Αυτό το Σάββατο, 27 Μάϊου 2023 , στις; 7:00 μ.μ στο Πολιτιστικό Κέντρο Καρπάθου – Το Κονάκι προβάλλονται από τον ΚΟΠΑΠ, για πρώτη φορά στην Κάρπαθο, δυο ντοκιμαντέρ του συμπατριώτη μας δημοσιογράφου-πολεμικού ανταποκριτή Πωλ Βιττωρούλη!
Πρόκειται για το ντοκιμαντέρ “Επιστροφή στην Κάρπαθο” το οποίο στις 29 Σεπτεμβρίου 1973 έκανε πρεμιέρα στο Φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης και έκλεψε τις εντυπώσεις με τον κόσμο να χειροκροτεί με την καρδιά του και το 1974 έπαιξε στην κρατική τηλεόραση. Στην εφημερίδα “Μακεδονία” αναφέρονται τα ονόματα του Εμμανουήλ Κάλας και του δημοσιογράφου Κώστα Μπρέλη. Ο Πωλ ήταν ο παραγωγός και Διευθυντής Φωτογραφίας ενώ το σπικάζ έκανε ο γνωστός ηθοποιός Γιώργος Μούτσιος (1932-2012).
Επίσης θα παρουσιαστεί το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ-αφιέρωμα του στις “Μενετές”!
Και τα δυο ντοκιμαντέρ είναι γυρισμένα σε φιλμ με μηχανή 16mm. Αξίζει να επαναλάβουμε ότι πρόκειται για την πρώτη προβολή στην Κάρπαθο η οποία γίνεται μισό αιώνα μετά την επίσημη πρεμιέρα τους.
Στο ΚΟΝΑΚΙ θα μιλήσουν για τον Πωλ Βιττωρούλη και το έργο του:
Μανώλης Μελάς, καθηγητής
Κωνσταντίνος Κωνστάνταρος, Πρόεδρος ΚΟΠΑΠ, Διδάκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής
Βικτωρία Πακάκη, M Sc Περιβαλλοντολόγος
Ο Πωλ Βιττωρούλης γεννήθηκε στις Κάρπαθο, μεγάλωσε στην εξοχική περιοχή Λακί και για να μάθει γράμματα περπατούσε ξυπόλητος, όπως σχεδόν όλα τα παιδιά της ηλικίας του, μέχρι το Δημοτικό σχολείο του χωριού Μενετών.
Ο πατέρας του Πωλ ήταν το πρώτο και μοναδικό θύμα της Καρπαθιακής Επανάστασης, ο οποίος σκοτώθηκε στις ημέρες του μεγάλου ξεσηκωμού. Εκείνος ήταν μόλις τεσσάρων χρόνων κι έτσι δεν πρόλαβε να τον γνωρίσει. Όσο για την εποχή αυτή, δεν ήταν καθόλου εύκολη, η φτώχεια και η σκληρή ανέχεια δεν άφηναν τα νιάτα να βγάλουν φτερά, ούτε για να χαϊδέψουν τα πιο αθώα παιδικά όνειρα.
Αρχές τις δεκαετίας του ’60, ο Πωλ ήταν ένα 17χρονο παλικαράκι κι ο αδελφός του μόλις 15 ετών, τα δυο αδέλφια, αφού μάζεψαν με κόπο τα χρήματα για εισιτήρια ταξίδεψαν μετανάστες από την Κάρπαθο στον Πειραιά και από εκεί επιβιβάστηκαν στο υπερωκεάνιο ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗ, είχαν προορισμό τον μακρινό Καναδά.
Έντεκα ημέρες κράτησε το πέρασμα του Ατλαντικού, στο λιμάνι του Χάλιφαξ τους περίμενε ο πατριός τους, αμέσως θα ξεκινήσουν νυχτερινό σχολείο και θα πιάσουν δουλειά. Και τι άλλο από τα εστιατόρια, την κουζίνα και το ασταμάτητο πλύσιμο των πιάτων!
Πατούσε πάνω σε δυο καφάσια αναψυκτικών και όλη τη μέρα ήταν βουτηγμένος μέσα στη μεγάλη γούρνα, η λάτζα ήταν το πρώτο βήμα στη ζωή των μεταναστών! Αυτή ήταν η ζωή του μαθημένου σε ζεστά κλίματα Πολυχρόνη (Πωλ) και τώρα έπρεπε να μάθει να περπατά πάνω στα χιόνια, να αποφεύγει τα γλυστρήματα στους κοφτερούς πάγους και να «σπουδάσει» τη σκληρή δουλειά.
Μια μέρα δραπέτευσα! Πήρα το τραίνο και τράβηξα 2.500 μίλια Δυτικά, εκεί άκουσα ότι υπήρχε ένα ορυχείο που έβγαζε Νίκελ και έπαιρνε ανειδίκευτους εργάτες και είπα εκεί θα πάω, ήθελα τόσο πολύ ξεφύγω από το εστιατόριο και να ρισκάρω. Π.Β.
Όμως τα σχέδια του Πωλ άλλαξαν πολύ γρήγορα, αφού το ορυχείο έπαψε να προσλαμβάνει εργάτες! Εκείνος ξέμεινε στη μικρή γειτονική πόλη και πολύ σύντομα πήρε την πρωτοβουλία και το ρίσκο, έγινε μάνατζερ σε ένα εστιατόριο και τα. πήγε περίφημα.
Μια τυχαία γνωριμία σε ένα φωτογραφικό στούντιο έφερε απροσδόκητα στη ζωή του την κάμερα BOLEX 8mm, αυτή ήταν η πρώτη επαφή με τη φωτογραφία και ήταν αρκετή, για να κεντρίσει το ενδιαφέρον του και οι τραβηγμένες εικόνες να φανερώσουν το σπουδαίο του ταλέντο.
Ξαναέφτιαξε βαλίτσες του και ταξίδεψε στη Βορειότερη πόλη του Καναδά, έφτασε στο Churchill, που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης Μανιτόμπα του Καναδά και είναι διάσημη για τις πολικές αρκούδες. Εκεί δούλεψε μπάρμαν σε ένα ξενοδοχείο αλλά εκεί άναψε η σπίθα της τηλεόρασης και έκανε τα πρώτα βήματα ως επαγγελματίας εικονολήπτης.
Το μάτι του πλανήτη στους πολέμους
Παρόν στον πόλεμο Ινδίας-Πακιστάν το 1971, στον εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου το 1972, στην αραβο-Ισραηλινή σύρραξη το 1973, αλλά και στην εισβολή στην Κύπρο το 1974. Δεν υπάρχει προσωπικότητα από τη δεκαετία του 1970 έως την αυγή του 1990, που να μην στάθηκε μπροστά στον φακό της κινηματογραφικής μηχανής του. Ο Καντάφι, ο Νίξον, ο Κάρτερ, ο Αραφάτ. Ακόμη και ο Άσαντ της Αιγύπτου, όπως και ο βασιλιάς Χουσείν, είναι μερικά ενδεικτικά ονόματα που γνώρισε από πολύ κοντά.
Στην άλλη άκρη έστεκε η μητέρα του, η πανέξυπνη Χατζηνούλα, ποτέ δεν σταμάτησε να παροτρύνει την γυναίκα του και να πιέζει τον ίδιο, να πάψει τα ταξίδια και αυτή την απερίγραπτα επικίνδυνη δουλειά!
Η κάμερα όμως σε διαλέγει, δεν τη διαλέγεις
Αυτό είναι ένα μυστικό που έχουν όλοι όσοι την έχουν κρατήσει στα χέρια τους!
Ο Πωλ Βιττωρούλης το γνωρίζει πολύ καλά, όπως αναγνωρίζει και τον πιο αυστηρό κριτή του, που δεν είναι άλλος από τον εαυτό του.
Από την τελευταία άκρη του Καναδά και τη μικρή BOLEX 8mm πέρασε γρήγορα σε μια ARRIFLEX S 16mm και έγινε σπουδαστής στη σχολή κινηματογράφου της Νέας Υόρκης.
Αν και πετυχημένος στο χώρο της εστίασης, ήταν η φωτογραφία, στατική ή κινούμενη, που λειτουργούσε σα μαγνήτης κάθε στιγμή της ζωής του.
Έτσι τη μια έβγαζε φωτογραφίες, που γίνονταν ανάρπαστες μέσα στο μπαρ που εργαζόταν και την άλλη τον έβρισκαν πελάτες, όπως η Walt Disney και του ζητούσαν συνεργασία.
Έχει να θυμάται τα γυρίσματα στους καταυλισμούς Ινδιάνων, τα περίεργα ψαρέματα των εσκιμώων με τα καμάκια harpoon! Την αληθινά άγρια ζωή, μα αν σήμερα είχε κρατήσει υλικό από εκείνα τα φίλμ, τότε, χωρίς υπερβολή, πολλοί θα τον παρακαλούσαν μόνο για λίγα καρέ!
“Στο νησί δεν ήξεραν τι δουλειά κάνω, άκουγαν τηλεόραση και νόμιζαν ότι πουλούσα συσκευές σε κάποιο κατάστημα στην Ομόνοια. Κάθε φορά που επέστρεφα στην Κάρπαθο με πλησίαζαν και ζητούσαν να βοηθήσω να αγοράσουν φτηνά μια καλή τηλεόραση!
Και εγώ δεν ήθελα να λέω πολλά, η μητέρα μου έχασε τον πατέρα μου το 1944, μέσα στον ξεσηκωμό, ούτε που ήθελε να ακούσει ότι έτρεχα στους πολέμους. Απέφευγα λοιπόν να λέω την αλήθεια, ακόμη και στη σύζυγο μου, δεν ήθελα να παρουσιάσω τον κίνδυνο και τις δυσκολίες, όμως εκείνη παρακολουθούσε τις ειδήσεις και όταν κάποτε κάναμε κουβέντα, ήμουν ξεκάθαρος, αυτή ήταν η δουλειά μου, την αγαπούσα”! Π. Β.
Η αιωνιότητα των αυθεντικών πολεμικών πλάνων και το Όσκαρ στο “Αργκώ”
Μια από τις ιστορίες που ο Πωλ Βιττωρούλης διηγείται είναι η απίθανη υπόθεση “Αργκώ” και η παρουσία του στο Ιράν από την αρχή μέχρι το τέλος της!
Τα δραματικα γεγονότα μεταφέρθηκε στο Χόλυγουντ, έγιναν διάσημη και πολυβραβευμένη ταινία, με τα αυθεντικά πλάνα του Πωλ να βρίσκονται στην αρχή του φιλμ και εισάγουν τον θεατή στην υπόθεση.
Ο εικονολήπτης Πωλ Βιτωρούλης μαζί με τον ηχολήπτη Γιώργο Ιωαννίδη, πραγματοποίησαν αλεπάλληλες αποστολές στην Τεχεράνη, το τελευταίο ταξίδι τους συνέβη την 348η μέρα ομηρίας των υπαλλήλων της πρεσβείας των ΗΠΑ, τότε παρέμειναν 96 μέρες, με μικρές απουσίες έμειναν μέχρι την απελευθέρωση των ομήρων, που συνέβη την 444η μέρα!
Η κάμερα του ήταν το μοναδικό τηλεοπτικό μέσο της δύσης και στην άδεια παραμονής είχε το διακριτικό της ελληνικής κρατικής τηλεόρασης, αφού το υλικό πρώτα έφτανε στην Αγία Παρασκευή και από εκεί ταξίδευε για την Αμερική.
Όμως ας πάρουμε από την αρχή τα γεγονότα, ήταν 4 Νοεμβρίου 1979, όταν περίπου 400 ισλαμιστές φοιτητές κατέλαβαν στην αμερικανική πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη και πήραν 52 Αμερικανούς ομήρους, συμπεριλαμβανομένων και τριών πρακτόρων της CIA. Ο Πωλ Βιττωρούλης βρέθηκε αμέσως στην Τεχεράνη, ήταν το μοναδικό δυτικό τηλεοπτικό συνεργείο που κάλυπτε τα δραματικά γεγονότα κι έτσι έγινε το μάτι ολόκληρου του πλανήτη!
Η ιστορία κράτησε 444 ημέρες και στις ενημερωτικές εκπομπές τις εποχής ονομάστηκε «America Held Hostage»!
Όμως το μπέρδεμα ξεκινά με 6 όμηρους που κατάφεραν να ξεφύγουν και έψαχναν τρόπο να βγουν από το Ιράν.
Το σχέδιο της CIA ακόμη και σήμερα ακούγεται απίστευτο, οι “έξι” θα υποδύονταν μια κινηματογραφική ομάδα, ένα συνεργείο, που έψαχνε περιοχές για να κάνει τα γυρίσματα μιας ταινίας επιστημονικής φαντασίας, με τον τίτλο “Argo”.
Στις 28 Ιανουαρίου 1981, οι «Έξι» κατάφεραν να ξεφύγουν από τους Φρουρούς της Επανάστασης των Ιρανών!
Η δραπέτευσή τους παρέμεινε άγνωστη για μήνες, ενώ η ανάμειξη της CIA στην υπόθεση έμεινε κρυφή για 17 χρόνια.
Η φυγάδευση των “Έξι” έγινε χολυγουντιανή προπαγανδιστική παραγωγή, πρόκειται για τη τρίτη σκηνοθετική παρουσία του Μπεν Άφλεκ. Μια ταινία που κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Τανίας, Διασκευασμένου Σεναρίου και Μοντάζ, επίσης της δόθηκε Χρυσή Σφαίρα και BAFTA Καλύτερη Ταινίας και Σκηνοθεσίας.Το σενάριο έγραψε ο Κρις Τέριο και είναι βασισμένο στις εμπειρίες και το βιβλίο «Master of disguise-My secret life in the CIA», του πρώην πράκτορα Τόνι Μέντεζ, ενώ την παραγωγή ανέλαβε ο ίδιος ο Μπεν Άφλεκ, μαζί με τους Τζώρτζ Κλούνεϊ και τον Γκραντ Χίσλοβ. Πρωταγωνιστούν οι Μπεν Άφλεκ, Μπράιαν Κράνστον, Άλαν Άρκιν και ο Τζον Γκούντμαν. Η ταινία κυκλοφόρησε στους κινηματογράφους των ΗΠΑ στις 12 Οκτωβρίου 2012.
Τα πλάνα του Πωλ Βιττωρούλη είναι το αληθινό στοιχείο της ταινίας, ωστόσο μέχρι σήμερα δεν έχει αναγνωριστεί η συμμετοχή του!
Πόλεμοι και καταστροφές, ό,τι πιο δημοφιλή θέματα στις ειδήσεις
Στην εποχή της δικτατορίας στην Αθήνα, ο Πωλ Βιττωρούλης, μαζί με τον Μανώλη Κάλας, είχαν μια πρωτοπόρα εταιρία παραγωγής επικαίρων, το γραφείο τους βρισκόταν πίσω από την πλατεία Κάνιγγος, σε μια περιοχή που την έλεγαν και Χόλυγουντ λόγω των γραφείων παραγωγής και διανομής, εκεί άνοιξαν τη Novical International.
Έγιναν οι πρώτοι που κατέγραφαν για την νεογέννητη Ελληνική τηλεόραση τα νέα, τα επίκαιρα της εποχής! Από τότε άνοιξαν φτερά και ξεκίνησαν την συνεργασία με το δίκτυο CBS.
Πως να ξεχάσει, τις εκατοντάδες παραγωγές, από το ξύπνημα στο Ισραήλ, στον σύντομο ύπνο στην Παλαιστίνη και το δρόμο να τον βγάζει μαζί με τον ηχολήπτη Μ. Δαλέζιο, που ήταν το μπαρί του, στα επικίνδυνα ταξίδια στην Τεχεράνη ή την Βαγδάτη.
Θυμάται την βραδιά του Πολυτεχνείου, δεν λέει περιττά λόγια για τις πιο δύσκολες ώρες, ήταν εκεί στο μπαλκόνι του ξενοδοχείου και κατέγραψε με κάθε λεπτομέρεια την ιστορική στιγμή με το τάνκ να δίνει μια και να γκρεμίζει την πύλη!
23.5.2023
πηγή Καρπαθιακά Νέα
