του Μανώλη Δημελλά
Μεγάλο κεφάλαιο για τα γράμματα της Καρπάθου (αν και μάλλον ξεχασμένο) αποτελεί ο εκπαιδευτικός Μηνάς Β. Οικονομίδης. Ο καθηγητής αυτός γεννήθηκε το 1884 στις Μενετές και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών φιλολογία.
Ο λόγιος Αναστάσιος Φράγκος χαρακτηρίζει τον δάσκαλο Οικονομίδη ως «Εθναπόστολο της Ν. Καρπάθου», αλλά και ο νομικός και συγγραφέας Ντίνος Α. Μελάς αναφέρει ως «χρυσή εποχή για την παιδεία» την περίοδο του Μηνά Β. Οικονομίδη και των συνεργατών του.
Μάλιστα πέρα από το σπουδαιότατο εκπαιδευτικό έργο του, σε εξαιρετικά δύστροπους καιρούς, παρουσίασε σπουδαιότατη αγωνιστική – αντιστασιακή δράση. Ο Ντίνος Α. Μελάς ερεύνησε και κατέγραψε λεπτομέρειες από την ζωή και το έργο του κι έτσι σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίζουμε αρκετά στοιχεία για τον Μηνά Β. Οικονομίδη.
Για είκοσι χρόνια ήταν ο Σχολάρχης των Μενετών (1908-1920 και 1922-1930). Επίσης πέρασε και από τις Αρχάνες της Κρήτης (1921) και για τρία χρόνια ήταν Γυμνασιάρχης του Ιπποκράτειου Γυμνασίου της Κω (1930-1933) και επέστρεψε μετά τον φονικό σεισμό των 6,6 ρίχτερ (23ης Απριλίου 1933).
Το έργο του όπως και ο βίος του, αν και σύντομος, ήταν παράδειγμα επιστημονικής και πνευματικής πρωτοπορίας όχι μόνο για τις Μενετές αλλά για ολάκερη την Κάρπαθο.
Παντρεύτηκε στο χωριό του την Φράγκα Καπετανάκη και μαζί απόκτησαν πέντε υιούς, τους Βάσο, Ντίνο, Σοφοκλή, Εμμανουήλ, και Αλέξανδρο-Χριστόφορο.
Ανέδειξε σπουδαίους μαθητές οι οποίοι τα επόμενα χρόνια έδωσαν το δικό τους στίγμα και με τη σειρά τους ανέβασαν ψηλότερα το νησί.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι ο πρωτογιός του, ο Βάσος, ήταν αυτός που με την μοναδική πράξη θάρρους, που έκανε την επόμενη χρονιά του θανάτου του πατέρα του, το 1935, έγραψε στον τοίχο του σχολείου των Μενετών:
“Να κλείσουν, δεν θέλουμε Ιταλικά σχολεία”.
Λύσσαξαν οι Ιταλοί να ξεσκεπάσουν τον δράστη, μα όπως μας περιγράφει αργότερα ο αδελφός του και με σημαντικό ρόλο Επαναστάτης, ο Σοφοκλής Οικονομίδης: «η πράξη του Βάσου, έδωσε την ευκαιρία σε όλο το χωριό, στις Μενετές, να αποδείξουν μέσα από την σιωπή, την αγωνιστική και ενωτική τους διάθεση».
Στα γεγονότα του 1921, γνωστά ως “νούμερα”, που ο καρπαθιακός λαός σθεναρά αντιδρούσε κατά των κατακτητών, ο δάσκαλος Οικονομίδης ήταν από τους πρωτεργάτες.
Μαζί με τους δασκάλους Σακελλάρη Σ. Σακελλαρίδη, Μαρίκα Εμμ. Χωρατατζή, Έμμ. Ν. Σακελλαρίδη, Αριστείδη Κ. Χατζηκωστή, τον ιατρό Βάσο Σακελλαρίδη κ.ά. προέτρεψαν τον λαό σε δυναμική αντίδραση με αποτέλεσμα τον αφοπλισμό του Ιταλικού αποσπάσματος που πήγε στις Μενετές.(Μάϊος 1921).
Μετά δε τον άδικο φόνο του Νιοτή από τους Ιταλούς στο Απέρι, ο Οικονομίδης βγήκε μπροστά, οδήγησε ένα απόσπασμα 200 Μενετιατών, μέσω του Όθους και Βωλάδας στο Απέρι για την κηδεία του θύματος.
Η ένταση και το σφρίγος των ανδρών με τα πένθιμα περιβραχιόνια, οπλισμένων και αποφασισμένων γινόταν δεκτή με επευφημίες και ζητωκραυγές απ’ όπου περνούσαν και έτσι, αναπτερώθηκε το ηθικό των Καρπαθίων.
Οι δε Ιταλοί (λόχος 120 ανδρών) με την είδηση ότι “έρχονται οι Μενεδιάτες”, είδηση που τους απηύθυνε σαν απειλή ο αείμνηστος Αντώνιος Ν. Χατζηαντωνιάδης, έφυγαν αμέσως από το Απέρι για να αποφευχθεί η σύγκρουση κι αιματοχυσία.
Ο επικήδειος του Νιοτή ακούστηκε από τον Οικονομίδη που τον μετέτρεψε σε ένα αντιστασιακό κήρυγμα για το αδάμαστο πατριωτικό φρόνημα των Δωδεκανησίων.
Ο Οικονομίδης συνελήφθη και φυλακίσθηκε μαζί με άλλους πατριώτες. Από τότε θεωρήθηκε από τους Ιταλούς ως ένας από τους περισσότερο επικίνδυνους πατριώτες της Δωδεκανήσου και έζησε διώξεις και πολλές ταλαιπωρίες.
Το 1934, ήταν μόλις 50 ετών, όταν προσβλήθηκε από τυφοειδή πυρετό και πέθανε στο χωριό του μέσα σε λίγες μέρες. Την είδηση του θανάτου του, ακολούθησε Δωδεκανησιακός θρήνος.
Εικοσι δύο χρόνια από τον θάνατο του, με πρωτοβουλία του Συλλόγου Απανταχού Μενετιατών και της τοπικής κοινότητας, σμιλεύτηκε η προτομή του και στις 26 Αυγούστου 1956 πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια της.
Πηγές
Καρπαθιακή Προσωπογραφία, Κωνσταντίνου Α. Μελά, Αθήνα 1984
Κάρπαθος. Τα καρπαθιακά μου δημοσιεύματα, Αναστ. Ν. Φράγκου Αθήνα, 1957
