του Μανώλη Δημελλά
2 χρόνια, 5 μήνες και 12 ημέρες, από της 17 Οκτωβρίου 1944 μέχρι 31 Μαρτίου 1947, τόσο κράτησαν την Κάρπαθο οι Εγγλέζοι που ακολούθησαν το ίδιο σύστημα με τους Ιταλούς και τους ίδιους νόμους.
Ο διοικητής Γκρόμλευ κατάργησε μόνο τα φασιστικά διατάγματα, κανένας από τους δοσίλογους δεν τιμωρήθηκε και μάλιστα κάποιοι επέστρεψαν ως συνεργάτες, αυτή τη φορά ήταν των Εγγλέζων!
Στην Κάρπαθο οργανώθηκε μονομελές δικαστήριο, και ο αξιωματικός Γώτκιν είχε το ρόλο δικαστή, επίσης δεν επέτρεψαν ούτε τη διενέργεια εκλογών.
Τραπεζώματα, φίλοι και το Ιταλικό πνεύμα σε όλο του το μεγαλείο!
“Δεν άλλαξαν τα πράγματα με τους Εγγλέζους”, θα γράψει ο γιατρός-εκδότης και συγγραφέας Γ. Γεωργίου, που με παραδείγματα παρουσιάζει τους Εγγλέζους να επιθυμούν δικά τους τα Δωδεκάνησα! Ωστόσο η υπόθεση ακόμη μια φορά κολλούσε στον άσβεστο πόθο των κατοίκων των νησιών. Μάλιστα έγινε ακόμη και δημοψήφισμα, για το εάν οι κάτοικοι επιθυμούσαν την ένωση με την Ελλάδα.
Σημειώνουμε ακόμη μια αναφορά από τον πατριώτη γιατρό-συγγραφέα και εκδότη της εφ. Καρπαθιακή, Γεώργιος Μ. Γεωργίου γράφει λοιπόν στο βιβλίο του ότι “ο τόπος υποδέχθηκε τους Εγγλέζους ως ελευθερωτές και αποδείχθηκαν χειρότεροι από τους πρώην δύναστες!”
Ο Γεωργίου στις 29.5.1946 είχε προσκληθεί και βρέθηκε σε σύσκεψη από τον Διευθυντή της Αγγλικής Αστυνομίας. Εκεί, όπως αναφέρει στο βιβλίο του “Καρπαθιακά” τόμος Α, ο Αξιωματικός Haney ανοίγει κουβέντα στους καλεσμένους, μιλάει ανοιχτά, ότι δεν έπρεπε να περιμένουν τίποτε από την Ελλάδα που θα γινόταν κομμουνιστική κι ως χώρα φτωχή δεν θα ήταν δυνατό να να φέρει στα νησιά παρά δυστυχία! Μοίραζε υπουργικές θέσεις, στην περίπτωση που τα Δωδεκάνησα θα ήταν ανεξάρτητο κράτος. Όμως η προπαγάνδα των Εγγλέζων δεν έπιασε στους πατριώτες Καρπάθιους που αποχώρησαν ζητώντας μάλιστα να μην ξαναγίνει τέτοια κουβέντα.
Επί Αγγλοκρατίας, όπως αναφέρει ο συγγραφέας Αντρέας Μακρής, έγιναν και μάλιστα άψογα οι πρώτες εκλογές Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Κάρπαθο την Τρίτη 6η Αυγούστου 1946 . Υποψήφιοι στα Πηγάδια ήταν ο Ιωάννης Φιλιππίδης και Ηλίας Γ. Ορφανός. Δήμαρχος εκλέχθηκε ο Ι. Φιλιππίδης. Πρώτος σε σταυρούς προτίμησης ο πατέρας μου. και πρώτος πρόεδρος Δημ. συμβουλίου. Μετά παρέλευση 6μήνου υπέστη εγκεφαλικό ο δήμαρχος και παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Με απόφαση του Δ.Σ δήμαρχος ορκίσθηκε ο πατέρας του Αντρέα, Ηλίας Μακρής. Στο Απέρι Κοινοτάρχης εκλέχθηκε ο Λογοθέτης Γ. Χιωτάκης. Το πρώτο δημοτικό συμβούλιο απαρτίζετο από τους: Ιωάννη Φ. Οικονομίδη δικηγόρο, Γεώργιο Λαμπρίδη αρτοποιό, Γεώργιο Λειβαδιώτη αρτοποιό, Αριστείδη Ματσάκη έμπορο, Αλέξη Μανωλάκη έμπορο. Εκ της μειοψηφίας ο Ηλίας Ορφανός και Κώστας Κασώτης.
Ο Oργανισμός Περίθαλψης και Αποκατάστασης των Ηνωμένων Εθνών ή αλλιώς –όπως είναι ευρύτερα γνωστός– UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration) ήταν ένας διεθνής οργανισμός περίθαλψης, κυρίαρχο ρόλο του οποίου διαδραμάτιζαν οι Η.Π.Α, αλλά εκπροσωπούσε 44 έθνη.
Ιδρύθηκε το 1943, έγινε μέλος των Ηνωμένων Εθνών το 1945, και το 1947 σταμάτησε τις περισσότερες επιχειρήσεις του.
Στην Ελλάδα από τον Απρίλη του 1945 ως τον Μάιο του 1947 εισήγαγαν στη χώρα μας τρόφιμα αξίας 171,9 εκατομμυρίων δολαρίων.
Για την Κάρπαθο είχαν διπλό ρόλο, από τη μια οι κάτοικοι του νησιού και από την άλλη οι 4.000 πρόσφυγες, οι Άγγλοι δεν μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τόσο κόσμο διασκορπισμένο στα χωριά και αποφάσισαν να φτιάξουν στην περιοχή του Αφιάρτη, όπου υπήρχε το κατεστραμμένο ιταλικό στρατιωτικό αεροδρόμιο και το μετέτρεψαν σε προσφυγικό συνοικισμό.
Την κατασκευή του ανέλαβε η τεχνική υπηρεσία του Αγγλικού στρατού «660 Artisan Works Company» υπό τον λοχία Tucker (BEM.Sergeant Tucker,1917029, Royal Engineers). Προχώρησαν με καταπληκτική ταχύτητα, σε επτά μέρες ο συνοικισμός των προσφύγων εξυπηρετούσε 1.000 πρόσφυγες. Κουζίνες, μαγειρία, τέντες και σκηνές που εξυπηρετούσαν συνολικά, 4.000 περίπου πρόσφυγες, τόσοι πέρασαν από το camp του Αφιάρτη και μπορούσαν να εξυπηρετήσουν 5.000 άτομα. Κι όλα αυτά χάρις στον μοναδικού σε παγκόσμια δεδομένα Ξεσηκωμού της Επανάστασης της Καρπάθου, που αναίμακτα και με ελάχιστες ίδιες δυνάμεις κατάφερε να σηκώσει 8 μήνες νωρίτερα την Ελληνική σημαία.
Ο Cpt William Leonard Stocton, που αυτοκτόνησε στην Κάρπαθο, είναι θαμμένος στο συμμαχικό νεκροταφείο της Ρόδου, ο τάφος του έχει αριθμό 2.Α.8.
Πηγές
Μανώλης Κασσώτης
Μαρτυρία του Αντρέα Χατζημιχάλη στον Μανώλη Κασσώτη
Καρπαθιακά. Γεώργιος Μ. Γεωργίου, Πειραιεύς 1958
Η Κάρπαθος στο Β παγκόσμιο Πόλεμο, Μαν. Κασσώτης, Αθήνα 2007
Ντοκιμαντέρ «Μαρτυρίες Ξεσηκωμού»
https://www.youtube.com/watch?v=pszH1AkEfCY
Ελευθέρια Καρπάθου, η πρώτη ραδιοφωνική εκπομπή (13 χρόνια μετά τα γεγονότα)
https://www.youtube.com/watch?v=nF755etf0Sg
