γράφει ο Μανώλης Δημελλάς
Ήταν τελικά ενεργός κατάσκοπος των Εγγλέζων και τουφεκίστηκε στη Ρόδο το 1944, ο Γερμανός αξιωματικός Stoltzmann που υπηρετούσε στην Κάρπαθο;
Στην μοναδική αποκαλυπτική συνέντευξη, που παραχώρησε στον ιστορικό συγγραφέα κ. Μανώλη Κασσώτη, ο Γερμανός αξιωματικός Vogeler δεν αφήνει κανένα περιθώριο κατασκοπείας. Ωστόσο ορισμένοι από τους αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων της εποχής, δεν ξεχνούν πρόσωπα και πράγματα. Φωτίζουν σήμερα μια όψη της ιστορίας και κάνουν τα ερωτηματικά ακόμη πιο βασανιστικά!
Στις συνειδήσεις μας κοιμάται ένα μέρος από την αλήθεια της ιστορίας, όμως είναι τόσο βαθιά χαραγμένο, που όσα χρόνια κι αν περάσουν, όσες εποχές κι αν διαδεχθούν και σκεπάσουν με χωμάτινο χρόνο η μια την άλλη, θα υπάρχουν εκείνες οι μικρές, τυχαίες αφορμές, που θα ξεπετάζουν με νεύρο και πίεση όλα εκείνα που νομίζουμε οτι διαγράφηκαν στα βιαστικά.
Ο Βωλαδιώτης παιδίατρος κ. Γιώργος Σακελλαρίδης είναι ένας ακόμη μάρτυρας της ταραγμένης Ιταλικής κατοχής μα και της σκοτεινής πολεμικής περιόδου, του 2ου παγκοσμίου πολέμου στην Κάρπαθο.
Έζησε από πρώτο χέρι τόσο τις αεροπορικές επιδρομές, όσο και τους τραυματίες, που έμπαιναν ματωμένοι μέσα στο ιατρείο του χειρουργού πατέρα του, Φραγκίσκου Σακελλαρίδη, που λίγο αργότερα πρωτοστάτησε και στην επελευθέρωση της Καρπάθου.
Οι αξέχαστες στιγμές είναι για τον κάθε έναν από όλους εμάς, μια πολύ ιδιαίτερη υπόθεση, συνήθως τρυπούν τη συνείδηση και γίνονται ένα με το υποσυνείδητο όλα εκείνα που κρύβουν μικρά απίθανα σουρεαλιστικά στοιχεία, μέσα στην άγρια και σκληρή ρεαλιστική καθημερινότητα μας. Έτσι και για τον μικρό, τότε δεκατριάχρονο Γιώργο, έβλεπε τον πατέρα του να επιστρέφει από τα χειρουργεία και τους αρρώστους. Όμως εντυπωσιάζεται με εκείνο, το παράδοξο, που τον ηρεμούσε και τον χαλάρωνε. Ήθελε να πιάσει το βιολί, και να τρυπώσει στην άκρη μιας μελωδία του. Αυτό στάθηκε και η αφορμή, για να γνωρίστει με έναν από τους κατακτητές.
Τον Γερμανό αξιωματικό Stoltzmann, που περαστικός από τη Βωλάδα άκουσε την μουσική και πίστεψε ότι αυτό το σπίτι είχε παραβιάσει τους κανόνες και είχε ανοίξει το ραδιόφωνο, πράγμα που απαγορευόταν αυστηρά από την Γερμανική διοίκηση. Μπήκε με βιασύνη μέσα στο σπίτι του γιατρού Σακελλαρίδη, και έψαχνε το ραδιόφωνο, το μόνο που κατάφερε ήταν να διακόψει τον χειρουργό, όμως το έμπειρο μάτι του Stoltzmann έπεσε στο γραμμόφωνο και τους δίσκους 78 στροφών, της εταιρίας “la voce del padrone“από την όπερα του Τζοακίνο Αντόνιο Ροσίνι “ο Κουρέας της Σεβίλλης”.
Από εκεί ξεκίνησε μια μακριά ειλικρινής φιλική σχέση, αφού κάθε πρωί ο Γερμανός αξιωματικός ανέβαινε από τα Πηγάδια με τη μοτοσυκλέτα και το θεόρατο Γερμανικό λυκόσκυλο, που είχε πάντοτε μαζί του, και στεκόταν στην εξώπορτα του σπιτιού του Σακελλαρίδη. Απολάμβανε ολόκληρη την όπερα, που έπαιζε στο γραμμόφωνο και έφευγε ικανοποιημένος.
Με δυσκολία ανασύρονται κάποια στοιχεία για τον Γερμανό Αξιωματικό Stoltzmann. Το όνομα του αναφέρεται στην Γερμανική ιστορική ιστοσελίδα http://www.forum–marinearchiv.de/smf/index.php?topic=4767.0 και στο θέμα του βομβαρισμού, από τους συμμάχους, του πλοίου “Ελληνικό Χωριό” μέσα στο λιμάνι των Πηγαδίων της Καρπάθου το φθινόπωρο του 1943.
Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, που ανασύρει ο Έλληνας ερευνητής Δημήτρης Γκαλών, ο Stoltzmann ήταν τότε ο διοικητής του Kompanie der VI. der Festungs–Infanterie–Bataillon 999 αυτό σημαίνει λόχος του VI. Σώματος του Αμυντικού Πεζικού Τάγματος 999.
Το Αμυντικό Τάγμα Πεζικού 999 (με τα τρία εννιάρια) ήταν αυτό που αποτελείτο από βαρυποινίτες. Το VI. Σώμα του Αμυντικού Πεζικού Τάγματος 999 συστάθηκε την 7 Ιουνίου 1943, στην Γερμανία και αποτελείτο από βαρυποινίτες οι οποίοι δέχτηκαν να ανταλλάξουν τις ποινές τους με στρατιωτική θητεία στην Βέρμαχτ. Μετά την σύσταση του και πριν την ιταλική συνθηκολόγηση (βλ. 8.9.1943) το τάγμα στάλθηκε στην Κάρπαθο όπου έφτασε την 7.9.1943.
Στο νησί βρισκόταν κάτω από τις διαταγές του Sturm-Division Rhodos.
Μερικά στοιχεία για την προσωπικότητα του Γερμανού, μας δίνει ο Γιώργος Σακελλαρίδης, που τον γνώρισε από κοντά και θυμάται την καλωσύνη και την προνοητικότητα του. Σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, έσωσε το γιατρό πατέρα του.
Η πρώτη και πάλι έχει να κάνει με το ραδιόφωνο, όπου φρόντισε έγκαιρα να τους ειδοποιήσει, για να κρύψουν τη συσκευή, αφού οι Γερμανοί είχαν αποφασίσει να κάνουν έρευνα στο σπίτι. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε, το ραδιόφωνο είχε μπει σε κρύπτη και έτσι δεν υπήρξαν προβλήματα για τον γιατρό και την οικογένεια του.
Την δεύτερη φορά, διαπιστώνεται και ο ρόλος του στην Γερμανική διοίκηση της Καρπάθου, αφού όταν διαγνώστηκε από τον Γερμανό στρατιωτικό γιατρό Frits, ότι ο χειρουργός Φρ. Σακελλαρίδης ήταν βαριά άρρωστος, αφού είχε προσβηθεί από τύφο, ο Stoltzmann αψηφώντας τυχόν κινδύνους, έστειλε εσπευσμένα ένα Γερμανικό πλοιάριο στη Ρόδο, για να μεταφέρουν την κατάλληλη θεραπεία, την χλωρομυκητίνη, που ήταν απαραίτητη για την σωτηρία του γιατρού.
Σύμφωνα με τον Γιώργο Σακελλαρίδη, ανάμεσα στον λεβέντη Γερμανό, όπως τον χαρακτηρίζει, και τον πατέρα του, τον dottore, γεννήθηκε μια ισχυρή φιλία, με κυρίαρχη αιτία την αγάπη τους για την κλασσική μουσική.
Φαίνεται όμως οτι ο Αξιωματικός έκρυβε πολλά και περίεργα μυστικά, που όμως τελικά ανακαλύφθηκαν από τους ανωτέρους του. Αφορμή για να πιαστεί στάθηκε η επίσκεψη ενός Γερμανικού ναρκαλιευτικού, που βρέθηκε περαστικό από την Κάρπαθο.“Κάποιος από τους Γερμανούς είπαν ότι αναγνώρισε τον ψεύτικο Γερμανό Αξιωματικό”, θα μας πει ο Γιώργος Σακελλαρίδης.
Τις επόμενες ημέρες έστειλαν στη Ρόδο τον Stoltzmann και ξεκίνησε ένα θρίλερ μέσα στο μικτό στρατοδικείο, αποτελούμενο κυρίως από Ιταλούς αλλά και Γερμανούς δικαστές. Εκείνος σε μια απέλπιδα προσπάθεια σωτηρίας, ζήτησε από τον γιατρό Σακελλαρίδη να στείλει επιστολή στον υψηλόβαθμο Ιταλό αξιωματικό De Casa, που θα χειριζόταν την υπόθεση και ήταν ένας καλός φίλος του Καρπάθιου γιατρού που μάλιστα του χάρισε και το βιολί που κρατά σήμερα στα χέρια του ο γιός του.
Ο Γιώργος Σακελλαρίδης δεν μπορεί να ξεχάσει το γράμμα, που έγραψε ο πατέρας του και μάλιστα συν-υπέγραψε την επιστολή ο γραμματέας της Μητρόπολης Καρπάθου, Χριστόφορος Σακελλαρίδης. Το γράμμα παραδόθηκε μέσα στα χέρια του De Casa, και στο μικτό στρατοδικείο, ο Stoltzmann κατάφερε να αθωωθεί.
Όμως μια με νέα διαταγή που έφτασε από το Βερολίνο, το στρατοδικείο επαναλήφθηκε, γιατί σύμφωνα με την κατηγορία, ο Stoltzmann δεν ήταν ούτε καν Γερμανός! Υποδυόταν τον Γερμανό αξιωματικό, και η υπόθεση ήταν πολύ σοβαρή και δεν αφορούσε τους Ιταλούς.
Το στρατοδικείο επαναλήφθηκε, η καταδικαστική απόφαση βγήκε σχεδόν αμέσως, και ήταν κεραυνός. Ο Stoltzmannεκτελέστηκε και τάφηκε στη Ρόδο. Έτσι είναι γραμμένη η ιστορία στη μνήμη του παιδίατρου Σακελλαρίδη.
Ωστόσο η επίσημα καταγεγραμμένη άποψη, για την υπόθεση Stoltzmann είναι εντελώς διαφορετική. Έρχεται από τα χείλη ενός άλλου Γερμανού αξιωματικού.
Ο Vogeler έφθασε στην Κάρπαθο στις 6 Γενάρη 1944, ανέλαβε τη διοίκηση του λόχου που φρουρούσε το λιμάνι της Καρπάθου, το ύψωμα της Αγίας Κυριακής με το ραντάρ καθώς και όλο το νοτιοανατολικό τμήμα της Καρπάθου.
Στις 17 Ιουνίου 1985, απάντησε σε όλα τα θέματα και τις ερωτήσεις του Καρπάθιου ιστορικού κ. Μ. Κασσώτη. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο λεύκωμα του “Ποσειδώνα” και στα Αγγλικά στο περιοδικό “Karpathos“.Συμπεριλαμβάνεται και στο σπουδαίο βιβλίο του, “Η Κάρπαθος στον Β παγκόσμιο πόλεμο”.
Σε μια από τις τελευταίες ερωτήσεις, ο κ.Κασσώτης προσπαθεί να ρίξει φως και να ξεδιαλύνει την υπόθεση Stoltzmann.
Κασσώτης: υπάρχει μια άλλη διάδοση ότι ο γερμανός αξιωματικός Stoltzmann ήταν κατάσκοπος των Άγγλων. Αργότερα όταν το Γερμανικό στρατηγείο το ανακάλυψε εκτελέστηκε στη Ρόδο. Αληθεύει;
Vogeler: Η διάδωση είναι απλώς διάδοση και μάλιστα μια κακή διάδοση επειδή ο Stoltzmann ήταν ένας γενναίος και έντιμος Γερμανός αξιωματικός. Στην αρχή του Σεπτέμβρη 1944 η εκκένωση της Ρόδου γινόταν με αεροπλάνα που κατευθύνονταν στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Βελιγράδι. Είχαν δεί τον Stoltzmann να επιβιβάζεται σ΄ένα από αυτά τα αεροπλάνα που χάθηκε καθ΄οδόν. Αυτή την εποχή τα αεροπλάνα βομβαρδίζονταν και χάνονταν στη θάλασσα. Όταν έφθασε στο λιμάνι της Λίνδου το πρωί της 5ης Οκτώβρη 1944, ένας συνάδελφος μου έδωσε αυτή τη πληροφορία. Από τότε δεν ξανακούσαμε τίποτε γι αυτόν και πρέπει να πιστεύουμε ότι αυτός χάθηκε με αεροπλάνο μέσα στη θάλασσα.
Η απάντηση του Vogeler δεν χωράει συζητήσεις. Μα τόσο λάθος έκαμε ο γιατρός Γιώργος Σακελλαρίδης;
Και δεν είναι μονάχα ο γιατρός, που ψάχνει πολλά χρόνια την υπόθεση και όμως δεν μπορεί να την ξεκαθαρίσει! Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο συνταξιούχος σήμερα δάσκαλος, κ. Μανώλης Κρητικός, θυμάται πολύ καλά τον Γερμανό Αξιωματικό με το όνομα Stoltzmann. Ήταν εκείνος που έδωσε την τελευταία διαταγή για να τουφεκιστούν οι τρείς νεαροί Σποϊτες, εκείνοι που κατηγορήθηκαν από τους Γερμανούς για σύληση ενός νεκρού πιλότου της Λουφτβάφε, που έπεσε τον Νοέμβρη 1943, στην ερημική παραλία της Αγνώντιας.
Η μνήμη του δασκάλου δεν τον γελά, “πρόκειται για τον γνωστό Γερμανό Αξιωματικό που πιάστηκε λίγους μήνες αργότερα, αφού δεν ήταν καν Γερμανός, παρά ήταν ένας κατάσκοπος τον Εγγλέζων”! Και “η θεία δίκη”, όπως θα υποστηρίξει ο Μανώλης Κρητικός, αφού ο Stoltzmann “έστειλε τρία αθώα παιδιά στο απόσπασμα, πιάστηκε, δικάστηκε και τουφεκίστηκε στη Ρόδο”.
Ξεκάθαρες απαντήσεις δεν υπάρχουν, οι απόψεις συγκρούονται και τελικά χάνουμε την πραγματική ιστορία. Διαλέγουμε στρατόπεδο και παίρνουμε θέση ή στεκόμαστε αδιάφορα, έξω από τον κύκλο των άγνωστων, σε όλους εμάς, γεγονότων.
Ήταν τελικά κατάσκοπος των Εγγλέζων, μήπως έκρυβε κάποια άλλα άγνωστα μυστικά ή ο χρόνος μπερδεύει και μας οδηγεί σε λανθασμένα συμπεράσματα;
Ποιός ήταν πραγματικά ο Stoltzmann;
15.9.2020
Καρπαθιακά Νέα
