Πρόσφατα άρχισε να ακούγεται ξανά το όνομα της ΠΥΡΚΑΛ, ξεχασμένη μέσα στο χρόνο με κάποια κτήρια να περιμένουν την “αναγέννηση” τους. Το DEBATER σας μεταφέρει στην ιστορία αυτού του ιστορικού χώρου από το 1874 (έτος ιδρύσεως), στο τώρα, αλλά και στο μέλλον για το πως πρόκειται να διαμορφωθεί μετά και τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού για το πάρκο της πρώην ΠΥΡΚΑΛ που πρότεινε να ονομαστεί ως φόρο τιμής “κυβερνητικό πάρκο Ανδρέας Λεντάκης”!
Ποιος είναι ο Ανδρέας Λεντάκης
Ο πρώην Δήμαρχος Υμηττού θα ήταν περήφανος αν ζούσε τώρα και άκουγε την πρόταση του πρωθυπουργό να πάρει ένα τεράστιο πάρκο 120.000 τ.μ. το όνομα του! Η σύζυγος του Έφη Λεντάκη μιλώντας στο DEBATER μας τόνισε ότι: “Δεν γνώριζα ότι θα έκανε μια τέτοια ενέργεια ο πρωθυπουργός. Το άκουσα ξαφνικά όπως όλοι οι πολίτες. Είναι τιμητικό αυτό το πρωτότυπο πάρκο να πάρει το όνομα του συζύγου μου. Το θεωρώ αυτονόητο ότι θα περάσει και θα εγκριθεί από το ΔΣ του Δήμου η πρόταση του πρωθυπουργού”.
Μάλιστα συνέπεσε σχεδόν με την επέτειο της ολοκλήρωσης των εικοσιτεσσάρων χρόνων από την απώλεια του Ανδρέα Λεντάκη (απεβίωσε 20 Μαρτίου 1997).
Έφη Λεντάκη: Δεν είναι από τα συγκρίσιμα μεγέθη ο Ανδρέας Λεντάκης. Δεν υπάρχουν άνδρες στην πολιτική που να έχουν όλες τις ιδιότητες του σήμερα
Δυο μήνες μετά το θάνατο του συζύγου της, η φιλόλογος και ψυχολόγος Έφη Λεντάκη ίδρυσε το ίδρυμα πολιτισμού και εκπαίδευσης “Ανδρέας Λεντάκης” και παλεύει καθημερινά για τη διατήρηση της μνήμης του. “Ελπίζω να το δω και να περπατήσω σε αυτό το πάρκο με το όνομα του“, δηλώνει συγκινημένη στο DEBATER.
“Ο Ανδρέας Λεντάκης ήταν σπάνια προσωπικότητα στον πολιτικό και πνευματικό χώρο. Αυτός ο συγκερασμός πνευματικού και πολιτικού είναι σπάνιος. Δεν είναι από τα συγκρίσιμα μεγέθη ο Ανδρέας Λεντάκης. Δεν βλέπω να υπάρχουν τώρα άνδρες στην πολιτική που να έχουν όλες τις ιδιότητες του Ανδρέα Λεντάκη σήμερα“.
Ενώ κλείνοντας μας εξομολογήθηκε: “Δεν σας κρύβω ότι ήρθαν άτομα και μου είπαν ότι έγινε καθυστερημένα αυτό το ανεκπλήρωτο χρέος της πολιτείας προς τον Ανδρέα“.
Ο Δήμαρχος που ίδρυσε το πρώτο Κέντρο Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ) και το ελεύθερο Πανεπιστήμιο
Ο Ανδρέας Λεντάκης εκλέχθηκε δήμαρχος Υμηττού πρώτη φορά το 1978 και εκ τοτε επανεκλέχτηκε άλλες δύο φορές 1982 και 1986. Αποτέλεσε εμπνευστής και θεμελιωτής θεσμών που έμειναν στην ιστορία και μέχρι σήμερα λειτουργούν και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας μας. Τα κέντρα ανοιχτής προστασίας ηλικιωμένων, τα γνωστά σε όλους μας (Κ.Α.Π.Η.), το ελεύθερο ανοιχτό Πανεπιστήμιο, το “πρόγραμμα φροντίδας στο σπίτι” που μετεξελίχθηκε σε πρόγραμμα “βοήθεια στο σπίτι” πανελλαδικά, είναι μερικά που ξεκίνησαν από τον τότε Δήμαρχο Υμηττού Ανδρέα Λεντάκη και απέκτησαν πανελλαδική ισχύ. Αξίζει να αναφερθούμε και στα διεθνή συμπόσια γλυπτικής, το κλειστό γυμναστήριο Υμηττού και στο θέατρο βράχων “Μελίνα Μερκούρη”.
Ο Μίκης Θεοδωράκης και “Τα τραγούδια του Ανδρέα” με τον γνωστό στίχο “…Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα…“
Ο αείμνηστος Ανδρέας Λεντάκης ήταν Έλληνας πολιτικός της ανανεωτικής Αριστεράς και συγγραφέας. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών συνελήφθη, βασανίστηκε, φυλακίστηκε και εξορίστηκε για 4 χρόνια με το πρόσχημα ότι ήταν άπατρις. Υπέστη τα πάνδεινα από τη Χούντα των Συνταγματαρχών ως ιδρυτικό στέλεχος της Νεολαίας Λαμπράκη.
“Με χτυπούσαν με μικρούς σάκκους γιομάτους με άμμο στο κεφάλι, γιατί γνώριζαν πως είχα μετατραυματική επιληψία…” αποκαλύπτει στον Μίκη Θεοδωράκη στη φυλακή ο Ανδρέας Λεντάκης που ήταν μαζί σε γειτονικά κελιά τότε. Στη συνεχεία τα εξιστορεί στο αυτοβιογραφικό του έργο “Το χρέος” ο σπουδαίος συνθέτης μας και δημιουργείται το τραγούδι “Το σφαγείο»”που αποτελεί το ένα από “Τα τραγούδια του Ανδρέα” με τον γνωστό στίχο: “…Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα…”
Στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη “Τα τραγούδια του Ανδρέα” συμπεριλαμβάνονται και τα τραγούδια
- ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΗΣΟΥΝ ΚΑΠΟΤΕ ΘΑ ΓΙΝΕΙΣ ΞΑΝΑ
- ΕΙΜΑΣΤΕ ΔΥΟ
- ΣΟΥ ΕΙΠΑΝ ΨΕΜΑΤΑ ΠΟΛΛΑ
Αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα και κυρίως στα βασανιστήρια που υποβάλλονταν τόσο ο μουσικοσυνθέτης, όσο και ο Ανδρέας Λεντάκης, στο κτίριο της Ασφάλειας της Μπουμπουλίνας.
Το DEBATER μέσα στις εγκαταστάσεις της πρώην ΠΥΡΚΑΛ
Περνώντας την πιο παλιά πύλη των εγκαταστάσεων νιώθεις ο χρόνος να σταματάει… Τότε στο 1874 με την επωνυμία “Ελληνικό Πυριτιδοποιείον” που ξεκίνησε ώστε να προμηθεύει με πυρομαχικά τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Στη συνέχεια το 1908 συγχωνεύτηκε με την ανταγωνίστρια εταιρεία “αδελφοί Μαλτσινιώτη” παίρνοντας την επωνυμία ΕΕΠΚ ή ΕΠΚ που προέκυψε από τα αρχικά της Εταιρείας (Ελληνικού) Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου, ενώ το ακρωνύμιο ΠΥΡ.ΚΑΛ. καθιερώθηκε αργότερα.
Βλέποντας το κτήριο πιο δίπλα με το μεγάλο ρολόι (οβιδουργείο, χώρος κατασκευής πυρομαχικών μεγάλου βεληνεκούς) σταματημένο στις 6:00 αισθάνεσαι ότι ο χρόνος “πάγωσε”… Το αεράκι όμως που σε φυσάει σου δίνει την αίσθηση της ανανέωσης και ότι η ιστορία συνεχίζεται… Με ξεναγό τον Μιχάλη Ζαίρη είδαμε και καταγράψαμε με την κάμερα του DEBATER το παρόν και πως είναι οι σημερινές εγκαταστάσεις της πρώην ΠΥΡΚΑΛ.
Η Καμάρα χρονολογείται περίπου από το 1914 και αποτελούσε από τις πρώτες πύλες του εργοστασίου. Θα είναι ένα από τα σημεία που θα παραμείνει και μετά την ανάπλαση του χώρου.
Άλλα κτήρια από τις εγκαταστάσεις που θα συντηρηθούν και θα αποτελούν κομμάτι τις μεγάλης αστικής ανάπλασης του χώρου, θα είναι τα πέτρινα κτήρια IRIS (όνομα από την κεφαλή του πυρομαχικού IRIS που γίνεται συμπαραγωγή με την Γερμανία), συσκευασίας των προϊόντων και ο πέτρινος τοίχος του βαφείου! Ενώ η βίλα Μποδοσάκη θα είναι από τα σημεία που θα δεσπόζουν στο νέο πάρκο της ΠΥΡΚΑΛ!
Η εποχή του Μποδοσάκη και η προσφορά του στον πόλεμο του ‘40
Το 1934 η εταιρεία περνάει στα χέρια του ισχυρού βιομήχανου Πρόδρομου Αθανασιάδη Μποδοσάκη και καταφέρνει να ισχυροποιηθεί οικονομικά καθώς εξάγει πολεμικό υλικό κυρίως προς την Ισπανία την περίοδο 1936 -1939, όπου η χώρα βρισκόταν σε εμπόλεμη κατάσταση. Η προσφορά του μάλιστα στον πόλεμο του ’40 ήταν ιδιαίτερα σημαντική, σύμφωνα με ιστορικούς, γιατί ενίσχυσε τον ελληνικό αγώνα ενάντια στους Ιταλούς και τους Γερμανούς με πυρομαχικά. Να σημειώσουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση είχε απόθεμα πυρομαχικών μόνο για ένα μήνα και η προμήθεια από το εξωτερικό θα έπαιρνε τουλάχιστον έξι μήνες.
Η βίλα του Μποδοσάκη στέκεται εγκαταλελειμμένη στη μέση των παλαιών εγκαταστάσεων της ΠΥΡΚΑΛ. Ένα πέτρινο κτήριο με όλες του τις ανέσεις που δείχνει το κύρος του τότε βιομήχανου. Ένα σπασμένο παράθυρο μας επέτρεψε να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στο εσωτερικό της. Το συγκεκριμένο κτήριο θα παραμείνει στο σημείο και θα “αναγεννηθεί”. Χαρακτηριστική η βεράντα που ο Μποδοσάκης αγνάντευε τα πρωινά του την μεγάλη επιχείρηση του.
Το μεγαλύτερο σαμποτάζ και η εκτέλεση Ελλήνων στο προαύλιο της ΠΥΡΚΑΛ
Μια ιστορία θάρρους και μαεστρίας είναι το γνωστό σαμποτάζ που έκαναν Έλληνες εργάτες στο εργοστάσιο της ΠΥΡΚΑΛ την περίοδο της Γερμανικής κατοχής. Ο γερμανικός ζυγός είχε κάνει επίταξη του εργοστασίου και ανάγκαζε τους εργαζόμενους να συντηρούν τα γερμανικά βομβαρδιστικά αεροπλάνα ονόματι στούκας. Για αρκετό καιρό σε συνεργασία με το εργατικό ΕΑΜ έπαιρναν σμυρίγδη (μεταλλικό εξάρτημα που βιδώνει γύρω από βίδα) και το τοποθετούσαν μέσα στους κινητήρες, αφού είχε προηγηθεί η δοκιμή τους.
Όταν τα αεροπλάνα απογειώνονταν ώστε να ενισχύσουν το μέτωπο στη Βόρεια Αφρική εν ώρα πτήσης εμφάνιζαν τεχνικό πρόβλημα και έπεφταν! Αυτό συνέβαινε γιατί τα σμυρίγδια είναι βαρύ υλικό. Όσο το αεροπλάνο ήταν σε ευθεία ήταν στον πάτο του ντεπόζιτου, μόλις έκαναν ελιγμό το υλικό αυτό κολλούσε στον στροφαλοφόρο που το άρπαζε και ο κινητήρας μπούκωνε με αποτέλεσμα να καταφέρουν να ρίξουν περίπου 400 Γερμανικά αεροπλάνα.
Οι Γερμανοί όταν κατάλαβαν το σαμποτάζ που γινόταν για μήνες, εκτέλεσαν τους εργάτες στο προαύλιο του εργοστασίου. Ήταν 6 Φεβρουαρίου 1943 και στον χώρο δεσπόζει το μνημείο με ένα βιβλίο στην κορυφή του ανοιχτό…
“… καταδικάστηκαν παρουσία ολοκλήρου του προσωπικού ενός γερμανικού στρατιωτικού εργοστασίου εν Αθήναις, εις θάνατον, Έλληνες εργάται λόγω σαμποτάζ βαρείας μορφής επί αεροπορικών κινητήρων…“, ανακοίνωνε τότε το Γερμανικό στρατοδικείο.
Η λίστα των εκτελεσθέντων
Γεώργιου Ιβάνοφ
Αλεβιζάκης Ηλίας – 19 χρονών
Βαρκάδος Αυρήλιος – 26 χρονών
Ιωαννίδης Βασίλης – 21 χρονών
Οικονομίδης Δημήτρης – 20 χρονών
Κουτρουλάκης Μανώλης – 15 ετών
Παπαδάκης Δημήτριος
Ανάμεσα τους δεν εκτελέστηκε, αλλά φυλακίστηκε ο Ρούσσος Απόστολος, 19 χρονών.
Να σημειώσουμε ότι σε κάποιες πρόσφατες εργασίες που έγιναν στο προαύλιο της ΠΥΡΚΑΛ, την ώρα που έσκαβαν εντοπίστηκε ανθρώπινος σκελετός Γερμανού στρατιώτη με όπλο και κράνος.
Το 1982 η ΠΥΡΚΑΛ κρατικοποιείται και εκ τότε την διαχειρίζεται το Ελληνικό δημόσιο. Αξίζει να αναφερθούμε στην πολιούχο του πυροβολικού Αγία Βαρβάρα που υπάρχει και ολόκληρη εκκλησία μέσα στις εγκαταστάσεις και όποτε γιορτάζει οι εργαζόμενοι των ΕΑΣ δεν εργάζονται καθώς είναι αργία για τους ίδιους.
Το έργο των 250 και εκ € που θα αλλάξει την εικόνα του Δήμου Δάφνης – Υμηττού
Το έργο ανάπλασης των εγκαταστάσεων της πρώην ΠΥΡΚΑΛ θα αποτελέσει έργο πνοής για τους πολίτες και θα κάνει καλύτερη την ποιότητα ζωής των κατοίκων του Δήμου Δάφνης – Υμηττού. Τα κτήρια θα έχουν πράσινο και στις ταράτσες τους και θα είναι ότι πιο σύγχρονο έχουμε δει ξανά.
Ταυτόχρονα θα αναβαθμίσει τη δημόσια διοίκηση καθώς θα μετεγκατασταθούν στις πρώην εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ εννέα υπουργεία, υπηρεσίες του Μαξίμου και τέσσερις εποπτευόμενοι φορείς, δημιουργώντας ένα πρότυπο κυβερνητικό πάρκο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Μετεγκατάσταση 9 υπουργείων
- Οικονομικών
- Ανάπτυξης & Επενδύσεων
- Εργασίας & Κοινωνικών υποθέσεων
- Υγείας
- Περιβάλλοντος & ενέργειας
- Πολιτισμού & αθλητισμού
- Εσωτερικών
- Αγροτικής ανάπτυξης & τροφίμων
- Τουρισμού
- ΕΕΣΥΠ – ΕΤΑΔ – ΤΑΙΠΕΔ – ΑΑΔΕ + Υπηρεσίες Μαξίμου
Αξίζει να τονίσουμε ότι τα παραπάνω καταλαμβάνουν σήμερα 127 κτήρια, 353.480 τ.μ. και κόστος για το Ελληνικό δημόσιο 33.161.635 € ανά έτος σε μισθώματα και λειτουργικές δαπάνες.
Με την δημιουργία του κυβερνητικού πάρκου της ΠΥΡΚΑΛ θα έχουμε σύμφωνα με στοιχεία δημοσιονομικό όφελος σε βάθος τριαντακονταετίας ένα δις εκατομμύριο ευρώ.
Από τα ήδη 91 κτήρια που υπάρχουν τώρα στις εγκαταστάσεις της πρώην ΠΥΡΚΑΛ θα κατεδαφιστούν τα 66, ενώ θα γίνει αναστήλωση 27 διατηρητέων όψεων και κτιρίων που αποτυπώνουν την ιστορική διαδρομή της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της παραγωγής πυρομαχικών των Εθνικών μας Αμυντικών συστημάτων.
Με την ανάπλαση των 120 στρεμμάτων, θα δημιουργηθούν 80 στρέμματα πρασίνου και 40 στρέμματα κοινόχρηστου χώρου που θα συμπεριλαμβάνουν και το κυβερνητικό πάρκο με τα υπουργεία, μόλις 3 χιλιόμετρα απόσταση από την Πλατεία Συντάγματος.
Το έργο αυτό της αστικής ανάπλασης του Δήμου αποτελεί σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με ιδιωτική επένδυση 250 εκ € ενώ αναμένεται να ολοκληρωθεί σε βάθος πενταετίας με έτος έναρξης κατασκευής το 2023. Τμήματα του χώρου θα δίνονται στους πολίτες πολύ νωρίτερα από την πενταετία.
Τι αλλάζει για τα Εθνικά Αμυντικά Συστήματα η μετεγκατάσταση τους στο Λαύριο
Η Μετεγκατάσταση των ΕΑΣ από τον Υμηττό στην περιοχή του Λαυρίου, θα ξεκινήσει φέτος και θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2022 σύμφωνα με τον Διευθύνοντα σύμβουλο των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων, Νικόλαο Κωστόπουλο, ενώ: «Ο συνδυασμός της μετεγκατάστασης του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας στο Λαύριο, μαζί με τις νέες παραγγελίες. Θα ξανά δώσουν στα ΕΑΣ το χαμένο κύρος και την αξιοπιστία τους, παράγοντας νέα προϊόντα και νέες θέσεις εργασίας.
Η εταιρεία μας ξανά βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος εντός και εκτός Ελλάδας, σηματοδοτώντας την ανάπτυξη της αμυντικής μας βιομηχανίας, του εκσυγχρονισμού του κράτους και το σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον”, δηλώνει στο DEBATER.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή αμυντικού τομέα των ΕΑΣ, Γιώργο Καρούντζο, «Είναι ο μοναδικός τρόπος για να προχωρήσει το σχέδιο της βιώσιμης ανάπτυξης της εταιρείας. Μέσα στον αστικό ιστό και με παρωχημένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, με παλαιωμένα δίκτυα παροχών από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Δεν μπορώ να προσθέσω καινούργια γραμμή παραγωγής ενός σύγχρονου Πυρομαχικού», διευκρινίζει στο DEBATER.
Λόγω της παλαιότητας των εγκαταστάσεων, κτηρίων και κάποιον μηχανημάτων, το λειτουργικό κόστος του εργοστασίου του Υμμητου είναι πολύ υψηλό. “Συγκεκριμένα είναι μεγαλύτερο του 1/3 του συνολικού κόστους των ΕΑΣ. Σκεφτείτε ότι για την αποκατάσταση και στεγανοποίηση των ταρατσών η εκτιμώμενη δαπάνη είναι πάνω από 1,5 εκ. €” καταλήγει ο Γενικός Διευθυντής διοικητικών οικονομικών & προμηθειών των ΕΑΣ, Στέλιος Παπαδάκης.
Οι πρώην εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ αποτελούν ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας των Εθνικών μας Αμυντικών Συστημάτων. Έχουν περάσει στην κυριολεξία από “δια (ΠΥΡ)ός και σιδήρου” ιστορικά, με τις (ΚΑΛ)ες και τις κακές στιγμές τους. Τα τελευταία νέα με την μετεγκατάσταση τους στο Λαύριο και την αστική ανάπλαση των πρώην εγκαταστάσεων τους στον Υμηττό ικανοποιούν όπως φαίνεται κάθε προσδοκία… Ιστορικά, περιβαλλοντικά και παραγωγικά!
ΡΕΠΟΡΤΑΖ/ΓΡΑΦΕΙ ΛΑΖΟΣ ΜΑΝΤΙΚΟΣ στο www.debater.gr
