Το αμανάτι …
*******
… ΕΛΥΜΠΟΣ 1970 μ.Χ.
ΜΑΗΣ … Είπαμε , ο Μάης στον τόπο μας είναι από στα θερίντζομε το ρό’ι’ και τα σπρικά , μέχρι τα ξελακκιάσματα !!!
Οι Αθθρώποι , σκιά τότε , ήτο μαμμουνιό … Οι στράτες , παστρικές … Οι πέτρες απολειφαωμένες … Παντού εμιλίες …
Εκοντεύγκα να κλειώσου και τα σκολειά , για να ώκου τα παιία ένα χέρι στους βονείς τω … Σε άλλα μέρη , τα παι’ί’α ενεμένα το καλοκαίρι για να πάσι λέει διακοπές και για να ξεκουριαστού …
Τα Ολυμπιτάκια έν τις εξέα αυτές τις διακοπές τι λογιώ ήτο … Μήε τα Χριστούεννα με τα σκαψίματα , μήε την Λαμπρή με τα φρουανοκουαλήματα …
Τον Μάη , η Αυλώνα είναι ένα ντζωντανό μελίτσι… Και τώρα που τα σκεύγκομαι , ένα μελίτσι χως βασίλιτσα και κηφήνες … Μόνο εργκάτες , μικρομέαλους… Αρτσενικούς και θελυκούς !!!
Ένα ξεχωριστό << μελίτσι …>> απού ούλευγκε από νύχτα ώς νύχτα …
Τούτος ο τόπος εν ήτο τόπος για οκνούς και ακαμάτηες … Αν είχε και κανένα οκνό πουέτε , ψάλλετε παπάες…
Θερίσματα , σακκιάσματα , κουαλήματα , σκορπίσματα , αλωνέματα , ξαχερίσματα , λιοκοπίσματα , απο’ι’ρίσματα , λακκιάσματα , ξελακκιάσματα , και ξανά άλλα κουαλήματα στους Αρμενάες και στούς Νερομύλους …
Οι ερημοουλίες έν είχασι αποκαμωμό …
Όμως , κάθε εποχή όσο δύσκολη και να’ το είχε και τα καλά της …
Η χαρά όλω των παιίω ήτο , να φτιάσου μέχρι το ξαχέρισμα … Να μαεύτούσι όλα στις Κάτω Ρούες , στην άλωνα του Χαψή απού’το η πλιό μεάλη , να παίντζου κάουρα , κυφλομία , ιππηητή , πάνω στο μάλαμα … Κι’ ύστερα να τρώσι τα τροφτούγια από το ξύλινο καφκί και να ακούσι τις ιστορίες των μεάλω Αθθρώπω , από τις ξενικιές κι από τα δύσκολα παραμπροτινά χρόνια … Και καλό πρωί πλιό , να θώκου κάτω από τα μιλιούνια λαμπερά άστρα …
*******
Πάππου , το νυχατό ποκάμνου τα Σκολειά και έχομε Γυμναστικές επιδείξεις … Θα’ ρτεις να μας εείς ;
Θα’ ρτω , έν θάρτω λοιπό ; Θα’ ρτω να σας εώ κι ύστερα θα πάμε όλοι μαντζί στην Αυλώνα !!!
Αλήθεια τα λέεις , θα’ρτεις μαντζί μας στην Αυλώνα … Τού’ πε ο πειραξής ο Ωργκής και του τράβηξε λίγο το κάτασπρο παχύ μουστάκι…
Παιία , παιία , ο Πάππους θα’ ρτει λέει μαντζί μας το νυχατό στην Αυλώνα , φώναξε φόρτσια , για να τον ακούσου οι Αννήες , ο Μιχάλης κι ο Μανός απού παίντζα βόλους απ’ όξω βάντα !!! Ο Ντίνος ήτο ακόμη μωρό , στο σεντόνι … Τα παιία επετάσα από την χαρά τω !!!
Την άλλη μέρα , πριν πέσει η σκία στο κάμπο , ήτο όλοι στην Αυλώνα !!!
Αρκινά τις ιστορίες ο Πάππους , ακού τις φωνές , τον χαβρασαρά και τα κάκκαρα οι Αθθρώποι …τί συββάνει μαθές , λέει ήρτε ο Αννής ο Χαψής …Ήρτε ο Χαψής ;
Όσοι κι αν ήτο , εξεπροάλα … Ο Χαρτοφύλακας , ο Χηράκης , ο Παπαασίλης , ο Νταργκάκης , ο Παπά Μηνάς ( Μηνα’ί’δης ) ο Αννής ο Μιχαλής με τον πεθεριό του τον Αντ. τον Χαψή , ο Μπαλασκάς , ο Σακελλάρης , ο Δράκος , ο Καρελλάς , ο Τσαμπανάκης , ο Φουρτήνας , ο Άκοργκης … Όλοι , όλοι !!!
Τα ‘έλια εκούουττο μέχρι πάνω τις άκρες !!! Μέχρι και το φεγγάρι , ήρτε πάνω από τον κάμπο , κι έν ήλεε να σάξει παραπέρα …
Εκείνο το αποσπερί , τον Μάη του 1970 , εν το ξεχάννει κανείς !!!
<< Να σας κάμω και γιό μνιά ιστορία …είπε ο Παπά Μηνάς σαν επαραμα’ι’νάρα …
Εν θα’ ναι βέβαια σαν του Χαψή τις ιστορίες , αμμέ επειδή την λέω πρώτη φορέα , βάλετε βάση !!!
Εγιό απού λέετε , έχω ένα κουσούρι !!! >>
<< Σκιά εσού απού’ χεις ένα … Εμείς οι αποέλοιποι έν έχομε κανένα , είπε ο Χαρτοφύλακας και γέλασαν όλοι…>>
<< Κοσμά , μην με γιακόβγκεις να μην καταμητώσω ταν ήκαμνε η κόρη σου με τον ιό μου στον Πελεκητό Αρό…>> Γέλια , χαμός !!!
<< Απού λέετε , έν ήθελα ΠΟΤΕ να παίρω αμανάκια … Ωσάν είεννα ώ καμνιά γυναίκα με τουβρά , με πάννερη ντζάντα , για με καλάθι να μου φωνάντζει , μου ντήτσα οι Γέροι διαόλοι…
Πολλές βολές , εσηκώννουμου αξημέρωτα , εσαμάρωννα το μουλάρι άσαχτα -άσαχτα , και βουά βουά ήαλλα κάτω τον ποταμό και πάνω το Λα’ι’ναριό να βγκώ στην Αλεμονήτρια , για να μην μου παντήξει κανείς …
Άλλες πάλι ήαλλα από τα ταμπακκιά για να μην περάσω από τον Παρακαλεμένο… Αυτός ο παρακαλετός … ογιά μου κάετο …είπε κι ήειξε το στομάχι του !!!
Πολλές βολές , ενεκαβαίραμε με την Χρουσάφα …
Θέλεις καλέ να’σαι σου , να’ χεις ανάγκη , και να μην σου το παίρου ; Θέλεις ;
Υναίκα , κάου ββουή … Μήε να ββίω , μήε να μου ββίου θέλω , επόκαμε !!!
Την περασμένη χρονέα λοιπόν , τα συνόχτωβρα , ήμου στο χωριό κι ήθελα νά ‘ρτω ίσα μπρός … Εσκέφτηκα λοιπό … Αντίς να σηκώννομαι νύχτα ως συννήθως , να φύω και μνιά φορέα φέγγοτα σαν Άθθρωπος , και να άλω από την βολή Του Θεού …και να περάσω από το Παρακαλεμένο την ώρα απού έν θα’ χει Άθθρωπο … Τά’ πα και τά ‘ καμα …
Ώματα , Σελλά’ι’, Ά-Τριά , Μύλοι , Γιτσιλλέα … εξάννοια , έν εθώρου ψυχή στον Παρακαλεμένο… Ήμπου λοιπό και χαμοτραούου και γιάαιννα σα πανηριώτης … ΆΞΑΦΝΑ , ξεπετιέται ομπρός μου μνιά υναίκα μ’ ένα τουβρά , ξεσπιέται το μουλάρι και παρά λίο να με πετάξει κάτω !!!
Άμε στον γέρο μύριο … Εντερόκοψές με …Τι διάο… Πού’σου γυναίκα μου λουππασμένη και έ σε πήρα χαπάρι ;
Ωγιά στην μέσα ωνία εκοντοκά’ι’σα , και νέμενα ώωωωρα πολύ ,και φαίνεται πως ελιονήστηκα και με πήρε ο ύπνος … Παίρεις μου , τούτον εά τον τουβρά στην …
Όχι !!! ΟΧΙ ξαναλέω !!! Έν τσου τον παίρω το τουβρά πούετε …
Χωρατεύγκεις μου έλειπέτι , έν εί ;
Ξεφουρτώσου με υναίκα μου μην σε άλω ομπρός … Έν τσου το παίρω και έ τσου χωρατεύγκω …Ξάννοιε τα σκαρβέλλια , έν εχχωρρού μηε κλειόεμα…
Έ Ωργκή μας , απού να συχχωρεθού τα ‘ποθαμμένα σου , απού’ σαι καλός Άθθρωπος και …
Ντζάρωσε υναίκα μου να πάω στην κακομοιριά μου να μην παραμιλήσω … Ντζάρωσε σου λέω !!!
Έκάετο ομπρός στο μουλάρι και κράει το καπίστρι , κι ότι κι αν της ήλεα …τον χαβά της …Εσκέφτηκα λοιπό και λέω , αυτή θα θέλει να ποάλλει τον τουβρά στην Λαλλά της στην Αυλώνα… να της πώ πώς υπάω στο Αφάνι !!!
Έ Ωργκή μας καλοσυγγενή , φιλότιμε ,καματερέ και φελεμένε… Πάρε μου το και θθέ να …
Έ πάω καλέ στην Αυλώνα , έν πάω … Στο Αφάνι υπάω !!!
Αμμέ στο Αφάνι θέλω να τον αποάλλω ά και γιό … Στην αερφή μου την Σοφίλλα !!!
Ήπεσε ο Ουρανός και με πλάκωσε … Ωσά μού’ πε πως τον αποάλλει στο Αφάνι , ακόντεψε να σταθεί η αναπνιά μου …
Πολλές βολές , είμαι στραοκούρβουλλο γιχάλι και ξέω τα … Πολλές βολές είμαι απάκουος και ξεροκέφαλος και μου τα λέει η Χρουσάφα μου κι έχει δίκιο … Πολλές βολές λέω για τα παιά μου και ελού οι Αθθρώποι , αμμέ γιό μέσα μου κλαίω… Πολλές βολές , ξαννοίω πάνω ,θέλω να Τον σφακελλώσω , αμμέ μετά ξαννοίω το ρουσόι και κάμνω τον σταυρό μου και λέω Δόξα Τον Θεό … Πολλά μού’ χου πεί , και στα πλιό πολλά είχα δίκιο …ΨΕΥΤΗ όμως , έν μ’ είπε μέχρι τώρα ΚΑΝΕΝΑΣ !!! Ούτε ένας , γιατί πάντα ήμου σπαθθί και ντόμπρος και πάντα ήλεα την αλήθεια !!!
Αλήθεια είναι , αλήθεια , είπε ο γείτονάς του ο Αντωνής ο Χαψής , κι όλοι εσυφφωνήσασι μαντζί του με το σείξιμο πάνω – κάτω της κεφαλής τω!!!
Πάρε τον τουβρά , πάρε και τούτη εά την λαχανόπιττα , είπε κι ήβγκαλε μια μεάλη ροδοκόκκινη λαχανόπιττα με όμορφα κουρουνέττια , μέσα από την ανεκουμπωμένη της ποέα… Με σέφκλα και σταθόρια είναι… Ήαλα και κρομμυόφυλλα μέσα απού την νοστιμίντζου !!!
Πέ μου τώρα πως ήαλες και ξινόχορτο …της είπα για να την πιάσω αγιάαστη…
Αμμέ εν ήαλα λοιπό ; Λαχανόπιττα χως ξινόχορτο , είναι σα χαρμάνι χως σιερόχωμα…*1
Άμε στον Καλλά σου , άμε …
Παίρω το τουβρά , βάλλω το στην ράχη μου γιατί πράγματι τα σκαρβέλλια ήτο σκάτσα , πιάννω και την λαχανόπιττα και στρατήντζομε μαντζί με το χτήμα …
Ωσάν επόσωσα στην Αλεμονήτρια , εούττησα την μούρη μέσα στην κρύα βούττα … Κι ωσάν εγιάηκα στου Κόκκινου το χωράφι και ξεστράτησα προς τα δεξιά …ήννοιξα και τις δυό μου παλάμες ομπρός στην μούρη μου … Νάε βούαλλε , νάε βούαλλε … Πρώτη φορέα στην ντζωή μου απού ‘παθα τέτοιο ρεντζιλίκι… Επέρασα από του Μουσταφά , από την Κυμαρέα , ήσυρα και μνιά σφυρέα για τους Καλονομήτες …και σαν εγιάηκα στην Λέκυφο , εθυμήθηκα και την Λαχανόπιττα … Τί νόστιμη απού’ το ΑΛΗΘΕΙΑ !!! Αλήθεια μου τά’ λεε το Καλλιώ , και για τα κρομμυόφυλλα και για το ξινόχορτο … Ξεκυερνώ και τον ε’ι’κό μου τουβρά , βγκάλλω τυρί κι αγριλλούς και ήμπα και συχχώρου και τα ικά της αποθαμμένα …
Φτιάννω στις παραποτάμες και έννω το μουλάρι ομπρός στις Λιαρές στης Φωτεινής του Λιορε’ί’ση … Ξαφνικά την θωρώ και με ξάννοιε τσαρπισμένη και σταυροκοπιέτω …
Ταν ήπαθες γυναίκα μου και σταυροκοπιέσαι ; Παπά Μηνά με λέου , αμμέ έν είμαι Παπάς …
Έ Ωργκή …εσού’ σαι Ωργκή ;Για την κούτα ήρτες ;
Tι φλάρο επάθα όλοι και θθέ να με λολλάνου σήμερο … E Φωτεινή …ανηγνώριμος είμαι μαθές ; Εγιό , ολόκληρος είμαι … Ήρτα απού’ χω μνιά επερεσία κι ήφερε και τούτο ά το αμανάτι για την Σoφίλλα του Δράκου απου της το ποάλλει η αερφή της το Καλλιώ … Εσού ταν ήπαθες ; και για τι ποία κούτα μου λέεις Χριστιανή μου ;
Ταν ήπαθα … Από το χωριό έρκεσαι , έν τσου πάντηξε η Μαρινία του Χαψή ;
Ετώρα απού τα λέεις ,στην Κυμαρέα απού ξεστράτησα , εία μνιά γυναίκα και φώναντζε … αμμ’ έν ήκουα ταν ήλεε και έν ήωκα σημασία … Έλειπέτι εκεινηά ε’ ννάτο …
Κι’ ήρτες καταλαχού ογιά ; Έ Ωργκή , πόσο καιρό έχεις να κατέεις στο Αφάνι …
Η αλήθεια είναι πως έχω κάμποσα χρόνια … Έχομε τα έθνη βλέπεις και κάθε φορέα απού γιααίννομε στην Σαρία , βάλλομε από το Στενό… Έν μας βολεί να ρτούμε από γιά …Και για να’ χομε καλό ρώτημα , γιατίνα και με ρωτάς ;
Γιατίνα εά μάφε …Γιατί το μεσημέρι εάντζαρε το καράβι και σού’ φερε μνιά κούττα … Νάειττη ογιά… Η ανιψιά σου η Ειρήνη ( Κελεπέση / Καστελλοριζιού ) σου τη αποάλλει από τον Μπεραία… Νάε και το πανώγραμμα … Η Μαρινία του Χαψή ήτο ογιά κι ήθελε να την πάρει αμμ’ είχε πολλά ουμάρια κι η κούττα είναι θερεμένη … και της είπα να σου τα πεί να κάμεις κολάι γιατί η στράτα όπως ηξέεις είναι χαλασμένη και έν ααντζαίρου τα αυτοκίνητα… >>
<< Έ μωρέ Γιώργκη , εσού εξεπέρασες και τον Χαψή !!! Τυχερό ήτο όμως εκείνο το Αμανάτι …>> τού’πε ο Μπαλασκάς και γελάσαν πάλι όλοι !!! ΄
Και ταν επο’ί’νηκες εά ; >>
Ταν επο’ί’νηκα … Ήνοιξα εκείνη την κουττούκα , απού’ χε μέσα του Αβράμη τα καλά …εσομοίριασα τα φρούτα , τα ντζαχαραστράαλα , τα πισκόττα , τα λουκούμια και τα ρούχα απού’ χε μέσα , τάαλα σε δυό πλευρεούκες , εφούρτωσα το μουλάρι , εκα’ι’νάτησά το το κακόμοιρο… και κοντονυχτιάστηκα μέχρι να νεουλιάσομε πάνω την Αυλώνα … Ετώρα , όχι μόνο δεν θυμώνω με τα αμανάκια , αλλα τω τα ανακοινώννω κι όλα … Την περασμένη εβντομά ήκαμα το λάθος να τα πω στον Καφενέ και φούρτωσα ΕΦΤΑ… Μουλάρια … αμμ’ ήτο όλα για την Αυλώνα …είπε και λοξοκοίταξε τον Χαψή… απού τον εξάννοιε κατάμματα !!!
Και τώρα , κάθε φορέα απού περνώ από τον Παρακαλεμένο , κάμνω τον σταυρό μου … Ευτυχώς είναι ο Άης Παντελέμος σιμά κι αν με εί κανείς έν θα κακοπιευτεί… >>
28.8.2023
Καρπαθιακά Νέα
