γράφει ο Μανώλης Δημελλάς, φωτογραφίες π. Στυλιανός Φασούλας
Φέτος κλείνει 40 χρόνια κι όμως αν άκουγες τον υπεύθυνο τεχνικό να σου μιλά για κείνο θα νόμιζες ότι πρόκειται για κάτι που γίνεται πρώτη φορά! Τέτοια ήταν η ζέση κι όρεξη του για αυτό το θαύμα!
Ναι, η λέξη θαύμα μπορεί να φαίνεται βαριά κουβέντα, αλλά δεν είναι λίγο να παίρνεις έναν από τους πιο ευλογημένους καρπούς και να το κάνεις λάδι. Μια ιεροτελεστία ζωής που κρατά χιλιάδες χρόνια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι απαρχές της ελαιοκαλλιέργειας τοποθετούνται χρονικά στην πρώιμη Χαλκοκρατία, στην 3η δηλαδή χιλιετία π.Χ. Το προβάδισμα ως προς την ελαιοκαλλιέργεια πληρούσε η Μινωική Κρήτη, λόγω του εύκρατου κλίματός της, της γεωμορφολογίας της, αλλά και της εντατικοποίησης της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής της.
Ας ξαναγυρίσουμε στις μέρες μας και στο ελαιοτριβείο του Μεσοχωρίου που την περασμένη Παρασκευή 13.10, άνοιξε την πόρτα του στους παραγωγούς της Καρπάθου.
Το λιοτρίβι της Παναγίας Μεσοχωρίου ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1980 και παραδόθηκε για λειτουργία δυο χρόνια αργότερα.
Τη δημιουργία του είχε αγκαλιάσει ο τότε Δεσπότης Νεκτάριος αλλά εκείνος που έτρεξε όλη την υπόθεση ήταν ο πολύ εργατικός κι αγαπημένος εφημέριος του χωριού, μακαριστός σήμερα π. Ιωάννης Ανδρεάδης, ο οποίος και εκοιμήθει πριν από λίγους μήνες.
Από τότε ανελλιπώς λειτουργεί κάθε χρόνο, κάποιες ελάχιστες σε αριθμό χρονιές, που δεν υπήρχε παραγωγή ελαιολάδου, έμεινε κλειστό.
Όπως μας ενημερώνει ο Ντίνος Λύκος το ρεκόρ του ελαιοτριβείου στο Μεσοχώρι φτάνει τους 80 τόνους καθαρό λάδι.Το 2018 έβγαλε 70 τόνους ενώ πέρυσι πήγε λίγο πιο κάτω, περίπου 60 τόνους ελαιολάδου.
Το λιοτρίβι της Παναγίας εξυπηρετεί όλη την Κάρπαθο όμως τα χωριά που δείχνουν να το προτιμούν, εκτός βέβαια από το Μεσοχώρι, είναι το Σπόα και η Όλυμπος. Αλλά δεν είναι λίγοι οι παραγωγοί από τα κάτω χωριά που το προτιμούν. Το λιοτρίβι ανήκει στην εκκλησία και τα όποια έσοδα πάνε στο ταμείο της για να γίνουν έργα και δράσεις για το χωριό. Το ποσοστό από το αξάϊ, δηλαδή η αμοιβή του ελαιοτριβείου, φτάνει περίπου το 13%. Και με αυτή πληρώνονται οι εργαζόμενοι και περίπου το 7% πάει στην εκκλησία.
Οι δεξαμενές της Βρυσιανής χωρούν περίπου 7 τόνους ελαιολάδου.
Η επιτροπή που συντονίζει τη δράση του ελαιοτριβείου στο Μεσοχώρι απαρτίζεται από τους: Ντίνος Λύκος (υπεύθυνος ελαιοτριβείου). Γιάννης Χαροκόπος, Βάσος βασιλειάδης, Πέτρος Περίδης, Μανώλης Σαμαρίδης, Νίκος Παπαδάκης, Ντίνα Σαρρή, Μαρία Ορφανού.
Όπως μας εξηγεί ο κ. Λύκος, το μέλημα της επιτροπής είναι ο εκσυγχρονισμός των μηχανημάτων και για αυτό τον λόγο κάθε χρονιά, με τα όποια χρήματα μαζεύονται, πρώτη δουλειά είναι να επισκευάσουν ή να προμηθευτούν καινούρια εργαλεία, για να γίνεται καλύτερη και αποτελεσματικότερη εργασία.
Το ελαιοτριβείο Μεσοχωρίου μπορεί να αλέσει περίπου 1000 κιλά καρπό την ώρα. Υπάρχει τεχνικός που το συντηρεί ενώ κάποια νέα παιδιά, που εργάζονται αυτές τις ημέρες, πληρώνονται σε λάδι.
Η χρονική περίοδος που διαρκεί το άλεσμα κρατάει περίπου 35 με 40 μέρες τον χρόνο ενώ το κτίσμα του ελαιοτριβείου είναι περίπου 200 τ.μ. και το 2019 έγινε ανακαίνιση.
Ο κ. Λύκος δεν έκρυψε την ικανοποίηση του για την ποιότητα του λαδιού που βγαίνει από το ελαιοτριβείο της Βρυσιανής.
«Το λάδι μας είναι πάρα πολύ καλό! Το όργανο που μετράει την οξύτητα του λαδιού δείχνει 0.7 ή 0.8. Το έχουμε δώσει σε ειδικούς και μας λένε ότι το λάδι μας είναι εξαιρετικό, μάλιστα πικρίζει λίγο όταν είναι φρέσκο και αυτό είναι δείγμα της υψηλής του ποιότητας».
Το ελαιοτριβείο άνοιξε την περασμένη Παρασκευή και ήδη παρουσιάζει αρκετή κίνηση αν και φέτος αρκετές είναι οι ελιές της Καρπάθου που έχουν χτυπηθεί από τον δάκο, ο κ. Λύκος πιστεύει ότι η παραγωγή του ελαιοτριβείου θα φτάσει κι ίσως ξεπεράσει τους 60 τόνους.
