Ρersi Diaconis, ο Καρπάθιος Μάγος της Στατιστικής

Ρersi Diaconis, ο Καρπάθιος Μάγος της Στατιστικής

του Μανώλη Δημέλλα

Δεύτερης γενιάς Ελληνοαμερικανός, με καταγωγή από το Απέρι της Κάρπαθου, ο Persi Diaconis, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Stanford, είναι σήμερα ένας από τους κορυφαίους στατιστικολόγους στον κόσμο.

Ο Διακονής αποφοίτησε από το City College της Νέας Υόρκης το 1971 και απέκτησε διδακτορικό στα μαθηματικά στατιστικά από το Χάρβαρντ το 1974. Έχει διδάξει στο Στάνφορντ, τον Κορνέλ και το Χάρβαρντ. Πρώιμος νικητής του MacArthur, είναι μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, της Εθνικής Ακαδημίας των ΗΠΑ και της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Προσπαθεί να υποβαθμίσει τα 10 χρόνια του ως επαγγελματίας ταχυδακτυλουργός.

Γεννήθηκε στις 31 Γενάρη 1945, οι γονείς του Διακονή ήταν επαγγελματίες μουσικοί και από την ηλικία των πέντε έως και τα δεκατέσσερα, ο Persi σπούδαζε βιολί στη διάσημη σχολή Juilliard της Νέας Υόρκης. Ο αδελφός και η αδελφή του  επίσης διδάχτηκαν μουσική και έγιναν επαγγελματίες μουσικοί.

Ο Persi μάθαινε μαγικά κόλπα από την ηλικία των πέντε ετών και, καθώς μεγάλωνε, αυτό ήταν το χόμπι που κυριάρχησε στην καθημερινότητα του.

Παρακολούθησε το γυμνάσιο George Washington, στη Νέα Υόρκη, όπου εντάχθηκε στο Magic Club. Σε ηλικία 13 ετών γνώρισε τον σπουδαίο μαθηματικό Μάρτιν Γκάρντνερ και ξεκίνησε να διαβάζει τα βιβλία του.

Το ενδιαφέρον του για τα μαθηματικά δεν ήταν λιγότερο από την αδυναμία του για τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα, μάλιστα θα χρησιμοποιούσε τα μαθηματικά σε πολλά από τα κόλπα του.

Συνάντησε τον Μάρτιν Γκάρντνερ λόγω του κοινού ενδιαφέροντος τους για τη μαγεία. Αλλά και ο Γκάρντνερ αργότερα χρησιμοποίησε μερικές από τις ιδέες που του έδειξε ο Διακονής στη στήλη «Μαθηματικά παιχνίδια» στο Scientific American.

Ο Διακονής θα αποφοιτούσε από το γυμνάσιο George Washington στην ηλικία των δεκαπέντε ετών. Όμως η ιστορία του πήρε άλλο δρόμο! Όταν ήταν δεκατεσσάρων ετών, ο Dai Vernon, ο διάσημος Καναδός ταχυδακτυλουργός και μάγος, που ζούσε στη Νέα Υόρκη, του πρότεινε να κάνουν μαζί μαγικά σόου.

Παρόλο που είχε εγκαταλείψει το γυμνάσιο χωρίς να αποφοιτήσει, ο Διακονής στο σχολείο είχε εξαιρετική απόδοση, οι δάσκαλοι του λοιπόν αποφάσισαν να του δώσουν βαθμούς για τις εξετάσεις που δεν είχε λάβει!

«Είχα προωθηθεί γρήγορα στο σχολικό σύστημα της Νέας Υόρκης και πριν φύγω έδωσα πολλές εξετάσεις για υποτροφία σε πανεπιστήμια. Επέστρεψα στη Νέα Υόρκη και συνέχισα να δέχομαι γράμματα σαν να είχα αποφοιτήσει.»

Συνέχισε να δέχεται γράμματα με υποτροφίες, οπότε πήγε στο σχολείο και ρώτησε εάν αποφοίτησε! Και όπως λέει ο ίδιος σε συνέντευξη του:

 «… και ο βοηθός διευθυντής μου είπε, “Ω, Διακονή. Ναι, οι δάσκαλοι μαζεύτηκαν και αποφάσισαν ότι δεν θα σας έκανε καλό να σας προκαλέσουν προβλήματα και απλά αποφάσισαν να σας δώσουν βαθμούς και να σας αποφοιτήσουν.”

Ο Διακονής άφησε τη συνεργασία με τον Dai Vernon και για λίγα χρόνια δούλεψε μόνος του, κερδίζοντας χρήματα παίζοντας σε κλαμπ στο Σικάγο. Εκείνη την εποχή ήταν ο ταχυδακτυλουργός με το όνομα Persi Warren.

Σε μια παλαιότερη συνέντευξη του περιγράφει την ιστορία:

«Τελικά επέστρεψα στη Νέα Υόρκη, κάνοντας μαγεία με ακαδημαϊκή πειθαρχία. Έψαχνα και έφτιαχνα κόλπα, μέσα από τα μαθήματα και συλλέγοντας παλιά βιβλία για τη μαγεία, κάτι που εξακολουθώ να κάνω. Ήταν η ζωή μου, το έκανα με όλη μου την ενέργεια.»

Ένας από τους φίλους του, ο Charles Radin, ήταν μαθηματικός φυσικός στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και είχαν πάει μαζί σε ένα βιβλιοπωλείο.

«Ο Ράντιν του είπε ότι η «Εισαγωγή στη Θεωρία Πιθανοτήτων και οι Εφαρμογές της» του William Feller, ήταν το καλύτερο βιβλίο από το οποίο μπορεί να μάθετε πιθανότητες. Όμως δεν είχε γνώσεις για να το μελετήσει.

Για να μάθει περισσότερα μαθηματικά, το 1968 ο Διακονής αποφάσισε να σπουδάσει στο City College της Νέας Υόρκης. Άρχισε να παίρνει μαθήματα το βράδυ και πλήρωνε τη σχολή με τα χρήματα που κέρδιζε από τις παραστάσεις του.

Σύντομα αποφάσισε να πάρει πτυχίο. Τον Ιανουάριο του 1971 του δόθηκε πτυχίο B.S. στα μαθηματικά, από το City College της Νέας Υόρκης. Ήθελε να συνεχίσει  το σχολείο, αλλά μόνο λίγα μέρη πήραν αιτήσεις στα μέσα του έτους.

Το Χάρβαρντ ήταν ένα τέτοιο μέρος και ο Διακονής ήθελε να πάει, αλλά αμφέβαλλε ότι το Τμήμα Μαθηματικών θα έπαιρνε έναν μαθητή με πτυχίο από το City College. Ο Μάρτιν Γκάρντνερ, ωστόσο, κατάφερε να τον βοηθήσει αυτή τη στιγμή.

Επικεφαλής του τμήματος στατιστικών στο Χάρβαρντ ήταν ο Frederick Mosteller, ο οποίος είναι λάτρης της μαγείας. Ήταν πολύ δραστήριος με τα ταχυδακτυλουργικά και η φωτογραφία του ήταν στο εξώφυλλο τέτοιων περιοδικών. Ήξερα λίγο τον Mosteller, γι ‘αυτό του έγραψα ένα γράμμα:

 “Αυτός ο νεαρός φοιτητής είναι ένας από τους καλύτερους ταχυδακτυλουργούς στη χώρα. Κάνει μια φανταστικά πράματα.” Αμέσως ήρθε ένα γράμμα απ΄αυτόν, το οποίο έλεγε:

“Εάν είναι πρόθυμος να σπουδάσει στατιστική, μπορώ να τον πάρω στο Χάρβαρντ.”

Έτσι μπήκε, πήρε το διδακτορικό του στα στατιστικά.

Μετά την απονομή του διδακτορικού του, ο Διακονής διορίστηκε ως Επίκουρος Καθηγητής Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Προήχθη σε Αναπληρωτή Καθηγητή Στατιστικής στο Στάνφορντ το 1979 και, δύο χρόνια αργότερα, έγινε κανονικός καθηγητής.

Ενώ στο Στάνφορντ διατήρησε τις επαφές του με το Χάρβαρντ, ως Επισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα Στατιστικής του Χάρβαρντ το 1981-82 και στο Τμήμα Μαθηματικών του Χάρβαρντ το 1985-86. Το 1987 έφυγε από το Στάνφορντ όταν διορίστηκε ως George Vasmer Leverett Καθηγητής Μαθηματικών στο Χάρβαρντ.

Αφού πέρασε το 1996-98 ως καθηγητής David Duncan στο Πανεπιστήμιο Cornell, ο Διακονής επέστρεψε στο Στάνφορντ, όπου διορίστηκε καθηγητής στο Τμήμα Στατιστικής και στο Τμήμα Μαθηματικών Mary V Sunseri.

Επιπλέον, ο Diaconis έχει εργαστεί ως σύμβουλος της Scientific American (1972-80), των Jet Propulsion Laboratories (1974), των Bell Telephone Laboratories, Murray Hill, New Jersey (1974-), του Stanford Linear Accelerator (1977-), Teledyne, τμήμα κρυπτογραφίας (1993-99).

Είναι δύσκολο να δοθεί μια ολοκληρωμένη περίληψη των άρθρων που έχει γράψει (η λίστα δημοσιεύσεων του περιέχει περίπου 200 θέματα).

Είναι παντρεμένος με την συνάδελφο του καθηγήτρια στατιστικολόγο Susan P. Holmes.

Για τα μαθηματικά στη σημερινή Ελλάδα έχει σαφή άποψη:

«Στην Αμερική γνώρισα πάρα πολλούς εξαιρετικούς Έλληνες μαθηματικούς. Αυτό που φταίει για την κακή κατάσταση των μαθηματικών στην Ελλάδα είναι η σημαντική ανάμειξη της πολιτικής στα Πανεπιστήμια. Οι πολιτικές φατρίες ενδιαφέρονται να αναδείξουν τους δικούς τους ανθρώπους παραγκωνίζοντας τους πραγματικά άξιους. Σας παρακαλώ να το γράψετε αυτό».

πηγές:

H τέχνη της γλώσσας των μαθηματικών

https://statweb.stanford.edu/~cgates/PERSI/

mathhistory.st