γράφει ο Μάνος Παναγιώτου
Τυγχάνω τακτικός επισκέπτης της σελίδας σας στο facebook, αφενός γιατί θέλω να ενημερώνομαι για τα θέματα που απασχολούν το αγαπημένο μας νησί, και αφετέρου γιατί ο διαχειριστής της σελίδας σας, ο έγκριτος δημοσιογράφος κ. Δημελλάς, μου ήταν ήδη αρκετά συμπαθής από τα άρθρα του στο «Verena Karpathos & Kasos».
Τον τελευταίο όμως καιρό, παρατήρησα με έκπληξη, ότι τα άρθρα σας, που αφορούσαν τον εορτασμό της επετείου της 5ης Οκτωβρίου 1944 διαπνέονταν από ένα στείρο τοπικισμό και από μια εμφανή αντιπάθεια προς το χωριό μου, το Απέρι. Και το λέω αυτό, κ. Δημελλά, γιατί σε άρθρο σας στις 29 Σεπτεμβρίου 2020 φτάσατε στο σημείο να λέτε, «ότι θα προκαλέσει τουλάχιστον έκπληξη και δυσάρεστη εντύπωση η παρουσία της Προέδρου στο χωριό Απέρι μια μέρα νωρίτερα από την 5η Οκτωβρίου, αφού είναι κοινός(sic) πια αποδεκτό ότι η Επανάσταση ξεκίνησε από τις Μενετές». Είναι ποτέ δυνατό, κ. Δημελλά, να εκφράζεστε με αυτό τον προσβλητικό τρόπο για το Απέρι, όταν γνωρίζετε, ότι εκεί συγκεντρώθηκαν την 5η Οκτωβρίου του 1944 οι εξεγερμένοι Καρπάθιοι από όλα τα χωριά και ότι στο Απέρι διαδραματίσθηκαν τα σημαντικότερα γεγονότα του αξέχαστου εκείνου Οκτωβρίου του 1944; Πού έγινε, κ. Δημελλά, η συγκρότηση της «Πανκαρπαθιακής Επαναστατικής Επιτροπής», η υπογραφή του Πρωτοκόλλου παράδοσης των Ιταλών και η Επιστολή της «Πανκαρπαθιακής Επαναστατικής Επιτροπής» προς την εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση, που μετέφεραν στο Κάϊρο οι επτά Ηρωϊκοί Καρπάθιοι με την θρυλική «IMMACOLATA»; Γιατί, σε αυτές τις δύσκολες και κρίσιμες εθνικές στιγμές, υπονομεύετε την ενότητα του Καρπαθιακού λαού με άγονες και ανούσιες αντιπαραθέσεις; Γιατί βάζετε σε αντιπαράθεση δυο χωριά, το Απέρι και τις Μενετές, που το καθένα έχει τη δική του μεγάλη συμβολή στον Απελευθερωτικό Αγώνα της Καρπάθου; Έχει σημασία από πού ξεκίνησε η «Επανάσταση» και το λέτε; Αφού, όπως λέτε, «είναι κοινώς πια αποδεκτό ότι η Επανάσταση ξεκίνησε από τις Μενετές», γιατί σας πείραξε, που μια μέρα πριν την 5η Οκτωβρίου η Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισκέφθηκε το Απέρι, την παλαιά πρωτεύουσα και τη πνευματική κοιτίδα του νησιού μας, αλλά και την από ανέκαθεν έδρα της Μητροπόλεως Καρπάθου και Κάσου;
Αλλά δεν σταματήσατε μόνο σε αυτό, κ. Δημελλά, αφού, ευτυχώς μετά την αναχώρηση της Προέδρου της Δημοκρατίας από την Κάρπαθο, με άρθρο σας στις 7 Οκτωβρίου, με τον εντελώς άστοχο τίτλο «Από τους αρνητές του κορονοϊού στους αρνητές της Επανάστασης», φτάσατε στο σημείο να αποκαλείτε όσους διαφωνούν με τον χαρακτηρισμό των γεγονότων του Οκτωβρίου του 1944 σαν Επανάστασης «ένα τσούρμο ανθρώπων που δεν γνωρίζουν την ιστορία», «κακόβουλους», «ανιστόρητους» και «Ανθρώπους που δεν φρόντισαν να μάθουν την σύγχρονη ιστορία της Καρπάθου και κρίνουν όπως τους βολεύει». Και για να γίνετε σαφής ποιους εννοείτε, «αφήνετε στην άκρη τους Μενετιάτες και το κίνημα της 5ης Οκτωβρίου 1944» και αναρωτιέστε υποκριτικά: «Άραγε δεν υπήρχαν ηρωικές πράξεις και ήρωες από τα γύρω χωριά;» Αφού, κ. Δημελλά, «Κάθε ένα χωριό ξεχωριστά έχει και μπορεί να παρουσιάσει τους αντρειωμένους του», γιατί δεν ζητήσατε σαν «Καρπαθιακά Νέα», πριν την επίσκεψη της Προέδρου της Δημοκρατίας, να συμπεριληφθεί στο Πρόγραμμα της επίσκεψής της και η Βωλάδα, για να τιμήσει τον μεγάλο ήρωά μας Χριστόφορο Λυτό, και οι Πυλές, για να τιμήσει τους Ιερολοχίτες;
Μήπως αυτά που γράψατε ανέξοδα και εκ των υστέρων για τα άλλα χωριά ήταν το σωσίβιό σας, για να ξεφύγετε από τη δύσκολη θέση, που βρεθήκατε, λόγω της απρόκλητης αντιπαράθεσή σας με το Απέρι και τους Απερίτες, που ειλικρινά δεν καταλαβαίνω, γιατί την ξεκινήσατε;
Όσο αφορά δε τους «αρνητές της Επανάστασης», πρέπει να γνωρίζετε, ότι δεν έχει σημασία πώς χαρακτηρίζει ο καθένας μας (και αυτό ισχύει και για τους μεγαλοσχήμονες…) τα γεγονότα του Οκτωβρίου 1944, που οδήγησαν αρχικά στη συνθηκολόγηση των Ιταλών και στη συνέχεια στην παράδοση των νησιών μας στους Βρετανούς, αλλά πώς θα τα χαρακτηρίσει τελικά η Ιστορία.
Γιατί, σύμφωνα με το λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη:
• «Η λέξη επανάσταση δηλώνει ευρύτερη ένοπλη κίνηση ενός λαού με εθνικοαπελευθερωτικό χαρακτήρα (Ελληνική Επανάσταση/ ή Επανάσταση του ’21 – με κεφαλαίο έψιλον) ή και κοινωνικό χαρακτήρα (Γαλλική Επανάσταση- με κεφαλαίο έψιλον).
Όσο αφορά δε τα χαρακτηριστικά της, χαρακτηρίζεται: ειρηνική / σιωπηλή / αναίμακτη / βελούδινη / αιματηρή / πολιτική / κοινωνική.»
• «Η λέξη εξέγερση χρησιμοποιήθηκε και με εθνικοαπελευθερωτική σημασία (η εξέγερση των νήσων κατά των Τούρκων), αλλά χρησιμοποιείται και με κοινωνικό περιεχόμενο (λαϊκή εξέγερση) και με τη σημασία της αντίστασης εναντίον της έννομης εξουσίας (η εξέγερση των κρατουμένων στις φυλακές Κορυδαλλού)».
Δεν υπάρχουν, λοιπόν κ. Δημελλά, «αρνητές της Επανάστασης», αλλά εύλογα προβληματισμένοι Καρπάθιοι για το κατά πόσο έχει αποδοθεί σωστά η έννοια της «Επανάστασης», με κεφαλαίο μάλιστα έψιλον, στα γεγονότα της 5ης Οκτωβρίου 1944. Κι αν, όπως ισχυρίζεστε, ένοπλοι υπήρχαν μόνο στις Μενετές ή/και την Αρκάσα, τότε σε καμιά περίπτωση, σύμφωνα με τον κ. Μπαμπινιώτη, δεν μπορούν τα γεγονότα της 5ης Οκτωβρίου 1944 να χαρακτηριστούν σαν «Επανάσταση» ή, έστω, «επανάσταση», γιατί δεν υπάρχει «ευρύτερη ένοπλη κίνηση» του Καρπαθιακού λαού, αλλά εξέγερση μόνο των Μενετών ή/και της Αρκάσας.
Ποιοι είναι, λοιπόν κ. Δημελλά, οι «κακόβουλοι», οι «ανιστόρητοι» και οι «άνθρωποι που δεν φρόντισαν να μάθουν την σύγχρονη ιστορία της Καρπάθου και κρίνουν όπως τους βολεύει»; Οι «αρνητές της Επανάστασης» ή εσείς; Και «αρνητές της Επανάστασης» δεν είναι μόνο οι Απερίτες, αλλά πολλοί Καρπάθιοι, ακόμη και Μενεδιάτες, όπως διαπίστωσα από δημοσιεύσεις ή σχόλια στο facebook, στους οποίους δεν αρέσουν οι «μικρότητες κι οι ανιστόρητες υπερβολές», στις οποίες πρωταγωνιστείτε τώρα τελευταία… Και για του λόγου το αληθές, αντιγράφω από ανάρτησή του στο facebook τα λόγια ενός Μενεδιάτη: «Όμως, μετά από τόσα χρόνια οφείλουμε να επανεξετάσουμε με αθόλωτο μάτι, τα γεγονότα των ημερών του Οκτωβρίου του 1944, που μάλλον δεν δικαιολογούν τη χρήση του όρου της επανάστασης για την 5η Οκτωβρίου»(η υπογράμμιση δική μου).
Και βέβαια οι ενστάσεις των «αρνητών της Επανάστασης», δεν σημαίνουν, ότι αυτοί δεν αποδίδουν στα γεγονότα της 5ης Οκτωβρίου 1944, αλλά και σε εκείνα των επόμενων ημερών, τη σημασία και τη σπουδαιότητα που τους αρμόζει, και ότι δεν τιμούν τους πρωταγωνιστές του Απελευθερωτικού Κινήματος, που υπάρχουν σε όλα τα χωριά κι όχι μόνο στις Μενετές.
Αυτό όμως, που προκαλεί θυμηδία είναι το δημοσίευμά σας στις 13 Οκτωβρίου, με τίτλο: «Ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών τοποθετείται για τον πανηγυρικό που εκφωνήθηκε στο Απέρι». Είναι φανερό, κ. Δημελλά, ότι βάλατε το χεράκι σας γι αυτό το δημοσίευμα, αφού, όπως πληροφορήθηκα, ζητήσατε προσωπικά στο messenger από την ανυποψίαστη Διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου κ. Αναστασία Βδοκάκη, μια λαμπρή εκπαιδευτικό, που η μόνη σχέση της με το Απέρι είναι ότι απλά υπηρετεί εκεί σαν εκπαιδευτικός, την Πανηγυρική ομιλία της κατά τον εορτασμό στο Απέρι της επετείου της 11ης Οκτωβρίου 1944. Γιατί, κ. Δημελλά, δεν αρκεστήκατε στο πληρέστατο και αναλυτικό ρεπορτάζ σας, που ανέφερε μέχρι και τον «Τελετάρχη της εκδηλώσεως», αλλά «φαγωθήκατε» να βρείτε και ολόκληρη την ομιλία της κ. Βδοκάκη; Μήπως, γιατί απέτυχαν οι προσπάθειές σας να τη βρείτε από κάποιο τρίτο; Γιατί δείξατε τόση επιμονή για μια Πανηγυρική ομιλία, που εκφωνείται, όπως έμαθα από την κ. Βδοκάκη, τρία χρόνια τώρα, που υπηρετεί στο Απέρι; Μήπως, για να τη δημοσιεύσατε ολόκληρη(!!!), κάτι το πρωτοφανές, κάτω από το υπόλοιπο αναλυτικό ρεπορτάζ της ημέρας, και να δώσετε έτσι το «δικαίωμα» στον τέως Κοινοτάρχη Μενετών να «τοποθετηθεί» επ’ αυτής, σε μια προσπάθειά σας πιστεύω, όχι να πλήξετε την κ. Βδοκάκη, αλλά να πλήξετε την αξιοπιστία του Απερίου, αλλάζοντας ταυτόχρονα την ατζέντα από τον θόρυβο και τις δυσμενείς εντυπώσεις σε βάρος σας, που προκάλεσε το άστοχο και προκλητικό δημοσίευμά σας στις 29 Σεπτεμβρίου 2020; Μήπως, γιατί καταλάβατε, ότι οι Καρπάθιοι, που ανέχονται τόσα χρόνια τις υπερβολές σας και την μονοπώληση της επετείου από τις Μενετές, άρχισαν επιτέλους να αντιδρούν;
Μήπως, λοιπόν κ. Δημελλά, κάνατε όλη αυτή τη μεθόδευση, προκειμένου ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών «να νοιώσει το χρέος να παρέμβει διορθωτικά» στην ομιλία της κ. Βδοκάκη, και να βρείτε έτσι την ευκαιρία να πείτε ξανά τη δική σας «ιστορική αλήθεια», γιατί νιώσατε, ότι κινδυνεύει η «κατασταλαγμένη πλέον ιστορία της Καρπάθου»;
Προτού μπω στον πειρασμό να σχολιάσω το δημοσίευμα του τέως Κοινοτάρχη Μενετών, εκφράζω τον αποτροπιασμό μου για την παραπάνω πρωτοφανή μεθόδευση, που έχει σαν στόχο να παρουσιάσει τους Απερίτες και όλους τους άλλους Καρπάθιους, που αμφισβητούν τεκμηριωμένα την «κατασταλαγμένη» δική σας «ιστορική αλήθεια», σαν «ανιστόρητους» και «Ανθρώπους που δεν φρόντισαν να μάθουν την σύγχρονη ιστορία της Καρπάθου και κρίνουν όπως τους βολεύει», προκειμένου να τους αναγκάσετε «να κάτσουν στ’ αυγά τους»;
Ποιοι είναι, λοιπόν κ. Δημελλά, αυτοί που «πετούν λάσπη κι όποιον πιάσει»;
Αλλά ας έρθουμε και στην «τοποθέτηση» του τέως Κοινοτάρχη Μενετών επί της ομιλίας της κ. Βδοκάκη:
1η Ενότητα
• Η κ. Βδοκάκη φυσικά δεν εννοούσε στην ομιλία της, ότι με την παράδοση των Ιταλών, εκτός από την Κάρπαθο και την Κάσο, και τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου ήταν πλέον ελληνικά, αλλά ότι η παράδοση των Ιταλών « σήμαινε και διακήρυττε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η Κάρπαθος, μαζί και με τα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου, ήταν πλέον ελληνικά και επιζητούσαν την Ένωσή τους με τη Μητέρα Ελλάδα». Είναι δυνατό να εννοούσε η κ. Βδοκάκη αυτό που κατάλαβε ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, όταν η κ. Βδοκάκη παρακάτω παραθέτει απόσπασμα του διαγγέλματος της «Πανκαρπαθιακής Επαναστατικής Επιτροπής» προς το λαό της Καρπάθου και της Κάσου, το οποίο αναφέρει, ότι μετά την υπογραφή του συμφώνου παράδοσης «αι νήσοι Κάρπαθος και Κάσος είναι πλέον ελεύθεραι και κατόπιν της κηρύξεως της Ενώσεως μετά της μητρός Ελλάδας και της ανυψώσεως της ελληνικής σημαίας, αποτελούσιν αύται μέλος αναπόσπαστον του Βασιλείου της Ελλάδος»; Και όταν η ίδια παρακάτω στην ομιλία της αναφέρει, ότι «Σιγά σιγά τα Δωδεκάνησα, μαζί και το δικό μας το νησί φτάνουν πια προς το τέλος της πολύπαθης ιστορίας αιώνων»; Απλά η διατύπωση της κ. Βδοκάκη δεν είναι τόσο σαφής και έδωσε το δικαίωμα στον τέως Κοινοτάρχη Μενετών να δώσει τη δική του ερμηνεία, για να πλήξει την αξιοπιστία της κ. Βδοκάκη και εμμέσως του Απερίου.
• Πράγματι, οι Ιωαννίτες ιππότες, οι οποίοι ήταν ένα μοναχικό Τάγμα, δεν “εκδιώχτηκαν από την Αλεξάνδρεια”, όπως αναφέρθηκε από την ομιλήτρια, αλλά από την Παλαιστίνη και συγκεκριμένα από την Άκρα της Συρίας, στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη της οποίας είχαν εγκατασταθεί, προερχόμενοι από το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη στην Ιερουσαλήμ, μετά την κατάλυση του χριστιανικού κράτους της Παλαιστίνης από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου, κατά τα τέλη του 13ου αιώνα (1187). Όμως οι Ιωαννίτες ιππότες, οι οποίοι είχαν εξελιχθεί σε σημαντική στρατιωτική και πολιτική δύναμη στη Συρία, δεν ήταν περαστικοί από την Κύπρο, όπως αναφέρει ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, αλλά, μετά την απώλεια της Άκρας, αναγκάστηκαν να μεταφέρουν το 1291 το αρχηγείο τους στη Λεμεσό, όπου παρέμειναν μέχρι το 1309, οπότε μετέφεραν το αρχηγείο τους στη Ρόδο, όπως θα αναφέρουμε παρακάτω.
Η Κύπρος τότε βρισκόταν, όπως και τα Δωδεκάνησα, στην περιφέρεια των εδαφικών καταλοίπων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, είχε ξεφύγει από τη λατινική κυριαρχία μετά το 1204 και προς το τέλος του 13ου αιώνα βρισκόταν υπό τη διοίκηση βυζαντινών(αξιωματούχων;), μερικοί από τους οποίους ήσαν κουρσάροι στην υπηρεσία του Βυζαντινού Αυτοκράτορα.
Αλλά η αυξανόμενη ένταση των σχέσεων μεταξύ Ιωαννιτών και βασιλείου της Κύπρου οδήγησε το 1307 τους Ιππότες στην απόφαση να καταλάβουν το νησί της Ρόδου, το οποίο ανήκε στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Ο μέγας μάγιστρος Γκιγιόμ ντε Βιγιαρέτ (Guillaume de Villaret) άρχισε το 1307 να καταστρώνει το σχέδιο και το 1309 ο ανεψιός και διάδοχός του Φούλκ ντε Βιγιαρέτ (Foulques de Villaret) το εξετέλεσε με τη συνεργασία του διάσημου Γενοβέζου κουρσάρου Βινιόλο ντι Βινιόλι (Vignolo di Vignoli), που είχε κτήσεις και συμφέροντα στη περιοχή, και με την άδεια του Γάλλου Βασιλιά και του Πάπα. Σταδιακά τα επόμενα χρόνια οι Ιππότες θα κατακτήσουν και τα άλλα κοντινά νησιά, Κω, Λέρο, Κάλυμνο, Νίσυρο, Χάλκη, Τήλο, Σύμη και Καστελλόριζο, όχι όμως την Κάρπαθο και την Κάσο. Εκείνη την περίοδο ο ανιψιός του Vignolo di Vignoli, ο Andrea Moresco, Γενουάτης κουρσάρος, ναύαρχος στην υπηρεσία του Βυζαντινού Αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β’, είχε δικαιώματα στην Κάρπαθο και τα γύρω νησιά, τα οποία «θεωρητικά κατείχε ως φέουδα, που του είχαν παραχωρηθεί από τον Αυτοκράτορα», αλλά σε καμιά περίπτωση δεν μπορούμε να μιλήσουμε για «Ενετική κατοχή της Καρπάθου διάρκειας 230 περίπου ετών».
Για του λόγου το αληθές, σας παραπέμπω στο «ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΉΣΟΥ», που έγραψε η Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου, Ιστορικός της Υπηρεσίας Διπλωματικού και Ιστορικού Αρχείου του Υπουργείου Εξωτερικών, και δημοσιεύθηκε στις 7 Μαρτίου του 2019 στην ιστοσελίδα «Ελληνοϊστορείν-Ελληνικό Ημερολόγιο» (ηλεκτρονική διεύθυνση: https://ellinoistorin.gr/?p=2398#more-2398 ). Στο εν λόγω δημοσίευμα, λοιπόν, και συγκεκριμένα στην ενότητα «Οι Ενετοί», πουθενά δεν αναφέρεται, ότι οι Ενετοί κατείχαν την Κάρπαθο. Απεναντίας αναφέρεται επί λέξει: «Στα 1306 τα νησιά Κάρπαθος και Κάσος κατελήφθησαν από τον Κρητικό ευπατρίδη Ανδρέα Κορνάρο, ενώ στα 1309 οι Ιππότες του Αγίου Ιωάννου κατέλαβαν την Ρόδο και λίγο αργότερα τα νησιά Χάλκη, Σύμη, Τήλο, Κω, Λέρο και Κάλυμνο». Στο μεγαλύτερο διάστημα της προηγούμενης περιόδου, δηλαδή από την κατάληψη της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους της Τέταρτης Σταυροφορίας(1204) μέχρι λίγο πριν το 1309, η Ρόδος, μαζί με τα γειτονικά νησιά, ήταν υπό την κηδεμονία των Γαβαλάδων, πρώτα του Λέοντος Γαβαλά, ο οποίος ήταν ένας βυζαντινός τοπάρχης και πήρε τους τίτλους άρχων της Ρόδου και της Καρπάθου και καίσαρ των Κυκλάδων, και στη συνέχεια, μετά τον θάνατό του(περίπου το 1240), του αδελφού του Ιωάννου Γαβαλά.
Οι πληροφορίες όμως για τα Δωδεκάνησα εκείνη τη ταραγμένη περίοδο, από την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους (1204) μέχρι και την κατάληψή τους από τους Οθωμανούς (1523), είναι ελλιπείς και συγκεχυμένες και οφείλουμε όλοι μας να είμαστε προσεκτικοί…
• Πράγματι, «η Ιταλική κατοχή δεν αρχίζει για την Κάρπαθο τον Απρίλιο του 1912, αλλά στις 18 Μαΐου του ίδιου έτους», αλλά η κατάληψη των δώδεκα νησιών μας από τους Ιταλούς άρχισε με την Αστυπάλαια στις 28 Απριλίου και προφανώς η κ. Βδοκάκη, που δεν είναι Δωδεκανήσια, μπερδεύτηκε με τις ημερομηνίες. Είναι όμως αυτή η μικρή παρέκκλιση στις ημερομηνίες αρκετή, για να κάνει τον τέως Κοινοτάρχη Μενετών, να «νοιώσει το χρέος να παρέμβει διορθωτικά»; Μήπως έχετε την άποψη, ότι έπρεπε να φτάσουμε στο σημείο να λογοκρίνουμε την ομιλία της λαμπρής εκπαιδευτικού;
• Μου προξενούν κατάπληξη τα όσα αναφέρει στη συνέχεια ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, κάνοντας διάκριση μεταξύ φασιστικού και αποικιοκρατικού καθεστώτος, για να καταλογίσει στην κ. Βδοκάκη ένα ακόμη «λάθος» στην κ. Βδοκάκη, η οποία ανέφερε στην ομιλία της, ότι η «φασιστική κατοχή των Ιταλών που ξεκίνησε από τον Απρίλιο του 1912». Η κατοχή, όμως κ. Δημελλά, ενός τόπου είναι από τη φύση της φασιστική, όποιο και να είναι το καθεστώς του κατακτητή στην πατρίδα του…. Και όσο αφορά το πότε έγιναν η εισαγωγή της ιταλικής γλώσσας στα Δωδεκανησιακά σχολεία και η οριστική κατάργηση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, η κ. Βδοκάκη δεν αναφέρθηκε σε χρονολογίες και ημερομηνίες, αλλά είπε γενικά, ότι κατά την περίοδο της κατοχής της Καρπάθου από τους Ιταλούς έγιναν «απαγορεύσεις της ελληνικής γλώσσας και αντικατάσταση των ελληνικών σχολείων και δασκάλων από Ιταλικά και Ιταλούς». Αλλά, όταν είσαι προκατειλημμένος και θέλεις οπωσδήποτε να πλήξεις την αξιοπιστία κάποιου, δημιουργείς θέμα εκεί που δεν υπάρχει….
• Η άφιξη των Γερμανικών στρατευμάτων στην Κάρπαθο δεν έγινε την 6η Σεπτεμβρίου 1943, που αναφέρει ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, αλλά στις 19 Σεπτεμβρίου 1943, όπως ανέφερε πολύ σωστά η κ. Βδοκάκη στην ομιλία της. Για του λόγου το αληθές, σας παραπέμπω, κ. Δημελλά, σε δημοσίευμα από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια, με τίτλο «Μάχη της Δωδεκανήσου (1943)» και με ηλεκτρονική διεύθυνση https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%94%CF%89%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%83%CE%BF%CF%85
Δεν γνωρίζω από πού άντλησε τις πληροφορίες του ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, αλλά είναι να απορείς, γιατί ένιωσε την ανάγκη να διορθώσει κάτι σωστό με ένα λάθος… Εδώ, κ. Δημελλά, ταιριάζει το «όποιος σκάβει τον λάκκο κάποιου, πέφτει ο ίδιος μέσα»….
• Δεν πιστεύω, ότι η κ. Βδοκάκη παρέλειψε από σκοπιμότητα να αναφέρει, πως μεταξύ των εκτελεσθέντων Καρπαθίων στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής ήταν και ο Νικόλαος Δ. Γιαννοπουλάκης, από τις Μενετές. Προφανώς δεν το γνώριζε και γι αυτό δεν το ανέφερε στην ομιλία της. Αλλά είπαμε, ότι, αν θέλεις να πιαστείς από κάπου, για να πλήξεις την αξιοπιστία κάποιου, βρίσκεις και την πιο ασήμαντη αφορμή…
• Πράγματι, πριν την άφιξη των Γερμανών έδρασαν στην Κάρπαθο δυο ομάδες κατασκόπων και όχι τρεις, που ανέφερε η κ. Βδοκάκη στην ομιλία της. Η αποστολή της τρίτης ομάδας κατασκόπων, όπως σωστά αναφέρει ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, αν και σχεδιάστηκε, δεν έδρασε τελικά. Αλλά αυτό δεν το ήξερε προφανώς η κ. Βδοκάκη και γι αυτό στην ομιλία της αναφέρθηκε σε τρεις αποστολές κατασκόπων. Είναι όμως αυτή η λεπτομέρεια λόγος, για να «διορθώσει» ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών την κ. Βδοκάκη;
• Πράγματι, οι Γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν να αποχωρούν από την Κάρπαθο στις αρχές Σεπτεμβρίου 1944 και όχι στις αρχές Οκτώβρη του 1944, που ανέφερε η κ. Βδοκάκη στην ομιλία της. Όμως αυτό είναι ένα λάθος, που έγινε από την κ. Βδοκάκη, όχι γιατί δεν ήξερε την πραγματικότητα, αλλά γιατί προφανώς μπερδεύτηκε με τους μήνες. Πού να ήξερε, ότι θα της ζητήσετε, κ. Δημελλά, το κείμενο της ομιλίας της, για να τη δημοσιεύσετε ολόκληρη και να «νοιώσει το χρέος» ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, για να τη διορθώσει;
2η Ενότητα
Ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών μας προϊδεάζει στο τέλος της προηγούμενης Ενότητας για το τι θα ακολουθήσει στη 2η Ενότητα. Και είναι κυνικά σαφής και αποκαλυπτικός, αφού χαρακτηρίζει εκ των προτέρων τα όσα είπε η κ. Βδοκάκη «ιστορικά αστήρικτα», «επικίνδυνα» και ότι «παραποιούν ουσιαστικά την ιστορική αλήθεια». Αλλά ποια ιστορική αλήθεια; Αυτή που μόνο οι Μενεδιάτες ξέρουν, γιατί αυτοί τη διαμόρφωσαν, χρόνια τώρα, για να μονοπωλούν την επέτειο της «Επανάστασης» της της 5ης Οκτωβρίου 1944;
Έτσι, δογματικά και ατεκμηρίωτα ξεκαθαρίζει, ότι:
• «Την 5η Οκτωβρίου 1944, μέρα κήρυξης της Επανάστασης της Καρπάθου, συγκροτείται μόνο η Επαναστατική Επιτροπή Μενετών και αργά την ίδια μέρα ή το πιθανότερο την 6η Οκτωβρίου 1944 συγκροτείται και η τετραμελής Επαναστατική Επιτροπή Αρκάσας». Με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια…!!!
Ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών έβγαλε νοκ άουτ και το Απέρι και την Αρκάσα…!!! Αφού, λοιπόν, οι Μενετές είναι οι μόνες που έφτιαξαν «Επαναστατική Επιτροπή» την 5η Οκτωβρίου, δεν δικαιούται κανένα άλλο χωριό να γιορτάζει την επέτειο της 5ης Οκτωβρίου 1944, ασχέτως αν το Β.Δ 157/25.02.1969 (Φ.Ε.Κ. 46-Τεύχος Α-11.03.1969) ορίζει την 5η Οκτωβρίου, σαν επέτειο «της εν έτει 1944 κηρύξεως επαναστάσεως υπό των καρπαθίων κατά των Ιταλών, δια την νήσον Κάρπαθον». Κάρπαθος, όμως, για τον τέως Κοινοτάρχη Μενετών και για σας κ. Δημελλά, είναι μόνο οι Μενετές και «Επαναστάτες» είναι μόνο οι Μενεδιάτες…
• Και για να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις, ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, ή όποιος είναι ο υποβολέας του, μας πληροφορεί, ότι «Τόσο η πενταμελής Κεντρική Παγκαρπαθιακή Επιτροπή που έδρευε στο Απέρι, όσο και η πενταμελής Επαναστατική Επιτροπή Πυλών συγκροτούνται την 6η Οκτωβρίου 1944!».
Δεν ξέρω πότε συγκροτήθηκε η «Επαναστατική Επιτροπή Πυλών», αλλά ο αείμνηστος πρώην Βουλευτής κ. Γιώργος Χιωτάκης σε άρθρο του στο υπ’ αριθμό 34 Μηνιαίον Δελτίον της Αδελφότητος Απερειτών Καρπάθου η «Ομόνοια» τον Οκτώβριο του 1945, με τίτλο «ΤΟ ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΟΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΝ ΚΙΝΗΜΑ», αναφερόμενος στα όσα διαδραματίσθηκαν στο Απέρι την Πέμπτη 5 Οκτωβρίου, γράφει τα εξής:
« Ενώ συνεδριάζομεν μετά των προκρίτων του Δήμου εις τον Μητροπολιτικόν μέγαρον, καταφθάνουν αντιπρόσωποι εκ Μενετών, οίτινες μας πληροφορούν ότι εκήρυξαν και εκείνοι Επανάστασιν και ότι απηγόρευσαν εις τον διευθυντήν της Αστυνομίας να αναμιχθή εις τας υποθέσεις των. Αι εκρήξεις εξακολουθούν δαιμονιωδώς. Διαρκούσης της συνεδριάσεως, καταφθάνει αγανακτών και τρέμων από τον φόβον του ο Ιταλός Διευθυντής της Αστυνομίας, όστις υπόσχεται να αναφέρει εις τον Διοικητήν τα αιτήματά μας, τα οποία πιστεύει να λυθώσιν ειρηνικώς. Αλλά οι νεώτεροι ζητούμεν να υψωθεί η σημαία εις το καμπαναριό. Και πράγματι υψώνεται. Είναι όνειρον ή πραγματικότης; Αγκαλιαζόμεθα, δακρύζομεν και ψάλλομεν το «Σε γνωρίζω κ.λ.π.» Ο κόσμος όλος, γυναίκες, παιδιά, στους δρόμους, αυλές, δώματα. Θα ερρίφθησαν χίλιες χειροβομβίδες, τουφεκιές και δυναμίτες. Καταφθάνει κατόπιν ο Διοικητής, όστις δέχεται να συζητήση με Επιτροπήν. Διορίζεται πενταμελής Επιτροπή, Φραγκίσκος Σακελλαρίδης, Χριστόφορος Σακελλαρίδης, Ιωάννης Οικονομίδης, Ιωάννης Γιαννάκης και Δημήτριος Καπετανάκης. Ζητούμεν παράδοσιν πολιτικής και στρατιωτικής διοικήσεως…..».
Να, λοιπόν κ. Δημελλά, με ντοκουμέντα σε ανύποπτο χρόνο και πολύ κοντά στα γεγονότα, ποια είναι η ιστορική αλήθεια, την οποία παραποιεί βάναυσα ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών, αλλά και εσείς προσωπικά, για να συνεχίσουν οι Μενετές να μονοπωλούν τις δάφνες της ιστορικής επετείου, στην οποία είχαν συμμετοχή όλα τα χωριά και όλοι οι Καρπάθιοι, ανεξαρτήτως ποιο χωριό συγκρότησε πρώτο «Επαναστατική Επιτροπή» και ποιο είχε ή όχι όπλα και τι είδους όπλα…. Αυτά είναι λεπτομέρειες, που δεν έχουν σημασία μπροστά στον παλλαϊκό ενθουσιασμό και τον ακατανίκητο πόθο για την Ελευθερία, που διακατείχε όλους τους Καρπάθιους. Όσο για τον γιατρό Φραγκίσκο Σακελλαρίδη, το πέμπτο μέλος της «Παγκαρπαθιακής Επιτροπής, που ξέχασε στην ομιλία της η κ. Βδοκάκη, αυτός προφανώς έπεσε θύμα της συνωνυμίας του με τον Χριστόφορο Σακελλαρίδη, που ήταν κι αυτός μέλος της ίδιας Επιτροπής. Δεν περιποιεί όμως τιμή στον τέως Κοινοτάρχη Μενετών, να εκμεταλλεύεται την παράλειψη αυτή της κ. Βδοκάκη… Οι Απερίτες γνωρίζουν καλά την ιστορία του χωριού τους και δεν περιμένουν να τη μάθουν από τους πανηγυρικούς των επετείων τους.
• Ο τέως Κοινοτάρχης Μενετών συνεχίζει απτόητος το τοπικιστικό παραλήρημά του, λέγοντας, ότι «Παραδόξως στο κείμενο γίνεται αναφορά σε οπλισμένους νέους του Απερίου που ορκίστηκαν ενώπιον της Ελληνικής σημαίας “Ελευθερία ή Θάνατος”». Και αφού καταλήξει εκ των προτέρων στο συμπέρασμα, ότι τα γεγονότα που περιγράφει η κ. Βδοκάκη στην ομιλία της «είναι απολύτως ανυπόστατα», στη συνέχεια αναλώνεται σε επιχειρήματα αστυνομικού ερευνητή, για να το αποδείξει… Αλλά, γιατί τόση πρεμούρα, κ. Δημελλά, για να μας πείτε εσείς οι Μενεδιάτες τι ακριβώς συνέβη στο χωριό μας την 5η Οκτωβρίου 1944 ; Λέτε, να μη γνωρίζουμε ή το κάνετε, γιατί δεν σας βολεύει η πραγματική ιστορική αλήθεια;
Για να σας βάλω λοιπόν στη θέση σας, αν και αντιλαμβάνομαι, ότι παρέμβασή μου πήρε ήδη μεγάλη έκταση, επανέρχομαι στο παραπάνω άρθρο του αείμνηστου πρώην Βουλευτή κ. Γιώργου Χιωτάκη, που αναφέρει ακόμη τα εξής:
« Πέμπτη, 5 Οκτωβρίου.- Ξυπνούμεν πολύ πρωΐ. Τα όπλα μας είναι ολίγα. Αναμένω εκ Μενετών, όπου οι Γερμανοί φεύγοντες άφησαν πολλά. Εκείνοι ήσαν τυχερότεροι ημών. Δεν έχουν εις το χωριό τους παρά τρεις μόνον τελωνοφύλακας. Η ένοπλος Ιταλική δύναμις είναι εις τα Πηγάδια. Μερικοί νέοι έρχονται λίαν πρωΐ. προς συνάντησίν μου. Πρέπει να δράσωμεν. Θα επιτύχωμεν, αν θα συνεννοηθώμεν όλοι. Καταιβαίνομεν εις του Κυρκαλού. Μέσα εις το καφενείον ασπαζόμεθα την Γαλανόλευκον, η οποία μαζί με την Αμερικανικήν εξεδιπλώθη. Δεν είχομεν να ξαναδούμεν την ένδοξον Γαλανόλευκον, παρά εις τ’ όνειρόν μας. Η στιγμή είναι κρίσιμος. Οι Ιταλοί κινούνται. Ακούεται, ότι θα μεταφέρουν δυνάμεις από τα Πηγάδια. Ημείς παμψηφεί αποφασίζομεν να εκπληρώσωμεν τον πόθον ολοκλήρων γενεών. Αισθανόμεθα την κρισιμότητα της στιγμής και αποφασίζομεν να αποτινάξωμεν τον ζυγόν και να υψώσωμεν την Κυανόλευκον εις το κωδωνοστάσιον της Μητροπόλεως. Αποφασίζομεν ως πρόλογον να αρχίσωμεν εκφοβισμόν κατά του εχθρού. Το τί γίνεται δεν είναι δυνατόν να φαντασθήτε. Χιλιάδες εκρήξεις όπλων, οπλοπολυβόλων, χειροβομβίδων, δυναμίτιδων, ταράσσουν την ατμόσφαιραν. Ήτο κάτι το συγκινητικόν και υπερφυσικόν να βλέπη κανείς νέους, οι οποίοι δεν είδον ποτέ όπλον, ούτε χειροβομβίδα, να τα χειρίζονται με μεγάλην δεξιοτεχνίαν……»
Και αφού παρεμβάλλεται το προηγούμενο παραπάνω απόσπασμα του άρθρου του, ο κ. Χιωτάκης συνεχίζει ως εξής:
«Οι Ιταλοί όμως ετοιμάζονται, γυμνάζονται. Είναι ανάγκη να σχηματίσωμεν και ημείς τακτικόν στρατόν. Αναλαμβάνω την ευθύνη να οδηγήσω, να οπλίσω και να γυμνάσω τους στρατιώτας μας. Παρουσιάζονται όλοι. Όπλα είναι ολίγα. Φανερώνονται τα κρυμμένα. Τα υπόλοιπα τα ψαρεύομεν από την θάλασσαν, όπου τα είχαν ρίψει οι Γερμανοί. Μαζευόμεθα 54 από το Απέρι. Με στρατιωτικήν παράταξιν τους οδηγώ εις τη Μαραθά. Γυμναζόμεθα και σχηματίζω οκτώ περιπόλους, αι οποίαι αλλάσσονται κάθε τόσον. Φέρουν την ασφάλειαν και κρατούν περιωρισμένους τους Ιταλούς εις τα σπίτια των. Το κίνημα έχει διαδοθή εις όλην την Κάρπαθον. Από την Σαρίαν έως το Κάστελλον ευρισκόμεθα εν αναβρασμώ και ζητούμεν την παράδοσιν των όπλων. Η Ελευθερία πλέον μας χαμογελά. Οι Ιταλοί όμως προσπαθούν να συνεννοηθούν αναμεταξύ των, αλλά τα αστυνομικά μας όργανα επαγρυπνούν. Προσπαθούν ακόμη να συνεννοηθούν με τους φασίστας της Ρόδου. Εξακολουθούν οι συζητήσεις μεταξύ των αντιπροσώπων και των δύο μερίδων. Απειλούμεν με εξόντωσιν τους Ιταλούς, και παρά την ανωτερότητά των εις οπλισμόν και μέσα, αναγκάζονται κατά την συνεδρίασιν των αντιπροσώπων όλων των Δήμων, την 11ην Οκτωβρίου 1944 και κατά την οποίαν παρευρέθημεν και ημείς, ως αντιπρόσωποι των ενόπλων δυνάμεων Απερείου, να υπογράψουν την παράδοσίν των! Ο ζυγός 600 ετών είχεν αποτιναχθή! Η Κάρπαθος ήτο ελευθέρα και Ελληνική, διότι εκήρυσσεν αμέσως την Ένωσίν της με τη μητέρα Ελλάδα. Η Κεντρική Επιτροπή αναλαμβάνει χρέη προσωρινής Διοικήσεως. Τα παλαιά Δημαρχεία παραγκωνίζονται και εις κάθε Δήμον εκλέγεται Επιτροπή Διοικούσα. Εις το Απέρειον εξελέγη τριμελής τοιαύτη, Φραγκίσκος Σακελλαρίδης, Γεώργιος Λαμπρινός και Γεώργιος Λ. Χιωτάκης. Το τι έγινε τας ημέρας εκείνας είναι αδύνατον να περιγράψω. Τα αυτοκίνητα Ελληνοσημαιοστόλιστα περιέρχονται τα χωριά, πλήρη κόσμου, ψάλλοντας εθνικά άσματα. Ο κόσμος έξαλλος εορτάζει την ελευθερία του. Μοιράζομεν τους Ιταλούς εις τα διάφορα χωριά και τους αφοπλίζομεν. Επί τέλους είμεθα κύριοι των σπιτιών μας! Την 17ην του Οκτωβρίου, συνοδευόμενα από αεροπλάνα προσορμίζονται δύο Αγγλικά πολεμικά, τα οποία εκάλεσεν ομάς 7 νέων, οι οποίοι φέροντες μεθ’ εαυτών τα έγγραφα δια των οποίων εκαλούσαμεν την Ελλάδα και τους Συμμάχους να μας φέρουν τρόφιμα. Τα πρώτα Αγγλικά στρατεύματα έτυχον αποθεωτικής υποδοχής από τους κατοίκους όλων των χωρίων, οίτινες με σημαίας κατέβησαν εις τα Πηγάδια, ψάλλοντες τον ύμνον της Ελευθερίας και αναμένοντες την προσεχή πλέον επισφράγισιν των προαιωνίων πόθων των.
Μετά τα παραπάνω ντοκουμέντα, υπάρχει, κ. Δημελλά, ανάγκη να ασχοληθώ άλλο με τις ανακρίβειες του τέως Κοινοτάρχη Μενετών και τις δικές σας; Απλά σας λέω, ότι «όποιος ξύνεται στην γκλίτσα του τσοπάνη, αυτά παθαίνει»….
Κλείνοντας, σας παρακαλώ θερμά να σταματήσετε, σε αυτές τις κρίσιμες εθνικές στιγμές, το τοπικιστικό σας παραλήρημα και ενωμένοι όλοι οι Καρπάθιοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και τις δυσκολίες του μέλλοντος, τιμώντας το παρελθόν μας και τους ήρωές μας, χωρίς υπερβολές και στείρες αντιπαραθέσεις.
Εμμανουήλ Ι. Παναγιώτου
Πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου Απεριτών Αττικής η «Ομόνοια»
