Θαλάσσιοι γίγαντες στα νερά της Καρπάθου

Η Κάρπαθος, δημιούργημα συνταρακτικών γεωδυναμικών αναταράξεων στη Μεσόγειο θάλασσα προ εκατομμυρίων ετών, προφανώς υπήρξε η κορυφή μιας μεγάλης υποθαλάσσιας στενόμακρης ξέρας ανάμεσα Κρήτη και Ρόδο με κατάληξη τα 1.215 μέτρα υψόμετρο (Καλή λίμνη).

Μάλιστα, βορειοδυτικά των ακτών της προς την «Αστακία» μεριά, χάσκει ως γνωστόν το τρίτο βάθος της Μεσογείου με 3.294 μέτρα επονομαζόμενη από τους ωκεανογράφους ως «Τάφρος της Καρπάθου». Ακόμη και στην ανατολική πλευρά της, αν απομακρυνθείς 200 μέτρα από τις ακτές τα βάθη της είναι άνω των 400 μέτρων!

Αυτό σημαίνει ότι, στα βαθιά νερά της Καρπάθου με πλούσιο πλαγκτόν θα πρέπει να τρέφονται ασυνήθιστα μεγάλα θαλάσσια κήτη από φάλαινες, καρχαριοειδή μέχρι σπάνια βατοειδή. Έχουμε ζώσες μαρτυρίες για υπερμεγέθη θαλάσσια κήτη που είτε εξόκειλαν στη δυτική πλευρά της Καρπάθου για άγνωστους λόγους, είτε πιάστηκαν κατά τύχη στα παραγάδια ή τα δίχτυα των ψαράδων μας στις ανατολικές ακτές της. Κάποια μάλιστα εστάλησαν στο Υδροβιολογικό Ινστιτούτο της Ρόδου και έκτοτε εκτίθενται στη δημόσια θέα των επισκεπτών του Ενυδρείου, είτε ως οστά συναρμολογημένα ή βαλσαμωμένα για τη διατήρηση άσηπτου του σώματός, ολομέλειας τους.

Ας ξαναθυμηθούμε όχι πολύ μακρινές χαρακτηριστικές περιπτώσεις, για του λόγου το αληθές:

Μαθητούδια του Δημοτικού σχολείου Πηγαδίων και συνοδεία των δασκάλων μας Βάσου Οικονομίδη, Μαρίας Μακρή και Ευανθίας Μοσχονά συντεταγμένα μας οδήγησαν πρωί-πρωί όλες τις τάξεις χωρίς εξαίρεση, κάτω στη «Σκάλα» να δούμε από κοντά στο μουράγιο, ένα τεράστιο «σκυλόψαρο», που έπιασαν οι Μιαούληδες. Επαγγελματίες ψαράδες τα αδέλφια: Σωτήρης, Γιάννης και Παντελής Νιοτής.

Εκεί με δέος, τι να δούμε -ιδιαίτερα τα «πρωτάκια»- απλωμένο και νεκρό πιά ένα σκυλόψαρο μήκους άνω των τριών μέτρων με γυαλιστερή σκουρόχρωμη αηδιαστική επιφάνεια, με ένα τεράστιο στόμα που ο μακαρίτης ο Σωτήρης το ανοιγόκλεινε και αστειευόμενος, έχωνε την κεφαλή του εντός!… Ο δε συγχωρεμένος ο Παντέλος ανασήκωνε το ένα πτερύγιο της ουράς ίσαμε το μπόι του, για να φαίνεται ακόμη πιο επίφοβο το “σκυλόψαρο”.

‘Ε, τι να λέμε τώρα. Μας συνεπήρε τέτοιος φόβος από το σαρκοβόρο υδρόβιο και έκτοτε η θέα του -εξομολογημένη αμαρτία- με ακολουθεί σε όλη μου τη ζωή. Ποτέ δεν το ξεπέρασα και ας έκανα αργότερα τον μαγγιώρο ερασιτέχνη ψαρά και τον φανατικό ερασιτέχνη ναυτίλο με ιδιόκτητο πλεούμενο.

Καταχείμωνο στην παραλία «Προνί» της περιφερείας των Πηλών εξόκειλε νεκρή, μία υπερμεγέθης φάλαινα-φυσητήρας μήκους 12 μέτρων! Το ύψος της κεφαλής της πλησίαζε τα δύο μέτρα. Μάλιστα ο πρώτος που αντίκρυσε το θαλάσσιο γίγαντα στην ακτή και ειδοποίησε σχετικά τις Αρχές ήταν ο αρχιτσέλιγκας της περιοχής Γιάννης Ζαμαλής, ο οποίος από την τρομάρα του, παρά λίγο «να πάρει τα βουνά» ο άνθρωπος.

Μετά την αποσύνθεσή του, τα οστά του σιαγόνες και σπόνδυλοι με φροντίδα των λιμενικών Αρχών εστάλησαν στη Ρόδο. Συναρμολογήθηκαν από επιστήμονες και έκτοτε ως έκθεμα εντυπωσιάζει τους επισκέπτες στο Ενυδρείο, το Υδροβιολογικό Ινστιτούτο της Ρόδου.

Από τους επαγγελματίες ψαράδες μας, τα αδέλφια Χαρή και Γιώργο Ασπρομάτη με τον εξάδελφό τους Σταμάτη Χριστοδουλάκη πιάστηκε ένα σκυλόψαρο, γνωστό στην πιάτσα ως «δροσίτης», άνω των δύο μέτρων μήκους και θηλυκό. Γιατί ό,ταν τον άνοιξαν στον «Σύρτη» βρέθηκαν στην κοιλιά του 3-4 μικροί «Γαλέοι» 30-40 εκατοστά μήκους που δεν πρόλαβαν τα άμοιρα, να αποχωρισθούν εγκαίρως την τύχη της μάνα τους.

Από τον Γιάννη του Νιοτή πιάστηκε τυχαία ένας μεγάλος καρχαρίας έξω στα νερά της Αχάττας. Ανήμπορος φυσικά να τον ανεβάσει στην κουβέρτα, τον έδεσε μισοζώντανο στα πλαϊνά ύφαλα του ψαροκάικου «Δελφίνι» ιδιοκτησίας του και κούτσα-κούτσα τον έφερε στα Πηγάδια. Ευτυχώς ξημέρωνε Κυριακή, ημέρα προσέγγισης του Μ/S Ρόδιος στην Κάρπαθο και το βίτζι του, το ανασήκωσε από τη θάλασσα και το απόθεσε στο «Μουράγιο». Τεμαχίσθηκε και μοσχοπουλήθηκε φρεσκότατος στην πιάτσα.

Μία σπάνια περίπτωση θηράματος της κατηγορίας «Βατοειδών» είναι το κοινώς λεγόμενο «Βάτι» ή “σαλάχι” ή με την επιστημονική ονομασία: «Μάντα» ή «Δίρρυχος».

16 χρονος τότε, ο επαγγελματίας ψαράς αργότερα Ντίνος Καζηλιέρης αλίευσε στο παραγάδι του τυχαία, ένα υπερμεγέθες και επιθετικό θαλάσσιο τέρας δυόμιση μέτρα μήκους και πλάτους τριών! Ανήμπορος να σηκώσει τα εργαλεία της θάλασσας με το πρωτόγνωρο αλίευμα έστω μέχρι την κουπαστή, ζήτησε εσπευσμένα βοήθεια με το VΗF από τον πατέρα του Ζαφείρη και τον αδελφό του Ανδρέα. Τελικά από κοινού το …ρυμούλκησαν με τα χίλια ζόρια μέχρι τα Πηγάδια. Σε συνεννόηση με τους επιστήμονες του Υδροβιολογικού Ινστιτούτου στάλθηκε αμέσως στη Ρόδο για ταρίχευση, σπάνιο έκθεμα του είδους αυτού σε μέγεθος.

Τέλος στην παραλία του «Λευκού» εκβράσθηκε νεκρή μια θηλυκή φάλαινα «Φυσητήρας», μήκους οκτώ μέτρων και βάρους επτά τόνων!

Σημείωση:

Οι φάλαινες θεωρούνται οι μεγαλύτεροι δύτες. Με μία αναπνοή παραμένουν στον βυθό μέχρι δύο ώρες. Αφήστε που κατεβαίνουν μέχρι τα 2.000 μέτρα βάθος.

]

Από το υπό έκδοση βιβλίο: «ΚΑΡΠΑΘΙΟΓΡΑΦΙΕΣ»

———————————————————————-

Μια φωτογραφία με ιστορία!

Εκ δεξιών όρθιοι: Μανωλής Χαλκιάς, Γεώργιος Σλήτας (Γεωπόνος με τα γυαλιά), άγνωστος χωροφύλακας, Βασίλης Νουμερόπουλος (λίγο σκυφτός), Χωροφύλακας Σκουλάς (Κρητικός, ανεψιός του δημάρχου Χανίων Σκουλά), Μιχάλης Νιοτής, Τάσος Ελευθερίου (τηλεγραφικός διανομέας ΟΤΕ) Νικολός Τσέρκης (με σκούφο), Δημήτρης Μουστακάκης, Σταμάτης Χριστοδουλάκης με κοντομάνικο (ενδιάμεσά τους Γεώργιος Χατζηνικήτας με τραγιάσκα), Σωτήρης Νιοτής, Χαρής Ασπρομάτης, Γιώργος Ασπρομάτης κρατάει το ένα πτερύγιο, (ενδιάμεσα τους ο σαντουριέρης Μιχάλης Φουρμούζης, Γιώργος Λιονταρής με τραγιάσκα), ο Κεφαλλονίτης λιμενοφύλακας Σπύρος Κούκουρας, Γεώργιος Οθείτης Τελωνειακός (με τα σκούρα γυαλιά). Άγνωστοι οι διπλανοί. Εκτός και ο Φλούριος, ο μεγάλος απών είναι ανάμεσά τους.

Καθιστοί εκ δεξιών Χατζής Αυλωνίτης με τραγιάσκα, άγνωστος και Νίκος Μαργαρίτης άκρα αριστερά. Δεξιά, πίσω από τον πρώτο χωροφύλακα, ο Ηλίας Λοϊζος και ο Κύπριος Γιαννιός. Αξιοσημείωτο, ούτε ένας μικρός ανάμεσά τους, λόγω σχολικής ώρας.

Οι μόνοι εν ζωή: Νικολός Τσέρκης και Χατζής Αυλωνίτης.

Στο βάθος τα Διαφανιώτικά καϊκια του Πρωτόπαπα και το μικρό ιστιοπλοϊκό του Τελώνη Γεράσιμου Λαμπίρη.

Φώτο: Φίλιππα Ν. Παπανικήτα