Şevket Mahir Müderriszade, ο τελευταίος Οθωμανός Έπαρχος της Καρπάθου (1912)
1107Views
γράφει ο συλλέκτης Ιωάννης Βασιλάκης
Ένα βιβλίο, στη συλλογή ένα μεγάλο απομνημόνευμα!
Το σπάνιο περιοδικό “Şehbal” με τον Şevket Mahir Müderriszade και το άρθρο της Ρόδου, στο τεύχος της 10ης Σεπτεμβρίου 1912, ήταν διακοσμημένο με φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από τον Şevket Mahir Müderriszade, ο οποίος ήταν επίσης φωτογράφος. Στο ίδιο περιοδικό, συμπεριλαμβάνεται και ο πόλεμος της Τρίπολης Λιβύης. Εκεί συμπεριλήφθηκαν οι φωτογραφίες του Ατατούρκ που τραβήχτηκαν στην Τριπολίτιδα, οι οποίες εμφανίστηκαν στον Τύπο για πρώτη φορά.
Ας γνωρίσουμε εν συντομία τις οικογένειες Müderriszade-Faralyalı, μία από τις κύριες τουρκικές οικογένειες της Ρόδου. Σύμφωνα με το μύθο, η καταγωγή αυτής της οικογένειας, η οποία έζησε στη Ρόδο στις αρχές του αιώνα, έχουν καταγωγή αφενός στο Κριμαϊκό Han Şahin Giray και αφετέρου στο χωριό Fethiye Faralyalı.
Οι φωτογραφίες των οικογενειών Müderriszade-Faralyalı από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ου αιώνα αντικατοπτρίζουν ότι πρόκειται για μια οθωμανική οικογένεια που στράφηκε προς τη Δύση. Οι οικογενειακές αναμνήσεις από το «Τοξωτό Σπίτι» στην οδό Ιπποτών στη Ρόδο, όπου τα μέλη της οικογένειας συνέχισαν να ζουν μέχρι το 1941, μας λένε ότι η ζωή πίσω από τις φωτογραφίες δεν είναι πολύ διαφορετική.
Ως παράδειγμα αυτής της εμπειρίας φαίνονται τα ακριβά έπιπλα, πολυάριθμοι υπηρέτες, μαθήματα πιάνου, γαλλικά και ιταλικά σχολεία στα οποία φοιτούσαν τα κορίτσια τους.
Στην πηγή της δύναμης και της δόξας της οικογένειας είναι το εμπόριο ξυλείας που έχουν κάνει για γενιές και το εμπόριο παλαμίδας που έχουν από την περιοχή Fethiye.
Τα μέλη της οικογένειας αντλούσαν την κύρια δύναμή τους από τα καθήκοντά τους στην περιοχή των 12 νησιών στην οθωμανική γραφειοκρατία.
Γεννημένος το 1868, ο Şevket Müderriszade εργάστηκε στο γραφείο σύνταξης υπό τον πατέρα του Namık Kemal, Mahir Müderriszade, ο οποίος ήταν επικεφαλής του προσωπικού του Namık Kemal κατά τη διάρκεια του Πριγκιπάτου Sandzak της Ρόδου (1884-1887), και αργότερα υπηρέτησε στα νησιά της Καρπάθου και της Ρόδου, στις επαρχίες Bayındır, Bergama και Edremit.
Από το γάμο του Şevket Mahir Müderriszade με την Hesna Hanım από τους Faralyalıs, οι οποίοι ήταν συγγενείς του, γεννήθηκαν οι Havva, Leyla, Şivezat, Emine Nigar και Mahir.
Σύμφωνα με τον Γάλλο ταξιδιώτη Vital Cuinet. Στις αρχές της δεκαετίας του 1890, υπήρχαν 6.825 μουσουλμάνοι, 20.250 Έλληνες Ορθόδοξοι, 546 Καθολικοί, 14 Αρμένιοι και 1.513 Εβραίοι που ζούσαν στη Ρόδο, για συνολικά 29.148 άτομα.
Υπήρχαν 54 ελληνικά και 2 μουσουλμανικά χωριά στο νησί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Εκείνη την εποχή, ο τουρκικός πληθυσμός που εγκαταστάθηκε στη Ρόδο ζούσε περισσότερο από το εμπόριο και τη δημόσια διοίκηση παρά από τη γεωργία.
Η πρώτη εξέλιξη που άλλαξε το ρυθμό της ζωής στη Ρόδο ήταν η εισβολή της Ιταλίας στο νησί το 1912.
Ο Şevket Mahir Müderriszade, ο οποίος ήταν ο Έπαρχος της Καρπάθου κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής, θα συλληφθεί αιχμάλωτος και στη συνέχεια μπορεί να επιστρέψει στη Ρόδο με δυσκολία.
Το περιοδικό “Şehbal”, στο άρθρο του στη Ρόδο στο τεύχος του με ημερομηνία 10 Σεπτεμβρίου 1912, δίνει τις ακόλουθες πληροφορίες για τον Σεβκέτ Μαχίρ Μπέη:
«Ένας απελευθερωμένος κρατούμενος: ο περιφερειάρχης Καρπάθου Σεβκέτ Μαχίρ Μπέης. Σε αυτό το τεύχος, ο Şevket Mahir Bey, ο οποίος είχε τραβήξει τις φωτογραφίες της Ρόδου, πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Ιταλούς και μεταφέρθηκε στην πόλη εκστρατείας, και στη συνέχεια στάλθηκε πίσω στη Ρόδο και τελικά απελευθερώθηκε εκεί».
Μεγάλη μείωση του τουρκικού πληθυσμού στη Ρόδο σημειώθηκε στα χρόνια του Α ́ Παγκοσμίου Πολέμου και μετά τη μεταφορά του νησιού από την Ιταλία στην Ελλάδα το 1947 με τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων.
Ως πρώτο προληπτικό μέτρο κατά της κατοχής, η οικογένεια κατηύθυνε τα μέλη της νέας γενιάς στην Τουρκία μέσω γάμων. Ο Şevket Mahir Müderriszade και η σύζυγός του Hesna Hanım ήθελαν η νέα γενιά τους να ζήσει και να ριζώσει στην Ανατολία και έκαναν τις κόρες τους Şivezat μεγάλο γαιοκτήμονα από την Αττάλεια, Ahmet Tuğayoğlu, Emine Nigar και Leyla να έρθουν στη Σμύρνη.
Ο Şevki Çavdar, τον οποίο παντρεύτηκε η Emine Nigar Hanım, ήταν μέλος ενός άλλου κλάδου της δυναστείας Faralyalı-Müderriszade.
Ο Şevki Çavdar εργάστηκε ως Αναπληρωτής Defterdar των Διαχειριστών Εμπορευμάτων Ρόδου, Χίου και Bergama και συνέχισε να εργάζεται στην επαρχία της Σμύρνης μετά την ιταλική κατοχή.
Η Leyla Müderriszade παντρεύτηκε τον İbrahim Etem Maro, έναν από τους εξέχοντες εμπόρους της Σμύρνης. Πάντρεψαν τον γιο τους Μεχμέτ Μαχίρ Μπέη με τον συγγενή τους Σεζά Φαραλιαλί.
Όταν οι γερμανικές δυνάμεις άρχισαν να καταλαμβάνουν την Ελλάδα και διαδοχικά τα νησιά, τα τελευταία εναπομείναντα μέλη της οικογένειας Muderriszade στη Ρόδο πήραν ό, τι μπορούσαν να μεταφέρουν μαζί τους και κατέφυγαν στην Τουρκία σε μια βάρκα.
Τα μέλη της οικογένειας Muderriszade πέρασαν το υπόλοιπο της ζωής τους αναπολώντας και φωτογραφίζοντας το «Τοξωτό Σπίτι» στη Ρόδο.
Ο Şevket Mahir Müderriszade το 1950, η Hesna-Faralyalı Müderriszade το 1962, ο αδελφός του Eda Faralyalı το 1968, ο Mahir Müderriszade το 1973, η Emine Nigar Çavdar το 1975 και η Havva Müderriszade το 1980 πέθαναν στο σπίτι τους στην οδό Banka στην Karşıyaka.
Αυτή η οικογένεια αποτελεί ιστορικό πρότυπο με τις υπηρεσίες της στη διοίκηση και το ρόλο τους στο εμπόριο κατά τη μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Τουρκική Δημοκρατία.
