Γράφει ο Γιάννης Ι. Χήρας
Πατέρας του Μανώλη Δ. Χρυσού (1920-1997) ήταν ο Δημήτριος (Δημητρός) Β. Χρυσός (1886-1964) από το Απέρι, γνωστός ως «ο Έρωτας». Μητέρα του Μανώλη Δ. Χρυσού ήταν η Ευαγγελία (Βαγγέλα) Μηνά Χήρα-Χρυσού (1896-1976) από τη συνοικία Μορροού Απερίου, γνωστή ως «η Ερωτίνα». Μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Βασίλειο (Βάσο) (1915-1937), τον Μανώλη, τη Σεβαστή (1927-1997) και τη Βάσω (1940-). Η Βάσω πήρε το όνομα του αδερφού της, του Βάσου.
O «Έρωτας»
Το παρατσούκλι «Έρωτας» προέκυψε ως εξής: γλεντούσαν στη συνοικία Βαλαντού Απερίου, στο σπίτι της (†) Σεβαστής Ιωάννη Χατζηαντωνίου (της «Σεβαστής του Χαζαντώνη»), ιδιοκτησίας σήμερα Γιώργου και Μαριγώς Μακρή. Η Σεβαστή ήταν πρώτη ξαδέλφη με τον Δ. Β. Χρυσό. Καθώς γλεντούσαν και τραγουδούσαν ερωτικές μαντινάδες στα κορίτσια, η αδερφή της Σεβαστής η (†) Μαριγώ Νικολ. Γεργατσούλη, τού φώναξε: «Γεια σου, ρε ξάδερφε, Έρωτα». Από εκείνη τη στιγμή τού κόλλησε και μέχρι σήμερα τον θυμούνται με το παρατσούκλι «Έρωτας».
Σφιξάκης-Χρυσός
Το ιστορικό της οικογένειας Χρυσού έχει ως εξής: ο παππούς του Δημητρού Β. Χρυσού («Έρωτα») ο Δημήτρης βρέθηκε στο Απέρι σε παιδική ηλικία με την αδερφή του τη Χρυσή, μετά από ναυάγιο που έλαβε χώρα στα ανοιχτά της Καρπάθου και από το οποίο διασώθηκαν ελάχιστα άτομα. Τον αποκαλούσαν «ο Δημήτρης της Χρυσής», από το οποίο προσωνύμιο προέκυψαν ως επώνυμα τα «Χρυσής» και «Χρυσός». Ο προπάππους του Δ. Β. Χρυσού (του παππού του ο πατέρας) ήταν Κρητικός (επώνυμο Σφιξάκης), αλλά δεν είναι γνωστό από ποιο μέρος της Κρήτης καταγόταν. Ο παππούς του Δ. Β. Χρυσού, Δημήτρης Χρυσής ή Χρυσός, νυμφεύτηκε στο Απέρι, όμως δεν είναι γνωστό το ονοματεπώνυμο της συζύγου του. Μαζί της απέκτησε οχτώ παιδιά (τα ονόματα των οποίων παρατίθενται χωρίς χρονολογική σειρά γέννησης): τον Γιώργη, τον Βασίλη, τον Γιάννη, τον Νικήτα, τον Περικλή (Πέρο), την Ευαγγελία (Βαγγελούλα), την Άννα (Κυραννιά) και την Αναστασία (Στασία). Ο Μανώλης Δ. Χρυσός ήταν εγγονός του Βασίλη.
Η μητέρα του Δ. Β. Χρυσού («Έρωτα»)
Ο Βασίλης Δ. Χρυσής ή Χρυσός νυμφεύτηκε τη (†) Φωτεινή (Φωτουλιά) Βασ. Χατζηπαπά από το Απέρι. Ο πατέρας της (†) Βασίλειος Χατζηπαπάς – ο οποίος το 1857 εκλέχθηκε Μουχτάρης (Δήμαρχος) του χωριού – νυμφεύτηκε τη (†) Μαρία (Μαρούκλα) Σαΐτη από το Απέρι, με την οποία απέκτησε έξι παιδιά: την (†) Άννα (Κυραννιά), τη (†) Φωτεινή (Φωτουλιά), την (†) Ευδοξία, την (†) Ευφροσύνη, τον (†) Νικόλαο (δάσκαλο) και τον (†) Μιχαήλ («Σινιόρο») (ξυλουργό). Ο Βασίλης Δ. Χρυσής ή Χρυσός και η σύζυγός του απέκτησαν δύο παιδιά: τον Δημητρό («Έρωτα») και τον Μιχάλη (1893-1959).
Ο Δημητρός Β. Χρυσός («Έρωτας»), αφού νυμφεύτηκε (πιθανότατα το 1914), τον Ιανουάριο του 1915 μετανάστευσε στην Αμερική. Εγκαταστάθηκε στο Canonsburg της Πενσυλβάνια, κοντά στην πεθερά του Άννα (Κυραννιά) Μιχ. Σκούλλου (†1972), τον κουνιάδο του Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966) και τους θείους της συζύγου του Γιάννη Μιχ. Σκούλλο (1871-1948), Μανώλη Μιχ. Σκούλλο (1872-1962), Βασίλη Μιχ. Σκούλλο (1883-1969) και (+) Ηλία Μιχ. Σκούλλο. Εργαζόταν εκεί ως μαραγκός σε ανθρακωρυχείο. Το μέρος της Αμερικής στο οποίο έζησε τελευταία ήταν η Βαλτιμόρη. Εγκαταστάθηκε εκεί κάποια στιγμή κατά τη δεκαετία του 1930. Μάλιστα, υπήρξε από τους πρώτους Καρπάθιους που είχαν ποτέ ζήσει εκεί. Ήταν μαζί του στη Βαλτιμόρη ο γιος του Μανώλης, ο αδερφός του Μιχάλης Β. Χρυσός και ο ανιψιός του Βάσος Μιχ. Χρυσός. Οι Δημητρός Β. Χρυσός και Μιχάλης Β. Χρυσός εργάζονταν εκεί στο εργοστάσιο της Bethlehem Steel Co. Το 1946 συνταξιοδοτήθηκε και επέστρεψε στην Κάρπαθο για μόνιμη εγκατάσταση, παρέα με το γιο του Μανώλη.
Αργυράκης – Χήρας
Όπως προαναφέρθηκε, μητέρα του Μανώλη Δ. Χρυσού ήταν η Βαγγέλα Μ. Χήρα-Χρυσού («Ερωτίνα») από τη συνοικία Μορροού Απερίου. Το ιστορικό της οικογένειας Χήρα έχει ως εξής: βρέθηκε στην Κάρπαθο ο (+) Γιάννης Αργυράκης, φυγάς από τη Σητεία της Κρήτης. Νυμφεύτηκε στις Μενετές Καρπάθου. Ενώ η σύζυγός του εγκυμονούσε, ο Γιάννης Αργυράκης απεβίωσε, έπειτα από κρυολόγημα. Το παιδί που ήρθε στη ζωή ήταν αγόρι. Ονομάστηκε και αυτό «Γιάννης», εις ανάμνηση του πατέρα του. Τον έλεγαν «ο Γιάννης της χήρας», και έτσι το επώνυμό του το άλλαξε από Αργυράκης σε «Χήρας». Μεγάλωσε στις Μενετές και με τα χρόνια εξελίχθηκε σε σπουδαίο ξυλογλύπτη. Ο (+) Γιάννης Χήρας νυμφεύτηκε την κανακαρά (+) Μαρία (Μαρούκλα) Γ. Σακέλλη από το Απέρι, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά: τον Μηνά (1871-1948) και τη (+) Φωτεινή (Φωτουλιά). Ο Μηνάς ήταν γνωστός ως «ο Μηνάς της Χήρας» και ως «ο Μηνάς του Σακέλλη». Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Απέρι. Νυμφεύτηκε την Άννα (Κυραννιά) Μιχ. Σκούλλου (γνωστή ως «η Κυραννιά του Προυζούκη») (†1972) από τη συνοικία Μορροού Απερίου, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: τη Βαγγέλα (1896-1976), τον Γιάννη (1898-1966), τον Μιχάλη (1904-1991) και τον (†) Μανώλη (απεβίωσε σε εφηβική ηλικία). Ο Μανώλης Δ. Χρυσός από αυτόν πήρε το όνομα «Μανώλης». Ο Μηνάς Ι. Χήρας έζησε μερικά χρόνια στο Canonsburg της Πενσυλβάνια, όπου εργαζόταν σε ανθρακωρυχείο. Ο ίδιος και η Κυραννιά Μιχ. Σκούλλου πήραν διαζύγιο. Ο Μηνάς Ι. Χήρας, σε δεύτερο γάμο νυμφεύτηκε στις Μενετές τη Σοφία (Σοφίλλα) Νικολ. Νικολαΐδη (1879-1944) από τις Μενετές [ήταν θεία του «παιδιού της Παναγίας» (†) Νίκου Εμμ. Νικολαΐδη]. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά: την Ειρήνη (Ερνιά) (1913-2011) και τον Νικόλαο (Νικολή) (1916-1997). Από την ημέρα του γάμου του με τη Σοφίλλα και μέχρι το θάνατό του, ο Μηνάς Ι. Χήρας ήταν μόνιμα εγκατεστημένος στην Κάρπαθο, όπου υπήρξε ξυλουργός.
Βαγγέλα – Μοιρολόγια
Η πρωτοκόρη του Μηνά Ι. Χήρα, Βαγγέλα, γνωστή ως «Ερωτίνα», δεν πήρε το όνομα της εκ μητρός γιαγιάς της που ήταν Σεβαστή, όπως είναι το έθιμο της Καρπάθου. Πιθανότατα θα την είχαν τάξει στη Βαγγελίστρα, η οποία είχε κτιστεί μερικά χρόνια πριν και πολλοί Απερίτες έδιναν το όνομα της Παναγίας στις κόρες τους. Ίσως για αυτόν το λόγο η Βαγγέλα ονόμασε την πρωτοκόρη της Σεβαστή.
Μια μέρα πριν φθάσουν οι Βρετανοί στην Κάρπαθο (Οκτώβριος 1944), απεβίωσε η Σοφίλλα, η δεύτερη σύζυγος του Μηνά Ι. Χήρα. Στην κηδεία της, που έλαβε χώρα την επόμενη μέρα, τα μοιρολόγια της κόρης της Ερνιάς έμοιαζαν πιο πολύ με τον Εθνικό μας Ύμνο παρά με κλάμα. Μεταξύ άλλων έλεγε:
Κλαίω, μανούλα μου γλυκειά, χολιώ για το χαμό σου,
που δεν επρόφτασες να δεις, μάνα, το όνειρό σου.
Χρόνια εβάστας στην καρδιά, κατάκαρδα τον πόνο,
άνοιξε τα ματάκια σου για μια στιγμούλα μόνο.
Μάνα μου ξύπνα μια στιγμή να γειάνεις την καρδιά μας,
κι ομάι να γιορτάσουμε τώρα τη λευτεριά μας.
Έφυγες με παράπονο, με χείλη πικραμένα,
που ’ταν τα Δωδεκάνησα ακόμα σκλαβωμένα.
Μια μέρα αν περίμενες τα μάτια σου να κλείσεις,
ήταν τη γαλανόλευκη κι εσύ να αντικρίσεις.
Στον κάτω κόσμο να το πεις, και άλλοι να χαρούνε,
πως φύγαν οι κατακτητές και λεύτεροι πια ζούμε.
Ιωαννίδης
Τα παιδιά του Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966), κατά τα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια στο Απέρι, έφεραν το επώνυμο «Ιωαννίδης» – «Ιωαννίδου». Δεν είναι με βεβαιότητα γνωστό από πού και από ποιον προέκυψε το «Ιωαννίδης». Είναι γνωστό πως στους φορολογικούς καταλόγους του Απερίου των ετών (1932-1939), ο Γιάννης Μ. Χήρας αναφέρεται ως «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης». Επίσης, ο ετεροθαλής του αδερφός Νικόλαος (Νικολής) Μ. Χήρας (1916-1997), όταν προπολεμικά ετοίμαζε τα χαρτιά του προκειμένου να μεταναστεύσει στην Αμερική, είχε πρόβλημα, καθώς είχε δύο επώνυμα: το «Ιωαννίδης» και το «Χήρας». Τέλος, ο Ιωάννης (Γιαννάκης) (1935-2001), γιος του Γιάννη Μ. Χήρα, υπέγραφε Ιωάννης Ι. Ιωαννίδης-Χήρας ή Ιωάννης Ι. Χήρας (Ιωαννίδης) μετά τον επαναπατρισμό του από την Αμερική, το 1978.
Σκούλλου
Όπως προαναφέρθηκε, μητέρα της Βαγγέλας Μ. Χήρα-Χρυσού ήταν η Κυραννιά Μιχ. Σκούλλου (+1972) από τη συνοικία Μορροού Απερίου («η Κυραννιά του Προυζούκη», όπως επίσης προαναφέρθηκε). Το ιστορικό της οικογένειας Σκούλλου έχει ως εξής: στις αρχές του 19ου αιώνα υπήρχαν στη Βωλάδα Καρπάθου οχτώ αδέλφια: ένας γιος και επτά κόρες. Ο γιος ονομαζόταν Γιάννης Μιχ. Σκούλλος (1811-;). Μεταξύ 1830 και 1840 νυμφεύτηκε τη Βασιλεία (;) (1821-;) από τη συνοικία Λώροι Απερίου, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά: τον (+) Μιχάλη, τον (+) Μανώλη, την (+) Καλλιόπη (Καλλίτσα), την (+) Ειρήνη (Ερνιά) και τη (+) Θετεκού (η οποία δεν παντρεύτηκε ποτέ). Ο Μιχάλης Ι. Σκούλλος (1841-;), κατά το 1870 «έκλεψε» και νυμφεύτηκε τη 15χρονη Σεβαστή (Σεβαστούλα) Εμμ. Σταμπουλή (τη «Σεβαστούλα του Προυζούκη») (1855-;) από το Απέρι, με την οποία απέκτησε επτά παιδιά: τον Γιάννη (1871-1948), τον Μανώλη (1872-1962), την Κυραννιά (η γιαγιά του Μανώλη Δ. Χρυσού), τον Θεοχάρη (1879-1900), τη Βενετία (Βενετσιάνα) (1881-;), τον Βασίλη (1883-1969) και τον (+) Ηλία.
Όσον αφορά στην Άννα (Αννίκα) Εμμ. Χρυσού (1929-2012), πατέρας της ήταν ο Αντώνιος Π. Παναγιώτου (Μαστροπαναγιώτης) (1870-1950) από τη συνοικία Πάνω Απέρι Απερίου. Μητέρα της ήταν η Ζωή (Στάσα) Ιωάννη Ζανάκη-Παναγιώτου (1902-1973) από τη συνοικία Βαλαντού Απερίου.
Παναγιώτου (Μαστροπαναγιώτης)
Σχετικά με το ιστορικό της οικογένειας Παναγιώτου (Μαστροπαναγιώτη), αυτό έχει ως εξής: κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, ή και προηγουμένως, μερικοί Ροδίτες εμπορευόμενοι, ναυτικοί και καραβοκύρηδες, οι οποίοι ζούσαν χωρίς ασφάλεια στην τουρκοκρατούμενη πόλη της Ρόδου, μετανάστευσαν στο ήσυχο νησί της Καρπάθου. Ένας από αυτούς ήταν και ο εφοπλιστής Νικόλαος Μαλτέζος, από τη συνοικία Νεοχώρι της Ρόδου. Δεν είναι γνωστό αν η σύζυγός του Φωτεινή ήταν Ροδίτισσα ή Απερίτισσα.
Μαλτέζος
Πάντως, ο Μαλτέζος είχε εγκατασταθεί οικογενειακώς στο Απέρι, πρωτεύουσα τότε της Καρπάθου. Ήταν ιδιοκτήτης μεγάλου ιστιοφόρου πλοίου, που συνήθως ταξίδευε από τη Μαύρη Θάλασσα σε λιμάνια της Δυτικής Ευρώπης, με φορτία σιτηρών. Δύο από τα παιδιά του ήταν κυβερνήτες του πλοίου. Αυτό το πλοίο ναυάγησε και βυθίστηκε αύτανδρο και έμφορτο μια χειμωνιάτικη νύχτα με σφοδρή τρικυμία, όπως έγινε γνωστό κατόπιν από τα ελάχιστα διασωθέντα πλοία που έπλεαν στην περιοχή του ναυαγίου. Ο Μαλτέζος έχασε εκείνη τη νύχτα και το καράβι του και τα δυο του παιδιά.
Σταματάκης
Αφού πέρασαν πέντε χρόνια πένθους, ο Νικόλαος Μαλτέζος αποφάσισε να ναυπηγήσει καινούργιο καράβι. Γνώριζε από τη Ρόδο το νεαρό άξιο και άριστο τεχνίτη, αρχιναυπηγό Παναγιώτη Αντ. Σταματάκη, επίσης από τη συνοικία Νεοχώρι. Τον κάλεσε στην Κάρπαθο για να ναυπηγήσει το καινούργιο του πλοίο. Πράγματι, ο Σταματάκης άρχισε τη ναυπήγηση στη θέση «Καρα(β)οστάσι» του Βρόντη. Κατασκεύασε για λογαριασμό του Μαλτέζου ένα μικρότερο καράβι (γολέτα). Ο Σταματάκης δεν ήταν μόνο καλός τεχνίτης, αλλά και καλός γλεντζές και έξοχος χορευτής. Και ήταν πάντα παρών στις εορτές και τα πανηγύρια του νησιού. Ήταν επίσης περιζήτητος γαμπρός της εποχής του. Τελικά, ύστερα από πολλά συνοικέσια που τού είχαν κάνει, νυμφεύτηκε τη δευτερότοκη κόρη του Νικολάου Μαλτέζου, Καλλιόπη (Καλλίτσα), εκείνος σε ηλικία περίπου 36 ετών, ενώ η Καλλίτσα ήταν 16 ετών.
Στα Πηγάδια
Εγκαταστάθηκε και εκείνος στο Απέρι, αλλά οι εργασίες του γινόντουσαν στα Πηγάδια, όπου έχτισε μαγαζιά και κατοικία και διενεργούσε ναυπηγική μικρών πλοιαρίων, τα οποία πουλούσε, καθότι δεν ταξίδευε ο ίδιος ή δεν είχε σοβαρές παραγγελίες. Λόγω του επαγγέλματός του, έχασε το επώνυμό του και έμεινε γνωστός στην Κάρπαθο ως «Μαστρο-Παναγιώτης». Από αυτό το προσωνύμιο προέκυψε το επώνυμο «Παναγιώτου», το οποίο φέρουν οι απόγονοί του. Με τη σύζυγό του απέκτησε οχτώ παιδιά: τον (+) Αντώνιο (απεβίωσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου σε ηλικία 27 ετών από επιδημία χολέρας), τον Νικόλαο (Νικόλα) (+1926), τον (+) Γιάννη, τη Φωτεινή (Φωτουλιά) (1856-1942), τον Εμμανουήλ (Μανωλάκη) (+1933), τον (+) Επαμεινώνδα, την Άννα (Αννούλα) (1852-1929) και τον Αντώνιο (Αντωνάκη) (1870-1950).
Αντώνιος Π. Παναγιώτου (Μαστροπαναγιώτης) (1870-1950)
Γεννήθηκε στη συνοικία Πάνω Απέρι Απερίου το 1870, μετά το θάνατο του πρωτογιού Αντωνίου. Το 1890 μετανάστευσε στην Αμερική. Είναι ο τέταρτος μέχρι σήμερα γνωστός Καρπάθιος μετανάστης εκεί. Εγκαταστάθηκε στην αριστοκρατική πόλη Charleston της πολιτείας South Carolina, κοντά στον αδερφό του Νικόλα. Ασχολήθηκε εκεί με το εμπόριο: άνοιξε επιπλοποιείο. Είχε πολύ καλή υπόληψη στο Charleston. Έζησε εκεί 30 περίπου χρόνια. Επέστρεψε στην Κάρπαθο το 1920, για μόνιμη εγκατάσταση. Τη χρονιά εκείνη νυμφεύτηκε στο Απέρι – σε ηλικία 50 ετών – την τότε 18χρονη Ζωή (Στάσα) Ιωάννη Ζανάκη (1902-1973). Μαζί της απέκτησε δύο παιδιά: τον Παναγιώτη (1922-1982) και την Άννα (Αννίκα) (1929-2012). Ήταν γνωστός ως «ο Αντωνάκης», επειδή ήταν κοντός και αδύνατος. Ο κόσμος τον αποκαλούσε επίσης «ο εκατομμυριούχος».
Ήταν ένας από τους πλουσιότερους Καρπάθιους εκείνης της εποχής. Τοποθέτησε μεγάλα κεφάλαια σε μετοχές, στην Αμερική. Με τα υπόλοιπα χρήματά του, κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1920, αγόρασε ορυχείο γύψου στον παραθαλάσσιο οικισμό «Μόχλος» της επαρχίας Σητείας του νομού Λασιθίου. Εγκαθίδρυσε εκεί μεγάλη επιχείρηση. Από εκεί γίνονταν εξαγωγές γύψου ακόμη και προς το εξωτερικό. Ολόκληρα χωριά της επαρχίας Σητείας είχαν σωθεί τότε από εκείνη την επένδυση του Αντωνίου Παναγιώτου.
Ανακατεύτηκε και στα κοινά του Απερίου. Οι Απερίτες τον είχαν εκλέξει Δήμαρχό τους. Χρημάτισε Δήμαρχος από τις 26 Μαρτίου 1923 έως τις 15 Οκτωβρίου 1925. Μάλιστα, επί δημαρχίας του είχε χαραχθεί μεγάλο τμήμα του σημερινού αμαξιτού δρόμου που συνδέει τα χωριά της νότιας Καρπάθου.
Απεβίωσε το 1950 στον Πειραιά.
Ζανάκης
Το ιστορικό της οικογένειας Ζανάκη έχει ως εξής: ο γερο-Ζανάκης ήταν Κρητικός. Καταγόταν από τα Σφακιά της Κρήτης. Ήταν στην Κάρπαθο γανωτής, δηλ. επισκεύαζε τα διάφορα σκεύη που ήταν φτιαγμένα από μπακίρι. Την εργασία αυτή την έκανε μεταβαίνοντας από χωριό σε χωριό. Είχε μαζί του τον εγγονό του, ο οποίος μάθαινε τη δουλειά. Στο Απέρι ζούσε τότε η Χαζήαινα του Κονόμου, η οποία ήταν η πρώτη κανακαρά και η πρώτη νοικοκυρά του Απερίου. Είχε μια μοναχοκόρη.
Την επισκέπτεται λοιπόν ο γερο-Ζανάκης μια μέρα και της λέει: «Ξέρεις Χαζήαινα τι σκέφτηκα»; «Τι σκέφτεις»; «Να μας δώσεις την κόρη σου να την πάρει ο εγγονός μου». «Δε ντρέπεσαι; Φύγε από δω. Θα μου πεις εσύ ένας γανωτής ότι θέλεις την κόρη μου και θα στη δώσω; Να φύγεις από δω». «Εντάξει. Όταν σου μετρήσω ενάμισι γκαζοτενεκέδες λίρες στη μέση του πάτου σου, θα γίνει»; Η γυναίκα τότε άλλαξε γνώμη. Λέει «εντάξει». Και έκαναν το συνοικέσιο να νυμφευτεί ο εγγονός του γερο-Ζανάκη την κόρη της Χαζήαινας του Κονόμου.
Ο εγγονός του γερο-Ζανάκη, (+) Δημήτριος [Χα(τ)ζη-Δημήτρης] Ζανάκης, νυμφεύτηκε την κόρη της Χαζήαινας του Κονόμου, (+) Καλή Ποθητού, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά:
1) Τον Μιχαήλ (1844-1935). Νυμφεύτηκε την Ειρήνη (Ερνιά) Ν. Νικητιάδη (την «Ερνιά του Νικητή») (†1937) από το Απέρι, με την οποία απέκτησε εννέα παιδιά, αλλά δεν είναι γνωστά τα ονόματα των περισσοτέρων από αυτά. Τα μόνα που είναι γνωστά είναι του πρώτου παιδιού τους που ονομαζόταν Δημήτριος (Δημητρός), μιας κόρης η οποία ονομαζόταν Άννα και απεβίωσε σε ηλικία 13 ετών, και του τελευταίου παιδιού που ονομαζόταν Ανδρέας. Από τα εννέα παιδιά επέζησε μόνον ο Δημητρός Μιχ. Ζανάκης. Ο Μιχαήλ Ζανάκης υπήρξε αντιπρόσωπος στο Απέρι της «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, η οποία τού ανέθεσε την ανέγερση του κτιρίου του Γυμνασίου. Εκλέχθηκε Μουχτάρης Απερίου για τα έτη (1912-1913) και (1914-1915). Απεβίωσε στο Απέρι τη 13η Μαρτίου 1935, ημέρα της αφίξεως του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Κάρπαθο.
2) Τον (+) Ποθητό. Νυμφεύτηκε τη (†) Μαρία (Μαρούκλα) Σταμάτη Κάτρου από το Απέρι.
3) Τον Γιάννη (†1902). Νυμφεύτηκε την (†) Άννα (Κυραννιά) Ηλ. Γεργατσούλη (γνωστή ως «η Κυραννιά του Γεργατσούλη») από τη συνοικία Βαλαντού Απερίου, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά: τον Δημήτριο (Δημητρό) (1890-1981), τη (†) Μαρία (Μαριγώ), την (†) Καλλιόπη, τον Ηλία (†1965) και τη Ζωή (Στάσα) (1902-1973). Η Μαριγώ και η Καλλιόπη πέθαναν σε παιδική ηλικία, από τύφο. Οι γονείς τους τότε «κόλλησαν» στη μικρότερή τους κόρη Ζωή το όνομα «Στάσα» για να ζήσει, για να σταθεί στη ζωή («η Στάσα η χονδρή», όπως ήταν γνωστή).
Δημητρός Μιχ. Ζανάκης
Ο Δημητρός Μιχ. Ζανάκης ήταν πανέξυπνος. Μετά την αποφοίτησή του από τα εκπαιδευτήρια του Απερίου, φοίτησε στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο της Σάμου και στη συνέχεια σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αγαπούσε πάρα πολύ την Κυραννιά Φρ. Σακελλαρίδη. Είχε μεγάλο έρωτα με αυτή την κοπέλα. Ενώ ήταν ακόμη φοιτητής, φθάνει στην Κάρπαθο κάποιος άλλος γαμπρός. Ο πατέρας του Δημητρού Ζανάκη, φοβηθείς ότι αυτός θα νυμφευόταν την Κυραννιά και επομένως ο έρωτας του γιου του θα έσβηνε και θα χανόταν, επεμβαίνει. Δίνει λόγο με τους γονείς της Κυραννιάς και απευθείας με τον πατέρα της, Φραγκιό Σακελλαρίδη. Αρραβωνιάζουν τα παιδιά τους.
Ένας γιατρός όμως, θείος της κοπέλας αυτής, πληροφορούμενος τους αρραβώνες αυτούς, ντύνεται με γυναικεία ρούχα, παίρνει μαζί του μια γυναίκα και πάει νύχτα στο σπίτι του Μιχαήλ Ζανάκη στη συνοικία Μορροού Απερίου, τον βρίσκει και του λέει: «Γιατί να πάρει την ανιψιά μου ο γιος σου και να μην πάρει τη μοναχοκόρη μου την Καλλιρρόη που έχει πιο μεγάλη προίκα και είναι και μοναχοκόρη»; Τον έπεισε. Του λέει «να τα πω του γιου μου». Τα είπε λοιπόν του γιου του τού Δημητρού. Εκείνος, στην αρχή αντέδρασε σθεναρά, αγαπούσε βέβαια την άλλη. Τελικά το έπεισε το παιδί του. Διέλυσαν τις αρραβώνες και έκαναν τις νέες.
Μετέπειτα, τη βραδιά που επρόκειτο να λάβει χώρα το γλέντι των αρραβώνων του με την Καλλιρρόη και ενώ είχε ήδη λάβει το δίπλωμα της Ιατρικής, ρώτησε ο Δημητρός ο Ζανάκης τον πατέρα του: «Πατέρα, απόψε θα γίνει η αρραβώνα, ο γάμος πότε θα γίνει»; Του απαντά: «Να ρωτήσω τον πατέρα της». Ρώτησε τον πατέρα της κοπέλας ο Μιχαήλ Ζανάκης, και εκείνος τού απάντησε: «Δεν θα γίνει γάμος, αν δεν πάρει πρώτα την ειδικότητα στο Παρίσι, γιατί γιατρός δίχως ειδικότητα είναι σα γάδαρος δίχως σαμάρι». Εκείνη τη βραδιά ο Μιχ. Ζανάκης είπε του γιου του: «Έτσι κι έτσι μου είπε ο πεθερός σου: ότι δεν την παντρεύει την κόρη του αν δεν πάρεις την ειδικότητα πρώτα». Εκείνη τη βραδιά δεν έγινε γλέντι. Ο γιατρός Δ. Μ. Ζανάκης σηκώθηκε, έρχεται στα Πηγάδια, βρίσκει ένα καΐκι και σηκώνεται και φεύγει. Από τότε δεν τον ξαναείδε κανείς. Μετέπειτα, έστειλε μια κάρτα στον πατέρα του και τού λέει:
Με λόγχην εκέντησες την καρδίαν μου,
με λόγχην κεντώ τη δική σου…
Την επώδυνον εκείνην νύχτα,
ένα εκ των φιλοτιμοτέρων τέκνων,
ράπισμα επ’ αυτού κατεδέξατο.
Ο γιατρός Δ. Μ. Ζανάκης ταξιδεύει στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας, στο Κάιρο και τελικά στην Ινδία. Αποδείξεις ότι ταξίδεψε στο Κάιρο και την Ινδία είναι οι επιστολές που απέστειλε από κει. Οι επιστολές αυτές απευθύνονται στη μητέρα του. Υπάρχουν μέχρι σήμερα. Τις διάβασε ο Καρπάθιος συγγραφέας Δρ. Μιχαήλ Π. Χιώτης, πριν 40 και πλέον χρόνια. Από την Ινδία χάνονται τα ίχνη του.
Στις μέρες μας, ο Καρπάθιος συγγραφέας Δρ. Μανώλης Γ. Κασσώτης έχει πληροφορηθεί πως ο γιατρός Δ. Μ. Ζανάκης βρέθηκε στην Αργεντινή και από κει στις ΗΠΑ και πιο συγκεκριμένα στη Νέα Υόρκη. Μετά το θάνατο της μητέρας τού γιατρού, Ειρήνης (Ερνιάς) Ν. Νικητιάδη-Ζανάκη (1937), το δικαστήριο τον κηρύττει ως αφανή.
Ο Μιχαήλ Ζανάκης (πατέρας του γιατρού) είχε πολύ μεγάλη κτηματική περιουσία, την οποία κληρονόμησε από τη μητέρα του, η οποία δεν είχε κόρη. Την περιουσία του αυτή την κληρονόμησαν τα ανίψια του Δημητρός, Ηλίας και Στάσα, εξίσου. Ο Ηλίας χάρισε ή πούλησε το δικό του μερίδιο στον αδερφό του, Δημητρό. Η σύζυγος του Μιχαήλ Ζανάκη (Ερνιά Ν. Νικητιάδη-Ζανάκη) είχε μεγάλη κτηματική περιουσία, που την κληρονόμησε η ανιψιά της (†) Άννα Γ. Νικητιάδη-Χρυσίδη. Την περιουσία αυτή κατέχει σήμερα η Ειρήνη (Ρηνούλα) Γ. Χρυσίδη-Σακελλαρίδη (κόρη της Άννας), που ζει μόνιμα στη Ρόδο.
Η μητέρα της Ζωής (Στάσας) Ι. Ζανάκη-Παναγιώτου
Όπως προαναφέρθηκε, μητέρα της Ζωής (Στάσας) Ι. Ζανάκη-Παναγιώτου ήταν η Άννα (Κυραννιά) Ηλ. Γεργατσούλη-Ζανάκη από τη συνοικία Βαλαντού Απερίου («η Κυραννιά του Γεργατσούλη», όπως επίσης προαναφέρθηκε). Πατέρας της Κυραννιάς ήταν ο (+) Ηλίας Γ. Γεργατσούλης και μητέρα της η (+) Μαρία (Μαρούκλα) του Σακελλάρη. Μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τη (+) Ζωή (Ζώκλα), την (+) Άννα (Κυραννιά) [η μητέρα της Ζωής (Στάσας) Ι. Ζανάκη-Παναγιώτου], τον (+) Γιώργη και τη (+) Βασιλική.
Μανώλης Δ. Χρυσός (1920-1997)
Παλιά, ήταν γνωστός ως «ο Μανώλης του Έρωτα». Γεννήθηκε στη συνοικία Μορροού Απερίου το 1920. Το 1935 μετανάστευσε στην Αμερική. Εγκαταστάθηκε στη Βαλτιμόρη, κοντά στον πατέρα του. Παρέμεινε εκεί μέχρι το 1946, όταν και επέστρεψε στην Κάρπαθο, όπου, στις 14 Οκτωβρίου 1946 νυμφεύτηκε την Άννα (Αννίκα) Αντ. Παναγιιώτου (Μαστροπαναγιώτη) από τη συνοικία Βαλαντού Απερίου. Μετά το γάμο τους πήγαν στην Αμερική και εγκαταστάθηκαν στο Williamsport της Πενσυλβάνια, το 1947 [κοντά στους θείους τους Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966) και Μιχάλη Μ. Χήρα (1904-1991)]. Ασχολήθηκε εκεί με επιχειρήσεις, τις New York Central Restaurant, Central Grill, Hill Top Sub Shop και Busy Bee Lunch Restaurant. Συνταξιοδοτήθηκε το 1988, οπότε και επέστρεψε με τη σύζυγό του στην Κάρπαθο για μόνιμη εγκατάσταση. Απεβίωσε στις 21 Οκτωβρίου 1997. Τάφηκε στο κοιμητήριο Απερίου. Από το γάμο τους απέκτησαν πέντε παιδιά:
1) Τη Ζωή (1948-). Τον Ιανουάριο του 1969 παντρεύτηκε στο Hartford του Κοννέκτικατ το μαχανολόγο μηχανικό Ph.D. Βασίλειο (Βάσο) Μιχ. Μουστακάκη (1942-2008) από τη συνοικία Πάνω Απέρι Απερίου, με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά.
2) Τον Δημήτριο (1949-2000). Το 1976 νυμφεύτηκε στο Απέρι την Καλλιόπη (Πόπη) Σταμ. Λαχανά (1953-) από τη συνοικία Άγιος Χαράλαμπος Απερίου, με την οποία απέκτησε ένα παιδί.
3) Την Ευαγγελία (Κική) (1949-2022). Το 1968 παντρεύτηκε στο Williamsport της Πενσυλβάνια το φαρμακοποιό-συγγραφέα Ιωάννη Ι. Χήρα (Ιωαννίδη) (1935-2001) από τη συνοικία Βαλαντού Απερίου, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά.
[Ο (+) Δημήτριος και η (+) Ευαγγελία (Κική) ήταν δίδυμα].
4) Τον Αντώνη (1954-), γιατρό καρδιοχειρουργό, επίκουρο κλινικό καθηγητή Καρδιοχειρουργικής στις ΗΠΑ. Σε πρώτο γάμο (1985) νυμφεύτηκε στην Πενσυλβάνια τη Vicki Penick από την Πενσυλβάνια, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά.
[Ο Δρ. Αντώνης Εμμ. Χρυσός και η Vicki Penick πήραν διαζύγιο].
Ο Δρ. Αντώνης Εμμ. Χρυσός, σε δεύτερο γάμο (2011) νυμφεύτηκε στο Οχάιο τη Nancy-Kalliope Chrissos από το Columbus του Οχάιο (με καταγωγή από το Απέρι).
5) Τον Βασίλειο (Βάσο) (1955-), γιατρό μη επεμβατικό καρδιολόγο στις ΗΠΑ. Το 1985 νυμφεύτηκε στο Απέρι την Καρπαθοαμερικανίδα Σταματίνα (Τίνα) Μιχ. Βασιλάκη (1961-) από το Απέρι, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά.
Φιλανθρωπική δράση
Ο Μανώλης και η Αννίκα Χρυσού ανέπτυξαν αξιόλογη φιλανθρωπική δράστηριότητα, χωρίς ποτέ να θέλουν να αναφερθούν σε αυτήν. Μεταξύ των άλλων, αγόρασαν το οικόπεδο και έχτισαν το Μέγαρο του Χριστού στη συνοικία Βαλαντού Απερίου. Η Αννίκα εργάσθηκε επί 20 χρόνια στην επιτροπή του Χριστού και η προσφορά της ήταν αξιόλογη. Όλα τα παιδιά τους ακολουθούσαν και ακολουθούν τη χριστιανική πορεία των γονέων τους, προσφέροντας σιωπηλά τις υπηρεσίες τους στην εκκλησία και την κοινωνία, με πλούσια φιλανθρωπική δράση. Όμως, όπως οι γονείς τους, αδιαφορούσαν και αδιαφορούν για την κοινοποίηση των πράξεών τους.
ΠΗΓΕΣ
Α. Αρχεία
- Ληξιαρχείο Δήμου Καρπάθου.
- Αρχείο συγγραφέα.
Β. Στοιχεία
- Σημειώσεις του αείμνηστου ιστορικού ερευνητή Γεωργίου Νικολ. Λυριστή («Βενιζέλος»).
Γ. Μαρτυρίες
Πόπη Σοφ. Ρουσσάκη-Βιτωρούλη (1953-), Εμμανουήλ Γ. Διακίδης (1916-2014), Δημήτριος Ι. Ζανάκης (1956-), Δρ. Μανώλης Γ. Κασσώτης (1936-), Ανδρέας Ηλ. Μακρής (1940-2022), Ζωή Εμμ. Χρυσού-Μουστακάκη (1948-), Βάσω Δ. Χρυσού-Ορφανού (1940-), Τζούλια Νικολ. Παχούντη-Opacic, Ειρήνη (Ερνιά) Μ. Χήρα-Ρουσσάκη (1913-2011), Σοφία Σοφ. Ρουσσάκη (1949-), Σεβαστή Δ. Χρυσού-Ταβερνάρη (1927-1997), Ιωάννης Ι. Χήρας (Ιωαννίδης) (1935-2001), Δρ. Αντώνης Εμμ. Χρυσός (1954-) και Άννα (Αννίκα) Εμμ. Χρυσού (1929-2012).
Δ. Λευκώματα
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, Νέα Υόρκη 1935, (α)«Μιχαήλ Ζανάκης», (β) «Ποθητός Δ. Ζανάκης», (γ) «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης (Χήρας)» (χωρίς αρίθμηση σελίδων).
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, Νέα Υόρκη November 28th, 1936, «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης (Χήρας)» (χωρίς αρίθμηση σελίδας).
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York 20 Νοεμβρίου 1937, «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης» (χωρίς αρίθμηση σελίδας).
- Λεύκωμα ΚΕΠΑ, 1942, «Ιωάννης Μ. Χήρας», σ. 200.
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, Νέα Υόρκη October 24th, 1942, «Ο αείμνηστος Βάσος Δ. Χρυσός: πολύκλαυστος υιός του κου και κας Δημητρίου και Ευαγγελίας Χρυσού», σ. 7.
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York 23 Οκτωβρίυ 1943, (α)
«Δημήτριος Β. Χρυσός», σ. 87, (β) «Εμμανουήλ Δ Χρυσός», σ. 88.
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York October 22nd, 1944, (α) «Βασίλειος Δ. Χρυσός», σ. 104, (β) «Δημήτριος Β. Χρυσός», σ. 105, (γ) «Εμμαν. Δ. Χρυσός», σ. 107, (δ) «Άννα Μιχ. Σκούλλου με την εγγονή της Σεβαστή», σ. 108.
- Λεύκωμα ΚΕΠΑ, 1945, «Κος και κα Μηνά Ιωάννου Χήρας – Ο υιός τους Νικόλαος Μηνά Χήρας», σ. 120.
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York October 20th, 1945, (α) «Εμμ. Δ. Χρυσός», σ. 102, (β) «Νικόλαος Μηνά Χήρας», σ 143, (γ) «Νικόλαος Μαστροπαναγιώτης», σ. 177.
- Λεύκωμα ΚΕΠΑ, Βαλτιμόρη 1948, «Εις αιωνίαν μνήμην του αειμνήστου Μηνά Ιωάννου Χήρα – Εις αιωνίαν μνήμην του αειμνήσου Ιωάννου Μιχαήλ Σκούλλου», σ. 43.
- Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, West Paterson, New Jersey October 3rd, 1976, «Ιωάννης Μηνά Χήρας (1898-1966)», σ. 56.
Ε. Περιοδικά
- KARPATHOS (Αμερικής), της Federation of Karpathian Societies of America, Inc., New York, N.Y., Vol. IX No. 19, March 1987, «Προ 97 ετών», σ. 2.
ΣΤ. Ιστοσελίδες
- https://efimeridaomonia.wordpress.com, 7 Ιουνίου 2020 [Χήρας Γιάννης Ι., «“Ο
Μανώλης του Έρωτα” και το γενεαλογικό του δένδρο (1920-1997)»].
- https://efimeridaomonia.wordpress.com, 18 Σεπτεμβρίου 2020 [Χήρας Γιάννης Ι., «Το
“Ερωτάκι”: Βάσος Δημ. Χρυσός (1915-1937)»].
3..https://www.karpathiakanea.gr (Μακρής Ανδρέας Ηία, «Το περίτεχνο τέμπλο του
μητροπολιτικού Ιερού Ναού Απερίου»).
- https://www.karpathiakanea.gr, 1 Μαρτίου 2021 [Χήρας Γιάννης Ι., «Ο Παναγιώτης
Αντωνίου Σταματάκης (Μαστροπαναγιώτης) και η οικογένειά του»].
- https://efimeridaomonia.wordpress.com, 26 Οκτωβρίου 2021 (Χήρας Γιάννης Ι., «Το γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Χρυσού, από το Απέρι της Καρπάθου»).
- https://www.karpathiakanea.gr, 1 Δεκεμβρίου 2022 [Χήρας Γιάννης Ι., «Βιογραφικό
Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966) από το Απέρι Καρπάθου»].
- https://www.karpathiakanea.gr, 15 Οκτωβρίου 2023 [Χήρας Γιάννης Ι., «Ο καθηγητής
Καρδιοχειρουργικής Δρ. Αντώνης Εμμ. Χρυσός (1954-) από το Απέρι Καρπάθου»].
- https://www.karpathiakanea.gr, 1 Φεβρουαρίου 2024 [Χήρας Γιάννης Ι., «Γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας (†) Βασιλείου Χατζηπαπά από το Απέρι Καρπάθου»].
- https://www.karpathiakanea.gr, 26 Μαΐου 2024 (Χήρας Γιάννης Ι., «Γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Σκούλλου από το Απέρι Καρπάθοου»).
Ζ. Βιβλιογραφία
- ΚΑΣΣΩΤΗΣ Εμμανουήλ Γ., «Η καρπαθιακή παροικία Αμερικής-Το ιστορικό της»,
στο λεύκωμα Karpathian Heritage της Federation of Karpathian Societies of
America, Inc., New York 1978, σ. 47-92.
2 ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης, «Η καρπαθιακή παροικία Αμερικής», Καρπαθιακά Χρονικά,
τόμος πρώτος, Καρπαθιακό Κέντρο Έρευνας και Πολιτισμού, Αθήνα 2006, σ 38.
- ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Η Κάρπαθος στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κέντρο
Καρπαθιακών Ερευνών, Αθήνα 2007, σ. 401-402.
- ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Καρπαθιακή παρουσία στην Αμερική (1872-2012), Στέγη
Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 2012, σ. 89, 121, 122, 132, 133, 620,
621 και 644.
- ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Δωδεκανησιακή παρουσία στην Αμερική, τόμος Β’, Στέγη
Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 2014, σ. 713, 737 και 738
- ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, Τα Πηγάδια των αναμνήσεων! Και πώς να τα ξεχάσεις…,
Κάρπαθος 2010, σ. 87.
- ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, Ποτιδαιέων! Εύθυμα, σοβαρά & κωμικοτραγικά, Κάρπαθος
2014, σ. 178-179 και 257.
- ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, Ενθυμήματα – Πηγαδιώτικα & Ξενοχωριανά, Κάρπαθος
2018, σ. 106.
- WESCHER C. – ΜΑΝΩΛΑΚΑΚΗΣ Εμμανουήλ, Δωρικόν Ψήφισμα Καρπάθου,
επανέκδοσις, Αθήναι 1988, σ. 103.
- ΜΑΝΩΛΑΚΑΚΗΣ Εμ., Καρπαθιακά, επανέκδοσις, Αθήναι 1988, σ. 294.
- ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ-ΝΟΥΑΡΟΣ Μιχαήλ Γ., Ιστορία της νήσου Καρπάθου, τόμος
δεύτερος, Β΄ έκδοση, Μορφωτικός Εξωραϊστικός Σύλλογος «Εργασία-Χαρά», Όθος
Καρπάθου 2002, σ. 461.
- ΧΗΡΑΣ (ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ) Ιωάννης Ι., «Ονοματολογικές μοναδικότητες – Απέρι: 1944-
45», Καρπαθιακά, τόμος Ε΄, Κέντρο Καρπαθιακών Ερευνών, Ρόδος 2019, σ. 307-320
(και ανάτυπο).
- ΧΙΩΤΗΣ Μιχάλης Π., «Ολόχρυσες ερωτικές σπασμένες αλυσίδες», Καρπαθιακή
Ηχώ, αριθμός φύλλου 203, Ιούνιος 1983, σ. 3.
- ΧΙΩΤΗΣ Μιχαήλ Π., Η τοπική αυτοδιοίκηση κατά τις περιόδους Τουρκοκρατίας και
Ιταλοκρατίας στην παλαιά πρωτεύουσα της Καρπάθου «Απέριον» (1796-1943),
Αθήνα 2013, σ. 83, 382-383, 515, 524, 541, 548, 557, 568, 583, 591, 600, 806-808
και 863-872.
- ΧΙΩΤΗΣ Μιχαήλ Π., Εκκλησίες της Καρπάθου, τόμος Α΄, Αθήνα 2017, σ. 93.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΗ ΧΗΡΑ
Ο Γιάννης Ιωάννη Χήρας γεννήθηκε στο Williamsport της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ το 1969, από γονείς καταγόμενους από το Απέρι της Καρπάθου. Πατέρας του ήταν ο φαρμακοποιός-συγγραφέας Ιωάννης Ι. Χήρας (Ιωαννίδης) (1935-2001). Μητέρα του ήταν η Ευαγγελία (Κική) Εμμ. Χρυσού (1949-2022). Το 1978 εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στο Χαλάνδρι Αττικής.
Το 1987 αποφοίτησε από το 3ο Λύκειο Χαλανδρίου. Την ίδια χρονιά έφυγε στις ΗΠΑ για σπουδές. Τον Ιανουάριο του 1993 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κάρπαθο, όπου είχαν εν τω μεταξύ εγκατασταθεί οι γονείς του. Από τότε μέχρι σήμερα ζει συνεχώς στο νησί. Είναι εισοδηματίας.
Με την εγκατάστασή του στο νησί αφοσιώθηκε στο διάβασμα σοβαρών εντύπων. Μάλιστα, το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό από τη μόρφωσή του το έχει αποκτήσει διαβάζοντας από μόνος του. Εδώ και χρόνια ασχολείται και με ιστορικές έρευνες. Τον ενδιαφέρει η τοπική ιστορία.
Έχει επίσης στο ενεργητικό του και συγγραφικό έργο. Δημοσίευσε άρθρα ιστορικού περιεχομένου (βιογραφικά ή γενεαλογικά δένδρα) σε τοπικής εμβέλειας ΜΜΕ: στην ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ, στην ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ ΗΧΩ, στην ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ ΚΑΡΠΑΘΟ, στην ΟΜΟΝΟΙΑ, στα ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ ΝΕΑ, στη ΡΟΔΙΑΚΗ, στη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ και στο περιοδικό ΙΣΤΙΑ. Δημοσίευσε και βιβλιοπαρουσίαση, στη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ. Στο ΙΣΤΙΑ, εκτός από αρθρογράφος, υπήρξε και διορθωτής – μαζί με ένα ακόμη άτομο – των κειμένων του περιοδικού.
Επιμελήθηκε και ολοκλήρωσε την ημιτελή χειρόγραφη εργασία του πατέρα του υπό τον τίτλο «Ονοματολογικές μοναδικότητες – Απέρι: 1944-45». Η εργασία αυτή δημοσιεύθηκε στην περιοδική επιστημονική έκδοση ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ (τόμος Ε΄) του Κέντρου Καρπαθιακών Ερευνών της Ρόδου (2019). Στη συνέχεια, η συγκεκριμένη εργασία εκτυπώθηκε και κυκλοφόρησε και ως ανάτυπο. Επίσης επιμελήθηκε και ολοκλήρωσε την επίσης ημιτελή χειρόγραφη εργασία του πατέρα του υπό τον τίτλο «Η ομηρία δώδεκα Καρπαθίων κατά τη γερμανική κατοχή». Η εργασία αυτή εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Κάμειρος» της Αθήνας τον Ιούνιο του 2020. Για το εν λόγω βιβλίο, ο Γιάννης Ι. Χήρας, στις 3 Νοεμβρίου 2023 έλαβε ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΕΠΑΙΝΟ από τα Πανδωδεκανησιακά Βραβεία «Βασίλη Μοσκόβη» του Δήμου Αθηναίων.
Τη χρονική περίοδο (2004-2005) υπήρξε – έπειτα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του τότε Δήμου Καρπάθου – ένα από τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής της εφημερίδας ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, που εξέδιδε τότε ο Δήμος.
Τον Οκτώβριο του 2010, ο Σεβ. Μητροπολίτης Καρπάθου-Κάσου κ.κ. Αμβρόσιος τον όρισε ως τον γραμματέα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ιερού Ναού ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ πόλεως Καρπάθου. Η θητεία του ανανεώθηκε τον Νοέμβριο του 2014, τον Ιανουάριο του 2018 και τον Φεβρουάριο του 2020. Το 2016, τον όρισε ως τον γραμματέα και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ιερού Ναού ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ πόλεως Καρπάθου, για τριετή θητεία. Τον Φεβρουάριο του 2020 την ανανέωσε, για τρία ακόμη χρόνια.
Εκτός από τα ελληνικά, μιλάει, διαβάζει και γράφει και στα αγγλικά
E-mail: jjhiras@gmail.com
14.10.2024
Καρπαθιακά Νέα
