ΜΗΝΑΣ ΑΛ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ
Ομότιμος Καθηγητής Λαογραφίας Τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ
ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Μαρία – Κωνσταντίνα Ανδριανοπούλου, Κάρπαθος: Γεύσεις και Έθιμα.
Εκδόσεις IWrite, Αθήνα 2021, σσ. 211.
Η συγγραφέας του βιβλίου αυτού κατάγεται από τις Πυλές Καρπάθου. Είναι πτυχιούχος Ευρωπαϊκής Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο της Ουαλίας. Ένα από τα κύρια ενδιαφέροντά της είναι η αγιογραφία, με αποτέλεσμα, μέχρι σήμερα, να έχει εικονογραφήσει σημαντικά πρόσωπα της Ορθόδοξης Αγιολογίας. Παράλληλα είναι συγγραφέας βιβλίων με θέματα από τον τόπο καταγωγής της. Μέχρι τώρα έχουν κυκλοφορηθεί τρία βιβλία της.
Το συγκεκριμένο έργο είναι αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας. Συνέλεξε πληροφορίες για τις τροφές της Καρπάθου από πρωτογενείς κυρίως πηγές, χωρίς να αλλοιώσει το παραδοσιακό στοιχείο.
Το βιβλίο συγκροτείται από τρεις ενότητες. Η πρώτη τιτλοφορείται «Συνταγές» και περιγράφει την ποικιλία των τροφών της Καρπάθου (π.χ. βυζάντι, μακαρούνες, σισαμόμελη κ.ά) και τον τρόπο παρασκευής τους.
Στη δεύτερη ενότητα γίνεται λόγος για ορισμένα ήθη και έθιμα της Καρπάθου, όπως π.χ. ο θεσμός των κανακάρηδων, το έθιμο των «Εφτά», του γάμου κ.ά.
Η τρίτη ενότητα περιλαμβάνει ποικίλο εικαστικό υλικό (φωτογραφήματα από χωριά και εξοχές του νησιού, παραλίες, εξωκκλήσια, ενδύματα και εξαρτήματα της λαϊκής φορεσιάς).
Δίνω εδώ μια χαρακτηριστική περιγραφή παραδοσιακής συνταγής, όπως αναφέρεται στο βιβλίο. σ. 33:
«Τα Κοιλιόουρα
- Τα έντερα, το πνευμόνι, την καρδιά, το συκώτι και την κοιλιά ενός κατσικιού ή αρνιού ψιλοκομμένα (πλένουμε την κοιλιά και μετά την αφήνουμε μέσα σε 3-4 κουταλιές χυμό λεμονιού με αλάτι και ξύνουμε με ένα μαχαιράκι και έπειτα την ξαναπλένουμε πολύ καλά)
- Προαιρετικά, φασολάκια και δύο πατάτες κομμένες σε χοντρά καρέ
- 2 μέτρια ξερά κρεμμύδια ψιλοκομμένα
- ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο
- 2 κ. σ. πελτέ ντομάτας
- αλάτι, πιπέρι
Πλένουμε καλά την κοιλιά (όπως αναφέρεται στην παραπάνω διαδικασία) καθώς και τα έντερα που τα έχουμε αναποδογυρίσει, πλύνει και τρίψει με αλάτι και χυμό λεμονιού. Στη συνέχεια ζεματάμε για 15 λεπτά τα έντερα και την κοιλιά και μετά τα σουρώνουμε και τα ψιλοκόβουμε. Σε μία κατσαρόλα με ελαιόλαδο σοτάρουμε τα κρεμμύδια, στη συνέχεια τα έντερα, την κοιλιά, μετά το συκώτι, τα πνευμόνια, την καρδιά, προσθέτουμε τον πελτέ, αλάτι, πιπέρι και ζεστό νερό (όσο χρειάζεται) και βράζουμε για μία ώρα μέχρι να ψηθεί η κοιλιά. Αν θέλουμε, μετά τη 1 ώρα, προσθέτουμε φασολάκια και τις πατάτες και αν χρειαστεί προσθέτουμε ζεστό νερό. Βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν τα λαχανικά και να χυλώσει η σάλτσα.
Πληροφορίες: Τα κοιλιόουρα τα έφτιαχναν όποτε έσφαζαν κατσίκι ή αρνί και θεωρούνταν εκλεκτός μεζές».
Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι το βιβλίο αυτό της Μαρίας – Κωνσταντίνας Ανδριανοπούλου μας παρουσιάζει όψεις της Καρπαθιακής κουζίνας, ήθη, έθιμα και μας οδηγεί σε μια καλή επιλογή παραδοσιακών τροφών, οι οποίες είναι γνωστές από παλαιότερα χρόνια. Η έκδοση αυτή αποτελεί ένα χρήσιμο βοήθημα για όλους και κυρίως όλους όσοι ασχολούνται με την προετοιμασία του φαγητού είτε είναι ερασιτέχνες ή επαγγελματίες μάγειροι.
Το έργο αυτό είναι μια ευπρόσδεκτη και αξιόλογη συμβολή στην Καρπαθιακή λαογραφία της τροφής και για τον λόγο αυτό η συγγραφέας αξίζει κάθε έπαινο.
