συνέντευξη του Δρ. Βασίλειου Καπετανάκη στην Ευρυδίκη Χρήστου
Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να επισκεφτεί έναν εξειδικευμένο γιατρό σε θέματα γονιμότητας; Ποια είναι τα κυριότερα αίτια υπογονιμότητας; Τι είναι η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο και πόσο ασφαλής είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση για την υγεία της μητέρας και του παιδιού; Ο Δρ. Βασίλειος Καπετανάκης, διευθυντής Γυναικολογικού Κέντρου Αναπαραγωγής & Γενετικής “Καπετανάκης” και διευθυντής Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Γυναικείας Αναπαραγωγής Νοσοκομείου “ΥΓΕΙΑ” απαντά σε όλα τα ερωτήματα που απασχολούν τα υπογόνιμα ζευγάρια.
Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η γυναικεία γονιμότητα; Η ηλικία παίζει ρόλο;
Συνήθως υπογονιμότητα θεωρείται όταν δεν υπάρχει εγκυμοσύνη ένα έτος μετά από ελεύθερη σεξουαλική επαφή.
Διεθνείς μελέτες έδειξαν ότι το 40 % της υπογονιμότητας οφείλεται στις γυναίκες, 40 % στους άνδρες και 20 % ελέγχονται και οι δύο.
Η ηλικία είναι ο καθοριστικότερος παράγοντας για τη γονιμότητα των γυναικών. Κάθε γυναίκα γεννιέται με προκαθορισμένο αριθμό ωαρίων και δεν παράγει άλλα κατά την διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής της. Ο αριθμός, αλλά κυρίως, η ποιότητα των ωαρίων φθίνει με το πέρασμα των ετών, εμφανίζοντας εκφυλιστικές αλλοιώσεις με αύξηση των χρωμοσωμιάκων ανωμαλιών. Με τα ωάρια αυτά η γυναίκα δεν μένει έγκυος και σε περίπτωση εγκυμοσύνης αυξάνεται η πιθανότητα αποβολών και οι ανωμαλίες του εμβρύου.
Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν οτι αυτός είναι ο λόγος που η γονιμότητα μειώνεται δραματικά μετά τα 35ετη έχοντας σήμερα την επιλογή να προβούν σε κατάψυξη ωαρίων, σε περίπτωση που δεν βρίσκονται ακόμα σε κατάλληλη φάση τεκνοποίησησης.
Άλλοι παράγοντες υπογονιμότητας είναι η συχνότητα σεξουαλικής επαφής , η διάρκεια των προσπαθειών, οι διαταραχές ωορρηξίας, τυχόν προηγηθείσα αντισύλληψη (ιδίως με ενδομητρικά σπειράματα) υπερβολική χρήση καφεϊνης, καπνού, αλκοόλης και έντονο στρες.
Πολυ συχνή αιτία υπογονιμότητας στη γυναίκα είναι επίσης η βλάβη των σαλπίγγων είτε από προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις είτε από ενδομητρίωση είτε από φλεγμονή.
Η ενδομητρίωση είναι μια πολυ συχνη αιτία υπογονιμότητας. Ανευρίσκεται περίπου στο 50% των υπογόνιμων γυναικών σε διαφορετικά στάδια και η τελική διάγνωση γίνεται μόνο λαπαροσκοπικά.
Τα ινομυώματα μήτρας είναι καλοήθεις όγκοι που δημιουργούνται και μεγαλώνουν κάτω από το περίβλημα της μήτρας. Η θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων μπορούν να επηρεάσουν τη δυνατότητα επίτευξης εγκυμοσύνης.
Η θεραπεία της υπογονιμότητας αποφασίζεται κατά περίπτωση. Η ενδεδειγμένη θεραπεία μπορεί να είναι είτε ορμονική, είτε χειρουργική (Ρομποτικά, λαπαροσκοπικά ή υστεροσκοπικά) είτε μέσω της εξωσωματικής γονιμοποίησης ανάλογα με τα αίτια και εφόσον υπάρχει σωστή διάγνωση και παρακολούθηση από καλά εξειδικευμένο προσωπικό.
Πότε μια γυναίκα συστήνεται να καταφύγει στην υποβοηθούμενη γονιμοποίηση;
Η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν είναι η μόνη μέθοδος που μια γυναίκα μένει έγκυος, αφού υπάρχουν τρόποι με λιγότερη ταλαιπωρία, κόστος και λιγότερο άγχος και σε πολλές περιπτώσεις με καλύτερη επιτυχία αρκεί να γίνει αρχικά η σωστή διάγνωση του προβλήματος και στην συνέχεια η ενδεδειγμένη θεραπεία.
Όταν όμως υπάρχει προχωρημένη βλάβη σαλπίγγων, ενδομητρίωση σε προχωρημένο στάδιο, ή χαμηλή ποιότητα σπέρματος, τότε η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η μόνη λύση. Επίσης σήμερα με την εξωσωματική υπάρχει η δυνατότητα να γίνει βιοψία των εμβρύων πριν τοποθετηθούν στη μήτρα. Με την μέθοδο αυτή (προεμφυτευτική διάγνωση) επιλέγονται τα υγιή έμβρυα αυξάνοντας σημαντικά το ποσοστό εγκυμοσύνης ειδικά σε γυναίκες προχωρημένης ηλικίας και σε άτομα με επανειλημμένες αποτυχίες στην εξωσωματική.
Επίσης με την μέθοδο αυτή μειώνεται και το ποσοστό αποβολών που οφείλεται συνήθως σε ανωμαλίες των εμβρύων επιλέγοντάς μόνο τα υγιή έμβρυα και διασφαλίζοντας την γέννηση υγιών παιδιών.
Στην περίπτωση σύλληψης μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, ενδείκνυται η καισαρική τομή;
Ο τρόπος που γίνεται η σύλληψη δεν καθορίζει και τον τρόπο που θα γεννήσει μια γυναίκα. Ανάλογα με την μαιευτική ένδειξη στο τέλος της εγκυμοσύνης θα καθοριστεί εάν μια γυναίκα θα γεννήσει φυσιολογικά ή με καισαρική τομή με μοναδικό γνώμονα το βέλτιστο αποτέλεσμα τόσο για το παιδί όσο και για την μητέρα.
Τι είναι η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο;
Η εξωσωματική μπορεί να γίνει και χωρίς φάρμακα, σε φυσικό κύκλο. Με αυτή την μέθοδο γίνεται η λήψη ενός ή δυο ωαρίων χωρίς να προηγηθεί ορμονική διέγερση των ωοθηκών.
Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται στο κέντρο μας από ετών. Ενδείκνυται σε γυναίκες που έχουν υποβληθεί στο παρελθόν σε ισχυρή ορμονική διέγερση δίχως να παράγουν περισσότερα από 1-2 ωάρια ή σε γυναίκες που έχουν υψηλή ευαισθησία στις ορμόνες, με υπαρκτό κίνδυνο να εμφανίσουν το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών, που θεωρείται μια από τις επιπλοκές της θεραπείας.
Επίσης, η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο έχει ένδειξη σε γυναίκες που δεν επιθυμούν τη λήψη φαρμάκων, καθώς και σε περιπτώσεις όπου υπάρχει αντένδειξη στη χορήγηση ορμονών.
Η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο έχει πλεονεκτήματα αλλά κρύβει και τεχνικές δυσκολίες που οδηγούν σε ακύρωση του κύκλου και απώλεια των ωαρίων. Για να ελαχιστοποιηθούν αυτές οι απώλειες απαιτείται εμπειρία εκ μέρους του ιατρού, ώστε οι γυναίκες να έχουν την κατάλληλη καθοδήγηση και τη σωστή παρακολούθηση κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς τους.
Σε φυσικό κύκλο, ο συνδυασμός επικρατούντος ωοθυλακίου με την καλύτερη ποιότητα ενδομητρίου οδηγεί σε υψηλά ποσοστά εμφύτευσης των εμβρύων.
Το μεγαλύτερο άγχος των γυναικών που καταφεύγουν στην εξωσωματική είναι αν θα καταφέρουν να είναι υγιείς οι ίδιες κ το παιδί που θα γεννήσουν. Τι ισχύει τελικά;
Η διεθνής βιβλιογραφία επιβεβαιώνει πως οι γυναίκες που λαμβάνουν φαρμακευτική διέγερση, δεν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν καρκίνο ωοθηκών ή μαστού. Μάλιστα μεγάλη μελέτη που ολοκληρώθηκε στο Γυναικολογικό Κέντρο Αναπαραγωγής & Γενετικής Καπετανάκης οπού μελετήθηκαν 4994 γυναίκες που υποβλήθηκαν σε IVF την περίοδο 1989-2006 σε σύνολο 27201 κύκλων, για την εμφάνιση καρκίνου ωοθηκών και μαστού επιβεβαίωσε την ασφάλεια των φαρμάκων της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Από την πρώτη γέννηση παιδιού μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, υπήρξαν ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους για τα παιδιά που έχουν συλληφθεί. Ωστόσο, οι γονείς μπορούν να είναι σίγουροι πως τα παιδιά που γεννιούνται με τη βοήθεια της IVF δεν διαφέρουν σε τίποτα από τα παιδιά της φυσικής σύλληψης όσον αφορά τη σωματική ή ψυχική τους διάπλαση,
Ισχύει ότι σήμερα η επιστήμη μπορεί να δώσει λύσεις σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις υπογονιμότητας;
Σήμερα μπορούμε να πούμε οτι κάθε ζεύγος βρίσκει λύση στο πρόβλημα της υπογονιμοτητας αρκεί να γίνει η σωστή διάγνωση και στην συνέχεια να ακολουθήσει η ενδεδειγμένη θεραπεία απο ιατρούς εξειδικευμένους στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.
Υπάρχον διάφορες θεραπείες που βρίσκουν εφαρμογή είτε μεσώ της αναπαραγωγικής χειρουργικής οπού γίνεται η αποκατάσταση της γονιμότητας χειρουργικά (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά), είτε μεσώ της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής , είτε με την χρήση δανεικών ωαρίων ή παρένθετης μήτρας όπου υπάρχει η αντίστοιχη ένδειξη.
Βασίλειος Καπετανάκης, MD, FACOG
Διευθυντής Γυναικολογικού Κέντρου Αναπαραγωγής & Γενετικής “Καπετανάκης”
Διευθυντής Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Γυναικείας Αναπαραγωγής Νοσοκομείου “Υγεία”
Εξειδίκευση στη Λαπαροσκοπική & Ρομποτική χειρουργική – Mayo Clinic,
10.3.2023
πηγή supermammasblog.gr