρο την Κάρπαθο. Είναι, σημείωσε, ένας διθύραμβος στα θαλασσοδαρμένα τοπία των νησιών μας και μαζί στην ανδρεία και τη σοφία των νέων παιδιών που στάθηκαν με θάρρος μπροστά στα κανόνια του Μουσολίνι και του Χίτλερ. Πρωταγωνιστές ο Έλληνας Οδυσσέας, παιδί καπεταιναίων, αντιφασίστας σε κάθε του κύτταρο και ο Γερμανός Άλφρεντ, αντιφασίστας, κομμουνιστής που αμφισβητεί την ιδεολογία του, αλλά δεν διστάζει να θυσιαστεί γι’ αυτήν (…)
Ο Άλφρεντ θα σταματήσει το σχολείο για να δουλέψει, ο Οδυσσέας θα αρνηθεί να πουλήσουν το καϊκι του παππού του για να σπουδάσει, όπως απαιτούσε το παλιό καρπαθιακό έθιμο.
Από τον πατέρα του πήρε την αγάπη για τα εργαλεία και τις μηχανές. Να φτιάχνεις έξυπνα εργαλεία του λέει. «Ο άνθρωπος έχει μυαλό, αλλά κουράζεται. Δεν έχει τη δύναμη και δεν αντέχει όπως το ξύλο και το σίδερο».
Αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας
Αφηγηματικές επιλογές του συγγραφέα, που συμπορεύονται με κυρίαρχες αφηγηματικές τάσεις των μυθιστοριογράφων της γενιάς του (Γενιά Ύστερης Μεταπολίτευσης/Γενιά της Κρίσης), διέκρινε στο μυθιστόρημα του Γ. Καραγιαννίδη η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Θεωρίας της Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μ. Αθανασοπούλου:
-«Καθώς η βιωματική μνήμη της Κατοχής, της Αντίστασης, του Εμφυλίου υποχωρεί, γιατί χάνονται σιγά-σιγά οι αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων (κι είναι βέβαια αυτά τα μεγάλα θέματα που στοιχειώνουν την μεταπολεμική πεζογραφία), ο συγγραφέας τρέπεται σε ερευνητή αναζητώντας τη διαφεύγουσα ιστορική αλήθεια. Έτσι και ο Καραγιαννίδης, όπως ρητά το καταθέτει ο ίδιος στην αρχή, μελετά τα έργα του Κασσώτη για την ιστορία της Καρπάθου, του S.-G. Chrostoph για το Νταχάου, του Παπανίκου για τον Ζαχαριάδη κ.ά. ενώ συγκεντρώνει υλικό από έρευνα και συνεντεύξεις στο Κριμιτσάου της Γερμανίας. Το βιβλίο διακρίνεται για την ιστορική του τεκμηρίωση (…)
Το βιβλίο, συνέχισε η Μ. Αθανασοπούλου, διερευνά εν μέρει το συλλογικό αναφερόμενο σε ένα επεισόδιο της Αντίστασης στην ακριτική Κάρπαθο αλλά είναι ταυτόχρονα και βαθιά προσωπικό, γιατί διερευνά εξίσου την εξέλιξη στις προσωπικότητες των ηρώων, του Οδυσσέα και του Άλφρεντ, μες από τη θεματική του έρωτα που συνέχει το βιβλίο, καθώς και μέσα από την μελλοντική εξέλιξη του Οδυσσέα σε διακεκριμένο πολιτικό μηχανικό υπό τον καθηγητή Φλαμπουριάρη του ΕΜΠ».
Εμποτισμένες αξίες
Το βιβλίο «Η καρδιά μου το όπλο σου» του Γιώργου Καραγιαννίδη από τις εκδόσεις Αρμός είναι από αυτά που επιδέχονται πολλαπλές προσεγγίσεις. Έρωτας-θάνατος-ιστορία-πόλεμος-φασισμός-δημοκρατία-ηρωισμός-ελευθερία-επιτυχία και δικαίωση-αποτυχία και απογοήτευση. Είναι όλα εκεί. Το βιβλίο του Γιώργου Καραγιαννίδη μας μιλάει για το τι σημαίνει υπάρχω ως άνθρωπος. Και ο άνθρωπος ζει και βιώνει τον τόπο, το χρόνο, τον έρωτα, τη σκιά του θανάτου, ζει μέσα στον κόσμο και δημιουργεί τον εαυτό του. Γιατί το βιβλίο αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από έναν ύμνο στη δημιουργία. Με άλλα λόγια, έναν ύμνο στην ελευθερία.
Ο τόπος και ο χρόνος δεν βρίσκονται στο περιθώριο. Κάθε κεφάλαιο αναφέρεται σε συγκεκριμένο τόπο και σε συγκεκριμένο χρόνο που τονίζονται ως επικεφαλίδα. Ο κάθε τόπος δεν είναι τα κτίριά του, δεν είναι οι δρόμοι του και ό,τι άλλο μπορεί να αποτυπώσει μια φωτογραφία. Ο κάθε τόπος είναι η συγκεκριμένη ιστορία του, οι συγκεκριμένες παραδόσεις του, η συγκεκριμένη κουλτούρα του, οι συγκεκριμένες σχέσεις εξουσίας και οι αντίστοιχες κοινωνικές σχέσεις, είναι η συγκεκριμένη αισθητική του, το συγκεκριμένο κλίμα του. Όλα τα στοιχεία αυτά υπάρχουν με περιγραφές στο βιβλίο, που μαγνητίζουν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και τον καθιστούν μέρος του κόσμου που αναπήδησε από το φαντασιακό του συγγραφέα.
Όμως, ο κάθε τόπος είναι κάτι περισσότερο από τα στοιχεία που προανέφερα, ο κάθε τόπος υπάρχει μέσα μας ως προσωπική εμπειρία, εμπειρία χαραγμένη στο συνειδητό και στο ασυνείδητο, σαν εμποτισμένες αξίες. Μέσα στην ιδιαιτερότητα του κάθε τόπου εξελίσσεται χρονικά η ενδεχομενικότητα-τυχαιότητα της ζωής και των γεγονότων, εκεί κάνουμε τις επιλογές μας και επενδύουμε με σημασίες και αξίες τον Κόσμο.
Οι δύο κύριοι χαρακτήρες του έργου
Κυρά-Παναγιά, Πηγάδια και Πυλές στην Κάρπαθο, Ρόδος και Αρμάθια στην Κάσο, τα Δωδεκάνησα, και η Αθήνα στην Ελλάδα. Κρίμιτσαου, Γκάμπλεντζ και Νταχάου, στη Γερμανία. Σε αυτούς τους τόπους οι δύο κύριοι χαρακτήρες του έργου, ο Γερμανός Άλφρεντ Άικγουαρντ και Έλληνας Οδυσσέας Λάσκαρης δημιουργούν τις ζωές τους μέσα από τις επιλογές τους, από τις οποίες- επιλογές, δεν αποκλείεται και ο θάνατος.
Ο χρόνος αρχίζει να μετράει το Νοέμβριο του 1920 στην Κυρά Παναγιά της Καρπάθου και σταματάει τον Αύγουστο του 1966 και πάλι στην Κυρά Παναγιά. Είναι μια ταραγμένη περίοδος για την Ευρώπη, μια περίοδος όπου ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με βαθιά υπαρξιακές και αξιακές επιλογές, με διλλήματα μπροστά στη ζωή και το θάνατο, με διλλήματα ανάμεσα στα πιστεύω και την προσωπική ευτυχία. Με αυτά τα στοιχεία πλάθει ο συγγραφέας τον φανταστικό κόσμο του. Έρωτας-που ενώνει και ελευθερώνει, Πόλεμος-που διχάζει και σκλαβώνει, Θάνατος-που καταστρέφει, συνιστούν το τρίπτυχο που διατρέχει συνεκτικά την πλοκή.
Το αφήγημα της ελευθερίας ενάντια στο Ναζισμό
Τους δύο βασικούς χαρακτήρες του βιβλίου σκιαγράφησε ο ομότιμος καθηγητής Τεχνητής Νοημοσύνης και Επεξεργασίας Σήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Στέργιος Θεοδωρίδης:
«Ο Άλφρεντ Άικγουαρντ ξεκινάει 15χρονος νέος από το Κρίμιτσαου. «Ήταν μία από τις κρύες νύχτες της άνοιξης. Το χιόνι είχε αρχίσει να πέφτει πυκνό». Μέσα στο κρύο αυτό τοπίο της βιομηχανικής αυτής πόλης, ο δεκαπεντάχρονος Άλφρεντ μαθαίνει το θάνατο του πατέρα του, ενός αναρχικού συνδικαλιστή. Ο πατέρας του δολοφονείται από σφαίρες των ακροδεξιών ταγμάτων Φράικορπς. Τότε, ο νεαρός Άλφρεντ κάνει την επιλογή του (…) Γίνεται μέλος του ΚΚΓ και η ζωή του ταυτίζεται με τον αγώνα για μια αταξική κοινωνία και ενάντια στο Ναζισμό (…) Μέχρι το τέλος, ο Άλφρεντ δεν θα είναι σίγουρος για το αν αυτό που επέλεξε, το δικό του αφήγημα στη ζωή, είναι μία χίμαιρα ή όχι, δεν θα είναι σίγουρος αν θα έπρεπε να δώσει βάρος στον αγώνα και την επανάσταση ή στην οικογένεια του, το γιό του το Χανς και τον μεγάλο του έρωτα, τη γυναίκα του, τη Μαρί. Βιώνει το άγχος της επιλογής του, αλλά παραμένει πιστός σε αυτό που επέλεξε μέχρι το τέλος. Επιλέγει το θάνατο, σκοτώνει ο ίδιος αλλά και τελικά σκοτώνεται προασπιζόμενος το υπαρξιακό του αφήγημα. Το αφήγημα της ελευθερίας ενάντια στο Ναζισμό.
Η λύση στις πολυπλοκότητες της επιστήμης και της ζωής
-«Γεννήθηκα σε μια βοή. Τα θεόρατα κύματα χτυπούσαν λυσσαλέα και έσκαβαν το μεγάλο βράχο, ανάμεσα σε βροντές και κεραυνούς» και στη συνέχεια, ο άλλος κύριος χαρακτήρας του έργου, ο Οδυσσέας, μας λέει «πάντα νόμιζα ότι υπήρχα σε αυτό το βράχο». Είναι ο δικός του τόπος. Ο τόπος όπου λίγο αργότερα ο παππούς του τον συμβουλεύει «να θυμάσαι, ότι όλα τα προβλήματα έχουν λύσεις, και μάλιστα πολλές. Είτε μιλάμε για μηχανές είτε για τη ζωή» και κάποια άλλη φορά, συνεχίζει ο παππούς, «να φτιάχνεις έξυπνες μηχανές, να τις μαθαίνεις να κάνουν τις δουλειές μόνες τους». Και η λύση στις πολυπλοκότητες της επιστήμης και της ζωής και το «φτιάξιμο των έξυπνων μηχανών» δεν είναι τίποτε άλλο παρά δημιουργία. Εκεί, στην Κυρά-Παναγιά, ξεκινάει και υφαίνεται το δεύτερο δημιουργικό αφήγημα του Οδυσσέα. Με ρίζες στα κύματα και στους ανοικτούς ορίζοντες της θάλασσας, στα παραμύθια για τους πειρατές και τους μεγάλους έρωτες, στις ιστορίες για τους ναυτικούς προγόνους που πέτυχαν κι έγιναν νοικοκυραίοι εκεί στα ξένα» σημείωσε ο Στέργιος Θεοδωρίδης.
Δείτε ολόκληρη την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου του Γιώργου Καραγιαννίδη “Η καρδιά μου το όπλο σου” από τις εκδόσεις “Αρμός” στο βίντεο:
Ο Γιώργος Καραγιαννίδης
Ο Γιώργος Καραγιαννίδης αποφοίτησε το 1987 από το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Πατρών, στο οποίο εκπόνησε και την διδακτορική του διατριβή από το 1993 έως το 1998. Παράλληλα εξασκούσε το επάγγελμα του Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, ως μελετητής και κατασκευαστής δημόσιων και ιδιωτικών ηλεκτρομηχανολογικών έργων.
Το 2001 εξελέγη Ερευνητής Δ’ στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, με ερευνητικό αντικείμενο «Δορυφορικές Επικοινωνίες». Το 2004 εξελέγη Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το 2009 Αναπληρωτής Καθηγητής και το 2013 Καθηγητής A’ Βαθμίδας, με αντικείμενο «Ψηφιακά Τηλεπικοινωνιακά Συστήματα».
Οι κυριότερες ερευνητικές του δραστηριότητες περιλαμβάνουν Ασύρματες επικοινωνίες, Ασύρματες οπτικές επικοινωνίες, Ασύρματη μεταφορά ενέργειας, Επικοινωνίες & Επεξεργασία Σήματος για βιοϊατρικές εφαρμογές, κ.λ.π. Το διάστημα 2012-2015 ήταν Editor-in-Chief στο διεθνούς φήμης περιοδικό για τις τηλεπικοινωνίες IEEE Communications Letters. Έχει δώσει πάνω από 80 διαλέξεις σε ξένα πανεπιστήμια και φόρα και το 2015 ανακηρύχθηκε Επίτιμος Καθηγητής στο Southwest Jiatong University της Κίνας. Το 2016 έλαβε από την κυβέρνηση της Κίνας την χρηματοδότηση (grant) με το μεγαλύτερο κύρος για ξένο επιστήμονα, στα πλαίσια του προγράμματος High-End Foreign Experts.
Είναι IEEE Fellow και μεταξύ των Ελλήνων Ακαδημαϊκών που ανήκουν στις λίστες Web-of-Science Highly Cited Researchers για τα 6 συνεχή έτη 2015-2019.
