του Μανώλη Δημελλά
Ο θρύλος του Enduro, ο Βασίλης Ορφανός θα βρεθεί με την οικογένεια του για μια βδομάδα στο νησί της καταγωγής του, την Κάρπαθο. Τελευταία φορά που επισκέφθηκε το νησί ήταν πριν μια 20ετια.
Τότε ήταν μηχανολόγος σε μια μεγάλη ελληνική εταιρία και είχε προσεγγίσει στο νησί με ελικόπτερο. Στον σχεδιασμό υπήρχε για ένα μεγάλο πιλοτικό πρόγραμμα που περιλάμβανε εργοστάσια αυτόνομης ηλεκτροδότησης, με καθαρούς ενεργειακούς πόρους. Στόχος ήταν η καθαρή αυτή ενέργεια να χρησιμοποιηθεί για αφαλατώσεις, σε όλα τα Δωδεκάνησα.
Θυμάται ότι είχε ζητήσει από τον πιλότο να πετάξει πάνω από το χωριό του, να δει από ψηλά την Όλυμπο και εκείνος δεν του χάλασε το χατήρι !
Σήμερα είναι χαρούμενος και νιώθει ευλογημένος που θα καταφέρει να επισκεφθεί τον τόπο του με την οικογένεια του.
Σας παρουσιάσω λοιπόν έναν παθιασμένο Καρπάθιο, έναν Ολυμπίτη, τον μοναδικό Έλληνα που έχει καταφέρει να κερδίσει στον πιο δύσκολο αγώνα μηχανής enduro σε όλο τον κόσμο.
Ο Βασίλης Ορφανός το Γενάρη του 2003 έτρεξε, τερμάτισε και νίκησε στο μύθο των Rally’s στο Paris–Dakar.
- Τι είναι το Rally Paris-Dakar; Πρόκειται για τον πιο επίπονο αγώνα με -μηχανή σε όλο τον κόσμο. Συνολικά 10.000 χλμ ειδικών διαδρομών, που έπρεπε να γίνουν σε 20 μέρες, μέσα στη έρημο Σαχάρα, στο Βόρειο τμήμα της Αφρικής.
Ο Βασίλης Ορφανός, στην πρώτη του συμμετοχή, όχι μόνο κατάφερε να τερματίσει, αλλά να κερδίσει. Είναι ο πρώτος Έλληνας, μέχρι σήμερα, που συμμετέχει σε αυτόν τον αγώνα και μάλιστα έχει καταφέρει να ανοίξει τη γαλανόλευκη πάνω στο πιο ψηλό βάθρο!
Αντικειμενικά εκείνος που κατακτά ένα μετάλλιο στον αγώνα Paris-Dakar θεωρείτε κορυφαίος στην παγκόσμια κατάταξη αναβατών μηχανής.
Ο Βασίλης μετρά συνολικά 5 συμμετοχές σε αυτόν τον τεράστιο διαγωνισμό, μάλιστα έχει τερματίσει στις τέσσερις. Μόνο σε μια από αυτές δεν τα κατάφερε, γιατί έσπασε η ανάρτηση της μηχανής, ο ίδιος τραυματίστηκε, διέκοψε τον αγώνα και έφυγε με ελικόπτερο για το νοσοκομείο.
Από το 2009 μέχρι και σήμερα, μετά από τρομοκρατικές απειλές, ο δυσκολότερος αγώνας αντοχής με μηχανές γίνεται στη Λατινική Αμερική.
Δυο είναι τα χαρακτηριστικά του Βασίλη Ορφανού που ξεχωρίζουν από χιλιόμετρα:
Το αμέτρητο πάθος του για την Κάρπαθο και το DNA του, που μοιάζει να τρέχει με μια μηχανή enduro!
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η μητέρα του είναι από την Κεφαλλονιά, όμως ο πατέρας του κατάγεται από την Όλυμπο της Καρπάθου, κι όπως επαναλαμβάνει ο ίδιος:
«Είμαι μισός Καρπάθιος και μάλιστα απόγονος μαρμαρά!
Αυτή η πέτρα με βοήθησε να μεγαλώσω και να ανδρωθώ.
Η ρίζες μου είναι η πέτρα. Ότι έχω πετύχει είναι με τα δυο μου χέρια, την εξυπνάδα και τη μεθοδικότητα των Καρπάθιων, κάτι που χαρακτηρίζει τη ράτσα μας».
Ο παππούς του έφτασε στην Αθήνα προπολεμικά, δούλεψε στα νταμάρια κι άνοιξε ένα λατομείο στην Πεντέλη, δίπλα στο αρχαίο λατομείο που έγινε η Ακρόπολη. Πετράς, εξορύχτης με ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων του να φτιάχνει τους δρόμους για να κατεβάζει τους όγκους της λευκής πέτρας.
Ο πατέρας του Βασίλη, ο Μηνάς Ορφανός, ήταν το όγδοο και τελευταίο παιδί της οικογένειας, δεν γνώρισε τον πατέρα του. Ο παππούς σκοτώθηκε το 1943, τα παιδιά επιβίωσαν χάρη στην προγιαγιά, τη Μαρία και τον θείο Νίκο, που τα φρόντισε με κάθε δυνατό τρόπο.
Η δυσκολία να μεγαλώσουν οκτώ παιδιά μέσα στην κατοχή ήταν τρομερή. Μάλιστα η Ολυμπίτισσα γιαγιά, η Ανεζούλα, φρόντιζε την οικογένεια και ήταν τόσο περήφανη που όταν δεν υπήρχε κάτι, για να γεμίσει το τσουκάλι, εκείνη έβαζε σκέτο νερό, γιατί δεν ήθελε να φανερώσει την πείνα και την ανέχεια.
Στο Χαλάνδρι μεγάλωναν τα 3 κορίτσια και τα 5 αγόρια του Ορφανού.
Ο πιο μεγάλος αδελφός δούλευε στη διανομή πάγου και κάρβουνου.
Ο Μηνάς Ορφανός, το 1956, σε ηλικία 16 ετών, καβαλούσε με ένα ποδήλατο για να μοιράσει πάγο και με τα πρώτα χρήματα αγόρασε μια μηχανή BMW R12. Η πρώτη επιχείρηση του, με τον αδελφό του Γιάννη, ήταν η ενοικίαση ποδηλάτων και μοτοποδηλάτων.
Δίτροχα και μηχανές ριζωμένες βαθιά μέσα στη μνήμη και το DNA
Ο θείος του Βασίλη, ο Γιάννης Ορφανός, έτρεχε με μια μοτοσυκλέτα στους πρώτους αγώνες ανωμάλου δρόμου, το 1959, στην Καισαριανή. Αυτός ο θείος μέσα στην κατοχή είχε ένα ποδήλατο και ήταν ο πρώτος που δίδαξε τους μεγάλους εμπόρους να κάνουν σέρβις και ακτινολόγηση!
Χρειάστηκε μια μόνο μια αυθόρμητη στιγμή για να μάθει ισορροπία στους δύο τροχούς. Ο πρώην σύζυγος της Ρίτας Σακελλαρίου, νονός του Βασίλη που γεννήθηκε τον Γενάρη του 1973, εκείνος τον πήγε για πρώτη φορά σε ένα ποδηλατάδικο.
Ο Βασίλης διάλεξε ένα kings boy με αναρτήσεις μπροστά και πίσω, το πρώτο του ποδήλατο έμοιαζε με ένα παιδικό μηχανάκι, μόνο που είχε πετάλια.
Αν και είχε βοηθητικές ρόδες η μητέρα του τις αφαίρεσε και τον ανέβασε πάνω στη σέλα, τον έσπρωξε μπροστά κι αυτό ήταν.
Αγαπούσε τις μοτοσυκλέτες με τα ψηλά φτερά, ήταν το 1979, μόλις 5 χρονών, ήδη καβαλούσε το μοτοποδήλατο της οικογένειας, όταν κάποιοι γείτονες, ο Τάσος κι ο Γρηγόρης, αγόρασαν μια Yamaha XT-500, μια τέτοια μοτοσυκλέτα, εκείνη τη χρονιά, κέρδισε το πρώτο Rally Paris Dakar! Έβλεπε λοιπόν τους γείτονες να πλαγιολισθαίνουν στην αλάνα του Μαρουσιού, δεν άργησαν να τον κάνουν μια βόλτα και τότε πρωτοείπε πως όταν μεγαλώσει θα έχει μοτοσυκλέτα.
Σε ηλικία 18 ετών έτρεξε στο πρώτο πρωτάθλημα enduro, τότε λοιπόν βγήκε πρώτος! Ήταν η πρώτη συμμετοχή του με XR-200 Honda.
Το ταλέντο του αποκαλύφθηκε. Τότε όμως συνειδητοποίησε κάτι ακόμη, λίγο πιο πικρό, ότι αυτό το άθλημα δε θα μπορούσε να τον θρέψει.
Έπρεπε να κάνει κάποιο επάγγελμα, ο αθλητισμός και ο άπειρα πιο δύσκολος πρωταθλητισμός, θα γινόταν από μια βαθιά εσωτερική του ανάγκη. Όμως ακόμη και η επιλογή του επαγγέλματος έγινε με γνώμονα την αγάπη του για τις μοτοσυκλέτες.
Ο Βασίλης σπούδασε μηχανολόγος, μια καριέρα που ακολούθησε ενώ παράλληλα έδινε κόπο, χρόνο και αστείρευτη ενέργεια στους αγώνες με μηχανές.
Σε καθημερινή βάση περνούσε 2-3 ώρες προπόνησης πάνω στη μοτοσυκλέτα και ταυτόχρονα έκανε αμέτρητες ώρες ποδήλατο βουνού. Έβλεπε πως αν έπρεπε να καταφέρει κάτι σημαντικό, για να εξελιχθεί, θα έπρεπε να τρέξει με τους καλύτερους του κόσμου, δηλαδή στο παγκόσμιο πρωτάθλημα enduro. Υπήρχαν μέρες που έκανε 800 χιλιόμετρα προπόνησης πάνω στη μοτοσυκλέτα ή διάλεγε το ποδήλατο και τραβούσε 150 χλμ πετάλι!
Το 1995, σε ηλικία 23 ετών, είχε την πρώτη συμμετοχή του στους αγώνες για το παγκόσμιο πρωτάθλημα και πέτυχε να γίνει ο πρώτος Έλληνας ανάμεσα στους 15 καλύτερους οδηγούς enduro!
Ένα μυστικό, συμβουλή για τους νέους αναβάτες και ένα ατύχημα που δεν του έκοψε τη φόρα.
«Ποτέ δεν είδα το σπορ ερασιτεχνικά», θα εξομολογηθεί ο Βασίλης!
Με τον τρόπο του άλλαξε ολάκερη τη φιλοσοφία του αθλήματος, έβαλε τον επαγγελματισμό σε κάθε βήμα. Από την προπόνηση, μέχρι τη σειρά που θα τοποθετηθούν τα σήματα των χορηγών στη μηχανή, ακόμη και πάνω στη στολή και το κράνος.
Η μεθοδικότητα και η προσήλωση στους στόχους, καθόρισαν την εξέλιξη του. Αξίζει να αναφέρουμε ότι όλα έγιναν μετά από ένα δύσκολο ατύχημα σε ηλικία μόλις 19 ετών!
Ένα σχολικό λεωφορείο χτύπησε τον Βασίλη. Το ατύχημα συνέβη καθώς επέστρεφε από τη δουλειά του, στην λεωφόρο Μιχαλακοπούλου, με αποτέλεσμα ένα συντριπτικό κάταγμα δεξιάς κνήμης. Ουσιαστικά ήταν ένας ακρωτηριασμός, όμως από θαύμα δεν έχασε το πόδι του. Εφημέρευε το νοσοκομείο Ερυθρός, εκεί βρέθηκε ένας φιλότιμος καλός γιατρός, ο Πλούταρχος Σιακαντάρης, αποφάσισε να προσπαθήσει και έτσι σώθηκε το πόδι του Βασίλη. Μετά από 1,5 χρόνο αναγκαστικής αποχής, επέστρεψε και κέρδισε 5 πρωταθλήματα στην Ελλάδα και στον κόσμο.
Έτσι φτάνουμε στο Γενάρη του 2003, όταν έτρεξε και τερμάτισε στον πιο δύσκολο αγώνα του κόσμου, στο Rally Paris-Dakar. Μάλιστα τον ξεχώρισε ο διάσημος Φινλανδός οδηγός Vatanen και του προκάλεσε εντύπωση, πως ένας νέος Έλληνας, στην πρώτη συμμετοχή του χωρίς άλλη αγωνιστική εμπλοκή, κατάφερε να κερδίσει στον πιο δύσκολο αγώνα του κόσμου. Τον ονόμασε «παγοθραυστικό»! Έγιναν φίλοι, ο Βασίλης έπειτα από πρόσκληση τον συνάντησε στο ευρωκοινοβούλιο.
Η Κάρπαθος μέσα στην έρημο Σαχάρα!
Πόσο μικρός είναι ο κόσμος, στην έρημο Τενερέ, στην Μαυριτανία καθώς τερμάτιζε μέσα στους αμμόλοφους, κάποιοι Ιταλοί παρατηρητές είδαν το όνομα, Βασίλειος Ορφανός, αμέσως έτρεξαν κοντά του και τον ρώτησαν τι σχέση έχεις με τον Βασίλη Ορφανό, από την Όλυμπο από το Διαφάνι της Καρπάθου! Κι εκεί ένιωσε πόσο μικρός είναι ο κόσμος και πόσο γνωστό είναι το όνομα Ορφανός και η Κάρπαθος!
Μάλιστα έμαθε ότι στην ίδια περιοχή κάποτε ζούσε ένας άλλος Καρπάθιος με το ίδιο επώνυμο, ένας συγγενής Ορφανός, που δούλευε με τους Τουαρέγκ και τον φώναζαν: Ορφανός ο Μαρόκος!
Η κουβέντα μας ξαναγυρνά στην Κάρπαθο, μόλις μια φορά έχει επισκεφθεί την πατρίδα του, όμως τη λατρεύει, διδάχτηκε να την αγαπά με τον πιο άδολο και αγνό τρόπο. Μάλιστα συγκρίνει τον αγώνα των Καρπάθιων μεταναστών με τη δική του προσπάθεια:
«Οι Καρπάθιοι βρέθηκαν μετανάστες σε όλο τον κόσμο, είχαν το δαιμόνιο πνεύμα «πρέπει να πετύχω» η πορεία της ζωής τους ήταν μονόδρομος!
Έτσι δούλεψα στο δικό μου χώρο, όπως ξεκινούσε για να βρει την τύχη του στην ξενιτιά ένας Καρπάθιος, ακριβώς την ίδια λογική».
Ποιο είναι το συναίσθημα που νιώθει ο αναβάτης μιας μοτοσυκλέτας;
Ο Βασίλης Ορφανός ίσως να είναι ο πιο κατάλληλος, για να μας μυήσει στο άγνωστο για τους πολλούς άθλημα:
«Η μοτοσυκλέτα, με μια λέξη σημαίνει ελευθερία! Ελευθερία να κινείσαι με δυο ρόδες σε εδάφη που είναι απροσπέλαστα κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, είτε αυτά είναι τα βουνά είτε είναι η έρημος. Φανταστείτε μέσα στην απεραντοσύνη της ερήμου, σε μια κοιλάδα ανάμεσα στους αμμόλοφους, με μάξιμουμ ταχύτητα 145-150 χλμ κοιτώντας μακριά, γιατί πάντα όταν οδηγώ κοιτάω μακριά, ακινητοποιήθηκα μέσα σε αυτή τη λεκάνη της άμμου. Ήμουν μέσα στους αμμόλοφους, στη μέση του πουθενά, στη Σαχάρα. Συνειδητοποιώντας που βρίσκομαι, ένιωσα ένας κόκκος άμμου μέσα στο απέραντο σύμπαν!
Εκεί λοιπόν, ξέφυγαν δάκρυα από τα μάτια και αισθάνθηκα τη μοναδικότητα μου μέσα στο σύμπαν και στο πόσο μικρός αλλά ζωντανός είμαι μέσα στον κόσμο. Μια μικρή στιγμή πάνω στην περιπέτεια που λέγεται Paris–Dakar».
Ο Βασίλης Ορφανός άνοιξε τον δρόμο για το παγκόσμιο πρωτάθλημα στο enduro πριν από αυτόν σε αυτό το άθλημα δεν υπήρχε διεθνή αγωνιστική κουλτούρα στη χώρα μας.
Όλα έγιναν με προσωπικές οικονομίες και χορηγίες, φίλων που βοηθούσαν, ποτέ από το επίσημο κράτος, μέχρι και σήμερα δεν έχει δεχθεί ούτε μισό ευρώ. Είναι κατηγορηματικός, όλα έγιναν με προσωπικές χορηγίες! Όλες οι συμμετοχές και οι διακρίσεις έγιναν με προσωπικό ζήλο, πάθος, δουλειά ,αγάπη, μεράκι και με χορηγίες ανθρώπων που πίστεψαν στον Βασίλη Ορφανό!
Σήμερα έχει ιδρύσει μια σχολή ασφαλούς οδήγησης, οδική ασφάλεια και οδηγική κουλτούρα. Ο Βασίλης αναγνωρίζει την κατρακύλα που τα τελευταία χρόνια και μέσα στην κρίση έχουμε πάρει.
- «Υπάρχει ασυδοσία σε ότι έχει να κάνει με την οδήγηση. Όλοι μιλάνε σε ένα κινητό και οδηγούν, ενώ είχε αρχίσει να γίνεται συνήθεια το κράνος και ένα μπουφάν με καλή επένδυση, πλέον με την κρίση και αυτό εξασθενεί. Είμαστε η πρώτη χώρα της Ευρώπης όπου κάθε μέρα χάνεται ένας μοτοσικλετιστής ή μένει τραυματίας».
Συγκινείται με τον αγώνα των νέων παιδιών και των οικογενειών τους, ειδικότερα σήμερα, μέσα στην κρίση, μια κρίση οικονομική αλλά και αξιών, δίνουν τη μάχη τους.
Όπως το πάλεψε ο ίδιος, από το μηδέν και από το πουθενά, έτσι βρήκε αφορμή και έγραψε ένα βιβλίο, το «ψυχές στην άμμο», γιατί ήθελε να δώσει δύναμη, να εμψυχώσει κάθε άνθρωπο.
Ο Βασίλης Ορφανός έχει ένα σπουδαίο μότο, πιστεύει ότι αν κάτι πρέπει να ξεπεράσουμε δεν είναι τα εμπόδια που έχουμε μπροστά μας, αλλά είναι ο ίδιος μας ο εαυτός, αυτόν πρέπει να ξεπεράσουμε αν θέλουμε να πετύχουμε εκείνα που ονειρευόμαστε πρέπει να σβήσουμε τις σκιές από τους φόβους μας:
- «Ο φόβος είναι μια ψευδαίσθηση, ουσιαστικά είναι τα προσωπικά μας εμπόδια, δεν υπάρχουν όρια, ούτε φραγμοί, αυτό είναι το απόσταγμα ψυχής που μεταλαμπαδεύει στη νέα γενιά».
Σήμερα ο Βασίλης Ορφανός προετοιμάζεται για τρέξει σε ακόμη έναν παγκόσμιο αγώνα! Πρόκειται για την έκτη του συμμετοχή, τον Γενάρη του 2019, στο πιο δύσκολο αγώνα του κόσμου. Ο αγώνας Dakar2019 θα ξεκινήσει και θα καταλήξει στη Λίμα του Περού, μάλιστα οι διοργανωτές υπόσχονται ένα από τα πιο συναρπαστικά και αμμώδη ράλι που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, στα 42 χρόνια του θεσμού, ενώ λένε ότι από το 2020 θα επιστρέψουν στην Αφρική.
Θα ήθελα να κλείσω με μια φράση που επανέλαβε σε αρκετές στιγμές ο Βασίλης Ορφανός:
- «Στον αγώνα είσαι μόνος σου. Ο Θεός, η έρημος, η μηχανή και η σκιά σου…Μα κάπως έτσι δεν είναι όλη η ζωή μας;
(Η συνέντευξη του είχε γίνει το 2017 και είχε πρωτοδημοσιευθεί στην ιστοσελίδα verena.gr)