Η κοινότητα Μενετών και ο δήμος Καρπάθου έστω και τελευταία στιγμή κατάφεραν να οργανώσουν αυτό το κάτι παραπάνω για τα 80χρονα από την Επανάσταση. Και είναι αλήθεια ότι από το καλοκαίρι ελπίζαμε σε εκδηλώσεις με στόχο την τόνωση της συλλογικής μνήμης μας που ωστόσο δεν τις είδαμε.
Η παρουσία για δεύτερη φορά στο νησί της Πρόεδρου της Δημοκρατίας, κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, ο πανηγυρικός από τον ΥπΕξ κ. Γιώργο Γεραπετρίτη, η ημερίδα στις Μενετές που διοργανώνει η τοπική Κοινότητα και έχει ψυχή τον ακούραστο καθηγητή Μήνα Αλ. Αλεξιάδη αλλά και ο αγώνας δρόμου, οι εκθέσεις ζωγραφικής και οι καθιερωμένες εορταστικές εκδηλώσεις σε 4 χωριά, Μενετές, Όλυμπος, Αρκάσα, Απέρι, φέρνουν τις ιστορικές μνήμες στο προσκήνιο. Εκτός συζήτησης παραμένει η υπόθεση τοποθέτησης του μνημείου του ήρωα Βιττωρούλη, του μοναδικού νεκρού της Επαναστάσεως, ωστόσο δεν είναι η ώρα για να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση που θα μας απασχολήσει αμέσως μετά την 5η Οκτωβρίου.
Πέρασαν 80 χρόνια από τον μοναδικό ξεσηκωμό, που συνέβη στις Μενετές Καρπάθου και ελευθέρωσε το νησί. Τα ιστορικά δεδομένα, όπως και το γιατί ετούτη η Επανάσταση αποκτά μοναδικό χαρακτήρα σε Παγκόσμια δεδομένα, έχουν ερευνηθεί και ήδη απαντηθεί από ιστορικούς ερευνητές. Η έρευνα, όπως και η καταγραφή, ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά από την απελευθέρωση και την απόδοση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα από τους Εγγλέζους κι ακόμη συνεχίζει καθώς άγνωστα ιστορικά στοιχεία προστίθενται χρόνο με τον χρόνο και φωτίζουν τις μεγάλες στιγμές.
Η εξέγερση της 5ης Οκτωβρίου 1944 ήταν αποτέλεσμα συλλογικής δράσης του χωριού Μενετές, που είχε ξεκινήσει πολύ από την ολοκλήρωση της αποχώρησης των Γερμανών. Όμως ας μην ξεχνάμε ότι το νησί άνηκε από το 1912 στους Ιταλούς, που με τη σειρά τους είχαν διαδεχτεί τους Τούρκους!
Την ημέρα του Ξεσηκωμού στο νησί υπήρχαν τουλάχιστον 250 ένοπλοι Ιταλοί στρατιώτες, ενώ η ιταλική πολιτικο-στρατιωτική διοίκηση εξακολουθούσε ως θηλιά να πνίγει τους Καρπάθιους. Επίσης αξίζει να επισημάνουμε δεν υπήρχε καμιά επικοινωνία με τον γύρω κόσμο, ούτε έφταναν πληροφορίες για τις πολεμικές κινήσεις στην θαλάσσια περιοχή.
Με την πίστη για την μητέρα Ελλάδα να παραμένει ακλόνητη, όπως ο βράχος, οι Μενετιάτες στο σύνολο τους, πρώτοι πήραν τα όπλα και σήκωσαν τη γαλανόλευκη.
Στη συνέχεια στον αγώνα μπήκαν και τα κάτω χωριά και έτσι σχηματίστηκε κεντρική Επαναστατική Επιτροπή. Όλοι και όλα έτρεξαν πιο γρήγορα, οργανώθηκε η περίφημη αποστολή της ΙΜΜΑΚΟΛΑΤΑΣ προς στην Αίγυπτο έτσι οι σύμμαχοι, με τα αντιτορπιλικά ΚΛΗΒΕΛΑΝΤ και ΤΕΡΨΙΧΟΡΗ, στις 17 Οκτώβρη 1944, κατέλαβαν την Κάρπαθο. Αργότερα ακόμη κι αυτοί διεκδίκησαν το νησί!
Όμως η μνήμη επιβάλει να ξαναγυρίσουμε στα γεγονότα της 5ης Οκτώβρη 1944!
Στους πρωταγωνιστές, στον λαό των Μενετών, που άδολα και δίχως το παραμικρό ίχνος δεύτερης πιο μικρής και ίσως πιο βολικής σκέψης, διεκδίκησαν και πέτυχαν να κερδίσουν την ελληνική ταυτότητα.
Έχουμε μάθει να κατατάσσουμε τους ήρωες ανάλογα με τα ανδραγαθήματα και το αίμα που γράφει το όπλο τους. Να ανεβάζουμε ψηλότερα εκείνους που διαθέτουν μαγικά χαρακτηριστικά, λες και πρόκειται για υπεράνθρωπους.
Εκείνοι που σήκωσαν το βάρος της Επανάστασης δεν ήταν μυθικά πρόσωπα, ούτε κομάντο που αργότερα θα διεκδικούσαν καρέκλες ή παράσημα!
Πρόκειται για καθημερινούς ανθρώπους, γνήσιους πατριώτες, μακριά από ιδεολογικές ή άλλου τύπου ταυτότητες, που είχαν το θάρρος να σκίσουν την ιταλική ταυτότητα και να προχωρήσουν μπροστά, χωρίς να κάτσουν να περιμένουν σαν “φρόνιμα” παιδιά το πότε θα «συμφέρει» τους κατακτητές να γίνει η πιθανά επόμενη κίνηση που θα έφτανε στην απελευθέρωση.
Και για αυτόν το λόγο, όταν μνημονεύουμε τους πρωταγωνιστές της 5ης Οκτωβρίου, πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε, όχι μια, αλλά ως δυο φορές ήρωες!
Στο ντοκουμέντο «1ο Πρακτικό της Επανάστασης», ο ήρωας δάσκαλος Ιωάννης Οθείτης, καταγράφει:
«Σήμερον την 5η μηνός 8/βριου του 1944 και ημέρα της εβδομάδας Πέμπτη. Ευθύς αμέσως μετά την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων εκ της νήσου Καρπάθου, ομάς δημοτών προστρέξασα εις τον περίβολο της εκκλησίας του Κεντρικού Ναού, εκάλεσε δια κωδωνοκρουσιών τον λαόν, όστις προσήλθε συγκεντρωθείς εν τω ιερό τεμένει «Η Κοίμηση της Θεοτόκου…
…ήτις σκοπόν θα είχε την κατάλυσιντων φασιστικών πολιτικοστριωτικών Ιταλικών Αρχών και η ένωσις της νήσου Καρπάθου μετά της μητρός Πατρίδος.
…Ακολούθως εγένετο με φρενιτιώδη ενθουσιασμό η ανύψωσις του ιερού Συμβόλου των Ελλήνω επί του Ναού και η Κυανόλευκος ήρχισε να κυματίζει υπερηφάνως…
Μετά ταύτα απεστάλη Επιτροπή αποτελουμένη από τους κ.κ. Βασίλειο Ν. Ανδρέου, Λάζαρο Κοσμά και Σοφοκλή Οικονομίδη ανά τους διαφόρους κάτω Δήμους ίνα αναγγείλουν το χαρμόσυνο επαναστατικό σάλπισμα, συνδράμουν δε τον απελευθερωτικό αγώνα, όστις έπρεπε να έχει μορφή Παγκαρπαθιακής εξέγερσης».Εν Μενεταίς Καρπάθου τη 5η 8/βρίου 1944
Είναι λοιπόν δική μας υποχρέωση, των σημερινών Καρπάθιων, να φυλάξουμε την ιστορική μνήμη, να τιμούμε και να μεταφέρουμε την αλήθεια της ιστορίας.
Να κάνουμε δικό μας κτήμα το θάρρος των αγνών πατριωτών, που πέτυχαν να απελευθερώσουν το νησί κι ακόμη να εμφυσήσουμε στις νέες γενιές την έννοια μια πετυχημένης Επανάστασης.
Μανώλης Δημελλας
30.9.2024
Καρπαθιακα Νέα
