γράφει ο Μανώλης Δημελλάς
Ο Κωνσταντίνος Μαλαγαρδής γεννήθηκε στις Πυλές Καρπάθου το 1915 τρίτο παιδί, όμως πρώτος γιός, του Διδάκτωρα Πανεπιστημίου Αθηνών και Ειρηνοδίκη Βασίλειου Μαλαγαρδή και της Μαρίας Ασλανίδου.
Αιτία που μαθαίνουμε την ιστορία και γράφουμε σήμερα για κείνον είναι η εγγονή του, Μαρία Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, που έκανε την ιστορία του παππού της ένα μικρό αυτοβιογραφικό βιβλίο. Έπειτα μας βρήκε και με μεγάλη συστολή μας το προσέφερε και μας πρότεινε εάν θέλουμε να του ρίξουμε μια ματιά!
Κι εδώ επιτρέψτε μου να ανοίξω μια πολύ μικρή παρένθεση, διότι τελευταία ακούω και διαβάζω ότι υπάρχουν ήρωες που κάποιοι θεωρούν ότι έχουν πρωτοκαθεδρίες.
Λοιπόν άποψή μου είναι πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, σίγουρα δεν είναι ίδιοι, ωστόσο δε μπαίνει σε ζυγαριά το θάρρος, ούτε και η προσωπική διαδρομή! Κι όταν αποδεδειγμένα έχουμε τόσες πολλές προσωπικές περιπτώσεις ηρωισμού θα έπρεπε να το ξανασκεφτούμε, να μην παραλείπουμε να μελετάμε την ιστορία από αυθεντικές πηγές και ευτυχώς σήμερα υπάρχουν αρκετές. Και το σημαντικότερο, δε μπορούμε να αμφισβητούμε την ιστορία για χάρη των όποιων προσωπικών μας ζητημάτων.
Ο Μαλαγαρδής βρέθηκε στη δίνη του 2ου Παγκ. Πολέμου και υπηρέτησε την πατρίδα για επτά χρόνια!
Η ιστορία ξεκινά με τον πατριώτη δικαστή πατέρα του, που υπήρξε συμμαθητής και φίλος του Ελευθέριου Βενιζέλου. Από αυτόν, όπως βέβαια και τη μητέρα του που ήταν αδελφή του δασκάλου Αντώνη Ασλανίδη, ο Κωνστ. Μαλαγαρδής γαλουχήθηκε με υψηλές αξίες, πρότυπα και ιδανικά.
Ας σημειώσουμε ότι ο πατέρας του αρνήθηκε να εργαστεί για τους Ιταλούς κατακτητές, έφυγε για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου και πέθανε το 1928, αφήνοντας πίσω τη γυναίκα του και τέσσερα ορφανά.
Ο γιός του Κωνσταντίνος ακολουθεί το παράδειγμα του πατέρα του και το 1937 αρνούμενος να υπογράψει ως Ιταλός δραπετεύει από την ιταλική Κάρπαθο και ανεβαίνει στην Αθήνα. Είναι παλικαράκι, μόλις 22 χρονών κι αμέσως υπογράφει δημότης Αθηναίων και κατατάσσεται στον στρατό ξηράς, στο 1ο Σύνταγμα Πεζικού.
Ο Πόλεμος τον βρίσκει στην Τρίπολη και από εκεί πρώτη μετάθεση για το Γουδί και το Σύνταγμα Δωδεκανησίων. Εκεί μάλιστα συναντά πολλούς φίλους και συντοπίτες του.
Ας μην ξεχνάμε ότι η Κάρπαθος ανάλογα με το μέγεθος της έδωσε τους περισσότερους εθελοντές με πρώτο το χωριό Μενετές. Ο ελληνοιταλικός πόλεμος τον βρίσκει στην πρώτη γραμμή, με την κάθοδο των Γερμανών το Σύνταγμα Δωδεκανησιών διαλύθηκε κι έτσι, μετά την περιπέτεια της επιστροφής, βρέθηκε στην Αθήνα.
Όμως δεν το έβαλε κάτω, το αίμα του Ντίνου κυριολεκτικά έβραζε. Δούλεψε για λίγο στα μάρμαρα της Πεντέλης κι αποφάσισε να βρει τρόπο ώστε να πάει στην Αίγυπτο και να καταταγεί στον στρατό της Μέσης Ανατολής.
Ακολούθησαν νέες περιπέτειες. Το ταξίδι του για την Αίγυπτο έγινε μέσω Χίου – Τουρκίας, όμως τον έπιασαν και τον οδήγησαν μαζί με συντρόφους του στη φυλακή κι αν έζησε, όπως περιέγραψε στην εγγονή του, αιτία ήταν οι Χιώτες και τα πορτοκάλια τους, αφού πολλές μέρες έτρωγε πορτοκαλόφλουδες!
Με τη βοήθεια του Μητροπολίτη και του Νομάρχη οι φυλακισμένοι κατάφεραν να αποφυλακιστούν και να ταξιδέψουν, βέβαια παράνομα, για την Τουρκία κι από εκεί νέες περιπέτειες για Αμμόχωστο, έπειτα Παλαιστίνη κι από εκεί στον τελικό στόχο που ήταν το Στρατηγείο στην Αλεξάνδρεια.
Τον Ιούνη του 1944 ήρθε και η πρώτη αποστολή για τον Κωνσταντίνο Μαλαγαρδή, που ήταν η Απόβαση της Νορμανδίας! Εκεί είχε θέση χειριστή όλμων κι όπως ο ίδιος περιέγραψε:
«Το σκηνικό που επικρατούσε ήταν βγαλμένο από την κόλαση. Παντού πτώματα και ανθρώπινα μέλη, το μόνο που άκουγες ήταν πυροβολισμούς εκρήξεις και ουρλιαχτά πόνου. Τουλάχιστον έφυγα ζωντανός από εκεί κι αυτό έχει σημασία».
Επέστρεψε και επειδή είχε ναυτικό φυλλάδιο κατετάγη στον ναυτικό της Μέσης Ανατολής. Σε μια σκοπιά, που έκανε σε ένα πολεμικό πλοίο, μέσα στο λιμάνι, εντόπισε Γερμανούς κατασκόπους. Για αυτή του την επιτυχία δέχτηκε προσωπικά συγχαρητήρια από τον Ναύαρχο-Στόλαρχο Α. Μ. Κάνιγκαμ! Φωτογραφήθηκαν μαζί κι ο σπουδαίος Ναύαρχος, που ήταν ψηλότερος από τον Κωνσταντίνο και είχε πολύ χιούμορ, του πρότεινε να τρώει περισσότερο για να τον φτάσει.
Η ιστορία της ΙΜΜΑΚΟΛΑΤΑΣ, της βάρκας που ξεκίνησε από την Κάρπαθο, για να φέρει το μήνυμα της Απελευθέρωσης του νησιού στις συμμαχικές δυνάμεις της Αλεξάνδρειας είναι γνωστή. Όμως μέχρι και σήμερα παραμένει άγνωστος ο ρόλος του Κωνσταντίνου Μαλαγαρδή σε αυτή την υπόθεση!
Λοιπόν σύμφωνα με αποκάλυψε είπε ο ίδιος στην εγγονή του, Μαρία Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, υπηρετούσε στην Αλεξάνδρεια όταν έφτασαν οι Καρπάθιοι με τη βάρκα. Τότε τους έβαλαν φυλακή. Με δικές του διαβεβαιώσεις (σημειώνει και κάποιων άλλων), ότι πρόκειται για συμπατριώτες του και όχι για κατασκόπους, τους ελευθέρωσαν και τους επέτρεψαν να δώσουν το έγγραφο της πανκαρπαθιακής επιτροπής στους ανωτέρους του.
Ο Κωνσταντίνος Μαλαγαρδής συνέχισε να πολεμά μέχρι τη λήξη του πολέμου.
Απολύθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1945 στην Αλεξάνδρεια έπειτα από σχεδόν οκτώ χρόνια θητείας.
Στη συνέχεια εργάστηκε ως ναυτικός και ταξίδεψε με το φορτηγό ατμόπλοιο ΤΑΥΓΕΤΟΣ και τον Ιανουάριο του 1946 έζησε μια απίστευτη θαλασσινή περιπέτεια στα στενά του Γιβραλτάρ.
Ταξίδεψε για τρία χρόνια και στη συνέχεια επέστρεψε στην Κάρπαθο όπου και έζησε το υπόλοιπο τη ζωή του.
Ο Κωνσταντίνος Μαλαγαρδής μαζί με τη σύζυγό του, Μαρία έμεναν κυρίως στις Πυλές και συχνά στο Φοινίκι. Το 2009 πέθανε 94 χρόνων.
Μέχρι τα βαθιά του γεράματα είχε το δικό του μποστάνι που ήταν το μεράκι του και κάθε μέρα το φρόντιζε με περίσσια αγάπη.
Η άλλη του μεγάλη αδυναμία ήταν το ψάρεμα, έπαιρνε το καλάμι ψαρέματος, που ο ίδιος ειχε φτιάξει κι έφτανε μέχρι το Προνί και άλλοτε μέχρι το Ποτάλι ή ακόμα και τον απόκρημνο Ηλιόντα.
Αν και δεν αναφέρεται στο βιβλίο η εγγονή του πιστεύει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Κωνσταντίνος Μαλαγαρδής να συμμετείχε στην ομάδα ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου και στο στρατό βρέθηκε να υπηρετεί με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη.
Μάλιστα είχε γνώσεις εκρηκτικών, αφού κάποτε είχε βρει μια ξεχασμένη οβίδα από την γερμανική κατοχή στο Φοινίκι και μόνος του την αποσύνδεσε.
Δυστυχώς δεν πρόλαβε ο ίδιος να διηγηθεί την ιστορία του πολέμου και το μικρό βιβλίο έχει λίγα στοιχεία, που ο ίδιος είχε αφήσει και όσα διηγήθηκε η γιαγιά στην εγγονή της.
Ας έρθουμε τώρα σε κάτι που δύσκολα αναφέρεται κι όταν γράφεται πονά.
Παρόλο που ο Κωνσταντίνος Μαλαγαρδής για πολλά χρόνια ζούσε στο Φοινίκι κανένας δεν του έκανε την τιμή να του προτείνει να καταθέσει στεφάνι στο μνημείο της ΙΜΜΑΚΟΛΑΤΑΣ ή σε κάποιο άλλο μνημείο της Καρπάθου.
Αγάπησε και αγωνίστηκε για την ελευθερία της Καρπάθου, όμως τα επόμενα ελεύθερα χρόνια ποτέ δε ζήτησε καμιά τιμή ή αναγνώριση.
Τιμήθηκε από την Ελληνική κυβέρνηση, την Περιφέρεια, την Ομοσμπονδία Δωδεκανησιακών Σωματείων Ρόδου και τον Σύλλογο Απόλλων Πυλών.
Οι γνήσιοι πατριώτες τις περισσότερες φορές είναι αθόρυβοι, πρέπει λοιπόν εμείς, οι επόμενες γενιές που έρχονται, να μην τους ξεχνάμε, έχουμε χρέος να τους αναδείξουμε και να τους τιμήσουμε.
Αντλήθηκαν στοιχεία από το βιβλίο Κατάθεση ψυχής στο βωμό της πατρίδας, της Μαρίας Κωνσταντίνας Ανδριανοπούλου
