“Ο ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ” ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ έχει μετεξελιχθεί σε “ΚΑΛΛΙΘΑΦΤΗ” για τους ΑΓΟΝΟΥΣ, ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ-ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ..”ΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΝΕΡΑΚΙ”

“Ο ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ” ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ έχει μετεξελιχθεί σε “ΚΑΛΛΙΘΑΦΤΗ” για τους ΑΓΟΝΟΥΣ, ΠΑΡΑΜΕΘΟΡΙΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ-ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ..”ΩΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΝΕΡΑΚΙ”

 

-Του πανεπιστημιακού συνεργάτη του ΙΛΠΚ του Πανεπιστημίου Αθηνών Μάκη Εμμ. Ρήγα-Ρηγοπούλη

Εμείς θα συνεχίζουμε να χαρτογραφούμε τις ασήκωτες φυσικές και πολιτειακές “αναπηρίες” των άγονων, εξόριστων νησιών στην τωρινή τους παρα-άδικη “έκδοση” και από τους τρεις(!) Αυτοδιοικητιούς Θεσμούς. Με τόσα εξωπραγματικά αποκλείεται να θεσπίστηκαν από νησιώτες, που θα άφηναν πίσω τους θνησιγενή τραύματα.

Μα καλά άφησαν στεριανούς πολιτευτές να τακτοποιήσουν τα πλέον δισεπίλυτα προβλήματα και απομόνωσης νησιών της ελληνικής επικράτειας;

Εδώ κάθε νησί-Δήμος, κάθε χωριό-κοινότητα έχει πάμπολα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, πως τα κατάφεραν και τα τσουβάλιασαν όλα και γίνονται ένας “μύλος” τα μεγάλα ή κεντρικά με τα μικρά και στο πυρ το εξώτερο;

Γιατί άλλο τα νησιά με 3.000 κατοίκους αντίπερα από την στεριά, σαν να είναι προέκτασή της.. κι άλλο νησιά με 6.000 κατοίκους, σαν την Κάρπαθο, στο πιο άλλο άκρο του Αιγαίου να θέλουν πάνω από 20 ώρες θαλασσινό ταξίδι για να μετακινηθούν στο Κέντρο ή στην Πρωτεύουσα της Περιφέρειας την Σύρο για οποιαδήποτε σοβαρή και μη υπόθεσή τους(!!).. άστους να πεδεύονται ανά τους αιώνες, “είναι πολυπληθείς, αυτάρκεις σε όλα!!”

Γι΄αυτό κρίνεται επείγουσα αναγκαιότητα η συμπερίλειψη τουλάχιστον των τεσσάρων πιο άγονων πιο μακρινών, παραμεθόριων νησιών Καστελλόριζο, Κάσο, Γαύδο ακόμα και η Κάρπαθος των 6.000 κατοίκων, σε νησιά πρώτου ξεκινήματος για όλα τα νέα σύγχρονα προγράμματα που θα τα αναβαθμίζουν άρδην και θα καλύπτουν πως τις ακραίες τους γενικές “αναπηρίες”..

Τώρα, γιατί, η ομογενοποίηση της παγκοσμιοποίησης πρέπει, άρον-άρον, να την επιβάλλουν να συντρίψει το ιερό βάθρον παρακαταθηκών πάνω στο οποίο στεκόντουσαν για αιώνες και στέκονται ακόμα οι τοπικές κοινωνίες των νησιωτών, τοίχος όχι μόνον προς την τωρινή ερήμωση αλλά τότε για τις ακμάζουσες;

Και με όλα μπορούν να συμβαίνουν σε κοινότητες-χωριά, σε μικρούς Δήμους της στεριάς, που μπορούν, όμως, να τα συγκοινωνούν- επικοινωνούν- επιλύουν μεταξύ τους εύκολα και άμεσα με τους διπλανούς τους τόπους..

Ενώ, εδώ το κάθε νησί-Δήμος, στην άκρη του πουθενά, βρίσκεται, όλουσδιόλου στον δικό του κόσμο.

Ιδιαίτερα οι μικρότεροι ΑΟΠΛΟΙ νησιωτικοί Δήμοι βρίσκονται-δίνουν μάχες στα πάντα μέσα στο ιδιαίτερο τους “βασίλειο”, μοναχικοί στο δικό τους σύμπαν. Κάθε χωριό-Δήμος έσφιζαν από ζωή για αιώνες υπό ξένους ζυγούς, εν πολλοίς με την πολυπρονομιακή ανάπτυξή τους που τους παραχωρούσανε;

Με δικές τους Τοπικές Αρχές, με ιδίους πόρους και προσωπικό, με τα ιδεώδη και τις αξίες τους οι άλλοτε κοινότητες-Δήμοι, χωρίς τέτοιες έξωθεν πολυδιάστατες συγκεντρωτικές παρεμβάσεις, όλα τρέχανε ρολόϊ.. κάμε κι αλλιώς με τους υπεύθυνους εκλεγμένους τους να είναι οι ίδιοι παθόντες, γνώστες των ιδίων προβλημάτων τους και όντες καθημερινά μέσα στα πόδια των προβλημάτων των συγχωριανών τους, άς έκαναν κι αλλιώς, ας μην ενδιαφέρονταν, κακός χαμός!

Εμείς πιστεύουμε ότι εδώ τα εξόριστα νησιά μας έχουν περάσει από χίλια κύματα-φουρτούνες..παρά τους αλληλοδιαδεχόμενους, όμως, κατακτητές ενετούς, οθωμανούς, ιταλούς, γερμανούς, άγγλους για 630 χρόνια, αλήθεια είναι, ορισμένοι άφηναν ασυνήθιστα περισσότερο αυτοδιοικητικόν αέρα, που δεν τον βλέπουμε σήμερα από την μητέρα πατρίδα.

Έτσι, όλα τα ήθη και τα έθιμα-τοπικοί νόμοι αιώνων έμειναν αλώβητα μέχρι σήμερα και την διατήρηση της εθνικοθρησκευτικής, της γλωσσικής, της λαογραφικής ακόμη και της αυτοδιοικητικής τους ταυτότητας.

Άρα, αυτοί οι αδιάψευστοι λόγοι αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.. πως κράτησαν και συνέχισαν εδώ οι νησιώτες για περισσότερους από έξι αιώνες σκλαβιάς και την πολυ-αυτοδύναμη ανάπτυξή τους.. και τώρα μέσα σε δύο δεκαετίες ξενόφερτων αυτοδιοικητικών ερημώνουν και ελάχιστοι ενδιαφέρονται για την κατηφόρα που έχουν πάρει.

Η εξ ιδίων τελευταία Ελληνική Επανάσταση της Δωδεκανήσου, της 5ης Οκτωβρίου, 1944, στην Αγία Λαύρα στις Μενετές Καρπάθου, επισφραγίζει την αδιάψευστη γενναιότητα και επιθυμία του καρπαθιακού λαού για την Ένωσή του με την Μητέρα Ελλάδα και να διατηρήσει πάση θυσία τις αρχαιοελληνικές του ρίζες με τις πιο βαθιές της ΑΜΕΣΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.

Όπως παλαιότερα, άλλο τόσο και σήμερα η πλήρης λαϊκή αποδοχή-συμμετοχή των καρπαθίων ατομικά και μέσω των μαζικών τους Φορέων Εκκλησιαστικών, Δημοτικών, Εκκλησιαστικών, Συλλογικών, κ.τ.λ. με τις συνεχιζόμενες Παραδοσιακές- Λαογραφικές-Συμμετοχικές Εκδηλώσεις τους διαφαίνεται το πανάρχαιο δημοκρατικό-λαογραφικό τους μεράκι να καίει στις ψυχές και στις καρδιές τους.

Με όλες τούτες τις αναφορές μας, περί παλαιοτέρων και νέων αυτοδιοικητικών διεργασιών πολλοί θα μεμψιμοιρούν ότι είναι χαμένοι κόποι, ότι είναι όνειρα χειμερινής νυκτός, εξωπραγματικά.. και θα υποθέσουν, ότι με τα γραφόμενά μας είμαστε σφόδρα εναντίον της υπάρχουσας αυτοδιοικητικής τάξης πραγμάτων, λαύροι!

Παραγνωρίζοντας, όμως, ότι πάντα, εμείς απλά μεταφέρουμε τις αγωνίες και την απογοήτευση ολόκληρης της πολυαγονονησίας. “Καποδίστριας”, “Καλλισθένης”, “Καλλικράτης”, “οι Τρεις Μάγοι με τα πλούσια δώρα τους”, για περισσότερες από δύο δεκαετίες, μα χαϊρια ακόμα τίποτα;

Αντί να καλυτερεύουν, από κακό σε χειρότερο.. Μακάρι, εμείς θα είμασταν οι πρώτοι υποστηρικτές των νέων αυτοδ. θεσμών εάν βοηθούσανε να εξαλείψουν τις στρεβλώσεις της εσωτερικής πολυδιάσπασης των τοπικών δυνάμεων σε δήμους σε κάθε χωριό.. αντίθετα στέρεψαν κάθε ικμάδα ζωής απ΄όλα τα χωριά- κοινότητες- Δήμο.. και δημιούργησαν μίαν έδρα Δήμο-άναρχο αστικό τέρας, που τρώει τα κοκκαλιάρικα παιδιά του-κοινότητες-χωριά, κατά τα ελληνικά ειωθώτα.

Τώρα, οι νέοι αφ΄υψηλού αυτοδιοικητικοί νόμοι αφήνουν ακόμη και τον ίδιο τον “Μεγάλο” Δήμο Καρπάθου να χαροπαλεύει, άρα χιλιοεξαρτώμενος και αυτός από τις παραπάνω Κεντρικές Εξουσίες..

Με αυτά και μ΄αυτά πολλοί συμπεραίνουν ότι οι συνεχιζόμενες πολλές βασικές ελλείψεις στους άγονους Δήμους-κοινότητες, τους οδηγεί τεχνηέντως σε άνωθε πολιτική εξάρτηση.

Με τη φετινή διπλή εκλογική νίκη της Κυβέρνησης, που βγήκε με τις υποσχέσεις των μεταρρυθμίσεων με πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες.. όλοι είχανε μεγάλες προσδοκίες και περίμεναν απτά αποτελέσματα, αλλά ακόμα δεν βλέπουν τα αναμενόμενα:

Π.χ. ένας Δήμος Καρπάθου που πριν μερικά χρόνια διέθετε 120 μόνιμους υπαλλήλους και σήμερα έμεινε με 61, πως μπορεί να σταθεί στα πόδια του;

Επί πλέον χωρίς αυτόνομους πόρους για τις τεράστιες ανάγκες του.. Αυτά, νομίζουμε, τα λένε όλα..

Πως μπορεί να λειτουργήσει με τους μισούς, χωρίς στελέχη σε καίριες θέσεις και αρκετούς πόρους για τόσες αρμοδιότητες που έτσι απρογραμμάτιστα η Κεντρική Διοίκησα τους έχει βαρυφορτώσει;

Με κουτσό οργανόγραμμα ο Δήμος, για ολόκληρο το μοναδικό πιο μακρόστενο, πιο κακοτράχαλο νησί της Δωδεκανήσου, την εποχή που έχουν πολλαπλασιαστεί και οι ανάγκες του και έχει πλημμυρίσει με τις ροές των τουριστών;

Πάνω απ΄ όλα για το κυρίαρχο αγαθό, την πρώτη ανάγκη του ανθρώπου το ΝΕΡΟ ΜΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ, ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ, ΑΡΔΕΥΣΗΣ κ.τ.λ., για το Νησί, για τον Δήμο παραμένουν ακόμα τα κυρίαρχα ζητούμενα. Μα, ως και το νερό νεράκι;

Πως να τα βγάλει πέρα με δύο υδραυλικούς, όταν τα κυβικά νερού των διαρροών είναι περισσότερα απ΄ όσα ρέουν από το Φράγμα;

Το υπάρχον σύστημα οργάνωσης των υπηρεσιών, των υλικοτεχνικών και λοιπών υποδομών, είναι ελλειπέστατο, άρα και διαλυμένο.

Γι΄αυτό η επανασύσταση της πρ. ΔΕΥΑΚ(Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης, Αποχέτευσης Καρπάθου) κρίνεται ως επείγουσα πρωτεραιότητα, με ένα επί πλέον μικρότερο συνεργείο στον Βορρά, Όλυμπο-Διαφάνι-Μεσοχώρι-Σπόα για να εξαλειφθούν πως οι απελπιστικοί χρόνοι των αποστάσεων. Καλού-κακού με τα ελάχιστα μόνιμα στελέχη αλλά και τα εποχιακά εξαιτίας των χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών θα πρέπει η ΔΕΥΑΚ, ο Δήμος να ρυθμίζουν να ξεκινούν οι προσλήψεις το συντομώτερο από τον προηγούμενο χρόνο.

Επί του προκειμένου, το νερό, όμως, την μία η ανομβρία και η Κλιματική Κρίση, όπως την φετινή, που πάμε μέχρι τώρα για καλοκαιρινά Χριστούγεννα!

Από την άλλη ή στερεύουν οι υπόγειες δεξαμενές των γεωτρήσεων ή ανασύρουν θάλασσες ή το Φράγμα δεν επαρκεί με τα 1.000 κ.μ.. παρά τις τεράστιες δαπάνες του και οπωσδήποτε το καλοπροαίρετο της κατασκευής του, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν υπήρξανε τα αναμενόμενα.

Γι΄ αυτό κάποιες άλλες επείγουσες εναλλακτικές θα μπορούσαν να αναπληρώσουν τα μεγάλα κενά της διψασμένης κοινωνίας της Καρπάθου. Δηλ. απ΄εδώ και στο εξής θα πρέπει να κινούμαστε με προοπτικές μακροπρόθεσμων λύσεων που θα αποφεύγουν τις μελλοντικές απρόβλεπτες προκλήσεις των καιρών, του κλίματος..

Θα εκθέσουμε, λοιπόν, πέντε-έξι εμπειρικές ιδέες που μας έρχονται στο μυαλό:

Π.χ., η Κύπρος από καιρό έλυσε αρκετά το μέγα της πρόβλημα ύδρευσης από Λιμνοδεξαμενές με δυνατά πλαστικά υποστρώματα..

Ως μία καταλληλότερη περίπτωση για την μεγαλύτερη υδατοδεξαμενή μάς φαίνεται στην Λάστο, Καλή Λίμνη, μας το λένε οι δύο της λέξεις.. Απ΄ ότι αντιλαμβάνομαι το ψηλότερο βουνό της Δωδεκανήσου δέχεται και τις περισσότερες βροχοπτώσεις της περιοχής.

Απ΄εκεί είναι επόμενο να διαχέονται σε όλα τα σημεία του ορίζοντα.. Μερτώνας, Απέρι, Βωλάδα, Όθος, Μεσοχώρι, Πυλές, μέχρι κάτω την Άδεια, κ.τ.λ. και αρκετές ροές ανατολικά καταλήγουν στην θάλασσα.

Η δε Αρκάσα, μπορεί να ειπωθεί, ότι δέχεται τις περισσότερες απορροές, από κάθε άλλον, από την Χώμαλη, τους Κάτω Γύρους, όπου παλαιότερα κινούσανε τους εφήμισους Νερόμυλους, μισοί αρκασιώτικοι, μισοί μενεδιάτικοι.. και όσα μπόλικα πέφτουνε μέσα στην Θάλασσα κάτω από του Πετρίτη τα Γκρεμά ανάμεσα σε Φοινίκι και Αρκάσα μπορούν να υδροδοτήσουν εύκολα και τα δύο παραλιακά χωριά.. τελευταία και από την Ποταμία, από την γεώτρηση της οποίας υδρεύεται και η Μενετές με το μεγαλύτερο υδρευτικό δίκτυο του νησιού προς όλες και τις 14 παραλίες της, κατασκευής από εποχής πρ. Δήμου Μενετών από το Αρδάνι μέχρι το Αγριλαοπόταμο και ενδιάμεσα σε έξι κατοικημένους οικισμούς.. οπότε είναι επόμενον η γεώτρηση Ποταμίας μετράει χρόνο.

Ασφαλώς, εκτός, της Υδατοδεξανής στην Λάστο και πολλές άλλες υπάρχουν σε διάφορους πρόσφορους λιμνότοπους σε ολόκληρο το νησί κοντά σε χωριά. Π.χ. Στην Αρκάσα η Ποταμία σχηματίζει με την Χώμαλη άλλη μία ιδανική θέση λιμνοδεξαμενής. Στην Σιτάρενα Μενετών με το βουνό Κεφάλα-Ραντάρ δημιουργείται μεγάλη, ευνοϊκή λιμνολεκάνη, που προς το παρόν τα νερά ξεδίνουν προς την Κουρβούλα στο Λακκί και προς τις βρύσες στην Υποπαντή της Κήπου, Αφιάρτη, τα υπόλοιπα χάνονται!!

Ενώ, στο μεγάλο υψίπεδο που βρίσκεται θα μπορούσε ως υδατοδεξαμενή η Σιτάρενα να υδροδοτεί άνετα τις Μενετές και όλους τους ενδότερους οικισμούς της ακόμα και για άρδευση.

Στην περιοχή Σκάφη Μενετών, μας το εκφράζει και η ίδια η λέξη, κάτω από τον δρόμο προς το Αεροδρόμιο, σχηματοποιείται η μεγαλύτερη-τεράστια σκάφη-υδατοδεξαμενή που μπορεί να καλύψει με φυσική ροή, δια παντός, όλες τις ανάγκες ύδρευσης σε Λακκί, Αρδάνι, Αμμοοπή μέχρι και ολόκληρο τον Αφιάρτη(!).. με ελάχιστες δαπάνες κατασκευής της ισοπεδοτικής καθαριότητας και ισχυρού, επί τούτου πλαστικού κλινο-υποσκεπάσματος.

Εμείς αναφερόμαστε σε γνωστούς χωριανούς μας τόπους αξιοποίησης για λύση του πλέον ακανθώδους προβλήματος της οριστικής ύδρευσης. Άλλο τόσο μπορούν να σταθούν εύκολα υδατοδεξαμενές χαμηλού κόστους σε αρκετά επίκαιρα σημεία του κάθε ή συνεργαζόμενων χωριών από τους επί τόπου ή ανωτέρους ειδήμονές τους.

 

— Το Φράγμα θα μπορούσε να ενισχυθή τα μάλα, εάν και όλα τα υπόλοιπα ρέματα από Μενετές μέχρι τα υπάρχοντα στο Κούροι διοχετευθούν μέσα στο Φράγμα με πολύ λιγότερες δαπάνες.

Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι εφόσον το νερό του Φράγματος έχει κριθεί μη πόσιμο δημιουργείται τεράστιο, δαπανηρότατο πρόβλημα με το υπάρχον υδρευτικό δίκτυο, που θα πρέπει να προστεθεί άλλο δίκτυο ή να αλλαχθεί για να δεχθεί το διαφορετικής σύστασης νερό, προς το παρόν περιορισμένης κλίμακας.

Μπορεί η δεύτερη συμφέρουσα λύση μετά τις υδατοδεξαμενές στην εξίσωση ύδρευσης να φαίνεται, ότι προέρχεται από την κατασκευή εγκαταστάσεων Αφαλάτωσης, καθόσον είναι η πλέον σταθερή και μακροπρόθεσμη..

Ακόμη και το Ισραήλ στηρίζεται σε εργοστάσια Αφαλάτωσης που επεκτείνονται μέχρι και τις αρδεύσεις με τις πλούσιες παραγωγές του σε οπωροκηπευτικά.

Ήδη, ο Δήμος έχει ασχοληθεί επισταμένως προς αναζήτηση τόπων κατασκευής τα των Αφαλατώσεων στους Παναγίας τους Κάμπους στα Πηγάδια, στις Βάρδες Αμμοωπής-Λακί, στον Αφιάρτη, στον Λευκό, κ.τ.λ. όμως, και αυτά έχουν τα κάποια μειονεκτήματά τους.

Αυτές οι παραθαλάσσιες περιοχές έχουν γίνει πανάκριβες, απρόσιτες, τουριστικές.. μόνον σε απόμερα, μακρινά μέρη από κατοικήσιμους οικισμούς και παραλίες φαίνεται ότι θα πρέπει να επικεντρωθούν οι επόμενες αναζητήσεις για τις αφαλατώσεις.

Με όλα τα χωριά να υποφέρουν από πεπαλαιωμένες υποδομές και από ελλείψεις ύδρευσης-αποχέτευσης εν έτει 20 αιώνα και σε αρκετά να έχουν δρομολογηθεί η επίλυσής τους, ελπίζεται με όποιους πρόσφορους τρόπους να καταπιαστούν στο σύνολό τους οι εξειδικευμένοι επιστήμονες του είδους.. Εμείς από την δική μας την μεριά παραθέσαμε μερικές ιδέες για το πλέον καυτό ζήτημα της καθημερινότητας, την υδροδότηση, όπως, άλλωστε το κάνουμε για δεκαετίες, κατακαϋμένο χόμπυ.. Θα συνεχίσουμε στα επόμενα και με άλλα τέτοια καίρια θέματα που ταλανίζουν το νησί μας. Ελπίζουμε να βοηθάμε..

Μάκης Εμμ. Ρήγας-Ρηγοπούλης.

25/11/2023

Καρπαθιακα Νέα