Από τον Μηνά Βιντιάδη και τον Γιώργο Δαρδανό
Το ιστορικό της εξέγερσης των κολιγάδων της Άνδρου στις αρχές της Επανάστασης του 1821 αφηγείται τo βιβλίο – θεατρικό έργο «Οι κολιγάδες» των Μηνά Βιντιάδη και Γιώργου Δαρδανού, που κυκλοφορεί από από τον εκδοτικό οίκο «Γκούτενμπεργκ». Πρόκειται για ένα θεατρικό έργο που φωτίζει μια γνωστή σε ελάχιστους πτυχή της Ελληνικής Επανάστασης με πρωταγωνιστές τον φιλόσοφο Θεόφιλο Καΐρη και τον αγρότη Δημήτρη Μπαλή.
Εμπνεόμενος από τις ιδέες της Φιλικής Εταιρείας στις οποίες μυείται από τον Θ. Καΐρη ο Δ. Μπαλής οργανώνει εξέγερση εναντίον των ελάχιστων οικογενειών, των κοτζαμπάσηδων, που καταδυναστεύουν την Άνδρο και των Οθωμανών που τις προστατεύουν.Καταλαμβάνουν το υποθηκοφυλακείο του νησιού και καίνε όλους τους τίτλους ιδιοκτησίας. Συγκροτούν λαϊκό δικαστήριο. Κοινωνικοποιούν τη γη και οργανώνουν την παραγωγική δραστηριότητα. Συντάσσουν μια πρωτοποριακή διακήρυξη που δείχνει πως ο αγωνιζόμενος ελληνικός λαός είχε ένα ολοκληρωμένο όραμα για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση του. Η επανάσταση αυτή -την εποχή που ο Μαρξ ήταν μόνο πέντε ετών και πενήντα χρόνια πριν από την «Κομμούνα του Παρισιού»- έμεινε στην Ιστορία ως «Η Κομμούνα της Άνδρου».
Το θεατρικό έργο του Μηνά Βιντιάδη και του Γιώργου Δαρδανού ζωντανεύει όλα τα γεγονότα της περιόδου και παρουσιάζει τις ιδέες που οδήγησαν όχι μόνο στην εξέγερση των αγροτών, αλλά και στην εκτέλεση του Δ. Μπαλή με απόφαση του ίδιου του Δ. Υψηλάντη.
Η έκδοση συμπληρώνεται με κείμενα του καθηγητή Κοινωνιολογίας Β. Φίλια και του ιστορικού Φ.Κ. Βώρου για το κίνημα του Δ. Μπαλή, την προκήρυξη του και την επανάσταση στην Άνδρο.
«Tο έργο που συγγράψαμε παρέα με τον εμβληματικό εκδότη του «Γκούτενμπεργκ» Γιώργο Δαρδανό κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία. Κι είναι διπλή η χαρά μου για το ότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών συμμετέχει με το έργο μας στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση» δηλώνει ο ο θεατρικός συγγραφέας του «Κάτω Παρθενώνα», της «Τάρτας Ροδάκινο» και του «Tatooland» Μηνάς Βιντιάδης και προσθέτει με νόημα: «Η τιμή δε που μας κάνει ο Καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ να προλογίσει την έκδοση μας συγκινεί και τον Γιώργο και μένα
»
Ο Βάλτερ Πούχνερ
σημειώνει μεταξύ άλλων στον πρόλογό του: «…Τὸ θεατρικὸ ἔργο Οἱ κολιγάδες τῶν Μηνᾶ Βιντιάδη καὶ Γιώργου Δαρδανού εἶναι ἕνα πατριωτικὸ ἱστορικὸ δράμα, τὸ ὁποῖο ἀφηγεῖται, σὲ μιὰ σειρὰ 36 σύντομων σκηνῶν, τὸ ἱστορικὸ τῆς ἐξέγερσης τῶν κολιγάδων τῆς Ἄνδρου στὰ πρῶτα χρόνια τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821, ἡ ὁποία ὁδήγησε στὴν κατάληψη τῆς ἐξουσίας ἀπὸ τὸ λαό, ἐνῶ οἱ κοτζαμπάσηδες τοῦ νησιοῦ, μὲ τὰ φεουδαρχικὰ προνόμια ποὺ εἶχαν ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῆς Φραγκοκρατίας, στράφηκαν γιὰ βοήθεια στοὺς Τούρκους, ὕστερα στὴν Προσωρινὴ Διοίκηση τοῦ Ἀγώνα, συγκεκριμένα στὸν «ἁρμοστὴ νήσων» Κωνστ. Μεταξά, καὶ τὸ κίνημα κατέρρευσε».
Προσθέτει επίσης πως «οι σύντομες σκηνὲς μὲ τὶς ἐναλλαγές τους δημιουργοῦν ἕναν ρυθμό, ποὺ κρατᾶ ζωντανὸ τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ θεατῆ/ἀναγνώστη, παρὰ τὴ σημαντικὴ ἔκταση τοῦ ἔργου. Κύριο χαρακτηριστικὸ εἶναι ὅμως ἡ ὑβριδικὴ φύση μιᾶς συγκόλλησης αὐθεντικῶν κειμένων διαφόρων κατηγοριῶν καὶ διαφορετικῆς γλωσσικῆς ὑφῆς: οἱ λαϊκὲς παροιμίες καὶ τὰ γνωμικά, τὰ δημοτικὰ τραγούδια τοῦ γραφικοῦ καφετζῆ Νικολοῦ, κάτι σὰ σαιξπηρικὸ fool, ποὺ δίνει μιὰ ἔντονη ἠθογραφικὴ νότα σ᾿ ὅλο τὸ ἔργο, τὰ ἐπίσημα ἔγγραφα τῆς διοίκησης καὶ τῶν προκηρύξεων τῶν ἐπαναστατῶν, τὸ μανιφέστο τοῦ Μπαλῆ κτλ., ἕνα ἱστορικὸ καὶ γλωσσικὸ καλειδοσκόπιο μὲ τὴ χρήση καὶ παράθεση διαφόρων παραθεμάτων (καὶ ἀπὸ τὴ λογοτεχνία καὶ τὴ δραματουργία)».Επισημαίνει δε πως «το φινάλε υπογραμμίζει την επικαιρότητα του θέματος και σήμερα».