Κυκλοφόρησε και σε βιβλίο η εξαιρετική μεταπτυχιακή εργασία του Παναγιώτη Μ. Αλεξιάδη το έθιμο των “εφτά” στην Κάρπαθο, από τις εκδόσεις “Γρηγόρης”. Η εργασία, να θυμήσουμε ότι πήρε βαθμό “Άριστα 10 παμψηφεί” και ο Παναγιώτης ανέγνωσε τον Όρκο.
Ιδιαίτερα για τους Καρπάθιους, όπως και για όλους τους Δωδεκανήσιους, το μεταπτυχιακό του Παναγιώτη παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού το θέμα που διάλεξε να ασχοληθεί είναι πανάρχαιο, ωστόσο ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να είναι ολοζώντανο, ένα από τα κυρίαρχα έθιμα του νησιού. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι κέντρισε τόσο πολύ το ενδιαφέρον του, που τον έκανε να παθιαστεί και να αφιερώσει τρια χρόνια από τη ζωή του.
- Τι ήταν εκείνο που τον παρακίνησε, για να ασχοληθεί με το «έθιμο των εφτά»;
“Ο Καρπάθιος αγαπά τα έθιμα του” Μας είχε πει ο Παναγιώτης Αλεξιάδης και συνέχισε “Έτσι κι εγώ, ασχολήθηκα με αυτό το έθιμο γιατί θεωρώ ότι όλα αυτά πρέπει να μεταφέρονται στις νεότερες γενιές. Αυτό ήταν κάτι που με παρακίνησε να ερευνήσω και να γράψω, για να μπορεί, ο κάθε ενδιαφερόμενος, να βρει στοιχεία και να μάθει το «έθιμο των εφτά» κι έτσι να καταφέρουμε να το διατηρήσουμε ζωντανό. Σύντομα άλλωστε η εργασία μου θα είναι και τυπωμένη σε βιβλίο που θα περιέχει πολλές φωτογραφίες που τράβηξε η μητέρα μου, γιατί ήταν εκείνη που στάθηκε δίπλα μου σε όλη την έρευνα στο νησί. Τα νέα καρπαθόπουλα σίγουρα θα θελήσουν να ασχοληθούν και με αυτό το έθιμο. Πρέπει λοιπόν να υπάρχουν κάποιες βάσεις, για αυτό το λόγο δούλεψα αυτό το θέμα. Θέλω να κάνω το καλύτερο για τον τόπο μου”.
Ο Παναγιώτης Αλεξιάδης, μιλώντας στα Καρπαθιακά Νέα, λίγο μετά την ορκωμοσία του, δεν είχε παραλείψει να ευχαριστήσει τους καθηγητές του στο μεταπτυχιακό, την κα Βασιλική Χρυσανθοπούλου, την κα Μαριάνθη Καπλάνογλου και τον κ. Γεώργιο Βοζίκα.
Ωστόσο ο φάρος στα καρπαθιακά λαογραφικά θέματα, εκτός από τον πατέρα και την μητέρα του, όπως μας αποκάλυψε ο Παναγιώτης, υπήρξε ο παππούς του. Ο αείμνηστος γιατρός Μηνάς Μελάς ήταν εκείνος που τον πρωτο-δίδαξε τους σκοπούς του νησιού και τον παρακίνησε να ασχοληθεί με τον πολιτισμό της Καρπάθου. Κι όπως χαρακτηριστικά μας είπε:
“Αν δεν ήταν εκείνος ίσως να μην είχε μπει το καρπάθικο φως μέσα μου”.
Εμείς επιβάλλεται να επισημάνουμε τον ρόλο του πατέρα του, καθηγητή Λαογραφίας Μηνά Αλ. Αλεξιάδη και της εκπαιδευτικού και ποιήτριας μητέρας του Εύης Μελά Αλεξιάδη, στην πορεία αριστείας του Παναγιώτη μέσα στα γράμματα. Άλλωστε το βιβλίο είναι αφιερωμένο στην μητέρα του!
Στο οπισθόφυλο του βιβλίου συναντάμε ένα απόσπασμα από τα προλεγόμενα της Επ. Καθηγήτριας Κας Βασιλικής Χρυσανθοπούλου:
“Πρόκειται για ένα δημοσίευμα πρωτότυπο, πλούσιο σε εθνογραφικό, αρχειακό και βιβλιογραφικό υλικό, το οποίο παρουσιάζεται και επιχειρεί να ερμηνεύσει σφαιρικά και ολοκληρωμένα το σημαντικό έθιμο των “Εφτά” του νεογέννητου κυρίως στην Κάρπαθο και σε κοινότητες της καρπαθιακής διασποράς εντός και εκτός Ελλάδος.
Στα “εφτά” του μωρού, μια τελετουργία διάβασης, που δηλώνει το πέρασμα του ατόμου από μια κατάσταση σε μια άλλη, Καρπάθιοι συγγενείς και φίλοι συνοδεύουν το νεογέννητο με τελετουργικό λόγο και πράξη στο πρώτο στάδιο της ενσωμάτωσης του στη ζωή της κοινότητας.
Με τα υλικά σύμβολα που το περιβάλλουν (ρούχα των γονέων, χρυσά, εικόνες, κεριά κ.λ.π.) και με τις μαντινάδες των νανουρισμάτων, οι γυναίκες θέτουν το πλαίσιο των αξιών και των αντιλήψεων μέσα στο οποίο θα κοινωνικοποιηθεί το παιδί προεικάζοντας τη διάπλαση του μέσω των τελετουργιών και του λόγου τους. Τις αξίες και τις αντιλήψεις αυτές, τις απευθύνουν ως ευχές και παρακλήσεις, ως επιθυμίες και προσδοκίες, στις μοίρες, στο Θεό και τους Αγίους, μέσα από τις μαντινάδες τους”.
Να ευχηθούμε το βιβλίο του Παναγιώτη Μ. Αλεξιάδη να είναι καλοτάξιδο! Αξίζει να πολυδιαβαστεί. Περιμένουμε τώρα τις νέες του έρευνες για το νησί μας, τις νεες μελέτες του για τα Δωδεκάνησα.
Μανώλης Δημελλάς Καρπαθιακά Νέα
φωτογραφία πορτραίτο Παναγιώτη Μ. Αλεξιάδη: Φωτο Νίκα
