Επί 25 έτη πολεμικός ανταποκριτής, καλύπτοντας πολέμους και ριψοκίνδυνες αποστολές, λιμούς στην Αιθιοπία, στον πόλεμο του Κόλπου, σε βομβαρδισμούς στη Βηρυτό. Συνέβαλε στη διάσωση του πληρώματος του δεξαμενόπλοιου Pivot το οποίο είχαν χτυπήσει πύραυλοι στον Περσικό Κόλπο. Μια πράξη που τιμήθηκε με την κορυφαία δημοσιογραφική διάκριση της Αμερικής το «Sigma Delta Chi». «Εάν δεν νικήσεις τον φόβο, αλλάζεις επάγγελμα» δηλώνει στο GRTimes.gr ο συνταξιούχος πλέον πολεμικός ανταποκριτής Πωλ Βιττωρούλης.
Συνέντευξη: Ντέπυ Χιωτοπούλου (hiotopoulou@gmail.com)
«Πόλεμος και Κινηματογράφος» ήταν η θεματολογία του επί 25 ετών πολεμικού ανταποκριτή Πωλ Βιττωρούλη που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αμοργού και 20ου Συνεδρίου Πολιτισμού και Τουρισμού ΥΠΕΡΙΑ.
Η παρουσίασή του αφορούσε στον πόλεμο στον Κόλπο, με την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ στις 2 Αυγούστου του 1990, όπου ο ίδιος με το συνεργείο του συνέβαλαν στη διάσωση του πληρώματος δεξαμενόπλοιου που είχε τυλιχτεί στις φλόγες. Είχε δε προηγηθεί ο πόλεμος Ιράν – Ιράκ (Σεπτέμβριος 1980 – Αύγουστος 1988), με το Ιράν να στοχεύει επανειλημμένα τα δεξαμενόπλοια του Κουβέιτ.
«Ένα πρωί ενώ τρώγαμε πρωινό, ακούμε το “may day, may day”, λέω στον πιλότο γρήγορα, φεύγουμε. Σηκωθήκαμε, είδαμε τον καπνό από μακριά και όταν φτάσαμε σε μια απόσταση περίπου 3 χλμ., το Αμερικανικό Ναυτικό μας λέει “μη ζυγώσετε πιο κοντά, έχουμε το πυραυλικό σύστημα στον αέρα”» διηγείται στο GRTimes.gr ο κ. Βιττωρούλης.
Από εκείνο το σημείο, ο ίδιος ως εικονολήπτης, έβλεπε ένα καράβι να καίγεται, «αλλά παρατήρησα ότι οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να βγάλουν τους ανθρώπους μέσα από το σκάφος, έναν προς έναν. Σκέφτηκα, εάν, για παράδειγμα, έχει 50 ανθρώπους εκεί μέσα, πόσες ώρες θα χρειαστούν;» ανέφερε προσθέτοντας ότι έβλεπε το δεξαμενόπλοιο να βρίσκεται μέσα στη φωτιά «και όπως έτρεχε το πετρέλαιο στη θάλασσα, καιγόταν, ήταν μια θάλασσα γεμάτη φωτιά!» διηγείται.
Ριψοκίνδυνες κινήσεις για το… αποκλειστικό ρεπορτάζ!
Εκείνος και το συνεργείο του πρότειναν στον υπεύθυνο της αμερικανικής κορβέτας να βοηθήσουν. «Σταματήστε το πυραυλικό σύστημα, να μπορέσουμε να προσγειωθούμε» είπαμε, βάζοντας παράλληλα και έναν όρο: «εάν έρθουν άλλα συνεργεία μην τους επιτρέψετε να μπουν, γιατί αφού θα βοηθήσουμε, θα κινδυνέψουμε, το θέλουμε ως αποκλειστικό». Ο υπεύθυνος της αμερικανικής κορβέτας δέχτηκε, ο Paul Vittoroulis μαζί με το συνεργείο του, τον ηχολήπτη Γιώργο Ιωαννίδη και τον Καναδό reporter Alan Pizi, σε συνεργασία με τον πιλότο Τσάρλι κατάφεραν να σώσουν 39 άτομα.
«Μόλις προσγειωθήκαμε έτρεξαν όλοι γιατί πίστευαν ότι θα χωρέσουν όλοι στο ελικόπτερο, οι περισσότεροι ήταν Κορεάτες, είχε μέσα 50 άτομα, ο καπετάνιος και ο πρώτος μηχανικός ήταν Έλληνες. Ήταν και η γυναίκα του πρώτου μηχανικού, έγκυος, την οποία είχε βγάλει το πολεμικό ναυτικό της Αμερικής και στη συνέχεια έβγαλαν και τον μηχανικό. Ο καπετάνιος -τον οποίο είδαμε κάποια στιγμή να ζητάει βοήθεια από έναν ασύρματο- έμεινε. Μόλις άκουσε ότι εγώ με τον ηχολήπτη μου μιλούσαμε ελληνικά, λέει «Έλληνες είστε;», του απαντάω «Ναι, καπετάνιε μου». «Να φύγετε αμέσως», συμπληρώνει. «Γιατί, αφού είστε εσείς εδώ», του λέω για να μου απαντήσει: «Ο καπετάνιος φεύγει τελευταίος»».
Η φωτιά σ’ εκείνο το σημείο ήταν στο νούμερο 3 τανκ. Εάν έφτανε στο 4 θα γινόντουσαν όλοι «πυροτέχνημα». «Κάποια στιγμή, σκέφτηκα, όλο αυτό το πλάνο δεν μπορείς να το σκηνοθετήσεις. Και λέω στον πιλότο, “Τσάρλι, ανέβα, όσο πιο ψηλά μπορείς, γιατί αυτό το πλάνο, όσα εκατομμύρια και να έχεις δεν μπορείς να το σκηνοθετήσεις”. Και πραγματικά , ανεβήκαμε ψηλά, κάναμε τα πλάνα, τα καύσιμα τελειώνανε, είχαμε εντοπίσει και τα δυο ναυαγοσωστικά, και κάναμε ένα πλάνο όταν έριξαν τον πρώτο αφρό για να σβήσουν τη φωτιά» διηγείται στο GRTimes.gr ο Πωλ Βυττωρούλης ο οποίος στο συγκεκριμένο συμβάν είχε διακινδυνέψει όπως βεβαίως εκατοντάδες φορές την ίδια του τη ζωή.
Από τις πλέον επικίνδυνες αποστολές
Η παραπάνω περιγραφή ήταν μια από τις πιο επικίνδυνες αποστολές του Πωλ Βιττωρούλη ο οποίος όπως περιγράφει στο GRTimes.gr «ποτέ δεν είχαμε την ευκαιρία να προσγειωθούμε πάνω σε ένα τάνκερ και να βοηθήσουμε τον κόσμο» συμπληρώνοντας ότι όταν γύρισαν στο ξενοδοχείο τούς είχαν στείλει λουλούδια και σαμπάνιες για ευχαριστίες και τη μεγάλη τους επιτυχία. «Ήταν από τους ανταγωνιστές μας, διότι το θεώρησαν πολύ μεγάλη επιτυχία που το είχαμε μόνο εμείς» δηλώνει ο κ. Βιττωρούλης ο οποίος εργαζόταν και επί πολλά έτη ήταν ο επίσημος ανταποκριτής του μεγαλύτερου καναλιού της Αμερικής, εκείνη την εποχή, του CBS.
Μέσω εκείνης της κάλυψης κέρδισαν τουλάχιστον 4-5 βραβεία, διότι συνέβαλαν στη διάσωση του πληρώματος, στην ενημέρωση του τηλεοπτικού κοινού, η δε πράξη του τιμήθηκε με την κορυφαία δημοσιογραφική διάκριση της Αμερικής, το βραβείο «Sigma Delta Chi».
Το παιδί από τις Μενετές της Καρπάθου
Ο Πωλ Βιττωρούλης με καταγωγή από τις Μενετές Καρπάθου, το μεγαλύτερο χωριό του νησιού, έμεινε ορφανός από πολύ μικρός, όταν ο πατέρας του Γιώργος Βιττωρούλης, ο οποίος υπήρξε πρωτεργάτης της Επανάστασης της Καρπάθου εναντίον των Ιταλών στις 5 Οκτωβρίου 1944, σκοτώθηκε βυθίζοντας στο πένθος τους επαναστάτες και όλο το χωριό.
Αρχικά ήταν μετανάστης στην Αμερική, και στη συνέχεια βρέθηκε στον Καναδά, με τη μητέρα του και τον πατριό του. «Εκεί ξεκίνησα, στον Καναδά πήρα μια μικρή κάμερα και βγήκα για κάνα φιλμάκι, γνώρισα μια κοπέλα που δούλευε σε βιβλιοπωλείο, ο ιδιοκτήτης ήταν φωτογράφος, και όταν εμφανίσαμε το φιλμ, μου λέει “πρέπει να κυνηγήσεις αυτό το επάγγελμα”» αφηγείται. Ήταν η εποχή που η ματιά του μετέπειτα πετυχημένου και βραβευμένου πολεμικού ανταποκριτή έβλεπε πλάνα τα οποία έμεναν στη μνήμη.
«Έφυγα από τον Καναδά, ήρθα στην Ελλάδα, η μητέρα μου προσπάθησε να με παντρέψει, δεν τα κατάφερε και φεύγοντας της είπα «δεν ξαναπάω στον Καναδά, θα πάω στην Αμερική, ήθελα να πάω σε πανεπιστήμιο να γίνω επαγγελματίας cameraman» λέει ο ίδιος. Πήγε στο New York University (NYU), όπου τότε δέχονταν μόνο προχωρημένα άτομα που ήξεραν τη δουλειά, είχαν και μια σχολή φωτογραφίας, η οποία ήταν συνδεδεμένη με το New York Institute Photography.
Ο Πωλ Βιττωρούλης μαζί μ’ έναν φίλο από την Κάρπαθο, τον Μανώλη Καρακατσάνη (Mike Kallas) άνοιξαν στούντιο στο New Jersey, το οποίο και διαφήμιζαν στην ελληνική εφημερίδα της Αμερικής «Εθνικός Κήρυξ». Πέρασε το κατώφλι του Λευκού Οίκου, τότε που ο Σπύρος Άγκνιου (Spiro Agnew) Ελληνοαμερικανός πολιτικός, με καταγωγή από Μενετές, υπηρέτησε ως 39ος Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ (από το 1969 έως το 1973) και υπήρξε στενός συνεργάτης του μετέπειτα Αμερικανού πρόεδρου Ρίτσαρντ Νίξον. Παρά τις υψηλές του γνωριμίες, δεν μπόρεσε να συνεχίσει την καριέρα του στη Νέα Υόρκη. Όμως δεν πτοήθηκε.
Επιστροφή στην Ελλάδα τα χρόνια της δικτατορίας
Σε ηλικία περίπου 28 ετών εγκατέλειψε την Αμερική και γύρισε στην Ελλάδα το καλοκαίρι του ’69, στα χρόνια της δικτατορίας. Άνοιξαν ένα γραφείο στη πλατεία Κάννιγγος με τον φίλο του τον Mike Kallas, έπαιρναν δουλειές, όμως δεν πληρώνονταν καλά.
«Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν κανάλια. Μου ήρθε το κλικ και λέω Mike πάω Νέα Υόρκη να χτυπήσω πόρτες. Πήγα στο CBS, ζήτησα να δω τον υπεύθυνο που ήταν στα εξωτερικά νέα, ήταν ένας Ιρλανδός στην καταγωγή. Του λέω “θέλω να πάω στο Βιετνάμ”, τότε ο πόλεμος ήταν προς το τέλος του, μου λέει “τι Βιετνάμ, τόσοι δικοί μας έχουν σκοτωθεί”. Σκεφτόταν την Ελλάδα και όταν μου την πρότεινε, τα έχασα, διότι δεν του είχα πει ότι ήμουν από Ελλάδα» αναφέρει στο GRTimes.gr ο Πωλ Βιττωρούλης υπογραμμίζοντας ότι έκτοτε ήταν ο αποκλειστικός συνεργάτης του CBS στην Ελλάδα.
«Εάν δεν νικήσεις τον φόβο, αλλάζεις επάγγελμα»
Ως πολεμικός ανταποκριτής ο Πωλ Βιττωρούλης κινηματογράφησε κρυφά τις πρώτες εκλογές στην Τσεχοσλοβακία το 1971, ανέλαβε ριψοκίνδυνες αποστολές όπως στη νεκρή ζώνη των συνόρων του Πακιστάν- Αφγανιστάν, υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας της στιγμής που το τανκ υπό τις διαταγές των πραξικοπηματιών συνέτριψε την πύλη του Πολυτεχνείου το 1973, βρέθηκε στο επίκεντρο της εισβολής των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974. Επί 96 μέρες μετέφερε σε όλη την υδρόγειο τις εξελίξεις στο ζήτημα των Αμερικανών ομήρων στην υπό κατάληψη πρεσβεία των ΗΠΑ στη Τεχεράνη. Και ήταν αυτός που μετέφερε πρώτος την είδηση ότι οι όμηροι ήταν ελεύθεροι από τους δεσμώτες τους τον Ιανουάριο του 1981.
«Με ρωτούσαν, “γιατί την έκανες αυτή τη δουλειά;”, γιατί μου άρεσε πάρα πολύ, “δεν φοβόσουν;”, και βέβαια φοβόμουν, αλλά σ’ αυτή τη δουλειά εάν δεν νικήσεις τον φόβο, αλλάζεις επάγγελμα, κάνεις κάτι άλλο» δηλώνει στο GRTimes.gr και προσθέτει: «Είδα ότι σ’ αυτόν τον πλανήτη που ζούμε ότι υπάρχει τόση απανθρωπιά και συνήθως την πληρώνει ο φτωχός κόσμος. Με πειράζει πολύ, έχω καλύψει πείνα στο Σουδάν, στην Αιθιοπία, να πεθαίνουν άνθρωποι μπροστά στην κάμερα, να έρχεται βοήθεια από όλον τον κόσμο και να μην φτάνει σ’ αυτούς τους ανθρώπους. Δεν έφτανε γιατί τα καθεστώτα είχαν άλλες προτεραιότητες».
Αυτός ο πόλεμος είναι πολύ διαφορετικός
Ρωτάμε την άποψη του κ. Βιττωρούλη για το σήμερα, για τους πολέμους που διεξάγονται σήμερα, τόσο στη Γάζα όσο και στην Ουκρανία. «Ο πόλεμος σήμερα είναι πολύ διαφορετικός, εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν αυτά τα πολεμικά μέσα που υπάρχουν σήμερα, εγώ ποτέ δεν φόρεσα κράνος, ποτέ δεν φόρεσα προστατευτικό γιλέκο, δεν χρειάστηκε, διότι τότε είχαμε να αντιμετωπίσουμε σφαίρες διαφόρων μιλιμίτερ και όταν έχεις μια εμπειρία μπορείς να προφυλαχτείς και να γλυτώσεις. Μόνο από λάθος, καμιά φορά, μπορεί να γίνει το κακό. Δηλαδή, σκοτωθήκανε άτομα δίπλα μας γιατί δεν ακούγανε, τους έλεγαν “δεν περνάτε αυτή τη γραμμή”, αυτοί πέρασαν, ο εχθρός τους είδε και σκοτώθηκαν» εξηγεί ο πολεμικός ανταποκριτής, συνταξιούχος πλέον και συγγραφέας του βιβλίου «Camera Belli».
Όπως αναφέρει «πάντα πίστευα ότι σ’ αυτές τις συγκρούσεις, αυτοί που κερδίζουν είναι οι πολεμο-βιομηχανίες. Για φαντάσου, τι έχει ξοδευτεί, και όλα αυτά θα πρέπει να ξαναρθούν πίσω, από κάπου θα παραγγελθούν. Είτε από Αμερική, Ρωσία, Ευρώπη. Μπαίνει και η Θρησκεία στη μέση. Η Θρησκεία είναι ο χειρότερος πόλεμος, όταν υπάρχει διαφορετική θρησκεία μεταξύ των δυο πλευρών είναι ο χειρότερος πόλεμος. Δεν μπορείς να σκοτώνεις ανθρώπους όταν έχεις κολλημένο το εικόνισμα της Παναγίας πάνω στο όπλο σου» εξηγεί ευχόμενος να σταματήσουν γρήγορα οι πόλεμοι, «γιατί συνήθως ο φτωχός κόσμος την πληρώνει».
Ολοκληρώνοντας τη συνέντευξη, ρωτήσαμε τον κ. Βιττωρούλη, εάν θα ξαναέκανε αυτή τη δουλειά. «Σίγουρα θα ήθελα να την κάνω πάλι» λέει ο συνταξιούχος πλέον και παντρεμένος επί 49 έτη με την ίδια γυναίκα, την κυρία Σοφία Βιττωρούλη, με καταγωγή και εκείνη από τα Πηγάδια της Καρπάθου, πρωτεύουσα του νησιού.
πηγή grtimes.gr
20.11.2023
Καρπαθιακά Νέα
