Εγκαινιάστηκε την Κυριακή 17 Απριλίου 2022, μετά από έντεκα χρόνια που ήταν σκοτεινό και κλειδωμένο το δημοτικό κτήριο στο Κονάκι, γνωστό και ως πρώτο κέντρο πολιτισμού της Καρπάθου.
Παρουσία των Αρχών της περιοχής, του Δημάρχου, της Επάρχου, των εντεταλμένων συμβούλων, του βουλευτή της Ν.Δ. Ιωάννη Παππά, επίσης ξεχωρίσαμε την πρόεδρο του Λυκείου Ελληνίδων Καρπάθου καθώς και πολλά νέα παιδιά με παραδοσιακές στολές, κόπηκε η κορδέλα των εγκαινίων, ενώ νωρίτερα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου κ. Αμβρόσιος, με τον Αρχιμανδρίτη π. Αμβρόσιο Μαναρουλά, τέλεσε τον αγιασμό του κτηρίου.
Κάπως στα ψιλά έχω την αίσθηση ότι πέρασε η πιο μεγάλη επιτυχία, μέχρι σήμερα του Γιάννη Νισύριου. Μπορεί να υπάρχουν διαφωνίες και πολιτικές κόντρες ωστόσο δεν μπορούμε να μην υπογραμμίσουμε πως η ιστορία θα γράψει ότι επι δικών του ημερών εγκαινιάστηκε το κτήριο πολιτισμού της Καρπάθου. Υπάρχουν βέβαια και οι φωνές δημοτικών συμβούλων, όπως ο Μανώλης Τσέρκης, που υποστηρίζουν ότι δεν έχει γίνει επίσημη παραλαβή από τον εργολάβο και επίσης ότι δεν έχει πυρασφάλεια.
Λίγο ενδιαφέρουν την κοινωνία τα επίσημα χαρτιά (δεν συμβαίνει το ίδιο για την ασφάλεια του κτηρίου), ο χώρος αγαπήθηκε και αγκαλιάστηκε από την πρώτη στιγμή. Απόδειξη οι προβολές ταινιών και η θεατρική παράσταση που έκανε πάταγο στην Κάρπαθο.
Το Κονάκι μετρούσε παραπάνω από 10 χρόνια, αν δεν κάνω λάθος 12 χρόνια κλειστό. Η υπόθεση έμενε βαλτωμένη και η κοινωνία απορούσε. Να που ο Νισύριος τα κατάφερε.
Η μη παρουσία δημοτικών συμβούλων καθώς και του Προέδρου της τοπικής κοινότητας στα εγκαίνια είναι ένα αγκάθι.
Δεν πήγαν γιατί δεν είχαν πρόσκληση; δεν γνώριζαν ή μήπως οι σχέσεις που έχουν διαμορφωθεί δεν επιτρέπουν ούτε κοινωνικές συναναστροφές; Μήπως τελικά ενόχλησε γιατί είναι έργο Νισύριου; ή ξεκίνησαν τα τρεχάματα για την προεκλογική περίοδο;
Ότι κι συμβαίνει πρέπει να βγει στο φως.
Κρίμα για τον τόπο. Το κονάκι δεν ανήκει ούτε στον Νισύριο ούτε στους σημερινούς δημοτικούς συμβούλους. Αν κάποιος έχει διαφωνία για την παραλαβή ή την ασφάλεια του κτηρίου θα είναι χρήσιμο να το μεταδώσει στην κοινωνία. Και οι όποιες πολιτικές διαφωνίες ας λυθούν μακριά από τον χώρο του πολιτισμού και της παιδείας.
Όμως το κτήριο είναι κάτι παραπάνω από απαραίτητο και επιβάλλεται να αγκαλιαστεί από όλους.
Μέχρι σήμερα στο Κονάκι είναι λειτουργική η αίθουσα εκδηλώσεων ενώ για τον πρώτο όροφο, που ανεπίσημα μαθαίνουμε ότι θα στεγάσει δράσεις πολιτισμού, βιβλιοθήκη καθώς και πολιτιστικούς συλλόγους του νησιού, υπάρχει η υπόσχεση Γεραπετρίτη ότι θα βρεθούν χρήματα για την κατάλληλη διαμόρφωση και την άμεση αξιοποίηση του.
Λίγα λόγια για το πολύπαθο Κονάκι
Στο τέλος του 19ου αιώνα ο εργολάβος Μακρής επέστρεψε στο νησί από την Αθήνα, πρόσφατα έχει χάσει τη γυναίκα του, είχε μείνει με τα δύο μικρά παιδιά τους, τότε αποφάσισε να κάνει μια νέα αρχή και τη μόνιμη εγκατάσταση του στη Κάρπαθο.
Ο Μακρής αγόρασε ένα μεγάλο τμήμα στο σημερινό Κονάκι, εκεί έχτισε τα κτίρια που έγιναν στην ουσία η αφορμή για την μετεγκατάσταση της Διοίκησης του νησιού από το Απέρι στο λιμανάκι των Πηγαδίων. Πρέπει να καταγράψουμε τον σπουδαίο ρόλο και την επιρροή του Μενετιάτη και μέλος του τουρκικού δικαστηρίου της εποχής, του Γιάννη Μελασσιανού. Ο υποδιοικητής, ο «Καϊμακάμης» του νησιού, Αρμένιος Οχανές Φερίτ εφέντης, συμφώνησε, έδωσε την άδεια του και το 1892 εγκαταστάθηκαν επίσημα οι αρχές του νησιού στα Πηγάδια.
Το κτίριο του Μακρή νοικιάστηκαν από τους Τούρκους, εκεί στεγάστηκαν η Διοίκηση, η Αστυνομία, τα δικαστήρια, οι φυλακές και το ταχυδρομείο. Σύμφωνα με πληροφορίες ήταν διώροφο, αλλά ο σεισμός του 1926, κατέστρεψε το δεύτερο όροφο.
Οι Ιταλοί, από το 1912 χρησιμοποίησαν αυτό το χώρο ως στρατώνα και φυλακές και στη συνέχεια οι Άγγλοι το μετέτρεψαν σε αποθήκες τροφίμων. Το 1946, το παρέδωσαν στο Δήμο Πηγαδίων, με ρητή εντολή να το χρησιμοποιήσουν για εκπαιδευτικές ανάγκες.
Άξια αναφοράς είναι η σχολική εφορία της εποχής, αποτελούμενη από τους Ιωάννη Φωκά Οικονομίδη, Ιορδάνη Καραξή και τον Λάζαρο Κοσμά. Είναι οι άνθρωποι που έπεισαν τον Άγγλο διοικητή Μπόνιγκτον και παραχώρησε το κτίριο στον Δήμο Καρπάθου.
Η Επιτροπή Ανέγερσης Διδακτηρίου, έκανε πολλές δαπάνες και μεταρρυθμίσεις, αλλά ο χώρος δεν κάλυπτε και πάλι τις ανάγκες και η ανέγερση νέου σχολείου ήταν επιτακτική. Ενδιαφέρουσα είναι η έρευνα που πραγματοποίησε η δασκάλα Λέλα Λάμπρου- Αντωνίου, πρώτη γυναίκα διευθύντρια του Δημοτικού σχολείου Πηγαδίων: “Από τα αρχεία του Δήμου Πηγαδίων, φαίνεται ότι το 1944-1945, το σχολείο λειτουργούσε ως τριτάξιο με δασκάλους, το Βασίλειο Οικονομίδη, Μαρία Παραγιού – Μακρή και Φωτεινή Πιτά και 144 μαθητές.
Το έτος αυτό, ο Μιχαήλ Μοσχονάς, το ονομάζει έτος διαβαθμίσεων, κατατάξεων και προετοιμασίας μαθητών, που είχαν διδαχτεί κατ’ οίκον κι έπρεπε να συστηματοποιήσουν τις γνώσεις τους και ανάλογα να καταταχτούν κι έτσι να έχει το σχολείο όλες τις τάξεις. Από το 1944-1945 λειτούργησε ως τριτάξιο, και μετά παρέλευση 20 χρόνων, το σχολείο προάγεται σε 6/θέσιο, λόγω του μεγάλου αριθμού μαθητών, 226. Τη σχολική χρονιά 1956-66, το σύνολο των μαθητών ήταν 248!
Οι αίθουσες του σχολείου στο «Κονάκι» ήταν λίγες και μικρές. Η ενοικίαση αιθουσών στη γειτονιά του σχολείου, ικανοποίησε προσωρινά το μεγάλο πρόβλημα. Μέχρι το σχολικό έτος 1967-68, τότε έγινε η μεταφοράς του σχολείου από το «Κονάκι», στο καινούριο διδακτήριο που οικοδομήθηκε στη θέση «Φωκά Σπήλαιο», σημερινό Νεοχώρι, με κρατική επιχορήγηση και βοήθεια του συλλόγου Ποσειδών Αμερικής και ιδιωτών Καρπαθίων”. Το παλιό ιστορικό κτίριο γκρεμίστηκε την περίοδο της χούντας, στο τέλος της δεκαετίας του 1970, με Δήμαρχο τον Ηλία Μανωλάκη, κατασκευάστηκε στην ίδια θέση το σημερινό κτήριο, όπου χρησιμοποιήθηκε ως Δημαρχιακό μέγαρο.
Λοιπόν να βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά το κτήριο περιήλθε στην κυριότητα του Δήμου από τον Δήμαρχο Χριστόφορο Σακελλαρίδη με την παρέμβαση του Αντιπρ. δικτατορίας Στυλιανού Παττακού. Επίθεση δημαρχίας Νίκου Νικολαϊδη κατεδαφίστηκε το παλιό κτήριο και το νέο κτήριο οικοδομήθηκε αρχικά από τον Δήμαρχο Μανωλάκη, στη συνέχεια ο επόμενος δήμαρχος, ο Γιώργος Μακρής, το τελείωσε και εγκατέστησε τον Δήμο στον πάνω όροφο.
Με την μεταφορά των υπηρεσιών του Δήμου στον ανακατασκευασμένο “ξενώνα” το κτίριο στο “κονάκι” ελευθερώθηκε και σήμερα, αν και φρεσκοβαμμένο, παραμένει κλειστό. Πρόκειται για ένα δημόσιο έργο που θα μπορούσε να ικανοποιήσει αληθινές ανάγκες της Καρπάθου, να γίνει στολίδι στην ταλαιπωρημένη πρωτεύουσα του νησιού και να δώσει ζωή σε θέματα πολιτισμού και να τονώσει τη διάθεση των μόνιμων κατοίκων ιδιαίτερα τους σκληρούς χειμωνιάτικους μήνες.
