KOIMHTHΡIO ΠΗΓΑΔΙΩΝ Αναντίστοιχο με τις ανάγκες και τον πολιτισμό μας

Προφανώς, υπό την απειλή της πανδημίας του επάρατου COVI-19 παρακολουθώ τις ημέρες αυτές μια ακόμη αναζωπύρωση ενδιαφέροντος, για το προβληματικό λόγω στενότητάς χώρου, κοιμητήριο της πρωτεύουσας. Θυμάμαι ήδη από τις αρχές του 2005 ως δημοτικός σύμβουλος Καρπάθου είχα εγείρει τότε θέμα στο δημοτικό συμβούλιο, αλλά εις μάτην.

Μάλιστα είχα δημοσιεύσει και σχετικό άρθρο μου στην «Καρπαθιακή», το οποίο λόγω επικαιρότητας ανασύρω στην επιφάνεια για να καταδείξω τη διαχρονική επιδερμική αντιμετώπιση του θέματος από τους καθ΄ύλην αρμοδίους παράγοντας. Έγραφα τότε…

Αρκετά χρόνια είχα να συνοδεύσω εξόδιο ακολουθία μέχρι έξω το κοιμητήριο στον «Κάβο» και τι αντίκρισα; Μια συνύπαρξη τάφων σε ελάχιστη μεταξύ τους απόσταση, προκλητική περιφρόνηση στους νεκρούς μας. Εξαφανίσθηκε ο μοναδικός διάδρομος στο κάτω και μακράν μεγαλύτερο διάζωμα, που υπήρχε, προκειμένου να δημιουργηθούν περισσότεροι τάφοι, λόγω του αδιαχώρητου και αντιλαμβάνεσθε την ασέβεια που διαπράττεται στις κηδείες με την υπερπήδηση ή καταπάτηση των μνημάτων, μέχρι να φθάσει τώρα η πομπή στο ό,ποιο σημείο νέας ταφής και την απογοήτευση των συγγενών, παρακολουθώντας τη στιγμιαία έστω, βεβήλωση των τάφων προσφιλών νεκρών.

΄Οσον αφορά το παλαιό οστεοφυλάκιο, χωρίς υπερβολή σου θυμίζει «βομβαρδισμένο τοπίο» ομαδικού τάφου. Η ωμή αλήθεια είναι ότι, αισθάνεσαι ντροπή με την όλη εικόνα και με δικαιολογημένη θλίψη, διερωτάσαι τι κάνει η δημοτική αρχή αφού η πληθυσμιακή έκρηξη των Πηγαδίων, από το 1987 και εδώ, ήταν αναμενόμενη λόγω της τουριστικής εξέλιξης και αναμενόμενη η αύξηση θανάτων.

Μπορεί οι Ευρωπαίοι να μετρούν τον πολιτισμό μιας χώρας ανάλογα με την κατανάλωση «σάπωνος», οι αρχαίοι Έλληνες όμως, επιδαψίλευαν στους νεκρούς ιδιαίτερες τιμές, ως ένδειξη του πολιτισμού τους. Συνεπώς, οι Πηγαδιώτες γιατί πρέπει να παραμένουμε ανακόλουθοι με τις ιστορικές μας παραδόσεις; Από έγκριτο Πηγαδιώτη πληροφορήθηκα ότι, όταν ετέθη off the records, θέμα κοιμητηρίου σε δήμαρχο, η απάντηση που πήρε, τον «κούφανε»-μου είπε λαϊκά – και μου την μετέφερε αυτολεξεί: «Με τους πεθαμένους θα ασχολούμαστε τώρα»! επομένως, όχι τυχαία φθάσαμε εδώ που φθάσαμε.

Στον αντίποδα βέβαια και προς τιμή τους, Μενεδιάτες, Απερίτες, Αρκασιώτες και Βολαδιώτες (κατά χρονολογική σειρά) είχαν άλλη θεώρηση για τους «κεκοιμημένους» και με ριζοσπαστικές λύσεις, δημιούργησαν νέα ευπρεπή κοιμητήρια στα χωριά τους, ιδιαίτερα του Απερίου είναι εξαιρετικά χωροθετημένο!

Από την μητέρα μου παλιά Πηγαδιώτισσα, πληροφορήθηκα ότι το κοιμητήριο στα Πηγάδια, ήταν «αμπελοχώραφο» του Γιάννη του Λάμπρου. Στα τέλη του 1800 το δώρισε στην τότε εκκλησιαστική επιτροπή Ευαγγελίστρας, για να δημιουργηθεί το σημερινό κοιμητήριο. Αργότερα κτίστηκε ο Αη Νικόλας.

Έκτοτε, παραμένει μέχρι σήμερα στις αρχικές του διαστάσεις! Αν είναι όμως δυνατόν, διότι για την πολίχνη τότε Πηγαδίων -δέκα πέντε οικογένειες, όλες κι’ όλες- ήταν υπεραρκετό. Eθεωρείτο μάλιστα το καλύτερο κοιμητήριο στην Κάρπαθο. Εντός-εκτός οικισμού, ευρύχωρο, με συστάδα θαλασσόδενδρα, καλοσχεδιασμένη εκκλησία μετά τρούλου, μαρμάρινους τάφους των μεγαλεμπόρων του νησιού της εποχής και απίθανη θέα. Βλέπεις, το Απέρι, Βολάδα, ’Οθος, Μενετές και την απεραντοσύνη της θάλασσας μέχρι τα Γιαφανιώτικα βουνά!

Όμως σήμερα ένα αιώνα μετά, φυσικά και δεν ανταποκρίνεται στις μεταθανάτιες ανάγκες, εξ αιτίας της ολοένα διογκούμενης και πολυπληθέστερης τώρα πόλης Πηγαδίων. Μάλιστα επειδή πολλοί Πηγαδιώτες είναι εγκατεστημένοι εκτός Καρπάθου, ειδοποιούνται στο «παρά πέντε» από ανεπάρκεια διαθεσίμων τάφων να ανοίξουν το μνήμα, να γίνει αποκομιδή των λειψάνων των συγγενών τους όπως επιβάλλει το θλιβερό καθήκον, για να ενταφιασθεί ο επόμενος νεκρός.

Συμβαίνει μάλιστα σε συμπατριώτες που απεβίωσαν εκτός Καρπάθου και ενταφιάσθηκαν στα Πηγάδια, εξ αιτίας της «φορμόλης», ακόμη και μετά οκταετία να μην εξαϋλώθηκε πλήρως το σώμα. Οπότε αντιλαμβάνεται εύκολα ο καθένας, την συναισθηματική φόρτιση που επικρατεί εκείνες τις δύσκολες ώρες.

Θεωρώ όμως ευτύχημα ότι, ο ιδιοκτήτης της παράπλευρης αγροτικής έκτασης έξι στρεμμάτων, ενδιαφέρεται για αγοραστή. ΄Αλλωστε, δεν αξιοποιείται τουριστικά σύμφωνα με την τουριστική νομοθεσία λόγω της γειτνίασης κοιμητηρίου, αλλά ανεξάρτητα αυτού ο κ. Κουτσοδόντης, παλιός Πηγαδιώτης και απόγονος του Γιάννη του Λάμπρου αγαπά τα Πηγάδια, αναγνωρίζει το πρόβλημα και δείχνει κατανόηση και ανάλογη διαπραγματευτική ευελιξία. Προσωπικά, διατηρώ φιλία και επαφή μαζί του στην Ρόδο και γνωρίζω τις λογικές απαιτήσεις του.

Πως λύνεται το οικονομικό πρόβλημα της αγοράς; Πολύ απλά και σε χρόνο μηδέν. Για τις παλιές οικογένειες των Πηγαδιωτών που «κοίμισαν» προσφιλή πρόσωπα για πολλές γενιές, να δεσμεύσουμε το παλαιό κοιμητήριο, για συναισθηματικούς λόγους εκχωρώντας δικαιώματα γιά οικογενειακούς τάφους, έναντι σχετικού τιμήματος, ανάλογα με τη θέση και εμβαδόν.

Για τους νεότερους Πηγαδιώτες και «ξενομερίτες» τη νέα κοινωνική άρχουσα και μη τάξη, που σχηματοποιείται στα Πηγάδια, να εκχωρήσουμε δικαιώματα για οικογενειακούς τάφους στην νέα υπό αγορά πτέρυγα, ως ανωτέρω ειπώθηκε εξαλείφοντας τους «λάκκους» της τελευταίας στιγμής, προσφορά και στους πλέον φτωχούς συμπολίτες μας (όλοι γνωρίζουμε τι γίνεται αν βρέχει…), αφού θα συγκεντρώσουμε επαρκή κεφάλαια για την αγορά της έκτασης (κι όχι μόνο).

Σε κοιμητήρια πολιτισμένων χωρών προβλέπεται πρόσβαση νεκροφόρας με δίκτυο δρομίσκων μέχρι το έσχατο σημείο και καλλωπιστικούς θάμνους, ένθεν-κακείθεν. Τα αποκαλούν «Κήπους των νεκρών» Επίσης, ανέγερση αίθουσας δεξιώσεων για τα μετά την κηδεία «ειωθότα» όπως συνηθίζεται στον πολιτισμένο κόσμο, λύνοντας μια για πάντα με ευαισθησία και διορατικότητα, ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα.

Να σημειωθεί ότι σε πολλά χριστιανικά κοιμητήρια ανά τον κόσμο (ιδιαίτερα ορθόδοξα και καθολικά), οι τουρίστες δεν χάνουν ευκαιρία να τα επισκεφθούν και σας διαβεβαιώνω ότι δείχνουν περισσότερο σεβασμό στον Χώρο από πολλούς γηγενείς. Θεωρούνται επισκέψιμοι χώροι με ξεχωριστό ενδιαφέρον και αναμένεται ότι, στο υπό επέκταση και αναβάθμιση κοιμητήριο μας οι επισκέπτες να είναι «ουκ ολίγοι».

Γνωρίζω ότι, οι περισσότεροι Πηγαδιώτες ιδιαίτερα της διασποράς θα σπεύσουν να «εξασφαλίσουν» δικαίωμα οικογενειακού τάφου. Γνωστή η φιλοπατρία μας, ο ισχυρός δεσμός της Καρπαθιακής οικογένειας και ο ευγενής «ανταγωνισμός» που μας διακρίνει έναντι πολλών Ελλήνων. Θα ανεγείρουν μνήματα το ένα καλύτερο του προηγούμενου, όταν το μοιραίο καθήκον μας καλέσει ως ύστατη εκδήλωση τιμής και αγάπης σε προσφιλή πρόσωπα.

΄Ολοι γνωρίζουμε πόσες χιλιάδες δολάρια δαπανώνται για την εκφορά στην Κάρπαθο, προσφιλών θανόντων στο New Jersey λόγου χάρη και θα «τσιγκουνευτούν» ταφικά μνημεία; Για την δημοτική αρχή Καρπάθου, η επέκταση και αναβάθμιση του «κοιμητηρίου» είναι εφικτή και ανέξοδη με τον τρόπο που προανέφερα. Η λύση επιβάλλεται να δοθεί … «χθές»! Οιαδήποτε περαιτέρω ολιγωρία και αδράνεια είναι ανεπίτρεπτη και καταδικαστέα. Οι Πηγαδιώτες μόνο να είμεθα έτοιμοι και συνεπείς στο “Rendez-vous” με το καθήκον, να ενεργοποιηθούμε δραστήρια ενισχύοντας την οικονομική εξόρμηση για δικαίωμα οικογενειακού τάφου.