ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΑΣ. ΧΑΛΚΙΑΣ (1907-1978)
(Ο Πατριώτης, ο Αγωνιστής, ο Δάσκαλος)
Σύντομο Βιογραφικό
του Γιώργου Νικ. Τσαμπανάκη
Ο Γεώργιος Βασ. Χαλκιάς γεννήθηκε το έτος 1907 στο χωριό Σπόα της Καρπάθου. Ήταν γιος του Βασιλείου Χαλκιά και της Κυζούλας Μπατή.
Παρακολούθησε τις πέντε πρώτες τάξεις της εκπαίδευσης στο Πεντατάξιο Δημοτικό Σχολείο Σπόων Καρπάθου, ενώ την έκτη τάξη την παρακολούθησε στο Εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο Μεσοχωρίου Καρπάθου. Μετά την αποφοίτησή του γράφτηκε στο Σχολαρχείο Απερίου Καρπάθου το οποίο τελείωσε το έτος 1922. Ακολούθως φοίτησε στο Βενετόκλειο Γυμνάσιο Ρόδου μέχρι το έτος 1926, χωρίς όμως να μπορέσει να ολοκληρώσει υπό ομαλές συνθήκες τις σπουδές του, αφού απεβλήθη απ‘ αυτό με παρέμβαση της Ιταλικής αποικιοκρατικής διοίκησης.
Ο λόγος που οδήγησε τους Ιταλούς αποικιοκράτες στην εμπλοκή τους εκείνη ήταν η συμμετοχή του Γεωργίου Χαλκιά στην τριμελή ομάδα μαθητών που υπέστειλαν βίαια μπροστά στα μάτια των υπολοίπων συμμαθητών τους, στις αρχές του 1926, την ιταλική σημαία από τον ιστό του Βενετοκλείου Γυμνασίου της Ρόδου υψώνοντας στη θέση της, καταχειροκροτούμενοι, αυτοσχέδια ελληνική.
Οι άλλοι δύο συμμετέχοντες τότε μαθητές ήταν ο Γαβριήλ Ιωάν. Χαρίτος, μετέπειτα δικηγόρος, πρώτος αιρετός, μεταπελευθερωτικά, Δήμαρχος Ροδίων και στη συνέχεια εκλεγμένος βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου και ο Νικήτας Γεωρ. Παχωπός, μετέπειτα χημικός, γιος του ιατρού Γεωργίου Νικ. Παχωπού, μεταγενέστερα πρώτου εκλεγέντος Προέδρου του Δ.Σ. του πατριωτικού σωματείου “Δωδεκανησιακή Αδελφότης Πειραιώς” η οποία λειτούργησε στα χρόνια του μεσοπολέμου στο κύριο λιμάνι της Ελλάδας, συσπειρώνοντας στους κόλπους της τους κατατρεγμένους Δωδεκανήσιους τα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Σε συνέχεια του προαναφερθέντος επεισοδίου οι τρεις μαθητές συνελήφθησαν, ανακρίθηκαν και κακοποιήθηκαν επί δύο ημέρες από την Ιταλική αστυνομία. Ακολούθως απεβλήθησαν από το Βενετόκλειο Γυμνάσιο και απελάθηκαν από τη Ρόδο.
Ο ουσιαστικός στόχος της πατριωτικής πράξης των τριών μαθητών ήταν η ανοιχτή αντίκρουση της συστηματικής προσπάθειας εξιταλισμού της εκπαίδευσης των Δωδεκανησίων, που προωθούσε με αποφασιστικότητα ο τότε Κυβερνήτης της Κτήσης των Ιταλικών Νήσων του Αιγαίου Mario Lago.
Και οι μεν Συμιακής καταγωγής Γαβριήλ Χαρίτος και Νικήτας Παχωπός μετακινήθηκαν μετά ταύτα στη Σύμη, όπου γράφτηκαν και ολοκλήρωσαν τις γυμνασιακές τους σπουδές στο Πανορμίτειο Γυμνάσιο Σύμης, ο δε Γεώργιος Χαλκιάς κατέληξε στην Κάρπαθο κάτω από τη συνεχή επιτήρηση των ιταλικών υπηρεσιών, όπου όμως δεν υπήρχε τότε Γυμνάσιο με αποτέλεσμα να χάσει εκείνη τη σχολική χρονιά.
Την επόμενη χρονιά του επετράπη να γραφτεί και αυτός στο Πανορμίτειο Γυμνάσιο απ‘ όπου αποφοίτησε το έτος 1927.
Το έτος 1929, προσλήφθηκε από τη Σχολική Εφορία του Δήμου Σπόων ως δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Σπόων. Με άμεση παρέμβαση όμως της Ιταλικής διοίκησης απελύθη εξαιτίας του πατριωτικού του παρελθόντος.
Το θέρος του 1937, ο διακεκριμένος Καρπάθιος πατριώτης, εκδότης της εφημερίδας “Δωδεκανησιακή Αυγή” των Αθηνών, Μιλτιάδης Παπαμανώλης επισκέπτεται με ειδική άδεια την Κάρπαθο. Στο πλαίσιο της περιοδείας του φτάνει και στο χωριό Σπόα, όπου ο καταδυναστευμένος λαός τον υποδέχεται μ‘ ένα τρικούβερτο γλέντι στο πλαίσιο του οποίου τραγουδήθηκαν πολλές πατριωτικές μαντινάδες. Την επομένη ζητήθηκε από τον Maresciallo dei Carabinieri Piras, διοικητή του Αστυνομικού σταθμού Μεσοχωρίου, να προσέλθουν για απολογία, συνοδεία του Caporale Russo, οι συμμετασχόντες Γεώργιος Χαλκιάς και Εμμανουήλ Βασιλαράς. Εκεί αφού υποβλήθηκαν σε πολύωρη τρομοκρατική ανάκριση και υπέστησαν σειρά προπηλακισμών και κακοποιήσεων, αφέθηκαν ελεύθεροι με αυστηρές προειδοποιήσεις για χειρότερες συνέπειες σε περίπτωση επανάληψης ανάλογης συμπεριφοράς.
Στη διάρκεια των ετών 1937-43, όταν απαγορεύτηκε ολοσχερώς η διδασκαλία των Ελληνικών στα σχολεία από τον Διοικητή των Δωδεκανήσων και Μέλος της Φασιστικής Τετρανδρίας (Quadrumviro) Cesare Maria De Vecchi, ο Γεώργιος Χαλκιάς παρέδιδε κρυφά και παρά τις ισχύουσες αυστηρές απαγορεύσεις, μαθήματα ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και ορθόδοξων χριστιανικών θρησκευτικών στη μαθητιώσα νεολαία του χωριού του.
Στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρετώντας ως Πρόεδρος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Σπόων Καρπάθου και ως Υπεύθυνος της λειτουργίας του Εκκλησιαστικού Ελαιοτριβείου του χωριού αυτού, αρνήθηκε να συντάξει ονομαστικό κατάλογο των ελαιοπαραγωγών του τόπου στην προσπάθειά του να βοηθήσει την απόκρυψη του ελαιολάδου των συμπατριωτών του μπροστά στο φάσμα της γενικευμένης πείνας. Η πράξη του αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να οδηγηθεί στον Αστυνομικό Σταθμό Μεσοχωρίου και να κακοποιηθεί και πάλι από τον βίαιο Διοικητή του Maresciallo dei Carabinieri Negri.
To έτος 1943, αμέσως μετά την υπογραφή της συνθηκολόγησης του Βασιλείου της Ιταλίας (Armisticio) και με την επιβολή της Γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης που ακολούθησε στα Δωδεκάνησα, επετράπη και πάλι η διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας στα σχολεία. Τότε ο Γεώργιος Χαλκιάς διορίστηκε δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Σπόων για το σχολικό έτος 1943-44.
Στις 13 Οκτωβρίου του 1944, με το ξέσπασμα της Επανάστασης της Καρπάθου (5/10/1944) ο Γεώργιος Χαλκιάς τέθηκε επικεφαλής της Τριμελούς Επιτροπής Αντιπροσώπων του Δήμου Σπόων, καταλύοντας στην πράξη την ιταλική διοίκηση του τόπου.
Στα χρόνια 1944-49 υπηρέτησε στο Δημοτικό Σχολείο Βωλάδος Καρπάθου ως δάσκαλος και ως διευθυντής.
Μεταπολεμικά φοίτησε κατά τα προβλεπόμενα στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ρόδου ως μετεκπαιδευόμενος δάσκαλος αποκτώντας το πτυχίο του δημοδιδασκάλου.
Στα χρόνια 1949-1966 υπηρέτησε ευδοκίμως ως δάσκαλος και ως διευθυντής στο Δημοτικό Σχολείο Σπόων.
Το έτος 1966 τέλος συνταξιοδοτήθηκε με το βαθμό του Τμηματάρχη Α΄ Τάξεως, αφού του αναγνωρίστηκαν από την αρμόδια διεύθυνση του Υπουργείου Παιδείας 14 χρόνια πρόσθετης υπηρεσίας λόγω της παρεμπόδισης της άσκησης του επαγγέλματός του από την Ιταλική αποικιοκρατική διοίκηση στα χρόνια της ιταλικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα.
Την ίδια χρονιά μετανάστευσε οικογενειακώς στις Ηνωμένες της Αμερικής, όπου συνέχισε την πατριωτική του δράση. Στο διάστημα των ετών 1967-1970 εξελέγη ομόφωνα Πρόεδρος του Συλλόγου Σποϊτών Καρπάθου Αμερικής “Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ” με έδρα τη Νέα Υόρκη.
Υπήρξε Ιδρυτικό Μέλος, Πρόεδρος της Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής της “Ομοσπονδίας Καρπαθιακών Σωματείων Αμερικής” (“Federation of Karpathian Societies ofAmerica“) – 1969 και Αντιπρόσωπος της Σποΐτικης Παροικίας σ΄ αυτήν.
Ανακηρύχθηκε Επίτιμος Πρόεδρος της Αδελφότητος Σποϊτών Αμερικής “ΕΝΩΣΗ ΣΠΟΩΝ-ΜΥΡΤΩΝΟΣ” (1970-1974) και Επίτιμο Μέλος του Συλλόγου Σποϊτών Καρπάθου Ohio “Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ” που εδρεύει στο Cleveland Ohio.
Ο Γεώργιος Χαλκιάς απεβίωσε το έτος 1978 στο Μαρούσι Αττικής.
Τριανταέξι (36) χρόνια μετά το θάνατό του και στο πλαίσιο εκδήλωσης αφιερωμένης στη συμπλήρωση 70 χρόνων από την Επανάσταση της Καρπάθου (1944-2014), η οποία διοργανώθηκε τον Αύγουστο του έτους 2014 στον οικισμό του Αγίου Νικολάου Σπόων από τον Πολιτιστικό Εξωραϊστικό Σύλλογο Αγίου Νικολάου Σπόων Καρπάθου “Η ΕΦΤΑΜΠΑΤΟΥΣΑ“, επί Προεδρίας Ιωάννου Νικ. Κρητικού, τιμήθηκε η πατριωτική δράση του δασκάλου Γεωργίου Βασ. Χαλκιά με την απονομή από το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου σχετικού τιμητικού διπλώματος στην οικογένειά του.
Στις 26 Οκτωβρίου 2016, 90 χρόνια μετά την πραγματοποίηση της πατριωτικής πράξης των τριών μαθητών του Σχολείου, έγιναν στο προαύλιο του ιστορικού κτιρίου του Βενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου τα αποκαλυπτήρια μνημείου αφιερωμένου στο σπουδαίο αυτό γεγονός με πρωτοβουλία του Δήμου Ρόδου, της Περιφερειακής Ενότητας Καρπάθου – Κάσου και της Ομοσπονδίας Δωδεκανησιακών Παροικιακών Σωματείων Ρόδου μετά από εισήγηση του τότε Συμβούλου Πολιτισμού της Περιφερειακής Ενότητας Καρπάθου – Κάσου Γιώργου Νικ. Τσαμπανάκη.
Τα αποκαλυπτήρια έκανε ο τότε Δήμαρχος Ρόδου Φώτης Χατζηδιάκος.
Την 27η Νοεμβρίου 2016 και στο πλαίσιο της εκδήλωσης του εορτασμού της 72ης επετείου της Επανάστασης της Καρπάθου (Οκτώβριος 1944) που διοργάνωσε ο Σύλλογος των Απανταχού Καρπαθίων του Πειραιά σε συνεργασία με τα Καρπαθιακά παροικιακά σωματεία της Αττικής στο δημοτικό κινηματογράφο “ΣΙΝΕΑΚ” της πόλης του Πειραιά, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Σποϊτών Καρπάθου Αμαρουσίου “Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ” Βασίλης Βεΐτης εκφώνησε ομιλία με τίτλο “Γ. Β. Χαλκιάς – Βίαιη υποστολή Ιταλικής σημαίαςΒενετοκλείου Γυμνασίου Ρόδου 1926” συνοδεία προβολής σχετικών διαφανιών.
Στις 6 Μαρτίου 2017 δόθηκε με μεγάλη επιτυχία από θίασο μαθητών του Βενετοκλείου Γυμνασίου θεατρική παράσταση στο κινηματοθέατρο “METROPOL“ Ρόδου με θέμα της την ηρωική πράξη των τριών μαθητών του Βενετοκλείου, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή φιλολογίας Γρηγόρη Τσιόγκα, στηριγμένη στο αντίστοιχο θεατρικό έργο της εκπαιδευτικού Μαρίας Χ. Αρβανιτάκη, που περιέχεται στο βιβλίο της «Σχολικά ΘΕΑΤΡΙΚΑ Έργα για τη γιορτή της 7ης Μαρτίου (Ενσωμάτωση Δωδεκανήσου) Βασισμένα στη τοπική ιστορία της Δωδεκανήσου», που εκδόθηκε στη Ρόδο το 2017 από τις Εκδόσεις Αντώνη Βρατσάλη.
Ακολούθησε ανάλογη θεατρική παράσταση στα Πηγάδια της Καρπάθου, που πραγματοποιήθηκε την 7η Μαρτίου 2017 στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του 2ου Δημοτικού Σχολείου Καρπάθου με την καθοδήγηση της Διευθύντριάς του Καλλιόπης Ιωαννίδη, η οποία είχε εφάμιλλη επιτυχία.
Απ‘ όσα αναφέρθηκαν, είναι προφανές, ότι ο Γεώργιος Βασ. Χαλκιάς αποτέλεσε, κατά κοινή παραδοχή, φωτεινό φάρο πατριωτισμού και κοινωνικής αξιοπρέπειας σε όλο του το βίο.
Γ. Ν. Τσ.
26.10.2022
Καρπαθιακά Νέα
