ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Μ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ, Το έθιμο των ΕΦΤΑ στην Κάρπαθο: Ιστορικές και συγκριτικές Προσεγγίσεις στον χώρο της Δωδεκανήσου, Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2021, σσ. 220, ISBN: 978-960-612-364-1
Στη Σειρά Αυτοτελών Εκδόσεων του Ινστιτούτου Λαϊκού Πολιτισμού Καρπάθου, του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ, με αξιόλογες επιστημονικές, εκπαιδευτικές και εκδοτικές δραστηριότητες, τυπώθηκε (Εκδόσεις Γρηγόρη, Αθήνα 2021, σσ. 220, με Παράρτημα Ποιητικών Κειμένων και Φωτογραφήματα), η διπλωματική διατριβή του Παναγιώτη Μ. Αλεξιάδη, πτυχιούχου της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, ο οποίος, αν και με σοβαρά προβλήματα οράσεως, υπήρξε αριστούχος καθ’ όλη τη διάρκεια φοίτησής του σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, διετέλεσε δε υπότροφος του Ι.Κ.Υ. και του Ιδρύματος Ωνάση, όντας και αποδέκτης Αριστείου από το Υπουργείο Παιδείας.
Η διατριβή αποτελεί ουσιώδη συμβολή στη γνωριμία, μελέτη, διάσωση και προβολή λίαν ενδιαφέροντος εθίμου, με μορφή δρωμένου, στον κύκλο της ζωής, όπως είναι η γέννηση και οι μέρες που ακολουθούν, περιβεβλημένες με αρχέγονες δοξασίες για κίνδυνο ζωής και υγείας του μωρού, αλλά και με μαγικοθρησκευτικές τελετουργίες για αποτροπή του όποιου κακού και εξασφάλιση αίσιας έκβασης ζωής. Στο πλαίσιο ακριβώς αυτό εντάσσεται το έθιμο των «ΕΦΤΑ», (αριθμού με πανάρχαιες και παγκόσμιες κοσμολογικές αντιλήψεις), που τελείται στην Κάρπαθο και άλλα νησιά, μετά την παρέλευση ισάριθμων ημερών από τη γέννηση του παιδιού.
Συγγενείς και ομοχώριοι πηγαίνουν τότε στο πατρικό σπίτι και προσφέρουν δώρα συμβολικά για υγεία και ευτυχία στο παιδί, με τραγουδιστές παρακλήσεις στις Μοίρες «να ν’ διαλεχτά της καθεμιάς τα δώρα που θα δίνει» και με ικεσίες, πάντα τραγουδιστά, στον Χριστό και στην Παναγία για προστασία του παιδιού («Παναγιά μου, κ’ έβλεπέ το και Χριστέ, μεγάλωσέ το»), καθώς και σε επτά Αγίους του Νησιού, ανάβοντάς τους κεριά «όλα ’νοματισμένα κι όποιο πρώτο θα σβήσει / θα ’ναι προστάτης του παιδιού σε όλη του τη ζήση».
Ομαδικό γλέντι και κοινό τραπέζι με ειδικό τελετουργικό έδεσμα επιστέφουν το έθιμο, που παραστατικότατα περιγράφεται και αναλύεται στη διατριβή, η οποία, με την πληρότητά των στοιχείων και την όλη δομή της, έτυχε ευμενέστατης αξιολόγησης από την οικεία Επιστημονική Επιτροπή, εγκρίνοντάς την με «Άριστα».
Στον Παναγιώτη Μ. Αλεξιάδη, θαυμαστό παράδειγμα αθλοφόρου αγωνιστή, σε εξατομικευμένο τραχύ στίβο, με θάρρος, επιμονή και θέληση επίτευξης του στόχου, ένα μεγάλο, δημόσιο ΕΥΓΕ!
Δρ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΙΔΗ
ΠΗΓΗ: ΚΡΗΤΙΚΑ ΝΕΑ, Νοέμβριος 2021, αρ. φ. 593, σελ. 4
Επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης ο Γιώργος Αικατερινίδης, γεννημένος στο Ηράκλειο το 1936, είναι λαογράφος και διετέλεσε Διευθυντής Ερευνών του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Εργάστηκε ως τη συνταξιοδότηση του, ως ερευνητής λαογράφος στην Ακαδημία Αθηνών.
Με τις επιστημονικές του έρευνες και καταγραφές υπηρέτησε με συνέπεια το αντικείμενο της Λαογραφίας και ανέδειξε πλήθος θεμάτων που αφορούν ήθη, έθιμα και πρακτικές της Νεοελληνικής Κοινωνίας και ιδιαίτερα του αγροτικού της πολιτισμού.
Συνέβαλλε, με τις μελέτες του, στη διάσωση φαινομένων και πρακτικών που εκλείπουν ή έχουν εκλείψει κάτω από την επίδραση των κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών της ελληνικής υπαίθρου.
Το έργο του είναι πρωτότυπο, πλούσιο, συστηματικό και στηριγμένο στη λαογραφική μεθοδολογία και έρευνα, την οποία ανέδειξε σε ποικίλα πεδία των ερευνών του.
Με τις εργασίες του τεκμηριωμένες βιβλιογραφικά και ερευνητικά μας παρέχει τη γνώση και τη δυνατότητα πρόσβασης σε πηγές λαογραφικά και εθνογραφικά δεδομένα που διαφορετικά δεν θα μας ήταν προσιτά.
