του Ιωάννη Ηλ. Εμίρη, από το βιβλίο του “ΑΓΙΟΙ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑΝ ΣΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ”
Στις 5 Μαρτίου τιμάται η μνήμη του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβις, Επισκόπου Αχρίδος, σημαντικού θεολόγου και πρεσβευτού της Ορθοδοξίας στον δυτικό κόσμο!
Η ΖΩΗ ΤΟΥ
Ένας Ορθόδοξος Θεολόγος που προκάλεσε το ενδιαφέρον της Δύσης με τη διεισδυτική του σκέψη, την αδιάλειπτη προσευχή και το ταπεινό του φώνημα υπήρξε ο Σέρβος Επίσκοπος Νικόλαος Βελιμίροβιτς.
Γεννημένος στο Λέλιτς της δυτικής Σερβίας το 1880 σπούδασε στη Θεολογική σχολή του Βελιγραδίου και στη συνέχεια ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Θεολογίας στην Ελβετία, την Αγγλία, τη Γερμανία και τη Γαλλία.
Το 1909 εκάρη μοναχός, χειροτονήθηκε ιεροδιάκονος και αμέσως μετά πρεσβύτερος.Μετά από έναν τελευταίο χρόνο σπουδών στη Ρωσία, άρχισε να διδάσκει στην ιερατική σχολή του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι.
Την περίοδο 1915 – 1919 στάλθηκε από την πατρίδα του Σερβία στην Αγγλία και στην Αμερική προκειμένου να διαφωτίσει για τον αγώνα του σερβικού λαού κατά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο.
Στις 18 Μαΐου 1919 χειροτονήθηκε Επίσκοπος και ανέλαβε διαδοχικά τις Μητροπόλεις Αχρίδος και Μοναστηρίου και στη συνέχεια πάλι Αχρίδος. Με δική του μέριμνα η Ι. Μονή Ζίτσης που ήταν η έδρα του, ανέκτησε το παλαιό της μεγαλείο και έγινε ξανά το μεγάλο κέντρο της σερβικής Ορθοδοξίας. Την περίοδο εκείνη επισκέφθηκε την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη ενώ πήγαινε κάθε χρόνο στο Άγιον Όρος.
Το 1941 τον συνέλαβαν οι Γερμανοί κατακτητές και μετά από αυστηρό περιορισμό σε σερβικό μοναστήρι, στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως στο Νταχάου απ’ όπου τον απελευθέρωσαν το 1945 οι συμμαχικές δυνάμεις.
Μετά το τέλος του πολέμου και την παγιοποίηση του κομμουνιστικού καθεστώτος στη Γιουγκοσλαβία αποφάσισε να μείνει στην Αμερική όπου είχε ήδη προπολεμικά αναπτύξει σπουδαία δράση. Δίδαξε στην ιερατική σχολή του Αγίου Σάββα στο Λιμπερτυβίλ και στη συνέχεια εγκαταβίωσε στην ρωσική Ι. Μονή του Αγίου Τύχωνος στην Πενσυλβανία όπου υπήρξε πνευματικός της Μονής, καθηγητής και στη συνέχεια πρύτανις της ιερατικής σχολής.
Κοιμήθηκε αιφνιδίως στις 18 Μαρτίου 1956 σε ηλικία εβδομήντα έξι ετών. Τα ιερά του λείψανα γύρισαν στην πατρίδα του τον Απρίλιο του 1991 και βρίσκονται στην Μονή του Λέλιτς, απ’ όπου είχε ξεκινήσει την πορεία του
ΤΡΕΙΣ ΑΓΙΟΙ Σ’ ΕΝΑ ΚΕΛΙ
Ο πενηντάχρονος ρασοφόρος που πλησιάζει την πύλη της Ι. Μ. Παντελεήμονος στο Άγιον Όρος, είναι κοντόσωμος και δεν φέρει κάποια ιδιαίτερα διακριτικά του αξιώματός του, Όλοι όμως, στο «ρωσικό» μοναστήρι, γνωρίζουν τον Μητροπολίτη Αχρίδος και διδάκτορα τριών πανεπιστημίων της Δύσης, Νικόλαο Βελιμίροβιτς.
Τον γνωρίζουν και τον υποδέχονται, εκείνο το απόγευμα του 1931 με τον σεβασμό που του πρέπει, δεν θα αποφύγουν όμως και πάλι τους λογισμούς, όπως κάθε φορά που έρχεται κοντά τους, καθώς τον βλέπουν να βιάζεται, σχεδόν, να συναντήσει «τον αγράμματο χωρικό», όπως τον είχε αποκαλέσει ένας αδελφός του, τον Γέροντα Σιλουανό, άνθρωπο που χωρίς μόρφωση είχε αγγίξει τα υπέρτατα θεολογικά όρια· χωρίς να φανερώνεται εκεί που δεν χρειαζόταν.
Στη συνάντηση τούτη τη φορά, είναι παρών και ο τριαντάχρονος μοναχός Σωφρόνιος που την επόμενη ημέρα θα χειροτονηθεί διάκονος από τον Σέρβο Αρχιερέα.
Ο Νικόλαος είναι ένας Αρχιερέας που ζει όσο κάνεις την εποχή, επηρέαζε καταστάσεις κατά τον παγκόσμιο πόλεμο, πήρε τρία διδακτορικά από τρία πανεπιστήμια σε τρεις διαφορετικές χώρες, προκαλούσε κοσμοσυρροή με τις ομιλίες και τις διαλέξεις του στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη, και τώρα ερχόταν να συναντήσει έναν μοναχό, «έναν αγράμματο χωρικό», που κανένα τόπο δεν είχε γνωρίσει πέρα από τη ρωσική επαρχία που γεννήθηκε κι εκείνη τη Μονή, όπου σχεδόν «κρυμμένος» εγκαταβίωνε. Γιατί ερχόταν με ανυπομονησία προς αυτόν; Γιατί είχε την επίγνωση ότι το βίωμα της μοναχικής ζωής, μορφώνει περισσότερο από τη συνεχή μελέτη και την απόκτηση γνώσεως, γιατί εκεί – κοντά στους φαινομενικά απλοϊκούς μοναχούς – ένιωθε την αλλαγή μέσα του πιο έντονη, γιατί εκεί μπορούσε να εμβαθύνει περισσότερο στο νόημα της πατερικής κληρονομιάς.
Να τος, λοιπόν, αυτός ο «λαμπρός ιερομόναχος και περιβόητος κάτοχος διδακτορικών διπλωμάτων από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, μαθητεύει ταπεινά στο σχολείο των απλών μοναχών και του Ορθοδόξου λαού, στην ψυχή του οποίου ατένιζε μυστικά το πρόσωπο του Εσταυρωμένου και Αναστημένου Χριστού».
Σε εκείνο το κελί, δύο κόσμοι κι τρεις άγιοι συναντώνται, ο Γέροντας Σιλουανός αφοσιωμένος στο μοναχικό του καθήκον, ο Αρχιερέας Νικόλαος που παλεύει με τα φαντάσματα του αιώνα του και ο νεαρός, ακόμα, μοναχός Σωφρόνιος, που θα γινόταν ο Απόστολος των σκέψεων του Γέροντά του, παίρνοντας κι αυτός αργότερα τους δρόμους του κόσμου, έστω και με πολύ διαφορετικό τρόπο από τον Eπίσκοπο Νικόλαο, αλλά τον ίδιο στόχο: να ακουστεί η φωνή της Ορθοδοξίας στον κόσμο.
Τρεις άγιοι, τρεις δρόμοι για την αγιότητα! Η Ορθοδοξία ολόκληρη στο ταπεινό κελί της Ι. Μονής Παντελεήμονος…
Την επόμενη ημέρα, όταν με τα γιορτινά του άμφια ο Επίσκοπος Αχρίδος Νικόλαος, προφέρει την λέξη «Άξιος» για τον νέο ιεροδιάκονο Σωφρόνιο, έχει στο νου του τα λόγια του κοινού τους δασκάλου: «Ο Κύριος αγαπά ανέκφραστα όλους», «η αγάπη είναι ανώτερη από την γνώση».
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ
Εκείνα τα χρόνια αναπτύχθηκε με τη δική του υποστήριξη, ένα νέο δημοφιλές θρησκευτικό κίνημα. Πρόκειται για το κίνημα Bogomoliac, που αργότερα ονομάστηκε «κίνημα των προσευχών του Θεού». Οι συμμετέχοντες, απλοί και πιστοί άνθρωποι, ζουν με τις χριστιανικές παραδόσεις και τους αρέσει να επισκέπτονται ομαδικά μοναστήρια. Ένας τέτοιος ευρύτατος κύκλος δημιουργείται γύρω από τον επίσκοπο Νικόλαο· οι μαθητές του συγκεντρώνονται στην επισκοπική κατοικία και ψάλλουν συγκινητικά και εποικοδομητικά άσματα που γράφει ο ίδιος. Μία ευαγγελική ζωντάνια αναγεννά το ταλαιπωρημένο από τις κακουχίες του πολέμου, πνεύμα τους. Νιώθουν μέσα από αυτό το κίνημα προσευχής να βυθίζονται και να παραδίδονται στην αγάπη τους για τον Ιησού Χριστό. Οι προσευχές γίνονται στην καθημερινή γλώσσα. Οι πρακτικές αυτές σιγά σιγά άρχισαν να γίνονται αποδεκτές από τον κλήρο. Ο Άγιος διδάσκει σε όλους τη συνεχή εγρήγορση. Οι πιστοί μαθαίνουν να προσεύχονται, να εξομολογούνται τακτικά, να τηρούν τις νηστείες και να μεταλαμβάνουν συχνά.
4.3.2023
Καρπαθιακά Νέα
