Στα σημαντικότερα ναυάγια της Δωδεκανήσου, αλλά και στην ανακάλυψη προσφάτως του ναυαγίου που εντοπίστηκε δυτικά της Κύθνου και είναι το τρίτο κατά σειρά που εντοπίσθηκε φέτος στην περιοχή, αναφέρθηκε μιλώντας στον Real Voice 99.5 και τον Τέρη Χατζηιωάννου, ο Κώστας Θωκταρίδης, ο πρωτοπόρος των καταδύσεων στην Ελλάδα, (με εξειδίκευση στις βαθιές καταδύσεις, έχοντας ιδρύσει την εταιρεία Planet Blue με αντικείμενο τις υποβρύχιες έρευνες και εργασίες), επαγγελματίας δύτης και εκπαιδευτής, έχοντας συνδέσει το όνομά του με τη θάλασσα και το βυθό.

 

 

 

της Νατάσας Παμπρή

Όπως είπε για το άγνωστο ναυάγιο της Κύθνου, το οποίο είναι ιδιαίτερης ναυπηγικής και εντοπίσθηκε σε βάθος -110 μέτρων δυτικά του νησιού, το συνολικό μήκος του είναι περίπου 40 μέτρα. Κατά την υποβρύχια έρευνα με υποβρύχιο τηλεκατευθυνόμενο όχημα (R.O.V) διαπιστώθηκε ότι έχει ανατιναχθεί η πλώρη του καθώς επίσης έχει καταρρεύσει η πρύμνη του.
Το ναυάγιο έχει χαμηλό προφίλ μόλις 3 μέτρα ύψος ενώ εντύπωση προκαλεί η μικρή απόσταση μεταξύ των εγκάρσιων ναυπηγικών γραμμών των νομέων (frame lines) που αποτελούν τον σκελετό του σκάφους.
Η πλώρη του ναυαγίου έχει κατεύθυνση βόρεια. Σε απόσταση 30 μέτρων από την πρύμνη του ναυαγίου βρέθηκαν συντρίμμια με μεγάλη διασπορά στο βυθό, γεγονός που δημιουργεί την αίσθηση ότι προκλήθηκε μια πολύ ισχυρή έκρηξη επί του πλοίου όταν αυτό ήταν στην επιφάνεια. Ελάσματα (λαμαρίνες) από τις πλευρές και από το κατάστρωμα έχουν εκτιναχτεί εκτός ναυαγίου.

“Είναι το τρίτο ναυάγιο που βρίσκουμε φέτος δυτικά της Κύθνου και είναι και αυτό σε μεγάλο βάθος δηλαδή, 110 μέτρα το βάθος ανοιχτά του νησιού και πρόκειται για ένα πλοίο το οποίο είναι από ότι φαίνεται αρκετά παλιό, δηλαδή είτε του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ή και προγενέστερο”, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Θωκταρίδης.

Από τις ζημιές που έχουν προκληθεί εκτιμάται ότι βυθίστηκε πάρα πολύ γρήγορα. Η γενική εικόνα και η ιδιαίτερη ναυπηγική του ναυαγίου που δεν φέρει αμπάρια καταδεικνύει ένα πολύ παλαιό και κατά πάσα πιθανότητα, πολεμικό πλοίο.
Η υποβρύχια έρευνα έχει παραδώσει τώρα τη σκυτάλη στην ιστορική έρευνα προκειμένου να βρεθούν στοιχεία που θα επιτρέψουν την ταυτοποίηση του.

Το σχετικό βιντεάκι εδώ : https://youtu.be/ZTVA-JZqgk4
Στην ομάδα έρευνας συμμετείχαν αλφαβητικά: Νικόλαος Ανέστης, Σπύρος Βουγίδης, Αγάπη Ωκεανίς Θωκταρίδη, Κώστας Θωκταρίδης, Άρης Μπιλάλης.

 

Το δημοφιλέστερο ναυάγιο “Γιαννούλα” της Ρόδου, στο Πλημμύρι

Για το ναυάγιο του φορτηγού πλοίου “Γιαννούλα” στο Πλημμύρι, το δημοφιλέστερο ναυάγιο της Ρόδου, το οποίο εξερεύνησε, τόνισε ότι είναι μήκους 110 μέτρων βυθίστηκε στις 2 Ιανουαρίου του 1981 στον όρμο και ήταν ναυπηγήσεως του 1954 στην Ολλανδία. Όπως τόνισε ο κ. Θωκταρίδης, πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα ναυάγια, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στην ακτή και αποτελεί πόλο έλξης για τους δύτες.

Η απώλεια του πλοίου: Το πλοίο με 21 άτομα πλήρωμα είχε αποπλεύσει κενό φορτίου από την Τρίπολη της Λιβύης με τελικό προορισμό στην Αττάλεια της Τουρκίας.

Το ΓIANNOYΛA K. συνάντησε πολύ δυσμενείς συνθήκες με νότιους – νοτιοανατολικούς ανέμους 7-8 μποφόρ, θάλασσα τρικυμιώδη και ορατότητα μέτρια. Στις 2 Ιανουαρίου 1981 και περί ώρα 19:45 που παραπλέει τη βραχονησίδα Xήνα Ρόδου το πλοίο προσάραξε . Τέθηκαν σε λειτουργία οι τρεις αντλίες καθώς και ο σωσίβιος κρουνός από το άγημα του πλοίου, αλλά δεν ήταν δυνατό να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η διαρροή όπου σαν αποτέλεσμα είχε το πλοίο να λάβει μεγάλη δεξιά κλίση. O πλοίαρχος προ του κινδύνου της βυθίσεως του πλοίου μείωσε τις στροφές της μηχανής και έθεσε πορεία προς την ακτή για εκούσια προσάραξη.

Το πλοίο εγκαταλείφθηκε με γωνία 35 μοιρών και το πλήρωμα επιβιβάστηκε στις σωσίβιους λέμβους. Στο σήμα κινδύνου ανταποκρίθηκε το αμερικανικό φορτηγό πλοίο DEFIANCE, που κατέφτασε στον τόπο του συμβάντος και περισυνέλλεξε τους ναυαγούς, τους οποίους και μετέφερε στο λιμένα της Ρόδου.

Από τη διερεύνηση των συνθηκών του ατυχήματος (ΑΣΝΑ) προέκυψε λανθασμένη πορεία υπό τις κρατούσες συνθήκες καιρού με συνέπεια να προσκρούσει στην βραχονησίδα και να δημιουργηθεί ρήγμα στα ύφαλα του πλοίου. Οι ενέργειες του πλοιάρχου στη συνέχεια, έγιναν με ψυχραιμία και σύνεση για τη διάσωση του πληρώματός του. Ουδείς από το πλήρωμα τραυματίστηκε.

Απέχει μόλις 6 δέκατα του μιλίου από την παράλια. Είναι το περισσότερο δημοφιλές ναυάγιο στην Ρόδο για καταδύσεις αναψυχής και βρίσκεται σε μικρό βάθος 0 εως -22 μέτρα, είναι προσιτό ακόμα και σε δύτες από την επιφάνεια snorkeling.

Τα σημαντικότερα ναυάγια της Δωδεκανήσου

Ερωτηθείς για τον βυθό του Αιγαίου, για το βυθό της Ρόδου και της Δωδεκανήσου πόσο πλούσιος είναι σε ναυάγια, ο κ. Θωκταρίδης τόνισε μιλώντας στον RealVoice 99.5 ότι “η Ρόδος, όπως και η Κάρπαθος έχει κάποια πολύ ωραία ναυάγια, πάρα πολύ σημαντικά,με σημαντική ιστορία το “Γιαννούλα” είναι ένα από τα ωραιότερα πλοία και πιστεύω είναι πόλος έλξης για τους αυτοδύτες της Ρόδου που θέλουν να δουν κάτι περισσότερο από ψαράκια κτλ και βρίσκεται στη νότια πλευρά του νησιού, στο Πλημμύρι. Είναι πολύ βολικό πλοίο γιατί είναι πολύ κοντά στην ακτή και επειδή ως επί το πλείστον το καλοκαίρι το κυριαρχούν οι Βόρειοι άνεμοι εκεί είναι μπουνάτσα, είναι πολύ καλή η θάλασσα. Οπότε υπάρχει πολύ καλή πρόσβαση σχετικά κοντά στην ακτή.

Ένα άλλο ναυάγιο που δεν είναι πολύ γνωστό, αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικό είναι ο Πυθέας ο οποίος βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Ρόδου, από την Κάμειρο είναι πιο ανατολικά και είναι ένα πλοίο από τα λεγόμενα Liberty, είναι ίσως το μοναδικό από τα 100 που είχαν παραλάβει οι Έλληνες εφοπλιστές και είναι πολύ σημαντικό διότι με αυτά τα πλοία και ανοικοδομήθηκε η ελληνική ναυτιλία μετά τον πόλεμο.

Οπότε αν εξαιρέσουμε το Liberty που βρίσκεται στον Πειραιά που είναι αμερικάνικο στην πραγματικότητα, αλλά το έχουμε το “Ελλάς” σαν μουσείο και πολύ καλά κάνουν και το χρησιμοποιούν, αυτό είναι το μοναδικό που διασώζεται σε καλή σχετικά κατάσταση στην Ελλάδα. Γιατί όλα τα άλλα είναι και σε πολύ μεγάλα βάθη που δεν είναι προσιτά, είτε έχουν γίνει scrap ή έχουν βυθισθεί στο εξωτερικό. Οπότε είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό ναυάγιο, όχι εύκολα επισκέψιμο, λόγω των βορείων ανέμων, σε μία απομονωμένη περιοχή αλλά θεώρησα ότι είναι σημαντικό να γίνει μία μνεία, μία αναφορά σε αυτό λόγω της πολύ μεγάλης ιστορίας που έχουν αυτά τα πλοία”.

Ερωτηθείς αν υπάρχει στίγμα για το περίφημο Donizetti, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σε τι βάθος είναι, ο κ. Θωκταρίδης επισήμανε ότι “κάναμε μία θαλάσσια έρευνα πέρσι που είχα έρθει στη Ρόδο για περίπου δύο μήνες με το σκάφος, βρήκαμε ένα φορτηγό πλοίο το οποίο θεωρούσαμε ότι πιθανόν να είναι το Donizetti, αλλά στην πορεία διαπιστώσαμε ότι δεν ήταν αυτό που βρήκαμε…

Το συγκεκριμένο πλοίο, μελετώντας πολύ προσεκτικά τις πρωτογενείς πηγές, γιατί μιλάμε για ένα πλοίο το οποίο βυθίστηκε αύτανδρο δε σώθηκε κάνεις και έχοντας κάνει πολύ μεγάλη έρευνα και στην Ιταλία και στα γερμανικά αρχεία και στα βρετανικά, γιατί μόνο έτσι με διασταύρωση πρωτογενών πληροφοριών μπορεί κανείς να πει με σιγουριά, δείχνει ότι είναι στη νότια πλευρά της Ρόδου, σε βάθος μεγάλο δηλαδή, εκτιμώ ότι μπορεί να είναι και μέχρι τα χίλια μέτρα βάθος και για αυτό δεν έχει εντοπιστεί μέχρι στιγμής, δηλαδή δεν έχει αναδειχθεί σαν ναυάγιο αλλά ωστόσο η ιστορία παραμένει που είναι πολύ σημαντική και αυτά τα έγγραφα οι αναφορές που υπάρχουν μπορούν να μας καταδείξουν το τι ακριβώς είχε συμβεί ότι χτυπήθηκε από τα βρετανικά αντιτορπιλικά, το οποίο φλεγόμενο ανατράπηκε και συνέχισε να παρασύρεται προς τα νότια”.

 Το ναυάγιο από ψηλά όπως το φωτογράφησε με το drone του ο χειριστής Χρήστος Στατής

Σύμφωνα με τον ιστότοπο astypalaia.wordpress.com, το ατμόπλοιο «Gaetano Donizetti» ήταν ένα επιβατηγό 3428 τόνων, άνηκε στη εταιρεία Tirrenia και κατά τη διάρκεια του πολέμου επιτάχθηκε από Ιταλικό ναυτικό και εν συνεχεία ήταν ανάμεσα στα Ιταλικά πλοία που κατασχέθηκαν από τους γερμανούς κατά την ανακωχή. Ήρθε στη Ρόδο 19 του Σεπτεμβρίου 1943 που μεταφέροντας όπλα, πυρομαχικά και τα στρατεύματα για να οχυρώσουν το νησί.

Η παρουσία τόσο πολλών αιχμαλώτων (Ιταλών και Βρετανών) είχε δημιουργήσει μια δύσκολη κατάσταση στο νησί τόσο για τον επισιτισμό τους όσο και για τα στρατεύματα που θα έπρεπε να αποσπαστούν από νευραλγικά σημεία της άμυνας του νησιού και να διατεθούν στη φύλαξή τους. Εξ ου και η ανάγκη για γρήγορη, αλλά και επικίνδυνη απομάκρυνση τους με κάθε μέσο. Στο σκοπό αυτό χρησιμοποιούνταν κάθε εύκαιρο μέσο, πλοίο ή αεροπλάνο. Κάτω από αυτή την επιτακτική ανάγκη, αμέσως μετά την άφιξη του Donizetti στο λιμάνι της Ρόδου άρχισε με εξαιρετικά γρήγορους ρυθμούς η εκφόρτωσή του. Σε ένα πλοίο που εξυπηρετούσε οριακά 700 επιβάτες, οι Γερμανικές δυνάμεις ήθελαν να στοιβάξουν 2.100 αιχμαλώτους. Κατά τη διάρκεια της φόρτωσης όμως συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να φορτώσουν τόσο μεγάλο αριθμό όσο και να στοίβαζαν τους ανθρώπους ως εμπορεύματα και σταμάτησαν στους 1835. 256 λιγότερους από τον προκαθορισμένο αριθμό. Aναλυτικά βάση των Γερμανικών στοιχείων: 600 Αεροπόροι, 1110 Ναύτες, 110 NCOs και 11 Αξιωματικοί του Ιταλικού Στρατού. Η βιαστική και άρον – άρον φόρτωσή τους δεν επέτρεψε την δημιουργία ονομαστικών καταλόγων και για το λόγο αυτό ούτε τα πρόσωπα ούτε οι αριθμοί μπορούν να εξακριβωθούν και να ταυτοποιηθούν.

Είχε σκοτεινιάσει η 22 Σεπτεμβρίου όταν το πλοίο και η νηοπομπή ήταν έτοιμοι να αποπλεύσουν. Κρατώντας πορεία στην Ανατολική ακτή της ρόδου κατευθύνθηκε προς τα νότιο – δυτικά, πέρασε τη Λίνδο και έφτασε στις 01.10΄μ.μ. έξω από το ακρωτήριο Πράσσο, το νοτιότερο σημείο της ρόδου συνοδευόμενο από την τορπιλάκατο ΤΒ 10.

Στα ίδια νερά, αλλά κοντά στον Λάκκο της Καρπάθου κινούταν το βρετανικό Αντιτορπιλικό Eclipse όταν παρατήρησε το αποτύπωμα των δύο πλοίων στο Ραντάρ του και άρχισε να κινείτε παράλληλα με αυτά. Εκείνο το βράδυ είχε κάνει μια περιπολία μεταξύ Ρόδου και Καρπάθου φτάνοντας μέχρι και την Αστυπάλαια χωρίς μέχρι εκείνη τη στιγμή αποτελέσματα, μαζί με το αδελφό Αντιτορπιλικό Fury.
To Eclipse άρχισε την επίθεση με μια γρήγορη ανάπτυξη για να αιφνιδιάσει τον εχθρό, πράγμα που πέτυχε, ενώ αμέσως άρχισε καταιγισμό πυρών κατά των πλοίων. Το Donizetti βυθίστηκε σχεδόν αμέσως παρασέρνοντας στον υγρό τάφο του όσους επέβαιναν σε αυτό. Αμέσως μετά ήρθε η ώρα της τορπιλακάτου. Κάτω από τα καταιγιστικά πυρά του Eclipse ο κυβερνήτης της την κάρφωσε στα βράχια του ακρωτηρίου του πρασσονησίου. Το πλήρωμα βγήκε γρήγορα στη στεριά και βρήκε καταφύγιο στις εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις της Πυροβολαρχίας Mocenigo. Από το ναυάγιο του Donizetti δεν επέζησε κανείς. Μόνο πολλές ώρες αργότερα το πλήρωμα και Αξιωματικοί του Eclipse θα μάθουν τι έκαναν επισκιάζοντας την μέχρι εκείνη τη στιγμή άμεμπτη δράση τους.

Θέση ναυαγίου: Aκρωτήριο Πρασσονησίου – Ρόδος.

ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΒΑΘΗ

Τέλος, ερωτηθείς ο κ. Θωκταρίδης, για το μεγαλύτερο βάθος που μπορεί να κατέβει ένα βαθυσκάφος κι έχει κατέβει και ο ίδιος προσωπικά στο βυθό, ο κ. Θωκταρίδης ανέφερε: “εγώ ήμουν κυβερνήτης σε βαθυσκάφος το οποίο έχει παροπλιστεί στο Εθνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών, είχα φτάσει μέχρι 631 μέτρα, αλλά χρησιμοποιούμε υποβρύχια τηλεκατευθυνόμενα οχήματα ακόμα και σήμερα τα οποία έχουν τη δυνατότητα να φτάνουν μέχρι τα 1.000 μέτρα αυτά που έχουμε που έχω εγώ δηλαδή. Βεβαίως υπάρχουν και οχήματα τα οποία πάνε βαθύτερα, δηλαδή και 6.000 μέτρα είναι το μέγιστο βάθος εδώ στη Μεσόγειο”.