γράφει ο Βασίλης Τσαμπρόπουλος
Χρειάστηκε, για άλλη μια φορά, η τραγική εικόνα των ανθρωπίνων σωμάτων που ξεβράστηκαν στη θάλασσα, για να υπενθυμίσει στην Ευρώπη του 21ου αι. ότι, με τον καιρό, είχε ξεχάσει τις αρχές της δικαιοσύνης, της ισότητας και της ελευθερίας, στις οποίες θα έπρεπε να βασίζεται το πολύ λεπτό ζήτημα της διαχείρισης των συνόρων.
Σήμερα, η αναγκαστική μετανάστευση έχει συλλογική, όχι ατομική, μορφή και αντανακλά την κοινή ανάγκη διαφυγής από τις καταστάσεις κρίσης, των οποίων οι συνέπειες και η εξέλιξη είναι απρόβλεπτες. Η απειλή από την οποία επιθυμεί κανείς να διαφύγει δεν είναι απαραίτητα το ίδιο το κράτος, αλλά μπορεί να είναι μη κρατικοί φορείς.
Μέσα στο τρέχον πλαίσιο της ανθρώπινης κινητικότητας, η διάκριση μεταξύ οικονομικής και ανθρωπιστικής μετανάστευσης είναι ολοένα και πιο ασταθής και αβέβαιη. Μερικές φορές αμφισβητείται ανοιχτά από εκείνους που πιστεύουν στην ύπαρξη ενός καθολικού δικαιώματος μετανάστευσης, που εξ αρχής βασίζεται στις αρχές της ελευθερίας της μετακίνησης, δηλαδή πως όλοι έχουν το δικαίωμα να πηγαίνουν στο εξωτερικό για αναζήτηση αξιοπρεπών συνθηκών ζωής.
Επιπλέον, οι μετανάστες που φεύγουν δεν φτάνουν απαραίτητα σε ξένο έδαφος, αλλά συχνά καταλήγουν σε έναν από τους πολλούς καταυλισμούς προσφύγων για εσωτερικά εκτοπισμένους σε τοποθεσίες όπου πολλοί από αυτούς θα καταλήξουν επίσης να ζουν για χρόνια σε κάποιο είδος αιχμαλωσίας.
Η ίδια η αντίθεση της λαχτάρας για ελευθερία που κάποτε είχε σημαδέψει το ταξίδι των ανθρώπων που μετανάστευαν για ανθρωπιστικούς λόγους. Η μετανάστευση, μερικές φορές, δεν είναι μόνο αναγκαστική αλλά ακόμη και υποχρεωτική. Επιτυγχάνεται μέσω διαφόρων μορφών εμπορίας και ανθρώπινης υποδούλωσης.
Σε μια εποχή που το κύριο μέλημα της ευρωπαϊκής κοινωνίας είναι να ελέγχει, να αντιτίθεται και να υπερασπίζεται τον εαυτό της από μη επιθυμητές αφίξεις, τόσο η αναγκαστική όσο και η εθελοντική μετανάστευση τείνουν να θεωρούνται ανεπιθύμητο φαινόμενο.
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η μετανάστευση οφείλεται συχνά σε φτώχεια, κατάφορες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βίαιες εμφύλιες συγκρούσεις ή περιβαλλοντικές καταστροφές. Στο πλαίσιο αυτό, αντικαταστάθηκε η γενική τάση αποδοχής που επικρατούσε στο παρελθόν, ακόμη και σε χώρες παραδοσιακά πιο πρόθυμες και φιλόξενες ώστε να υποδεχθούν πρόσφυγες, λόγω της δυσαρέσκειας και της εχθρότητας προς τους πρόσφυγες, οι οποίοι συχνά θεωρούνται απειλή για την οικονομία και τις πολιτικές τους απόψεις. Αυτό το γεγονός εκθέτει τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο στον κίνδυνο της ρατσιστικής και ξενοφοβικής βίας. Αυτές οι διαδικασίες ενθαρρύνουν τη χρήση του ασύλου ως μέσου αστυνόμευσης των συνόρων και την υιοθέτηση αντίστοιχων πολιτικών που αποδυναμώνουν την κατάσταση των ανθρωπιστικών μεταναστών. Ένας φαύλος κύκλος λοιπόν που υπονομεύει μόνο τις προοπτικές των ανθρώπων που αναγκάζονται στη ζωή τους να καταφεύγουν…
Ο Βασίλης Τσαμπρόπουλος (Αθήνα, 7 Φεβρουαρίου 1966) είναι Έλληνας πιανίστας, συνθέτης και αρχιμουσικός.
14.6.2023
Καρπαθιακά Νέα
