Πολύ πριν αποφασίσει να δει κανείς τη νέα ταινία του Nolan, το Oppenheimer (Οπενχάιμερ), αν διαβάζει κριτικές δε γίνεται να μην επηρεαστεί από όλα τα ξεσηκωτικά που αναφέρονται σε αυτήν!
Η ταινία μας μεταφέρει στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, όταν ο στρατηγος Λέσλι Γκρόουβς τζ. (Ματ Ντέιμον), προσλαμβάνει τον φυσικό Όπενχάιμερ (Κίλιαν Μέρφι) , για να σχεδιάσει την πρώτη ατομική βόμβα. Στις 16 Ιουλίου 1945, η ανθρωπότητα έζησε τα τραγικά αποτελέσματα του ερευνών του “σχεδίου Μανχάταν” όταν έγινε η πρώτη πυρηνική έκρηξη στον πλανήτη.
Αναμφίβολα έχουμε να κάνουμε με μια ταινία που έχει έντονο ενδιαφέρον και βρίσκεται κοντά θα έλεγε κανείς, στα παγκόσμια ενδιαφέροντα. Εμείς ωστόσο θα ταξιδέψουμε σε εκείνα τα χρόνια για να συναντήσουμε έναν… Καρπάθιο!
Ο Νικόλας Δαλιάννης ήταν μόλις 23 χρονών, ένας νεαρός χημικός, όταν στρατολογήθηκε από το Manhattan Project με σκοπό να δώσει λύση σε προβλήματα που καθυστερούσαν την την παραγωγή της Ατομικής Βόμβας! Εκεί στο μυστικό εργαστήριο δεχόταν πεσκέσια από την Καρπαθιά μάνα του, δέματα με κουλούρια κι άλλα καρπάθικα εδέσματα. Εκείνος κάθε μήνα έστελνε χρήματα στην οικογένεια του.
Ας πάρουμε την ιστορία από το τέλος! Η Βόμβα που έπεσε στο Ναγκασάκι, στις 9.8.1945, είχε εκρηκτική ισχύ όση δίνουν 21.000 τόνοι ΤΝΤ, (στην Χιροσίμα ήταν 13) αναπτύχθηκε θερμοκρασία 3.900 βαθμών Κελσίου και άνεμοι εντάσεως 1005 χιλιομέτρων την ώρα σκοτώνοντας 70.000 και τραυματίζοντας 100.000 ανθρώπους. Βρισκόμαστε λοιπόν στην εποχή του περίφημου Manhattan Project, της δουλειάς για την ατομική βόμβα.
Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού έτρεχε το γερμανικό πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων, γνωστό ως Uranprojekt.Αυτό είχε ξεκινήσει ξεκίνησε το 1939, λίγους μήνες μετά την ανακάλυψη της ραδιενεργού διάσπασης από τον Ότο Χαν και τον Φριτς Στράσμαν στο Βερολίνο. H εξέλιξη αυτή θορύβησε τις ΗΠΑ, ειδικά μετά την περιβόητη επιστολή που συνυπέγραφε ο Άλμπερτ Αϊνστάν και η οποία προειδοποιούσε τον αμερικανό πρόεδρο Φράνκλιν Ρούσβελτ πως έπρεπε να βιαστεί για να προλάβει τους Γερμανούς.
Το πρόβλημα άκουγε στο όνομα Πλουτώνιο – 239, αυτό είναι το σημαντικότερο ισότοπο του πλουτωνίου, με ημιζωή 24.100 χρόνια. Το Pu-239 και το Pu-241 είναι σχάσιμα, που σημαίνει ότι οι πυρήνες των ατόμων τους μπορούν να σπάσουν, εκτός από το να βομβαρδίζεται από θερμικά αργά κινούμενα νετρόνια, απελευθερώνοντας ενέργεια, ακτίνες γάμμα και νετρόνια. Μπορεί να στηρίξει συνεπώς μια πυρηνική αλυσιδωτή αντίδραση, οδηγώντας σε εφαρμογές πυρηνικών όπλων και πυρηνικών αντιδραστήρων.
Οι επιστήμονες πρότειναν το Πλουτώνιο-239, το οποίο δεν υπάρχει στην Γη, αλλά μπορούσε να κατασκευασθεί στο εργαστήριο με την μετάλλαξή του Ουρανίου-238 σε Πλουτώνιο-239.
Για την εξεύρεση τρόπου μετάλλαξής και παραγωγής του Πλουτωνίου-239 οι Αμερικάνοι δημιούργησαν τέσσερα μυστικά εργαστήρια, στο Los Alamos NM, όπου βρισκόντουσαν τα κεντρικά εργαστήρια, στο Hartford WA, στο Clinton TN και στο University of Chicago, το οποίο για λόγους ασφαλείας ονομαζόταν Metallurgical Laboratory (Met Lab).
Δύο νέοι επιστήμονες στο Met Lab, ο Ted Magel και ο Nick Dallas, ήταν οι πρώτοι που έλυσαν το πρόβλημα μείωσης μετάλλων πλουτωνίου σε κλίμακα μεγαλύτερη από λίγα μικρογραμμάρια. Δεδομένου ότι η παράλληλη εργασία στο Los Alamos δεν πήγαινε καλά.
Η πρώτη σαφής παραγωγή μετάλλου πλουτωνίου πραγματοποιήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 1943, στο Met Lab από τους H. L. Baumbach, S. Fried, P. L. Kirk και, R. S. Rosenfels (Manhattan Project Report CK-1143, December 1943). Είχε τη μορφή μερικών μικρών σφαιριδίων αργυροειδούς μετάλλου βάρους 1-3 μικρογραμμαρίων το καθένα, αρκετά μεγάλο ώστε να επιτρέπει οποιεσδήποτε ουσιαστικές μετρήσεις φυσικών ιδιοτήτων.
Σύμφωνα με την έρευνα του σπουδαίου Καρπάθιου ιστορικού Μανώλη Κασσώτη που εμπεριέχεται στο βιβλίο του”Καρπαθιακή Παρουσία στην Αμερική”, ο Nick Dallas ήταν το τρίτο παιδί του Ευθύμιου Δαλιάννη από την Εύβοια και της Μαρίας Παντελή από το Απέρι της Καρπάθου. Γονείς της Μαρίας Παντελή ήσαν ο Νικόλαος και η Κυζούλα Παντελή, είχε τρεις αδελφές τις Σοφία, Σεβαστή και Ευτυχία και τρία αδέλφια τους Μανώλη, Μιχάλη και Κώστα.
Ο Ευθύμιος Δαλιάννης μετανάστευσε στην Αμερική γύρω στο 1910 αρχικά δούλεψε όπως οι περισσότεροι μετανάστες της εποχής, στα ορυχεία κάρβουνου. Τρία χρόνια αργότερα, στις 2 Μαρτίου 1913 ακολούθησε η Μαρία Παντελή.
Ο γάμος τους έγινε το 1917 στο Ziegler IL. Από τον γάμο τους απέκτησαν τέσσερα παιδιά την Αφροδίτη (Φρείδα), η οποία παντρεύτηκε τον ιατρό Μανώλη Δεμερζηδάκη (Demeur), τον Δημήτρη, που πήρε μέρος στην απόβαση της Νορμανδίας με τον Αμερικανικό στρατό και σκοτώθηκε στις 4 Αυγούστου 1944, τον Νίκο και τον Μηνά, που υπηρέτησε και αυτός στον Αμερικανικό στρατό.
Ο Nick Dallas γεννήθηκε το 1921 στο Chicago, όπου σπούδασε χημικός στο University of Chicago και αργότερα συνέχισε μεταπτυχιακές του σπουδές στο MIT και στο University of Chicago.
Επειδή υπήρχαν αρκετά προβλήματα στην παραγωγή του Πλουτωνίου-239, τα οποία έλυσαν οι Magel και Dallas, ο Otto Oppenheime, στις 18 Ιανουαρίου 1944, κάλεσε τους δυο νεαρούς επιστήμονες να πάρουν τα εξαρτήματα τους από το Σικάγο και να έλθουν στο Los Alamos. Χωρίς καθυστέρηση, ο Magel και ο Dallas έφτασαν στο Los Alamos και τους έδωσαν από ένα δωμάτιο για το οποίο πλήρωναν για ενοίκιο 15 δολάρια το μήνα και μ’ ένα κουπόνι 25 δολαρίων εξασφάλιζαν τρία γεύματα την ημέρα για ένα μήνα. Οι αποδοχές τους πρέπει να ήταν ικανοποιητικές, αφού ο Dallas έστελνε στη μάνα του, για να τα καταθέσει στο λογαριασμό του, γύρω στα 100 δολάρια κάθε μήνα.
Ένα μήνα μετά την άφιξη τους στο Los Alamos οι Magel και Dallas παρήγαγαν ένα τεμάχιο Πλουτωνίου, μόλις 20 χιλιοστών του γραμμαρίου, που για πρώτη φορά ήταν ορατό δια γυμνού οφθαλμού. Τρεις εβδομάδες αργότερα, στις 23 Μαρτίου, αφού τελειοποίησαν την μέθοδο παρήγαγαν ένα άλλο τεμάχιο μετάλλου του μισού γραμμαρίου (520 χιλιοστών για την ακρίβεια). Τελειοποιώντας συνεχώς την τεχνική και τις μεθόδους παραγωγής τους μπόρεσαν, μέχρι το τέλος του πολέμου, να διαθέτουν αρκετό Πλουτώνιο-239 για την κατασκευή τριών ατομικών βομβών. Την πρώτη που δοκίμασαν στο Trinity test site, στις 16 Ιουλίου 1945 την δεύτερη που έριξαν οι Αμερικανοί στο Ναγκασάκι και μια τρίτη που δεν χρειάστηκε να την χρησιμοποιήσουν γιατί παραδόθηκε η Ιαπωνία και τελείωσε ο πόλεμος.
Ο Magel και ο Dallas δεν χρειάζονται πλέον στο εργαστήριο και αποφάσισαν να φύγουν από το Los Alamos και να ενταχθούν στον Δρ Chipman, ο οποίος είχε ήδη μετακομίσει στο MIT. Έτσι, η δουλειά τους για το έργο του Manhattan Project συνεχίστηκε ακόμη λίγο καιρό και αφού έφυγαν από το Los Alamos.
Τον Οκτώβριο του 1944, Μετά την τελειοποίηση της παραγωγής του Πλουτωνίου, οι Magel και Dallas πήγαν στο Massachusetts Institute of Technology στο Cambridge για να συνεχίσουν τις έρευνες τους. Προς στο τέλος του 1945, ο Nick Dallas επέστρεψε στο Σικάγο, όπου παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο University of Chicago και συνέχισε την επιστημονική και επαγγελματική του σταδιοδρομία.
28.8.2023
Καρπαθιακά Νέα
