του Μανώλη Δημελλά
Ο Στέλιος Γιαλλούσης γεννήθηκε στη Ρόδο το 1980 οπού έζησε και τα πρώτα παιδικά του χρόνια. Εκεί ξεκίνησε το Δημοτικό σχολείο αλλά το συνέχισε στη Κάρπαθο οπού και παρέμεινε μέχρι και που τέλειωσε το Γενικό λύκειο Απερίου.
Ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ιταλία, στο Università degli studi “Gabriele d’Annunzio”, τμήμα αρχιτεκτόνων, αργότερα πήρε μεταγραφή για το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης οπού και αποφοίτησε.
Στην Θεσσαλονίκη έκανε και την πρώτη του επαφή με το επάγγελμα του αρχιτέκτονα , δούλεψε σε αρχιτεκτονικό γραφείο που είχε σαν κύριο αντικείμενο τον σχεδιασμό νέων ξενοδοχειακών μονάδων αλλά και την ανακαίνιση και εκσυγχρονισμό υφιστάμενων.
Το 2008 ξεκίνησε μαζί με την σύζυγο, ως ελεύθεροι επαγγελματίες, έχουν ασχοληθεί με έργα σε Κάρπαθο, Ρόδο, Αγρίνιο και Λευκάδα ενώ αυτή τη περίοδο σχεδιάζουν έργα σε Κάσο και Κρήτη.
Είναι παντρεμένος με την Μερόπη Μακρυπίδη, επίσης αρχιτέκτονα, και είναι πατέρας δυο παιδιών, 10 και 8 ετών.
Αφορμή για την κουβέντα μας είναι ένα έργο του, που διακρίθηκε και θα παρουσιαστεί ανάμεσα σε 35 εργασίες στο 4ο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού στην Ρόδο. Πρόκειται για την Παραθεριστική κατοικία στη θέση ‘’Πούντα Αφιάρτη’’. Το Συνέδριο λόγω της πανδημίας έχει αναβληθεί και θα υλοποιηθεί μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.
1. κ. Γιαλλούση είστε νέα γενιά αρχιτέκτονας, έχει να δώσει έμπνευση το νησί; υπάρχει ενέργεια στην Κάρπαθο;
Νέα γενιά αρχιτέκτονας στην Κάρπαθο αλλά και η γενιά της κρίσης στην Ελλάδα. Δυο ταυτόχρονές πραγματικότητες που τελικά δεν είναι άσχημος συνδυασμός.
Η Κάρπαθος όπως και τα περισσότερα νησιά της χώρας μας διαθέτει μοναδικό τοπίο, ηρεμία, παράδοση σε αρχιτεκτονική και τέχνες , επισκέπτες και εργαζόμενους από όλο το κόσμο, ήλιο, άφθονο μπλε και γαλάζιο. Σιγουρά όλα αυτά μπορούν να επηρεάσουν θετικά τον αρχιτέκτονα και του δώσουν έμπνευση και ενέργεια στις αρχιτεκτονικές του συνθέσεις, όμως έχει να κάνει και με την ψυχοσύνθεση του κάθε σχεδιαστή αν θα καταφέρει να αξιοποιήσει όλα τα παραπάνω. Πολλοί , ειδικά νέοι, δυσκολεύονται να ζήσουν μονιμά σε ένα ακριτικό νησί και επηρεάζονται αρνητικά. Παράλληλα η οικονομική κρίση είχε μειώσει σημαντικά, σχεδόν εξ ολοκλήρου για κάποια περίοδο, την οικοδομική δραστηριότητα σε όλη τη χώρα, οπότε για τους νέους αρχιτέκτονες τα πράγματα ήταν δύσκολα, όσοι ήθελαν να βγάλουν τα προς το ζην, να επιβιώσουν και να καταξιωθούν επαγγελματικά έπρεπε να ανεβάσουν την ποιότητα της δουλείας τους δουλεύοντας πολύ περισσότερο σε σχέση με τους παλαιότερους συναδέλφους. Όπως προανέφερα τα παραπάνω δεν ήταν τελικά άσχημος συνδυασμό.
2. Ποια είναι η άποψη σου για τη σημερινή εικόνα της Καρπάθου; υπάρχει δυνατότητα βελτίωσης για το τσιμέντο στην πρωτεύουσα πηγάδια;
Σιγουρά η εικόνα της πρωτεύουσας σήμερα είναι απογοητευτική, η κατάσταση στα χωριά μας είναι κάπως καλύτερη. Στα πηγάδια έχει σχεδόν εξαφανιστεί η αρχιτεκτονική μας κληρονομιά με ότι αυτό συνεπάγεται για την ταυτότητα ,τον πολιτισμό και την κουλτούρα μας . Αρχή και πηγή του κάκου είναι το σχέδιο πόλεως των Πηγαδιών το οποίο εγκρίθηκε , αν δεν κάνω λάθος αρχές του 1970 όταν συνθήκες και οι ευαισθησίες ήταν διαφορετικές. Ξαφνικά έδωσε δικαίωμα στους ιδιοκτήτες να οικοδομήσουν πολυώροφα κτίρια χωρίς μάλιστα να υπάρχουν μορφολογικοί κανόνες και περιορισμοί, οπότε έκανε ασύμφορη την κατοχή ενός παλαιού ταπεινού παραδοσιακού κτιρίου.
Παράλληλα δεν υπήρξε αστικός σχεδιασμός στην πρωτεύουσα μας, δηλαδή μελέτη και αρχιτεκτονικός σχεδιασμός των κοινοχρήστων χώρων , των πεζοδρομίων, του πάρκου, της πλατείας , των χώρων στάθμευσης ή οποιοδήποτε άλλου χώρου που προωθεί την κοινωνικοποίηση και εξασφαλίζει την ασφαλή και εύκολη μετακίνηση.
Δυνατότητες βελτίωσης υπάρχουν πάντα, αν με ρωτάς αν υπάρχει η δυνατότητα τα Πηγάδια να ξαναγίνουν ένα γραφικό και παραδοσιακό χωριό τότε η απάντηση είναι όχι, αυτό το παιχνίδι το έχουμε χάσει. Για την αισθητική βελτίωση της κτιριακής υποδομής θα μπορούσαν να θεσπιστούν μορφολογικοί κανονισμοί και οικονομικά κίνητρα για τις παρεμβάσεις ώστε να υπάρξει μια ομοιομορφία και να βελτιωθεί λίγο η εικόνα.
Εκεί που μπορεί και πρέπει να γίνουν ουσιαστικές παρεμβάσεις με άμεσα αποτελέσματα είναι στον τομέα του αστικού σχεδιασμού, μπορούμε και πρέπει να κάνουμε τα Πηγάδια μια φιλική πόλη για όλους, να σχεδιάσουμε από την αρχή τους κοινοχρήστους χώρους (πεζοδρομία, δρόμους, πεζοδρόμους ,σκάλες πλατείες, χώρους συνάθροισης, σιντριβάνια, βρύσες κτλ) να εντάξουμε σε αυτούς πράσινο, αρχιτεκτονικές αναφορές στην παράδοση και την ιστορία μας, να εντάξουμε προσβάσεις για άτομα μειωμένης κινητικότητας, να μελετήσουμε την κίνηση και την στάθμευση των οχημάτων και πολλά άλλα.
3. Η δική σου δημιουργία αν δεν κάνω λάθος, έχει γίνει αντικείμενο μελέτης και θαυμασμού το περίμενες; η επόμενη δημιουργία σου σε τι φάση είναι;;
Το συγκεκριμένο έργο ήξερα από την αρχή ότι θα ταράξει λίγο τα νερά, ήδη από τις πρώτες συζητήσεις με του ιδιοκτήτες κατάλαβα ότι υπήρχε ένας εκρηκτικός συνδυασμός συστατικών. Δηλαδή είχαμε στην διάθεση μας απολυτή σχεδιαστική ελευθερία, φοβερή επικοινωνία, πλήρη εμπιστοσύνη, απαίτηση υψηλής αισθητικής-μοναδικότητας- πρωτοτυπίας και ένα παραθαλάσσιου ακίνητου προς οικοδόμηση.
Όταν ολοκληρώθηκε η μελέτη και οι δύο πλευρές (αρχιτέκτονες και ιδιοκτήτες) είμασταν απολυτά ικανοποιημένοι και γνωρίζαμε ότι είχαμε στα χέρια μας κάτι ενδιαφέρον. Όταν στείλαμε την μελέτη για έγκριση στην αρμόδια επιτροπή αρχιτεκτόνων στην Ρόδο, υπήρχε μια μικρή ανησυχία διότι ήταν κάτι που δεν είχαμε ξαναπαρουσιάσει αλλά τελικά αποσπάσαμε πολύ θετικά σχόλια. Αργότερα όταν ολοκληρώθηκε η κατασκευή της κατοικίας άρχισε να γίνεται γνωστό σε διάφορους κύκλους (αρχιτέκτονές, επιχειρηματίες , επισκέπτες κτλ) και αυτό μας εντυπωσίασε γιατί δεν χρειάστηκε ποτέ να το διαφημίσουμε η να ζητήσουμε την προβολή του. Τελικά επιλέχθηκε να παρουσιαστεί στο 4ο Συνέδριο Αρχιτεκτονικής και Τουρισμού ως μια από τις 35 εισηγήσεις που επέλεξε η οργανωτική και επιστημονική επιτροπή το οποίο μας τίμησε ιδιαίτερα, δυστυχώς όμως το συνέδριο δεν θα πραγματοποιηθεί λόγο πανδημίας.
Οι επόμενες δημιουργίες παρουσιάζουν και αυτές διαφορετικές και ενδιαφέρουσες σχεδιαστικές επιλογές και ιδιαιτερότητες, δεν μας αρέσει να επαναλαμβανόμαστε ή να επαναπαυόμαστε. Ήδη έχει ολοκληρωθεί μια εντυπωσιακή κατοικία στην ιδιά περιοχή με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και σε φάση σχεδιασμού ή κατασκευής βρίσκονται άλλα έργα όπως συγκροτήματα τουριστικών κατοικιών , ενοικιαζόμενα δωμάτια κ.α.
4. Υπάρχουν πρότυπα από την Κάρπαθο; έχεις κάτι που θαυμάζεις
Η Κάρπαθος έχει την δίκη της αρχιτεκτονική ταυτότητα, μπορεί να παραπονιόμαστε ότι τα έχουμε χαλάσει όλα και την αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει , ψάχνοντας κανείς μπορεί να βρεί πραγματικά διαμάντια αρχιτεκτονικής και κομμάτια ιστορίας
Θαυμάζω στον Αφιάρτη τις παλαιές αγροικίες που είναι και η βασική επιρροή για το συγκεκριμένο έργο, για την απλότητα τους στην κατασκευή και στον σχεδιασμό τους, την σύνθεση των όγκων τους και την ένταξη τους στο περιβάλλον .
Θαυμάζω κάποια αρχοντικά στο Απέρι που χτιστήκαν αρχές του 1900 για την μεγαλοπρέπεια τους, τον έντονο διάκοσμο τους, τα ξυλόγλυπτα τους, τα ιστορικά στοιχεία, τις μικράσιάτικες και ευρωπαϊκές επιρροές.
Θαυμάζω το τοπίο στην Αυλώνα , τις ξερολιθιές, τις καλλιέργειες, τις αγροικίες που υπάρχουν εκεί και στην ουσία είναι αγροτικά εργαλεία , τον διαχωρισμό των ιδιοκτησιών με μια απλή πετρά, τα αρχαιά μονοπάτια και άλλα τόσα πολλά που δεν μπορώ να τα περιγράψω μέσα σε λίγες γραμμές
Όλα τα παραπάνω δεν πρέπει απλά να τα διατηρήσουμε και να τα διασώσουμε αλλά πρέπει να ενταχθούν δημιουργικά και λειτουργικά σε όλες τις νέες μελέτες έργων στο νησί μας.
