ΟΜΙΛΙΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΑΒΡΙΗΛ ΧΑΡΙΤΟΥ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑΣ ΟΔΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΠΟΩΝ ΚΑΡΠΑΘΟΥ,
ΕΙΣ ΤΑΣ 4 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2023
ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ
ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΧΑΛΚΙΑ
Αιδεσιμότατε,
Αξιότιμε κύριε Δήμαρχε Καρπάθου
Ερίτιμη κυρία Έπαρχε
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Κοινότητος Σπόων
Αξιότιμε κύριε Αστυνομικέ Διευθυντά,
Εκλεκτή οικογένεια Γεωργίου Χαλκιά
Σήμερα είναι μια ξεχωριστή μέρα, μια μεγάλη μέρα για την όμορφη Κοινότητα των Σπόων και για τη λεβεντογέννα Κάρπαθο.
Σήμερα η Κάρπαθος τιμά ένα ξεχωριστό τέκνο της τον Γεώργιο Βασιλείου Χαλκιά και συγχρόνως ένα ανεπανάληπτο ιστορικό γεγονός, το κατέβασμα της ιταλικής σημαίας από τον ιστό του Βενετοκλείου Γυμνασίου της Ρόδου και την ανύψωσιν μιας αυτοσχεδίου ελληνικής.
Προτού όμως αναφερθώ εις αυτό καθ’ εαυτό το ιστορικό γεγονός και το τιμώμενον πρόσωπον , θα πρέπει κυρίως για τους εξ υμών νεωτέρους παρευρισκομένους, να γίνει μία κατά τρόπον επιγραμματικόν, σύντομος αναδρομή εις την νεωτέραν ευρωπαϊκήν ιστορίαν, μέρος της οποίας είναι και η ιστορία της Δωδεκανήσου, ώστε να γίνει κατανοητόν υπό ποίας συνθήκας και υπό ποίους κινδύνους εξελίσσοντο την περίοδο εκείνην τα γεγονότα, εις τα οποία εν συνεχεία θα αναφερθώ.
Το 1522 ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, καταλαμβάνει τη Ρόδο και τας λοιπάς νήσους της Δωδεκανήσου, τας οποίας έως τότε κατείχαν οι Ιωαννίτες ιππότες και τας οποίας ενσωματώνει εις την Οθωμανικήν Αυτοκρατορίαν.
Μετά την Επανάστασιν του 1821 η Ελλάς τελικώς ανεγνωρίσθη ως κράτος με αυθύπαρκτα σύνορα το 1830.
Από τον 19ον αιώνα και μετέπειτα, την ζωήν των ευρωπαίων άρχισαν να ρυθμίζουν οι Μεγάλες Δυνάμεις και συγκεκριμένως οι Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία Ρωσία Αυστροουγγαρία και Ιταλία, η πολιτική των οποίων διαμορφώνετο αναλόγως με τα γαιοπολιτικά και οικονομικά συμφέροντά των, τας διαφόρους κατακτήσεις των, τας ιμπεριαλιστικάς επεκτάσεις των και την προσπάθειαν αποκτήσεως ζωνών επιρροής.
Η πολιτική κατάστασις της Ευρώπης τελικώς ανέδειξε δύο ισχυρούς στρατιοπολιτικούς συνασπισμούς: την Τριπλή Συμμαχίαν (Triple Alliance) την οποίαν συγκρότησαν η Γερμανία η Αυστροουγγαρία και Ιταλία και την Τριπλή Συνεννόησιν (Triple Antante) την οποίαν συγκρότησαν η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία.
Πέριξ των δύο αυτών μεγάλων συμμαχιών, συνασπίστηκαν τα διάφορα μικρά κράτη αναλόγως της γαιοπολιτικής των θέσεως και των γαιοπολιτικών των συμφερόντων.
Η Ιταλία ως μέλος της Τριπλής Συμμαχίας, αξιούσε και επίεζε τον Σουλτάνο προκειμένου να εξασφαλίσει προνομιακήν κυριαρχίαν επί των βορειοαφρικανικών εδαφών.
Ο Σουλτάνος όμως ηρνήθη να παραχωρήσει εις την Ιταλίαν τα απαιτούμενα από αυτήν προνόμια επί των εδαφών της αυτοκρατορίας του και η Ιταλία του εκήρυξε τον πόλεμο, χωρίς μάλιστα να ενημερώσει τους συμμάχους της, δηλαδή να ενημερώσει τας κυβερνήσεις της Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας.
Κατά την διάρκειαν του πολέμου αυτού, η Ιταλία, δια να αποκτήσει στρατιωτικά πλεονεκτήματα και προγεφυρώματα προς υποστήριξιν των πολεμικών επιχειρήσεών της κατά του Σουλτάνου, κατέλαβε εις τας 5 Μαΐου 1912, τα Δωδεκάνησα.
Ο πόλεμος μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, έληξε με νικήτρια την Ιταλία με την υπογραφή εις τας 18 Οκτωβρίου του 1912, της συνθήκης του Ουσύ.
Ο ιταλοτουρκικός πόλεμος ήτο προοίμιον του 1ου παγκοσμίου πολέμου ο οποίος άρχισε τον Αύγουστο του έτους 1914 και έληξε εις τας 11 Νοεμβρίου του έτους 1918.
Κατ’ αρχήν εις τον 1ον παγκόσμιον πόλεμον η Ιταλία δεν λαμβάνει μέρος, παρά το γεγονός ότι ήτο μέλος της συμμαχίας των κεντρώων Ευρωπαϊκών δυνάμεων δηλαδή της Αυστροουγγαρίας και Γερμανίας, καραδοκούσα προφανώς να λάβει τελικά θέσιν εις τον σχηματισμόν εκείνον που θα εξυπηρετούσε τα συμφέροντά της.
Αυτό συνέβη το 2ο έτος του πολέμου, όταν η Ιταλία εισέρχεται εις τον πόλεμον, αλλά όχι εις το πλευρόν των μέχρι τότε συμμάχων της, αλλά εις το πλευρό των Άγγλων Γάλλων και Ρώσων, από τους οποίους εξησφάλισε διάφορα ανταλλάγματα.
Με την αλλαγήν στρατοπέδου, η Ιταλία, με την λήξιν του 1ου παγκοσμίου πολέμου, ευρέθηκε εις την πλευράν των νικητών.
Η Οθωμανική αυτοκρατορία η οποία έλαβε μέρος εις τον 1ο παγκόσμιον πόλεμον εις το πλευρό της Αυστροουγγαρία και της Γερμανίας, ευρέθηκε εις την πλευράν των ηττημένων, με ό,τι αυτό συνεπάγετο μετέπειτα.
Ο 1ος παγκόσμιος πόλεμος είχεν ως αποτέλεσμα μεγάλας γαιοπολιτικάς μεταβολάς εις την Ευρώπην και με την λήξιν του, υπεγράφησαν αρκετά σημαντικές και ενδιαφέρουσες Συνθήκες οι οποίες άλλαξαν τον χάρτη της Ευρώπης.
Η Ελλάς με την πολιτικήν του Ελευθερίου Βενιζέλου και την επιμονήν του, μέχρι μάλιστα του σημείου «Εθνικού Διχασμού», ετάχθη εις το πλευρόν των Άγγλων και των συμμάχων των, με αποτέλεσμα να ευρεθεί εις την πλευράν των νικητών.
Με την λήξιν του 1ου παγκοσμίου πολέμου υπεγράφησαν κατά χρονολογικήν σειράν οι ακόλουθες Συνθήκες:
Η Συνθήκη των Βερσαλιών, εις τας 28 Ιουνίου του 1919,
Η Συνθήκη του Αγίου Γερμανού, εις τας 10 Σεπτεμβρίου του 1919,
Η Συνθήκη του Νεϊγί, εις τας 27 Νοεμβρίου του 1919,
Η Συνθήκη του Τριανόν, εις τας 6 Ιουνίου του 1920 και Η Συνθήκη των Σεβρών, εις τας 18 Ιουλίου-10 Αυγούστου του 1920.
Δια της Συνθήκης των Σεβρών, ουσιαστικώς διεμελίσθη η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία περιωρίσθη εις τα καθαρώς Ασιατικά εδάφη της.
Η Ελλάς δια της Συνθήκης των Σεβρών απέκτησε τας νήσους Ίμβρον και Τένεδον, την Ανατολικήν Θράκην έως τα Στενά της Κωνσταντινουπόλεως και την περιοχήν της Σμύρνης εις την οποίαν εντός ορισμένου χρόνου μετά την κατάληψίν της, θα εγένετο Δημοψήφισμα αναφορικώς με το εις ποίαν χώραν ο πληθυσμός της θα ήθελε να υπαχθεί.
Το 1918, με την λήξιν του 1ου παγκοσμίου πολέμου, η Ελλάς, πέραν των εδαφικών ωφελημάτων, απέκτησε και ανάλογο πολιτικό κύρος και έγινε υπολογίσιμη δύναμις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, δυναμένη πλέον να επιβάλλει το όνειρον της «Μεγάλης Ιδέας».
Δυστυχώς ακολούθησε η Μικρασιατική καταστροφή η οποία έληξε με την υπογραφήν της Συνθήκης της Λωζάνης, την 24η Ιουλίου 1923. Η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης βρήκε την Ελλάδα εκ των πραγμάτων αποδυναμωμένην τόσον εις τον στρατιωτικόν όσον και εις τον πολιτικόν τομέα, καθότι δεν είχε πλέον την υποστήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων.
Με την Συνθήκην αυτήν ηναγκάσθη η Ελλάς να αποδώσει εις την Τουρκία τα εδάφη της Μικράς Ασίας, τη Θράκη, μέχρι τον Έβρο και τα νησιά Ίμβρο και Τένεδο και επί πλέον να υποστεί την ανταλλαγή των πληθυσμών, με όλη την οικονομική και κοινωνική αναστάτωσή της αλλαγής αυτής, μέχρις ότου οι δυστυχείς αυτοί συμπατριώτες μας να αφομοιωθούν και να ευημερήσουν εις την νέαν πατρίδα των.
Μέσα στο κλίμα αυτό της καταστροφής για την Ελλάδα, η Ιταλία εις τας 8 Σεπτεμβρίου 1922, καταγγέλλει την Συνθήκη των Σεβρών και ο Κυβερνήτης των Νήσων De Bosdari, υπογράφει πλέον ως Κυβερνήτης των Νήσων του Αιγαίου, περιλαμβανομένου και του Καστελλορίζου.
Σαν να μην έφθαναν όλα τα παραπάνω, εις τας 28 Οκτωβρiου 1922 ο Benito Mussolini, πραγματοποιεί την Πολιτειακή μεταβολή εις την Ιταλία με την πορεία προς κατάληψιν της Ρώμης, γνωστή ως Marcia su Roma, δηλαδή τη συμβολική κατάληψη της εξουσίας από τους μελανοχίτωνας του κόμματός του, και ο Βασιλεύς της Ιταλίας του δίνει εις τας 30 Οκτωβρίου 1922, εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως.
Με την άνοδο του Benito Mussolini, η πολιτική και οικονομική ζωή της Ιταλίας παίρνει μια άλλη διάσταση, ισχυροτέρα και σκληροτέρα κατά την αντιμετώπιση των εθνικών θεμάτων, ως και του εθνικού γοήτρου εν γένει της Ιταλία, περιχαρακώνουσα με σκληρότερα μέτρα και σεβασμό, τα διάφορα εθνικά σύμβολα της χώρας, με πρώτο απ’ όλα την εθνική σημαία της.
Ήδη η Ιταλία μετά την καταγγελία της Συμβάσεως των Σεβρών, αντιμετωπίζει την Δωδεκάνησο ως ιδιαιτέρα Κτήσιν, της απολύτου κυριαρχίας της και επιτείνει το πρόγραμμα του εξιταλισμού, σε όλες της εκφάνσεις της δημοσίας ζωής.
Το τότε Βενετόκλειο Γυμνάσιο Ρόδου και νυν Καζούλλειο λόγω της μετονομασίας του, ήτο πεντατάξιο και διοικείτο από την Εφοροδημογεροντία εις την οποίαν προήδρευε ο Μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος Τρύφωνος. Η Εφοροδημογεροντία εφήρμωζε τα μέχρι τότε υπάρχοντα προνόμοια εις την εκπαίδευσιν της Ορθοδόξου Κοινότητος.
Το έτος 1925 όταν Κυβερνήτης της Δωδεκανήσου ήτο ο διακεκριμένος Ιταλός διπλωμάτης και πληρεξούσιος υπουργός Mario Lago, Γυμνασιάρχης εις το Βενετόκλειο ήτο ο Δημήτριος Αναστασιάδης. Μέχρι τότε εις το Βενετόκλειο Γυμνάσιο δεν είχε αναρτηθεί καμία σημαία.
Από τα Πρακτικά των συνεδριάσεων των καθηγητών του Βενετοκλείου Γυμνασίου, πληροφορούμεθα ότι εις τας 17 Οκτωβρίου 1925, ο Γυμνασιάρχης Δημήτριος Αναστασιάδης, έλαβε από τας Ιταλικάς Αρχάς, επιστολήν δια της οποίας του ανακοινώνεται ότι μετά από απόφασιν της Κυβερνήσεως των Νήσων, έπρεπε να υψωθεί η Ιταλική σημαία εις τα σχολεία της Κοινότητος, την 28η Οκτωβρίου, την 31ην Οκτωβρίου ως και την 4ην Νοεμβρίου, λόγω των εθνικών εορτών του Ιταλικού κράτους.
Ο Γυμνασιάρχης αντιλαμβανόμενος την σοβαρότητα του θέματος, ενημερώνει πάραυτα τον Μητροπολίτη Ρόδου Απόστολο Τρύφωνος, ο οποίος και συγκαλεί αμέσως την Εφοροδημογεροντία, η οποία και αποφασίζει ότι το συμφέρον της Ορθοδόξου Κοινότητος απαιτεί να υψωθεί η ιταλική σημαία έξω από την κεντρική είσοδο του κτηρίου του Βενετοκλείου Γυμνασίου.
Η εργασία αυτή ανετέθη εις τον επιμελητήν του Γυμνασίου ο οποίος διετάχθη να παραλάβει τρεις σημαίες από το Δημαρχείον της Ρόδου, την μίαν δια το Βενετόκλειο Γυμνάσιον και τις δύο άλλες να τις παραδώσει εις τα άλλα δύο ελληνορθόδοξα σχολεία, το Καζούλλειο και την Αστικήν Σχολήν, προκειμένου να αναρτηθούν.
Η πληροφορία του Ιταλού Κυβερνήτου να σημαιοστολιστούν τα Δημόσια κτήρια και τα Σχολεία, έγινε γνωστή στο ευρύ κοινό και αυτός είναι ο λόγος που οι τρεις συμμαθηταί της 5ης και τελευταίας Τάξεως του Βενετοκλείου Γυμνασίου, απεφάσισαν να αντιδράσουν και προπαρασκευάστηκαν εάν αυτό συνέβαινε εις το Σχολείο τους.
Όταν την 28ην Οκτωβρίου 1925 είδαν την ιταλικήν σημαίαν ανηρτημένη εις τον ιστόν της εξωτερικής πόρτας του κτηρίου του Βενετοκλείου, τότε απεφάσισαν να την κατεβάσουν και προκειμένου να κερδίσουν χρόνον, ασφάλισαν την εξωτερική πόρτα του περιβόλου, βάζοντας τσιμέντο εις την κλειδαριά της, για να καθυστερήσουν την τυχόν επέμβαση της ιταλικής περιπόλου που σκοπίμως περιεφέρετο έξωθι του περιβόλου του Γυμνασίου το πρωί εκείνο, για κάθε ενδεχόμενο.
Αμέσως μετά το σφράγισμα της πόρτας, ο Γεώργιος Χαλκιάς και ο Νικήτας Παχωπός έσκυψαν στη βάση του ιστού και ο Γαβριήλ Χαρίτος ανέβηκε στις πλάτες τους, έλυσε και κατέβασε την ιταλική σημαία, υπό τις ζητωκραυγάς των παρευρισκομένων μαθητών.
Του σημαντικού αυτού γεγονότος επηκολούθησε η απρόσμενη έκπληξις όλων, όταν ο Γαβριήλ Χαρίτος έβγαλε μέσα από το πουκάμισό του μιαν αυτοσχέδιον ελληνική σημαία που είχε κατασκευάσει από το εξωτερικό λευκό κάλυμμα του μαξιλαριού της μητέρας του, το οποίον είχε βάψει με μπλε χρώμα, την έδεσε και την ύψωσε εις την θέση της ιταλικής.
Αυτό το σημαντικό γεγονός γιορτάζουμε σήμερα στο οποίο πρωτοστάτησε ο τιμώμενος Γεώργιος Βασιλείου Χαλκιάς.
Αυτό το σημαντικό γεγονός έγινε υπό το κράτος της παντοδυναμίας της ιταλικής διοικήσεως και των δυσμενών συνθηκών δια την Ελλάδα , ως αυτές προανέφερα.
Αυτό το ιστορικό γεγονός όχι μόνο κανείς δεν μπορούσε να το προβλέψει αλλά και λόγω της τρομοκρατίας η οποία επικρατούσε ακόμα και αυτή η Εφοροδημογεροντία δεν ετόλμησε να το απαθανατίσει καταγράφοντάς το εις τα πρακτικά του σχολείου, από το φόβο μήπως δημιουργήσει γενικότερες δυσμενείς καταστάσεις για την Παιδεία και την ελληνοορθόδοξη Κοινότητα.
Θα πρέπει μάλιστα να τονισθεί ότι η αυτοσχέδιος αυτή σημαία ήταν ουσιαστικά η πρώτη αναρτηθείσα δημοσίως ελληνική σημαία εις την Ιστορίαν των Δωδεκανήσων.
Η περίπολος των ιταλών αντιληφθείσα το κατέβασμα της ιταλικής σημαίας και την ανύψωσιν της ελληνικής, έσπασε την πόρτα του περιβόλου και συνέλαβε τον Γαβριήλ Χαρίτο τον οποίο κρατώντας τον από το αφτί, κλωτσώντας τον και χτυπώντας τον, τον μετέφερε εις το Αστυνομικόν Τμήμα και εν συνεχεία εις τον Βασιλικόν Επίτροπον (Εισαγγελέα), όπου τελικά το Συμβούλιον των Εφετών, απεφάσισε λόγω της ανηλικότητός τους, να μην παραπεμφθεί εις το Στρατοδικείο όπου θα επεβάλλετο ενδεχομένως και θανατική ποινή δια την προσβολήν του κυριάρχου συμβόλου της Ιταλίας όπως είναι η σημαία, αλλά να του επιβληθεί το διοικητικό μέτρον της εκτοπίσεως εις την Σύμην, υπό αυστηράν επιτήρησιν, όπως και έγινε.
Το μεσημέρι μάλιστα συνέλαβαν και την μητέρα του Ζωοπηγή Χαρίτου το γένος Φιλίππου την οποία και αυτήν ξυλοφόρτωσαν.
Οι άλλοι δύο συμμαθηταί, Γεώργιος Χαλκιάς και Νικήτας Παχωπός συνελήφθησαν αργότερα και εκτοπίστηκαν ο μεν Νικήτας Παχωπός στη Σύμη , και μαζί με τον Γαβριήλ Χαρίτο, τελείωσαν το Πανορμίτειο Γυμνάσιο το 1926, ο δε τιμώμενος σήμερα Γεώργιος Χαλκιάς, εκτοπίστηκε στην Κάρπαθο με αποτέλεσμα, να χάσει ένα σχολικό έτος επειδή στην Κάρπαθο, δεν υπήρχε Γυμνάσιο. Έτσι αναγκάστηκε και αυτός να μεταβεί τον επόμενο χρόνο στη Σύμη και να αποφοιτήσει από το Πανορμίτειο Γυμνάσιο το 1927.
Δυστυχώς, το εκπληκτικό αυτό γεγονός, το οποίον αποτελεί σταθμόν όχι μόνον για την ιστορίαν του Βενετοκλείου Γυμνασίου, αλλά και δια την ελληνικήν Ιστορίαν γενικότερον, λόγω της σεμνότητος των πρωταγωνιστών του, αλλά και των διεθνών σημαντικών γεγονότων τα οποία επηκολούθησαν, εκαλύφθη από τον χρόνον και δυστυχώς απεσιωπήθη και από τους κατά καιρούς κυβερνήσαντες τον τόπον.
Όμως υπήρξαν συγγραφείς που το εμνημόνευσαν σε βιβλία και δημοσιευθέντα κείμενά τους, μεταξύ των οποίων και οι καθηγηταί του Βενετοκλείου Γυμνασίου της εποχής εκείνης, όπως ο Αρχιμανδρίτης Κλεόβουλος Παπαϊωάννου εις το Ποίημά του δια το Γυμνάσιον και τους μαθητάς του, ο μετέπειτα καθηγητής Εμμανουήλ Μπακίρης εις το βιβλίο του «Ρόδος, Εθνικόν Ζήτημα 1912-1945», ο Γεώργιος Παντελίδης ο οποίος εις το από 18 Ιανουαρίου 1994 κείμενό του, το οποίον απέστειλε εις τον τότε Γυμνασιάρχην του Βενετοκλείου, μεταφέρει το γεγονός όπως του το διηγήθηκε ο πατέρας του Παντελέων Παντελίδης καθηγητής το έτος 1925 εις το Βενετόκλειον Γυμνάσιον, ο οποίος συμμετείχε εις την συνεδρίασιν των καθηγητών της 17ης Οκτωβρίου 1925 και είχε ιδίαν αντίληψιν του γεγονότος.
Επίσης ο τέως γυμνασιάρχης του Βενετοκλείου Γεώργιος Μπάρδος σε δημοσιεύματά του εις την εφημερίδα «Πρόοδος» της Ρόδου, περιγράφει το γεγονός, επίσης ο γνωστός δημοσιογράφος και χρονογράφος Παράσχος Παρασός σε δημοσίευμά του εις την εφημερίδα «Καθημερινή Δωδεκάνησος» και ο διακεκριμένος συγγραφέας και δημοσιογράφος Σπυρίδων Λεωτσάκος εις το βιβλίο του «Ρόδος, το Σμαραγδένιο Νησί» που εκδόθηκε το 1949 και από πλήθος δημοσιευμάτων τα οποία επηκολούθησαν σε διαφόρους εφημερίδας, μετά την απελευθέρωσιν.
Το γεγονός του κατεβάσματος της ιταλικής σημαίας και της ανυψώσεως της αυτοσχεδίου ελληνικής, και μάλιστα υπό το φως της ημέρας, έγινε προφανώς γνωστόν εις την υπόλοιπη Ελλάδα και ενέπνευσε και άλλους μιμητάς, όπως ήταν οι Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας, οι κύπριοι Αναστάσιος Ισαάκ και Σολωμός Σολωμού και ο βορειοηπειρώτης Κώστας Κατσίφας.
Παρά το γεγονός ότι η Πολιτεία προσπέρασε το σημαντικό αυτό ιστορικό γεγονός, παρά ταύτα, δεν το προσπέρασαν διακεκριμένοι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβαθμίου και Δευτεροβαθμίου Εκπαιδεύσεως οι οποίοι φρόντισαν για λόγους εκπαιδευτικούς αλλά κυρίως εθνικούς , να το κάνουν γνωστό στους μαθητάς τους.
Συγκεκριμένως την 1η Μαρτίου 2003 πήρα μια πρόσκληση για μια εκδήλωση του 8ου Δημοτικού Σχολείου της πόλεως Ρόδου το οποίο στεγάζεται εις την πρώην Παιδαγωγική Ακαδημία Ρόδου. Πιο πολύ από περιέργεια, ανάμικτη με νοσταλγία γιατί κι εγώ φοίτησα στο Πρότυπο Δημοτικό της Ακαδημίας, με οδήγησε να παρακολουθήσω την εκδήλωση που έγινε στις 6 Μαρτίου 2003.
Με ιδιαίτερη έκπληξη και μεγάλη συγκίνηση, είδα να αναπαριστάται το γεγονός του κατεβάσματος της ιταλικής σημαίας και του ανεβάσματος της ελληνικής, από τους μικρούς μαθητάς του σχολείου αυτού, εις τους οποίους την ιστορία εδίδαξε μια εκλεκτή παιδαγωγός, η κα Μαρία Αρβανιτάκη-Παπαδοπούλου η οποία συνέγραψε και σχετικό βιβλίο με ιστορικά γεγονότα της Δωδεκανήσου, εις το οποίο και το περιέλαβε. Από το βιβλίο αυτό διδάσκουν και εμπλουτίζουν τας κατά καιρούς θεατρικάς παραστάσεις των με πατριωτικό περιεχόμενο εις τας Εθνικάς Εορτάς, οι δάσκαλοι των Δημοτικών σχολείων της Δωδεκανήσου και όχι μόνο.
Το 2016 ο εκλεκτός πατριώτης μας Γεώργιος Τσαμπανάκης με συνάντησε στην Αθήνα και με ενημέρωσε ότι η Ομοσπονδία Δωδεκανησιακών Παροικιακών Σωματείων Ρόδου, με τον Πρόεδρο της οποίας Νίκο Κωνσταντινίδη είχε συνεννοηθεί, απεφάσισε να πραγματοποιήσει κάποια εκδήλωση για το γεγονός της σημαίας, εις το παλαιό Βενετόκλειο Γυμνάσιον νυν Καζούλλειο και ζήτησε την συνεργασίαν μου ώστε να ανεγερθεί σχετικό μνημείο εις την αυλήν του σχολείου αυτού.
Πράγματι με την αποδοχήν της Γυμνασιάρχου Μαριέττας Βογιατζή και των λοιπών καθηγητών και με την σημαντική συμβολήν του τότε υπευθύνου διευθυντού της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων της πόλεως Ρόδου, Γεωργίου Καρυδάκη, κατεσκευάσθη μαρμάρινο μνημείο εις την αριστεράν πλευράν της προσόψεως του σχολείου.
Εις την όλην εκδήλωσιν και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου, συνοργανωτής ήταν και ο Δήμος της Ρόδου και ο τότε Δήμαρχος Φώτης Χατζηδιάκος ομίλησε εις την εκδήλωσιν επί μακρόν η δε συμμετοχή του ροδιακού λαού, της Καρπαθιακής Κοινότητος της Ρόδου και της Καρπαθιακής αντιπροσωπείας, υπήρξεν εντυπωσιακή.
Το επόμενο έτος 2017 το Βενετόκλειον Γυμνάσιον Ρόδου, με Γυμνασιάρχην τον Βασίλειον Καλαποδάκη απεφάσισε να τιμήσει το γεγονός του κατεβάσματος της ιταλικής σημαίας και της ανυψώσεως της αυτοσχεδίου ελληνικής. Για τον σκοπόν αυτόν, οι καθηγηταί Γρηγόριος Τσιόγκας και Γεωργία Μπακιρτσή, οργάνωσαν θεατρική παράσταση με θέμα το ιστορικό γεγονός της σημαίας το οποίο εδίδαξαν εις τους μαθητάς και το παρουσίασαν εις την κατάμεστην αίθουσαν του Κινηματοθεάτρου της Ρόδου Μετροπόλ, εις τας 6 Μαρτίου 2017 εις το πλαίσιον των εορτασμών της Ενσωματώσεως.
Ιδιαίτερα συνεκίνησε το γεγονός ότι οι μαθηταί και οι καθηγηταί κατεσκεύασαν αυτοσχέδιον ελληνικήν σημαίαν, κατ’ απομίμησιν αυτής που κατεσκεύασε ο Γαβριήλ Χαρίτος και εκάλεσαν τους παρευρεθέντας υιούς των πρωταγωνιστών μαθητών του έτους 1925, Βασίλειο Χαλκιά, Γεώργιο Παχωπό και Ιωάννη Χαρίτο, μετά το πέρας του θεατρικού έργου, να θέσουν τας υπογραφάς των επί της σημαίας αυτής, η οποία έκτοτε εντός ειδικού πλαισίου εκτίθεται εις το σημερινό Βενετόκλειο Γυμνάσιο-Λύκειο Ρόδου.
Από σήμερα θα κοσμεί τα Σπόα και την Κάρπαθο, ο δρόμος με το όνομα του Γεωργίου Χαλκιά του Βασιλείου, ο οποίος δικαίως και επαξίως τιμάται από τον Δήμο της Καρπάθου και την Κοινότητα Σπόων.
Ο Γεώργιος Χαλκιάς του Βασιλείου και της Κυζούλας το γένος Μπατή, γεννήθηκε την 10ην Οκτωβρίου 1907 στο χωρίον Σπόα της Καρπάθου. Εφοίτησε εις τα Δημοτικά σχολεία Σπόων και Μεσοχωρίου και μετέπειτα εις το Ημιγυμνάσιον Απερίου. Το 1922 μετέβη στην Ρόδο και ενεγράφη εις το πεντατάξιον τότε Βενετόκλειον Γυμνάσιον Ρόδου, όπου εφοίτησε έως του έτους 1925, όταν για την συμμετοχήν του εις το κατέβασμα της ιταλικής σημαίας, συνελήφθη από τους ιταλούς και εκτοπίστηκε εις την Κάρπαθον, υπό καθεστώς επιτηρήσεως.
Το έτος 1929 διορίσθη από την Σχολικήν Εφορείαν, διδάσκαλος εις το Δημοτικό σχολείον Σπόων, πλην όμως η άσκησις του επαγγέλματός του παρεμποδίσθη από τους ιταλούς.
Ο Γεώργιος Χαλκιάς συνεχίζων την εθνικήν του δράσιν, προσέφερε μεγάλας υπηρεσίας εις τα παιδιά της Καρπάθου την περίοδον της απαγορεύσεως χρήσεως της ελληνικής γλώσσας διδάσκοντας αυτήν ως και ελληνικήν ιστορίαν και Θρησκευτικά, μέχρι την απελευθέρωσιν.
Συγχρόνως καθ’ όλην την διάρκειαν του πολέμου, ως πρόεδρος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής της Κοινότητος Σπόων, έπραξε ό, τι ήτο δυνατόν προς ανακούφισιν των συμπατριωτών του, την περίοδον της ελλείψεως τροφίμων.
Δια τας πράξεις του αυτάς συνελήφθη από τους ιταλούς και εταλαιπωρήθη.
Μετά την κατάρρευσιν της Ιταλίας επαναδιορίσθη εις το Δημοτικόν σχολείον Σπόων και εν συνεχεία εις το Δημοτικόν σχολείον Βωλάδος, ως διευθυντής από το 1949 μέχρι του έτους 1966 δεδομένου ότι είχε μετεκπαιδευτεί και είχε αποφοιτήσει από την Παιδαγωγική Ακαδημία Ρόδου.
Προσέφερε επίσης εις το χωριό του πέραν της θέσεως του Προέδρου της Εκκλησιαστικής Επιτροπής και από την θέσιν του αμίσθου Γραμματέως, και ως μέλος διαφόρων Επιτροπών, όπως εις την Οργάνωσιν του Ερυθρού Σταυρού, της Φανέλας του Στρατιώτη κ.α. προσφορά η οποία πολλαπλώς του ανεγνωρίσθη και ιδιαιτέρως εξετιμήθη από το σύνολον των Καρπαθίων και των λοιπών Δωδεκανησίων.
Τον Γεώργιο Χαλκιά και τον Νικήτα Παχωπό τους εγνώρισα προσωπικώς. Τον τιμώμενον σήμερα Γεώργιον Χαλκιά επανειλημμένως τον συνόδευσα εις την Παλαιάν Πόλιν όπου συνήθιζε να μένει όταν επισκέπτετο τον πατέρα μου και τη Ρόδο.
Ήταν ένας άνδρας μετρίου αναστήματος, πλην όμως στιβαρός και με καθαρό βλέμμα, με απλότητα, σοβαρότητα και εντυπωσιακή σεμνότητα.
Ο Δάσκαλος Γεώργιος Χαλκιάς παρέμεινε ένας σημαντικός αγωνιστής από τα παιδικά του χρόνια μέχρι το τέλος της ζωής του, σε όλους τους τομείς όπου δραστηριοποιήθη.
Μετά την συνταξιοδότησίν του, το 1966 μετηνάστευσε μετά της οικογενείας του εις τας Ηνωμένας Πολιτείας και μαζί με τας λοιπάς επαγγελματικάς ασχολίας του, αναπτύσσει έντονη κοινωνικήν δράσιν.
Υπήρξεν ιδρυτικόν μέλος της Ομοσπονδίας Καρπαθιακών Σωματείων και Πρόεδρος της προσωρινής διοικήσεως της Ομοσπονδίας και αντιπρόσωπος εντός αυτής, του Συλλόγου «Άγιος Γεώργιος » και του Συλλόγου «Ένωσις Σπόων-Μυρτώνος».
Κατά την θητεία του αυτήν αναδιοργάνωσε τον Σύλλογον Σποϊτών «Άγιος Γεώργιος» και εξελέγη πρόεδρός του για την τριετίαν 1967-1970 και μετέπειτα λόγω της δράσεώς του, οι συμπατριώται του των δύο αυτών Συλλόγων, τον ανεκήρυξαν «επίτιμον» Πρόεδρόν των. Ως μέλος της Ομοσπονδίας της Ομογένειας του απενεμήθη τιμητικόν Δίπλωμα δια τας πολυτίμους υπηρεσίας του.
Ο Γεώργιος Βασιλείου Χαλκιάς ενυμφέφθη την Ευδοκίαν Εμμανουήλ Σισαμή, μετά της οποίας απέκτησαν πέντε τέκνα, την Μαρία, τη Ζωή, τον Βασίλη, την Σοφία και την Ανθούλα τα οποία παρευρέθησαν την 27ην Οκτωβρίου 2016 εις τα αποκαλυπτήρια του μνημείου το οποίον έγινε εις το Καζούλλειον Γυμνάσιον και Λύκειον Ρόδου και έχω την χαρά και την ιδιαιτέρα τιμήν να τους γνωρίζω και να τους αγαπώ και θέλω σήμερα να τους ευχηθώ ευτυχία και μακροημέρευσιν και να είναι υπερήφανοι για τον εκλεκτόν πατέρα τους και την εθνικήν του δράσιν, δια την οποίαν η Κάρπαθος του απονέμει σήμερον την πρέπουσα και επιβεβλημένην τιμήν!
Τους συμπατριώτες μου Καρπαθίους και ιδιαιτέρως τους οργανωτάς της σεμνής αυτής και ωραίας τελετής, ευχαριστώ δια την πρόσκλησιν και την διακεκριμένην φιλοξενίαν τους, ιδιαιτέρως όμως τους ευχαριστώ δια την τιμήν που μου έκαμαν να μου αναθέσουν την κεντρικήν ομιλίαν προς τιμήν του Γεωργίου Χαλκιά.
Παρακαλώ τον κύριο Ιωάννην Νισυρίου, Δήμαρχον Καρπάθου και τον κύριο Βασίλειον Πιπέρη, Πρόεδρον της Κοινότητος Σπόων, να παραλάβουν από ένα ζεύγος ιστορικών φωτογραφιών οι οποίες κοσμούν και τα γραφεία του κ. Γεωργίου Χατζημάρκου, Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου και του κ. Αντωνίου Καμπουράκη, Δημάρχου Ρόδου.
Η πρώτη φωτογραφία εικονίζει την ύψωσιν της Ελληνικής Σημαίας την 31ην Μαρτίου 1947 όταν ο λαός της Δωδεκανήσου με επί κεφαλής τον Δήμαρχον Ρόδου, γονυπετής παρακολουθούν την έπαρσίν Της.
Η δευτέρα φωτογραφία εικονίζει την παράδοσιν της χρυσής συμβολικής Κλείδας της Δωδεκανήσου, από τον Δήμαρχον Ρόδου Γαβριήλ Χαρίτο, εις τον Βασιλέα Παύλον, την 7ην Μαρτίου 1948, ημέραν του επισήμου εορτασμού της Ενσωματώσεως.
24.8.2023
Καρπαθιακά Νέα
