γράφει ο πατήρ Καλλίνικος Μαυρολέων
Κάθε χρόνο, στίς 14 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται μεγαλοπρεπῶς στίς Πυλές ἡ παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ μας. Μέ λατρευτικές ἐκδηλώσεις στό παρεκκλήσιο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, στίς ὁποῖες προΐσταται ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας καί συμμετέχουν πολλοί κληρικοί, μέ τό παραδοσιακό νηστίσιμο φαγητό, μέ τά πατροπαράδοτα καθιστά γλέντια στά λιγοστά καφενεῖα τοῦ χωριοῦ καί μέ τούς παραδοσιακούς μας χορούς, τό βραδάκι, στό πέργερο τῆς Παναγίας.
Εἶναι ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα πανηγύρια τοῦ νησιοῦ μας, πού προσελκύει ἀρκετούς προσκυνητές ἀπό πολλά χωριά καί κυρίως ἀπό τό Ἀπέρι.
Γιατί ὅμως ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι ὁ Προστάτης καί Πολιοῦχος τῶν Πυλῶν;
Στή θέση τοῦ σημερινοῦ παρεκκλησίου ὑπῆρχαν δύο ἄλλα ἐξωκλήσια, ἑνωμένα, τοῦ Τιμίου Προδρόμου καί τοῦἉγίου Γεωργίου. Ἀργότερα, σύμφωνα μέ τήν παράδοση πού εἶναι ἀκόμη ζωντανή καί φτάνει στίς μέρες μας, χάρη στόν ἀείμνηστο Δάσκαλο Ἀντώνιο Ἠλ. Ἀσλανίδη, πού τήν ἔκανε γνωστή καί τήν κατέγραψε στό «ΔΕΛΤΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ ΚΑΡΠΑΘΟΥ», τεῦχος 4, 10 Σεπτεμβρίου 1955, κι ὕστερα ἀπό θαυματουργική εὕρεση ἑνός σταυροῦ οἰκοδομήθηκε ἐκεῖ τό ὑπάρχον σήμερα παρεκκλήσιο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.
Σύμφωνα, λοιπόν, μέ αὐτή τήν παράδοση, οἱ Πυλές, μέ τά πλούσια νερά της καί τά καταπράσινα περιβόλια της, ἦταν ἀπερίτικο μετόχι. Ἕνας Ἀπερίτης εἶχε ἐδῶ τό κτῆμα καί τόν σταῦλο του, πολύ κοντά στή βρύση, μέ τό γάργαρο νερό, πού πήγαζε κάτω ἀπό μεγάλες πέτρες, σκεπασμένες ἀπό βάτους. Κάποια νύχτα διέκρινε ἕνα διάχυτο φῶς μέσα στούς βάτους. Κινήθηκε καί πλησίασε πρός τά ἐκεῖ μέ τήν περιέργεια νά ἐξακριβώσει τήν πηγή αὐτοῦ τοῦ φωτός, ἀλλά δέν ἐντόπισε κάτι.
Τό πρωί, μέ τή βοήθεια ἑνός ἐργαλείου, ἀπεμάκρυνε τούς βάτους καί στά βάθος ἑνός ἀνοίγματος, πάνω ἀπό τήν πηγή, βρῆκε ἕναν σταυρό! Ἀφοῦ τόν προσκύνησε καί τόν ἀσπάστηκε μέ μεγάλη εὐλάβεια, ὅταν ἐπέστρεψε στό Ἀπέρι, τόν πῆρε μαζί του καί τόν τοποθέτησε στά εἰκονίσματα τοῦ σπιτιοῦ του. Διηγήθηκε μετά τό γεγονός στούς συγχωριανούς του, οἱ ὁποῖοι ἐξέφρασαν τήν ἐπιθυμία νά δοῦν κι αὐτοί καί νά προσκυνήσουν αὐτόν τόν Σταυρό. Μέ μεγάλη ὅμως ἔκπληξή τους διαπίστωσαν ὅτι ἔλειπε ὁ Σταυρός ἀπό τό εἰκονοστάσι του. Ρώτησε τούς ἀνθρώπους τοῦ σπιτιοῦ του μήπως κάποιος τόν μετακίνησε κι ἀφοῦ κανείς δέν γνώριζε κάτι σχετικό, σχημάτισε τή γνώμη περίλυπος ὅτι κάποιος, ἴσως, τοῦ ἔκλεψε τόν σταυρό.
Ἀπό τά θεμέλια…. 5-11-1966
Μετά μερικές ἡμέρες πού ξαναπῆγε στό κτῆμα του γιά ἀγροτικές ἐργασίες, μέ ἔκπληξή του, μόλις σκοτείνιασε, εἶδε πάλι τό φῶς μέσα στούς βάτους. Ἐκεῖ βρῆκε πάλι τόν Σταυρό κι ἀναρωτιόταν πῶς νά βρέθηκε ἐκεῖ ἀπό τό εἰκονοστάσι τοῦ σπιτιοῦ του, στό Ἀπέρι. Ἀφοῦ τόν πῆρε πάλι ἐκεῖ γιά δεύτερη φορά, τό πρωί τῆς ἄλλης ἡμέρας διαπίστωσε ὅτι καί πάλι, ἀνεξήγητα, ἔλειπε ὁ Σταυρός ἀπό τή θέση του!
Πηγαίνοντας καί πάλι στό κτῆμα του στίς Πυλές, βλέποντας καί πάλι τό ἴδιο φῶς στό ἴδιο σημεῖο, διαπίστωσε γιά τρίτη φορά ὅτι ἦταν ἐκεῖ ὁ Σταυρός! Τώρα, ὅμως, γιά να βεβαιωθεῖ ὅτι δέν ἐπεμβαίνει κάποιος γιά νά τόν πειράξει, κλείδωσε τόν Σταυρό σέ ἕνα σεντούκι, ἔστρωσε ἀπό πάνω ἕνα στρῶμα καί πλάγιασε ἐκεῖ, βέβαιος πιά ὅτι κανένας τή φορά αὐτή δέν θά μπορέσει νά πειράξει τόν σταυρό!
Ἡ ἔκπληξή του ἦταν μεγάλη, ὅταν τό πρωί, μόλις ξύπνησε, διαπίστωσε ὅτι καί πάλι ἔλειπε ὁ σταυρός! Βεβαιώθηκε ὅτι αὐτό γίνεται θαυματουργικά καί ἦταν βέβαιος ὅτι θά βρεῖ καί πάλι τόν σταυρό, στήν πηγή μέ τούς βάτους, στίς Πυλές! Καί πράγματι! Πῆγε ἀμέσως πρός τά ἐκεῖ μέ συγγενεῖς του κι ἀφοῦ τόν βρῆκαν στήν ἴδια θέση πάνω ἀπό τήν πηγή, πείστηκαν ὅτι ἐκεῖ θέλει νά μείνει ὁ σταυρός!
Ἀποφάσισαν, λοιπόν, νά χτίσουν ἐκεῖ τό ξωκλῆσι τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὥστε τό ἱερό του βῆμα νά βρίσκεται ἀκριβῶς πάνω ἀπό τή θέση καί τήν πηγή, πού βρέθηκε ὁ σταυρός.
Καί πράγματι! Τά δυό προϋπάρχοντα ἑνωμένα παλαιωμένα ἐκκλησάκια τοῦ Τιμίου Προδρόμου καί τοῦ Ἁγίου Γεωργίου γκρεμίστηκαν στά μετέπειτα χρόνια καί χτίστηκε ἐκεῖ τό νέο μεγαλοπρεπές παρεκκλήσι τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Καθιερώθηκε ὡς Πολιοῦχος καί Προστάτης, ὁ δέ ἑορτασμός τῆς παγκοσμίου ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μεταφέρθηκε ἀπό τό προϋπάρχον ξωκλήσι τοῦ Σταυροῦ, ἐκεῖ πού σήμερα βρίσκεται τό ξωκλήσι τοῦἉγίου Ἀντωνίου, στό νέο παρεκκλήσιο τοῦ Σταυροῦ, στή βρύση.
Ἀπό τά ἐγκαίνια, 21 -7-1975
Ἐκεῖνοι πού ἐργάστηκαν γιά τήν ἀνέγερση καί τήν οἰκοδόμηση τοῦ νέου Ναοῦ, οἱ μεριδιοῦχοι ὅπως ὀνομάζονταν, ἐπί Μητροπολίτου Ἀποστόλου, παρεχώρησαν ἐγγράφως τά δικαιώματά τους στόν Κεντρικό Ναό τῆς Παναγίας, πράγμα θεάρεστο, κι ἔτσι, πάντα σύμφωνα μέ τόν ἀείμνηστο Διδάσκαλο Ἀντώνιο Ἀσλανίδη, πραγματοποιήθηκε πανδήμως τήν 14η Σεπτεμβρίου 1955 ἡ πανήγυρη τοῦ Σταυροῦ. Προφανῶς, ὁ πρῶτοςἑορτασμός ἐκεῖ θά ἔγινε στά δύο παλιά ξωκλήσια, ἀφοῦ τό νέο θεμελιώθηκε στίς 5 Νοεμβρίου 1966 καί ἐγκαινιάσθηκε στίς 21 Ἰουλίου 1975.
Φωτο Μανώλη Σόφιλλου
Τό παρεκκλήσιο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Πυλῶν ἔχει τή δική του ἱστορία στά 65 χρόνια πού πέρασαν ἀπό τότε! Ἐπιφυλασσόμεθα, ὅμως, σέ ἄλλο κείμενό μας νά παρουσιάσουμε ἐκτενῶς τήν ἱστορία του!
Ὁ Τίμιος Σταυρός ἄς σκέπει, ἄς φρουρεῖ καί ἄς φυλάττει ὅλην τήν οἰκουμένη!
Ἀρχιμ. Καλλίνικος Μαυρολέων
13.9.2021
Καρπαθιακά Νέα
