Οι typhons (τυφώνες) όπως ονομάζονται στον Ειρηνικό, hurricanes στον Ατλαντικό και cyclones (κυκλώνες) στην Μεσόγειο, είναι τα μετεωρολογικά φαινόμενα που προκαλούν τις μεγαλύτερες καταστροφές στον πλανήτη μας. Όταν δε μετακινηθούν και βγουν στην στεριά και προτού αποδυναμώσουν, δημιουργούν πλημύρες και ανεμοστρόβιλους και προκαλούν τεράστιες καταστροφές. Μόνο οι ζημιές που κάθε χρόνο γίνονται στην Αμερική ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια.
Γράφει ο Μανώλης Κασσωτης
Στο Βόρειο ημισφαίριο οι τυφώνες αρχίζουν στο τέλος του καλοκαιριού, δυναμώνουν το φθινόπωρο και σταματούν τον χειμώνα. Η θάλασσα που ζεσταίνεται το καλοκαίρι αποθηκεύει και διατηρεί μεγάλο μέρος της θερμικής της ενέργειας, αντίθετα με την ατμόσφαιρα που κρυώνει πολύ πιο γρήγορα. Έτσι, όταν αρχίζει να χειμωνιάζει και η υγρασία της ατμόσφαιρας ανεβαίνει ενώ η θερμοκρασία της πέφτει, η θάλασσα αρχίζει να εκβάλλει υδρατμούς που δημιουργούν υδροστρόβιλους.
Στη Μεσόγειο οι κυκλώνες αρχίζουν 50 περίπου μίλια ανατολικά της Δωδεκανήσου και φτάνουν μέχρι τον Γιβραλτάρ. Στο ανατολικό μέρος της Μεσογείου που ένα γύρω του βρίσκονται οι χώρες της Μέσης Ανατολής δεν δημιουργούνται κυκλώνες, επειδή το περιβάλλον τους τον χειμώνα είναι πιο θερμό.
Οι τρούμπες παρουσιάζονταν ΒΑ του Βρόντη, πέντε με δέκα μίλια από το λιμάνι των Πηγαδίων. The hydroturbines were NE of Vronti, five to ten miles from the port of Pigadia.
Κατά καιρούς, και στην Κάρπαθο βλέπαμε υδροστρόβιλους ΒΑ του Βρόντη σε απόσταση πέντε με δέκα μίλια από το λιμάνι των Πηγαδίων. Οι ατμοί που αναπηδούσαν από την θάλασσα πήγαιναν να ανταμώσουν τα σύννεφα. Τις πιο πολλές φορές οι υδροστρόβιλοι έμεναν στην ίδια θέση, αλλά καμιά φορά κινούνταν δεξιά-αριστερά, μπρος-πίσω. Πιο σπάνια έβλεπες και ζευγάρι υδροστρόβιλους που νόμιζες ότι χόρευαν μέσα στην θάλασσα.
Στην Κάρπαθο οι ναυτικοί τους αποκαλούσαν Τρούμπες και τις παρομοίαζαν με τις τρούμπες (αντλίες) των καϊκιών, που τραβούσαν την θάλασσα μέσα από το αμπάρι για να το κρατούν στεγνό. Ορισμένοι απ’ αυτούς έφερναν ένα μαυρομάνικο μαχαίρι κι έλεγαν κάτι ακαταλαβίστικες μαγικές κουβέντες «για να κόψουν την τρούμπα», όπως έλεγαν.
Θυμάμαι, ήταν Νοέμβριος του 1949, όταν πηγαίναμε με το φορτηγό αυτοκίνητο από τα Πηγάδια στο Γυμνάσιο στο Απέρι, όταν ξαφνικά παρουσιάστηκε ένας υδροστρόβιλος σε μικρή απόσταση από την ΒΔ άκρη του Γαϊδαρόνησου να κινείται μεταξύ του Γαϊδαρόνησου και του νησιού της Άφωτης. Επειδή το βάθος της θάλασσα σ’ αυτή την περιοχή είναι περιορισμένο και επομένως και η θερμική του ενέργεια, η τρούμπα έφτασε γύρω στα 20 μέτρα και μέσα σε δέκα λεπτά διαλύθηκε.
Hydroturbines (“Trumpes”) of Karpathos
By Manolis Cassotis
The typhoons as are called in the Pacific, hurricanes in the Atlantic and cyclones in the Mediterranean are the meteorological phenomena that cause the greatest disasters on our planet. When they move and make landfall and before they weaken, they create floods and tornadoes and cause enormous destruction. The damage that they create in America alone every year amounts to billions of dollars.
In the Northern Hemisphere, hurricanes begin in late summer, intensify in autumn, and cease in winter. The sea, which warms up in summer, stores and retains much of its thermal energy, unlike the atmosphere, which cools much more quickly. Thus, when winter begins and the humidity of the atmosphere rises while its temperature drops, the sea begins to expel water vapor that creates hydroturbines.
In the Mediterranean, cyclones begin about 50 miles east of the Dodecanese and reach as far as Gibraltar. In the eastern part of the Mediterranean, which is surrounded by the countries of the Middle East, cyclones do not form because their environment is warmer in winter.
From time to time, in Karpathos we would see hydroturbines NE of Vrontis at five to ten miles from the port of Pigadia. The steam that rose from the sea would go to meet the clouds. Most of the time the hydroturbines would stay in the same position, but sometimes they would move left and right, back and forth. More rarely could you see a pair of hydroturbines that you thought were dancing in the sea.
In Karpathos, the captains called them Troumbes and compared them to the pumps of their boats, which they used to draw the sea from the boat hold to keep it dry. Some of them would carry a black-handled knife and say some incomprehensible magic words “to cut the troumbes”, as they said. I remember, it was November 1949, when we were going by truck from Pigadia to the High School in Aperi, when suddenly a hydroturbines appeared a short distance from the NW tip of the islet Gaidaroniso, moving between Gaidaroniso and the Afotis islet. Because the depth of the sea in this area is limited and therefore the thermal energy, the hydroturbine reached around 20 meters height and within ten minutes dissipated.
www.anamiseis.net
26.10.2025
Καρπαθιακα Νέα
