Εορτάστηκε στο Απέρι με ιδιαίτερη λαμπρότητα η 11η Οκτωβρίου 1944 ημέρα που οι Ιταλοί υπέγραφαν στα γραφεία της Μητροπόλεως Απερίου το σύμφωνο παράδοσης με την επαναστατική επιτροπή της Καρπάθου.
Σύσσωμες οι πολιτικές και στρατιωτικές αρχές του νησιού της Καρπάθου παρέστησαν στην εκδήλωση η οποία περιελάμβανε τη δοξολογία, ομιλία για την ιστορική επέτειο, επιμνημόσυνη δέηση, κατάθεση στεφάνων, ποιήματα από τους μαθητές του δημοτικού Απερίου και ένα μικρό αφιέρωμα τον μεγαλύτερο ήρωα της Καρπαθιακής Αντίστασης Χριστόφορο Λυτό.
Αφού διαβάστηκε ένα σύντομο βιογραφικό έγινε απαγγελία του ποιήματος «Σκιά στο παραθύρι» ένα ποίημα που αναφέρεται στην προσπάθεια του Χριστόφορου Λυτού να δει την οικογένειά του, όταν κρυβόταν για να μη συλληφθεί από τους κατακτητές.Χρόνια πολλά και πάντα ελεύθερα
Το ποίημα αφιερωμένο στο Χριστόφορο Λυτό από την κυρία Φωτεινή Γεργατσούλη-Σταματιάδη
ΣΚΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΙ
Η λάμπα αναμμένη στο τραπέζι χαμηλά,
στο τζάκι το κούτσουρο σιγοκαίει,
έξω ο αέρας δυναμώνει και η βροχή.
Μικρά παιδιά κοιμούνται στο σοφά
κι ανήσυχο το πιο μικρό παιδί τους σιγοκλαίει.
Η μάνα τους στο τζάκι εμπρός, ανήσυχη κι αυτή
στο παραθύρι του σπιτιού όλο κοιτάζει
και πότε πότε, μπαίνει, βγαίνει στην αυλή
κι ας την τρυπά μες τη βροχή το κρύο και τ’ αγιάζι.
Μα ξάφνου, το πρώτο παιδί, στο παραθύρι βλέπει μια σκιά,
του φάνηκε γυναίκα πως περνούσε
σα να του φάνηκε στο τζάκι να’ ν σκυφτή
και πώς στο σπίτι μέσα αυτό κοιτούσε.
Του φάνηκε η γυναίκα ήτανε γριά,
γυαλιά φορούσε και μαντίλι στο κεφάλι
σα να ξεμάκρυνε για μια στιγμή
και σαν στο τζάμι να ξανάσκυψε και πάλι.
Μάνα και γιος την είδαν τούτη τη σκιά
και το παιδί άρχισε τότε και να κλαίει.
Ποια να’ναι μάνα η γυναίκα τέτοια ώρα που περνά;
Και έσκυψε, είδε κι έφυγε, της λέει.
Κοιμήσου γιε μου !
Η γειτόνισσα περνά κι ήρθε στο σπίτι μας να δει αν στάζει.
Να δει αν είστε φρόνιμα παιδιά
Κι απ’ το παράθυρο κοιτάζει.
Πού είναι μάνα ο πατέρας και αργεί;
Έχει καιρό στο σπίτι να γυρίσει.
Είμαστε όλα φρόνιμα παιδιά,
γιατί στο σπίτι μας δε θέλει να μιλήσει;
Γιε μου του λέει η μητέρα σκυθρωπά
για της Πατρίδας το καλό μακριά μας λείπει.
Θα’ρθει να φέρει πάλι τη χαρά
στο σπίτι μας που το σκεπάζει η λύπη.
Ξέρω παιδί μου τον πατέρα αγαπάς
και το κρυφό του μυστικό θα το κρατήσεις,
για τη σκιά στο παραθύρι δε θα πεις εις τα παιδιά,
μα και σε άλλους γείτονες να μη μιλήσεις.
Και σαν θά’ρθει η Λευτεριά μας η μεγάλη
περήφανοι θα νιώσουμε παιδιά μας.
Γιατί θα είναι ήρωας μεγάλος
σαν θα τον σφίξουμε στην αγκαλιά μας πάλι.
Θά’ρθει περήφανος από τη Λάστο πέρα,
γιατί η Κάρπαθος ελεύθερη θα γίνει
θά’ρθει στο σπίτι μας ξανά και θά’ναι μέρα,
και τ’ όνομά του στο νησί περήφανο θα μείνει.
ΦΩΤΕΙΝΗ ΓΕΡΓΑΤΣΟΥΛΛΗ – ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΗ