ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΔΟΜΗΣΗΣ
Όταν ο πεζογράφος –Mark Twain, Εγώ– δίνει συνέντευξη στο δημοσιογράφο – Samuel Clemens, ο Άλλος:
S.C. Έχετε αδέλφια;
M.T. Έχω έναν αδελφό. Τον Bill. Ο καημένος ο Bill!
S.C. Έχει πεθάνει;
M.T. Αυτό δεν μπορέσαμε ποτέ να το εξακριβώσουμε. Βλέπετε ο Bill κι εγώ ήμασταν δίδυμοι. Μια μέρα, ενώ η τροφός μάς έπλενε και τους δύο μαζί στην ίδια μπανιέρα, ο ένας πνίγηκε. Καθώς μοιάζαμε σαν δυο σταγόνες νερό, δεν μπόρεσε ποτέ να διαπιστωθεί η ταυτότητά του.
Η ομιλία –η επικοινωνία-παρουσία– καταπιέζει το δέκτη του μηνύματος, του επιβάλλει μια συγκεκριμένη «ανάγνωση», θα σχολίαζε ο Derrida. Αυτός που θέτει τα ερωτήματα σε συνέντευξη είναι ο ισχυρός. Ωστόσο, εδώ, μια περιπαικτική φωνή τον εκθρονίζει. Το υποκείμενο του διαλόγου αλλάζει ρόλο. Διασπάται. Υποδύεται τον άγνωστο Άλλο, απόντα από το διάλογο, και το ακόμη πιο άγνωστο Εγώ, κυρίαρχο του διαλόγου.
Η τέλεια ομοιότητα με τον Άλλο οδηγεί α) στην απέλαση του Υποκειμένου (το υπό-κείμενο εγκαταλείπει τα σύνορα του σώματός του) και β) στην απ-αλλοτρίωσή του (την ακούσια εκδίωξη από τα κτήματά του). Το υποκείμενο ρωτά: «Είμαι ο Bill;» «Είμαι εγώ;» Στη διαδικασία της μεταμόρφωσης του εγώ σε εσύ, χάνεται η ταυτότητα του υπό-κειμένου.
Η γλώσσα είναι ο Άλλος που καταλαμβάνει το σώμα μας. Η γλώσσα όμως είναι μια άβυσσος. Παράδειγμα αυτό το κείμενο: έχω, ο αδελφός ζει και είναι ο ίδιος ο ομιλών. Ίδια μπανιέρα: δύο διαφορετικές μπανιέρες-σώματα θα έδιναν την απάντηση στο «ποιος είμαι;» Από τη στιγμή που θέτεις αυτό το ερώτημα κολυμπάς μέσα στο πέλαγο-άβυσσος.
Όταν ο Άλλος «πνίγεται», η ταυτότητα του υπό-κειμένου αμφισβητείται από όλους γύρω του. Το υποκείμενο εκτοπίζει το δημοσιογράφο, ο Άλλος-γλώσσα εκτοπίζει το υποκείμενο. Το ερώτημα παραμένει: Ποιος μπορεί να βοηθήσει τη γλώσσα να δώσει ταυτότητα στο υποκείμενο;
πηγή www.periou.gr
Ομότιμη Καθηγήτρια της Θεωρίας της Λογοτεχνίας και του Θεάτρου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, η Ζωή Σαμαρά γεννήθηκε στην Κάρπαθο. Σπούδασε και δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Columbia. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή υπό την εποπτεία του σπουδαίου θεωρητικού της λογοτεχνίας Michael Riffaterre. Έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, καθώς και στη Δραματική Σχολή του ΚΘΒΕ.
Εκτός από θεωρητικάσυγγράμματα στην ελληνική, γαλλική και αγγλική, μελέτες σε επιστημονικάπεριοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού, γράφει ποίηση, δοκίμιο και κριτικήβιβλίου. Έχει μεταφράσει ποίηση και θέατρο. Για το επιστημονικό της έργο έχει βραβευτεί επανειλημμένως, από γαλλικά και ελληνικά ιδρύματα και τους Προέδρουςτης Γαλλικής Δημοκρατίας Chirac και Mitterrand.
Είναι Επίτιμη Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών, επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων, τακτικό μέλος του Κύκλου Ποιητών. Διετέλεσε Πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (2013-2016). Ίδρυσε και συνδιευθύνει το λογοτεχνικό περιοδικό Θευθ, οι δύο όψεις της γραφής. Οι εκδόσεις Champion(Παρίσι-Γενεύη) κυκλοφόρησαν το 2005 συλλογικό τόμο προς τιμήν της, με τον τίτλο Le verbe et la scène. Travaux sur la littérature et le théâtre en l’honneur de Zoé Samara.
