ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΔΡΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ (+) ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΙΧ. ΣΑΚΕΛΛΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΠΕΡΙ ΚΑΡΠΑΘΟΥ
Γράφει ο Γιάννης Ι. Χήρας
Ο (+) Γεώργιος Μιχ. Σακέλλης καταγόταν από το Απέρι Καρπάθου. Πατέρας του ήταν ο προύχοντας (+) Μιχαήλ Σακέλλης και μητέρα του η (+) (;) . Νυμφεύτηκε τη (+) Φωτεινή (;) από (;) , με την οποία απέκτησε έξι παιδιά (τα ονόματα των οποίων παρατίθενται χωρίς χρονολογική σειρά γέννησης): τον (+) Μιχαήλ, τον (+) Γιάννη, τον (+) Μηνά, την (+) Άννα (Κυραννιά), τη (+) Μαρία (Μαρούκλα) και τη (+) Φραγκίσκη (Φραγκουλιά).
1)Ο (+) Μιχαήλ, εργολάβος οικοδομών στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας. Νυμφεύτηκε τη Μεγάλη Ευεργέτιδα του Γυμνασίου Απερίου (+) Καλλιόπη (Καλλίτσα) Εμμ. Χουβαρδά («Χατζήδενα») από το Απέρι, με την οποία απέκτησε έξι παιδιά: τον (+) Γιώργη, τον (+) Εμμανουήλ (Χατζη-Μανώλη), την (+) Άννα (Αννίτσα), τη (+) Φωτεινή, τη (+) Μαρία (Μαριγώ) και τον (+) Δημήτριο (Δημητρό).
α) Ο (+) Γιώργης. Απεβίωσε σε παιδική ηλικία.
β) Ο (+) Εμμανουήλ (Χατζη-Μανώλης). Υπήρξε από τους πρώτους Καρπάθιους που μετανάστευσαν στην Αμερική. Αφού διέσχισε τον Ειρηνικό Ωκεανό, το 1899 έφθασε στο San Francisco της Καλιφόρνια. Από κει μετακόμισε στο Pawhuska της Οκλαχόμα, όπου επιδόθηκε σε επιχειρήσεις κινηματογράφων, ξενοδοχείων, εστιατορίων και στην κατασκευή κυβερνητικών κτιρίων. Μάλιστα, ίσως είναι ο μόνος Δωδεκανήσιος που, αντί για τον Ατλαντικό, διέσχισε τον Ειρηνικό Ωκεανό για να φθασει στην Αμερική. Υπήρξε Μεγάλος Ευεργέτης του Γυμνασίου Απερίου.
γ) Η Άννα (Αννίτσα) (1888-1953). Το 1911 παντρεύτηκε τον Ανδρέα Χα(τ)ζη-Γιώργη Χιωτάκη (1876-1950) από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε τέσσερα παιδιά: την (+) Καλλιόπη, τη (+) Φωτεινή, τον (+) Γεώργιο [Χα(τ)ζη-Γιώργη] (γιατρό) και τη (+) Μαρία (Μαριγούλα).
i) Η Καλλιόπη (1913-1994). Παντρεύτηκε το δάσκαλο Βασίλειο (Βάσο) Εμμ. Παπαδόπουλο (1904-1979) από τις Πυλές Καρπάθου, με τον οποίο απέκτησε τέσσερα παιδιά: την (+) Άννα (1945- ; ), τον Μανώλη, την Ειρήνη και τη Φωτεινή-Ίρις (1953-).
ii) Η Φωτεινή (1915-2013), συγγραφέας-λαϊκή ποιήτρια. Το 1938 παντρεύτηκε τον υψηλόβαθμο τραπεζικό Καρπάθου Ηλία Γ. Μακρή (1905-1979) από τη συνοικία Βαλαντού Απερίου, με τον οποίο απέκτησε πέντε παιδιά: τέσσερις γιους και μία κόρη.
iii) Ο Γεώργιος [Χα(τ)ζη-Γιώργης] (1918-2017), γιατρός παθολόγος Ρόδου. Νυμφεύτηκε την (+) Άννα Βασ. Τσιραγάκη με καταγωγή από τις Πυλές, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά: την Καλλιόπη (Πόπη) και τη Φανή.
iv) Η Μαρία (Μαριγούλα) (1921-2011). Παντρεύτηκε το γιατρό Γεώργιο Μ. Κανελλάκη (1914-1968) (Έλληνα γεννημένο και μεγαλωμένο στην Κίνα), με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά: τη Νέλλη (1950-) και τον Μαρτίνο (1955-) (συνταξιούχο σήμερα χειρουργό οφθαλμίατρο Ρόδου).
δ)Η Φωτεινή (1889-1975). Παντρεύτηκε τον (+) Ιωάννη Κορναρόπουλο από τη Μικρά Ασία, με τον οποίο απέκτησε ένα παιδί: τον Ευγένιο (1915-1996), οδοντίατρο Ρόδου. Ο Ιωάννης Κορναρόπουλος υπήρξε γραμματέας του μακαριστού Ευγένιου Μαστοράκη (1843-1912) από την Άνδρο, Μητροπολίτη Καρπάθου-Κάσου κατά τη χρονική περίοδο (1908-1912). Ο γιος του, Ευγένιος Ι. Κορναρόπουλος, πήρε το όνομά του από το συγκεκριμένο Μητροπολίτη. Υπηρέτησε στον αμερικανικό Στρατό κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1947 νυμφεύτηκε στο Απέρι την Καλλιόπη (Πόπη) Δ. Χρυσίδη (1925-2014) από το Απέρι, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά: τον Γιάννη (1948-) (συνταξιούχο σήμερα πολιτικό μηχανικό ΑΠΘ), τον Δημήτριο (Τζίμη) (1949-) (συνταξιούχο σήμερα αρχιτέκτονα μηχανικό), τον Εμμανουήλ (Μάνο) (1952-) (συνταξιούχο σήμερα αρχιτέκτονα μηχανικό), τον Νίκο (1956-) (συνταξιούχο σήμερα μηχανολόγο-ηλεκτρολόγο μηχανικό ΕΜΠ) και τη Φωτεινή (1958-).
ε) Η (+) Μαρία (Μαριγώ). Απεβίωσε σε ηλικία 16 ετών.
στ) Ο (+) Δημήτριος (Δημητρός). Απεβίωσε σε παιδική ηλικία.
2)Ο (+) Γιάννης. Νυμφεύτηκε τη (+) (:) από (:) , με την οποία απέκτησε (:) παιδιά.
3)Ο (+) Μηνάς. Νυμφεύτηκε την (+) Άννα (Κυραννιά) Βασ. Χατζηπαπά από το Απέρι, με την οποία απέκτησε ένα παιδί: την (+) Πιπίνα. Η Πιπίνα παντρεύτηκε τον (+) Νικόλαο Ηλιάδη από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε ένα παιδί: την Άννα (1912- ; ). Η Άννα παντρεύτηκε τον Νίκο Ι. Καφετζόπουλο (1894- ; ) από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε ένα παιδί: τη (+) Σοφία. Η Σοφία παντρεύτηκε το λογιστή στις ΗΠΑ (+) Γιάννη Νικήτα Λυριστάκη από τη Βαλαντού Απερίου.
4)Η (+) Άννα (Κυραννιά), κανακαρά. Παντρεύτηκε τον (+) Νικήτα Νικητιάδη από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά: τον (+) Γεώργιο και την (+) Ειρήνη (Ερνιά).
α) Ο (+) Γεώργιος («ο Γιωργής του Νικητή»), έμπορος στη Μικρά Ασία. Νυμφεύτηκε τη Βενετία (Βενετσιάνα) Ι. Λογοθέτη (1881-1965) από το Απέρι, με την οποία απέκτησε επτά παιδιά: τον (+) Νικήτα, τον (+) Ιωάννη (Γιάγκο), τη (+) Μαρία (Μαρίτσα), την (+) Άννα, τον (+) Νικόλαο, τη (+) Μάρθα και τη (+) Σοφία.
i) Ο (+) Νικήτας.
ii) Ο Ιωάννης (Γιάγκος) (1909-1995). Σπούδασε μηχανολόγος μηχανικός & τυπογράφος στο Μικρό Πολυτεχνείο της Αθήνας και στον Προμηθέα του Πειραιά. Στη συνέχεια, εργάσθηκε ως μηχανολόγος μηχανικός στο Γαλλικό Κονγκό της Αφρικής. Νυμφεύτηκε τη Φανή (Φανίτσα) Ι. Γεργατσούλη (1917-2006) από το Απέρι, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά: τον Γιώργο (1950-2020) (επιχειρηματία στο Νιου Τζέρσεϊ των ΗΠΑ), την Ειρήνη (συνταξιούχο σήμερα δημόσιο υπάλληλο) και τη Βενετία (επίσης συνταξιούχο σήμερα δημόσιο υπάλληλο).
iii)Η (+) Μαρία (Μαρίτσα). Παντρεύτηκε τον (+) Σωκράτη Ηλιάδη από το Απέρι.
iv) Η (+) Άννα, κανακαρά. Παντρεύτηκε τον (+) Γεώργιο Νικήτα Χρυσίδη από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά: την Ειρήνη (Ρηνούλα) και τον Νικήτα (+2018).
v) Ο (+) Νικόλαος.
vi) Η Μάρθα (1919- ; ).
vii) Η Σοφία (1921-2020). Παντρεύτηκε το γιατρό χειρουργό (+) Γεώργιο Ι. Καραϊτιανό από τις Πυλές, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά: τον Γιάννη [γιατρό χειρουργό – άμισθο επίκουρο καθηγητή Χειρουργικής του ΕΚΠΑ και νυν πρόεδρο του Συλλόγου Απανταχού Καρπαθίων (ΣΑΚ)] και την Αφροδίτη-Μαρία (γιατρό μικροβιολόγο).
β) Η Ειρήνη (Ερνιά) («η Ερνιά του Νικητή») (+1937), κανακαρά. Παντρεύτηκε τον Μιχαήλ Χα(τ)ζη-Δημήτρη Ζανάκη (1844-1935) από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε εννέα παιδιά, αλλά δεν είναι γνωστά τα ονόματα των περισσοτέρων από αυτά. Τα μόνα που είναι γνωστά είναι του πρώτου παιδιού τους που ονομαζόταν Δημήτριος (Δημητρός), μιας κόρης η οποία ονομαζόταν Άννα και απεβίωσε σε ηλικία 13 ετών, και του τελευταίου παιδιού που ονομαζόταν Ανδρέας. Από τα εννέα αυτά παιδιά επέζησε μόνο ο (+) Δημητρός Μιχ. Ζανάκης (γιατρός).
5)Η (+) Μαρία (Μαρούκλα), κανακαρά. Παντρεύτηκε τον ξυλογλύπτη (+) Γιάννη Ι. Χήρα (Αργυράκη) από τις Μενετές Καρπάθου, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά: τον (+) Μηνά και τη (+) Φωτεινή (Φωτουλιά).
α) Ο Μηνάς (1871-1948). Σε πρώτο γάμο, νυμφεύτηκε την Άννα (Κυραννιά) Μιχ. Σκούλλου («η Κυραννιά του Προυζούκη») (+1972) από τη συνοικία Μορροού Απερίου, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: την (+) Ευαγγελία (Βαγγέλα) («Ερωτίνα»), τον (+) Γιάννη, τον (+) Μιχάλη και τον (+) Μανώλη.
i) Η Ευαγγελία (Βαγγέλα) («Ερωτίνα») (1896-1976). Παντρεύτηκε τον Δημήτριο (Δημητρό) Βασ. Χρυσό («Έρωτα») (1886-1964) από το Απέρι, με τον οποίο απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον Βασίλειο (Βάσο) (1915-1937) (απεβίωσε από φυματίωση), τον Μανώλη (1920-1997) (επιχειρηματία στο Williamsport της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ), τη Σεβαστή (1927-19997) και τη Βάσω (1940-).
ii) Ο Γιάννης («ο Γιάννης της Χήρας») (1898-1966), επιχειρηματίας εστιατορίων στο Williamsport της Πενσυλβάνια. Υπήρξε εξαιρετικά φιλάνθρωπος και για αυτό άφησε εποχή. Στεκόταν αλληλέγγυος προς τους συνανθρώπους του, χωρίς να επαίρεται ή να αυτοπροβάλλεται για αυτό. Μεταπολεμικά, όταν επικρατούσε ανέχεια στην Κάρπαθο, προσκάλεσε πολλούς Απερίτες στην Αμερική για εργασία. Τόσο στην Αμερική, όπου έζησε και εργάσθηκε, όσο και στη γενέτειρά του, το Απέρι της Καρπάθου, οι άνθρωποι που τον γνώρισαν αναφέρουν με ευγνωμοσύνη το όνομά του, 58 χρόνια πλέον από το θάνατό του. Τον Ιανουάριο του 1928 νυμφεύτηκε την Καλλιόπη (Στασία) Ιωάννη Σταματιάδη (Κάτρου) (1903-1988) από τη Βαλαντού Απερίου, με την οποία απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον Μηνά (1928-2024) (οδοντίατρο), τον Ιωάννη (Γιαννάκη) (1935-2001) (φαρμακοποιό-συγγραφέα), την Ευαγγελία (Βαγγελίτσα) (1937-1995) και την Άννα (Αννικούλα) (1938-). Τα τρία πρώτα, στις 6 Μαρτίου 1944, είχαν απαχθεί και επί τρεις μήνες είχαν κρατηθεί ως όμηροι από τους Γερμανούς, επειδή είχαν την αμερικανική υπηκοότητα. Επέστρεψαν στο σπίτι τους στη Βαλαντού Απερίου στις 6 Ιουνίου 1944.Για την περιπέτειά τους αυτή, ο Ιωάννης (Γιαννάκης) συνέγραψε σχετική εργασία, η οποία όμως, με το θάνατό του (2001), είχε μείνει ημιτελής. Ο γιος του, Γιάννης Ι. Χήρας (1969-), ιστορικός ερευνητής, ολοκλήρωσε και επιμελήθηκε τη συγκεκριμένη εργασία, η οποία εκδόθηκε ως βιβλίο, με τον τίτλο «Η ομηρία δώδεκα Καρπαθίων κατά τη γερμανική κατοχή», από τις εκδόσεις «Κάμειρος» της Αθήνας, τον Ιούνιο του 2020. Για το εν λόγω βιβλίο, ο Γιάννης Ι. Χήρας, στις 3 Νοεμβρίου 2023 έλαβε ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΕΠΑΙΝΟ από τα Πανδωδεκανησιακά Βραβεία «Βασίλη Μοσκόβη» του Δήμου Αθηναίων.
iii) Ο Μιχάλης («ο Μιχάλης της Χήρας») (1904-1991), επιχειρηματίας εστιατορίων στο Williamsport της Πενσυλβάνια. Νυμφεύτηκε τη Χαρίκλεια Θεοχ. Δρακογιάννη (1906-1997) από τα Πηγάδια Καρπάθου. Υπήρξαν Μεγάλοι Ευεργέτες της Δημοτικής Κοινότητας Μεσοχωρίου Καρπάθου, όπου, με δικά τους έξοδα, φτιάχτηκε και αποπερατώθηκε το καμπαναριό της εκκλησίας «Παναγία η Βρυσιανή» (1959). Μετέπειτα, το 1969, τοποθετήθηκε το ρολόι της ίδιας εκκλησίας, εις μνήμη των αδελφών τους Ιωάννη και Εμμανουήλ. Μαζί απέκτησαν έξι παιδιά: την Άννα (Αννίκα) (1930-2014), τη Μαρία (Μαρίκα) (1932-2007), την Ευαγγελία (Βαγγελίτσα) (1935-), τον Γιώργο (1937-), τον Μηνά (1938-2020) και τον Θεοχάρη (1940-).
iv) Ο (+) Μανώλης. Απεβίωσε σε εφηβική ηλικία.
[Ο (+) Μηνάς Ι. Χήρας και η (+) Άννα (Κυραννιά) Μιχ. Σκούλλου πήραν διαζύγιο].
Ο Μηνάς Ι. Χήρας, σε δεύτερο γάμο, νυμφεύτηκε τη Σοφία (Σοφίλλα) Νικολ. Νικολαΐδη (1879-1944) από τις Μενετές [θεία του «παιδιού της Παναγίας» (+) Νίκου Εμμ. Νικολαΐδη], με την οποία απέκτησε δύο παιδιά: την (+) Ειρήνη (Ερνιά) και τον (+) Νικόλαο (Νικολή).
i)Η Ειρήνη (Ερνιά) («η Ερνιά του Σακέλλη») (1913-2011). Παντρεύτηκε τον Σοφοκλή Ι. Ρουσσάκη (1922-1993) από τις Μενετές, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά: τη Σοφία (1949-) και την Καλλιόπη (Πόπη) (1953-).
ii) Ο Νικόλαος (Νικολής) («ο Νικολής της Χήρας») (1916-1997), επιχειρηματίας εστιατορίων στις ΗΠΑ. Υπηρέτησε στις αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Νυμφεύτηκε την Καρπαθοαμερικανίδα Μαρία (Μαίρη) Κ. Χατζηαργύρη (1924-2009), με πατέρα Ροδίτη (Κοσκινού) και μητέρα από την οικογένεια Βόζου του Όθους Καρπάθου. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά: τη Φανή (1951-), τον Μηνά (1952-) (συνταξιούχο σήμερα επιχειρηματία εστιατορίων) και τη Σοφία (1954-).
Τα παιδιά του Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966), κατά τα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια στο Απέρι, έφεραν το επώνυμο «Ιωαννίδης» – «Ιωαννίδου». Δεν είναι με βεβαιότητα γνωστό από πού και από ποιον προέκυψε το «Ιωαννίδης». Είναι γνωστό πως ο Γιάννης Μ. Χήρας, στους φορολογικούς καταλόγους του Απερίου των ετών (1932-1939), αναφέρεται ως «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης». Επίσης, ο ετεροθαλής του αδερφός Νικόλαος (Νικολής) Μ. Χήρας (1916-1997), όταν προπολεμικά ετοίμαζε τα χαρτιά του προκειμένου να μεταναστεύσει στην Αμερική, είχε πρόβλημα, καθώς είχε δύο επώνυμα: το «Ιωαννίδης» και το «Χήρας». Τέλος, ο Ιωάννης (Γιαννάκης) (1935-2001), γιος του Γιάννη Μ. Χήρα, υπέγραφε Ιωάννης Ι. Ιωαννίδης-Χήρας ή Ιωάννης Ι. Χήρας (Ιωαννίδης) μετά τον επαναπατρισμό του από την Αμερική, το 1978.
β) Η (+) Φωτεινή (Φωτουλιά). Παντρεύτηκε τον (+) Κωνσταντίνο (Κωνσταντή) Μπάρκα από τα Πηγάδια, με τον οποίο απέκτησε τρία παιδιά: τον (+) Γιώργο, τη (+) Μαρία (Μαριγώ) και τη (+) Ζωή (Κοκώνα).
i) Ο (+) Γιώργος.
ii) Η Μαρία (Μαριγώ) (1889-1960). Το 1908 παντρεύτηκε τον Γιώργη Μιχ. Χαλκιά («Μπάρκα») (1883-1945) από τη Βωλάδα Καρπάθου. Ο Γιώργης Μιχ. Χαλκιάς απεβίωσε στις 28 Νοεμβρίου 1945, στην προσπάθειά του – μαζί με τον ήρωα της Καρπάθου (+) Χριστόφορο Λυτό από τη Βωλάδα – να αποσυνδέσει νάρκη στη θέση «Αγία Κάρα» της περιοχής «Βρόντη». Σκοτώθηκαν ακαριαία και οι δύο.
iii)Η Ζωή (Κοκώνα) (1896- ; ). Παντρεύτηκε τον Νικήτα Ι. Ζαβόλα (1897-1974) από τα Πηγάδια, με τον οποίο απέκτησε τέσσερα παιδιά: τη Φωτεινή (1917-1999), τον Γιάννη (1918- ; ), τον Κωνσταντίνο (Κωστή) (1924- ; ) και τον Γιώργο (1929-1999).
6)Η (+) Φραγκίσκη (Φραγκουλιά).
ΠΗΓΕΣ Α. Αρχεία 1. Ληξιαρχείο Δήμου Καρπάθου. 2. Αρχείο συγγραφέα.
Β. Στοιχεία 1. Σημειώσεις του αείμνηστου Ιωάννη Ι. Χήρα (Ιωαννίδη).
Γ. Μαρτυρίες Μιχάλης Εμμ. Αλαχούζος (1927-2015), Καλλιόπη (Πόπη) Σοφ. Ρουσσάκη-Βιτωρούλη (1953-), Εμμανουήλ Γ. Διακίδης (1916-2014), Νικήτας Γ. Ζαβόλας (1961-), Δρ. Μαρτίνος Γ. Κανελλάκης (1955-), Ανδρέας Ηλ. Μακρής (1940-2022), Μάρθα Γ. Νικητιάδη (1919- ; ), Βάσω Δ. Χρυσού-Ορφανού (1940-), Φανή Νικολ. Χήρας-Πογκόη (1951-), Ειρήνη (Ερνιά) Μ. Χήρα-Ρουσσάκη (1913-2011), Βενετία Ι. Νικητιάδη-Ρώμα και Άννα (Αννικούλα) Ι. Χήρας-Χιωτάκη (1938-).
Δ. Λευκώματα 1. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York City November 18th, 1933, «Ο μικρός Μηνάς».
2. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, Νέα Υόρκη November 28th, 1936, «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης (Χήρας)».
3. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York 20 Νοεμβρίου 1937, «Ιωάννης Μ. Ιωαννίδης (Χήρας)».
4. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, Νέα Υόρκη October 24th, 1942, «Ο αείμνηστος Βάσος Δ. Χρυσός: πολύκλαυστος υιός του Δημητρίου και της Ευαγγελίας Χρυσού», σ. 7.
5. Λεύκωμα ΚΕΠΑ, 1942, «Ιωάννης Μ. Χήρας», σ. 200.
6. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York 23 Οκτωβρίου 1943, (α) «Νικόλαος και Άννα Καφετζοπούλου με το χαριτωμένο κοριτσάκι τους Σοφία», σ. 85, (β) «Εμμανουήλ Δ. Χρυσός», σ. 88.
7. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York October 22nd, 1944, (α) «Ο αείμνηστος Γεώργιος Νικητιάδης», σ. 96, (β) «Εμμαν. Δ. Χρυσός», σ. 107, (γ) «Άννα Μιχ. Σκούλλου με την εγγονή της Σεβαστή», σ. 108, (δ) «Αι νεαρές Ελληνοπούλες Άννα και Μαρία. Θυγατέρες του Κου και της Κας Μιχαήλ Χήρας», σ. 125, (ε) «Εμμαν. Μιχ. Σακέλλης – CPL. Eugene Kornaropoulos», σ. 129, (στ) «Οικογένεια Νικολ. Καφετζοπούλου», σ. 255.
8. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York October 20th, 1945, (α) «Εμμ. Δ. Χρυσός», σ. 102, (β) «Τα επί τρεις μήνες αιχμάλωτα των Γερμανών Ελληνοαμερικανόπουλα Μηνάς, Γιαννάκης και Ευαγγελία, τέκνα Ιωάννου και Στασίας Χήρας», σ. 142, (γ) «Νικόλαος Μηνά Χήρας», σ. 143, (δ) «Οικογένεια Ν. Καφετζόπουλου», σ. 154, (ε) «Χατζή Εμμανουήλ Σακέλλης», σ. 158, (στ) «CPL. Ευγένιος Ι. Κορναρόπουλος», σ. 159.
9. Λεύκωμα ΚΕΠΑ, 1945, (α) «Κος και κα Μηνά Ιωάννου Χήρας – Ο υιός τους Νικόλαος Μηνά Χήρας», σ. 120, (β) «Γ. Νικητιάδης», σ. 164.
10. Λεύκωμα ΚΕΠΑ, Βαλτιμόρη 1948, «Εις αιωνίαν μνήμην του αειμνήστου Μηνά Ιωάννου Χήρα», σ. 43.
11. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, New York November 1st, 1952, (α) «Οικογένεια Γεωργίου Ν. Χρυσίδη», σ. 21, (β) «Ιωάννης και Μηνάς Χήρας», σ. 90.
12. Λεύκωμα «Ομόνοιας» Απεριτών Αμερικής, West Paterson, New Jersey October 3rd, 1976, «Ιωάννης Μηνά Χήρας (1898-1966)», σ. 56.
13. Λεύκωμα 60 ΧΡΟΝΙΑ «ΟΜΟΝΟΙΑ», Εξωραϊστικός & Πολιτιστικός Σύλλογος Απερίου Καρπάθου «Η ΟΜΟΝΟΙΑ», Απέρι Καρπάθου 2011, (α) «Το μεγάλο χωριό και ο χωρισμός των δύο Κοινοτήτων», σ. 47-48, (β) «Εις μνήμην Ιωάννη Ι. Χήρα (Ιωαννίδη) (1935-2001)», σ. 253.
Ε. Περιοδικά 1. Η ΑΘΗΝΑ, Δελτίο Λυκείου Ελληνίδων Καρπάθου, αριθ. 2, «Ο πόνος της μάνας», Ιανουάριος-Μάρτιος 1955, σ. 28-29.
ΣΤ. Ιστοσελίδες 1. https://efimeridaomonia.wordpress.com, 18 Σεπτεμβρίου 2020 [Χήρας Γιάννης Ι., «Το “Ερωτάκι”: Βάσος Δημ. Χρυσός (1915-1937)»].
2. https://www.karpathiakanea.gr (Μακρής Ανδρέας Ηλία, «Καρπαθιακή γαστρονομία»).
3. https://efimeridaomonia.woordpress.com, 17 Ιουλίου 2022 (Μακρής Ανδρέας Ηλία, «Η Ιστορία των Καρπάθικων Τριγώνων»).
4. https://www.karpathiakanea.gr, (Μακρής Ανδρέας Ηλία, «Το περίτεχνο τέμπλο του μητροπολιτικού Ιερού Ναού Απερίου»).
5. https://www.karpathiakanea.gr, 1 Δεκεμβρίου 2022 [Χήρας Γιάννης Ι., «Βιογραφικό Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966) από το Απέρι Καρπάθου»].
6. https://efimeridaomonia.wordpress.com, 12 Δεκεμβρίου 2022 (Χήρας Γιάννης Ι., «Το γενεαλογικό δένδρο του Νικήτα Δ. Χρυσίδη»).
7. https://www.karpathiakanea.gr, 8 Ιανουαρίου 2023 [Χήρας Γιάννης Ι., «Γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας Γιάννη Μ. Χήρα (1898-1966) από το Απέρι Καρπάθου»].
8. https://www.karpathiakanea.gr, 1 Φεβρουαρίου 2024 (Χήρας Γιάννης Ι., «Γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας (+) Βασιλείου Χατζηπαπά από το Απέρι Καρπάθου»).
9. https://www.karpathiakanea.gr, 14 Οκτωβρίου 2024 (Χήρας Γιάννης Ι., «Μανώλης και Αννίκα Χρυσού από το Απέρι Καρπάθου»).
Ζ. Βιβλιογραφία 1. ΚΑΣΣΩΤΗΣ Εμμανουήλ Γ., «Η καρπαθιακή παροικία Αμερικής – Το ιστορικό της», στο λεύκωμα Karpathian Heritage της Federation of Karpathian Societies of America, Inc., New York 1978, σ. 88.
2. ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Η Κάρπαθος στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κέντρο Καρπαθιακών Ερευνών, Αθήνα 2007, σ. 303-304 και 462.
3. ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Καρπαθιακή παρουσία στην Αμερική (1872-2012), Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 2012, σ. 81, 82, 103, 116, 130, 132-133, 157, 192, 620 και 621.
4. ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Δωδεκανησιακή παρουσία στην Αμερική, τόμος Α΄, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 2014, σ. 106, 184, 202 και 292.
5. ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης Γ., Δωδεκανησιακή παρουσία στην Αμερική, τόμος Β΄, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, Αθήνα 2014, σ. 726.
6. ΚΑΣΣΩΤΗΣ Μανώλης, Αναπολώντας τα παλιά Πηγάδια με τα μάτια ενός παιδιού, Καρπαθιακή Λέσχη, Αθήνα 2018, σ 63.
7. ΜΑΚΡΗ Φωτεινή Ηλία, Μιας Καρπαθιάς ο νόστος, Ρόδος 1999, σσ. 79.
8. ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, «Τα “καρπάθικα τρίγωνα” και η ιστορία τους!», Καρπαθιακή, αριθ. φύλλου 625, Μάιος 2003, σ. 4.
9. ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, «Κάθε Καρπάθιος κι ένας… Σεφέρης!», Καρπαθιακή, αριθ. φύλλου 699, Ιούλιος-Αύγουστος 2009, σ. 2.
10. ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, Τα Πηγάδια των αναμνήσεων! Και πώς να τα ξεχάσεις…, Κάρπαθος 2010, σ. 36-38 και 51.
11. ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, Ποτιδαιέων! Εύθυμα, σοβαρά & κωμικοτραγικά, Κάρπαθος 2014, σ. 66, 148, 175-179, 180-182, 249 και 257.
12. ΜΑΚΡΗΣ Ανδρέας Ηλία, Ενθυμήματα – Πηγαδιώτικα & Ξενοχωριανά, Κάρπαθος 2018, σ. 101-103 και 108-111.
13. ΜΑΝΩΛΑΚΑΚΗΣ Εμ., Καρπαθιακά, επανέκδοσις, Αθήνα 1988, σ. 293.
14. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ-ΝΟΥΑΡΟΣ Μ.Γ., Ιστορία της νήσου Καρπάθου, τεύχος τέταρτο, Αθήνα 1949, σ. 625-626 και 631.
15. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ-ΝΟΥΑΡΟΣ Μιχαήλ Γ., Ιστορία της νήσου Καρπάθου, τόμος δεύτερος, Β΄ έκδοση, Μορφωτικός Εξωραϊστικός Σύλλογος «Εργασία-Χαρά», Όθος Καρπάθου 2002, σ. 625-626.
16. ΠΕΡΣΕΛΗΣ Εμμανουήλ Π., «Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου Ευγένιος Μαστοράκης (1908-1912)», Δωδεκανησιακόν Αρχείον, τόμος έκτος, Δωδεκανησιακή Ισ
16. ΠΕΡΣΕΛΗΣ Εμμανουήλ Π., «Μητροπολίτης Καρπάθου και Κάσου Ευγένιος Μαστοράκης (1908-1912)», Δωδεκανησιακόν Αρχείον, τόμος έκτος, Δωδεκανησιακή Ιστορική & Λαογραφική Εταιρεία, Αθήνα 1976, σ. 190-191.
17. ΧΗΡΑΣ (ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ) Ιωάννης Ι., «Ονοματολογικές μοναδικότητες – Απέρι: 1944-45», Καρπαθιακά, τόμος Ε΄, Κέντρο Καρπαθιακών Ερευνών, Ρόδος 2019, σ. 307-320 (και ανάτυπο).
18. ΧΗΡΑΣ (ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ) Ιωάννης Ι., Η ομηρία δώδεκα Καρπαθίων κατά τη γερμανική κατοχή, εκδόσεις «Κάμειρος», Αθήνα 2020.
19. ΧΙΩΤΗΣ Μιχαήλ Π., Η γυναικεία στοά «Ομόνοια» Αμερικής, τεύχος πρώτο, Αθήνα 1975, σ. 36.
20. ΧΙΩΤΗΣ Μιχαήλ Π., Οι ρίζες της γενιάς μας: πρόγονοι-απόγονοι (1742-2000), Αθήνα 2000, σ. 257-258.
21. ΧΙΩΤΗΣ Μιχαήλ Π., Οι απανταχού της γης σύλλογοι Απεριτών Καρπάθου «Ομόνοια» και το κοινωφελές έργο τους, τόμος Α΄, Αθήνα 2007, σ. 45.
22. ΧΙΩΤΗΣ Μιχαήλ Π., Η τοπική αυτοδιοίκηση κατά τις περιόδους Τουρκοκρατίας και Ιταλοκρατίας στην παλαιά πρωτεύουσα της Καρπάθου «Απέριον» (1796-1943), Αθήνα 2013, σ. 515, 524, 541, 548, 557, 568, 583, 591, 600, 832-833, 843-844, 958 και 990-992.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΓΙΑΝΝΗ ΙΩΑΝΝΗ ΧΗΡΑ
Ο Γιάννης Ιωάννη Χήρας γεννήθηκε στο Williamsport της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ το 1969, από γονείς καταγόμενους από το Απέρι της Καρπάθου. Πατέρας του ήταν ο φαρμακοποιός-συγγραφέας Ιωάννης Ι. Χήρας (Ιωαννίδης) (1935-2001). Μητέρα του ήταν η Ευαγγελία (Κική) Εμμ. Χρυσού (1949-2022). Το 1978, εγκαταστάθηκαν οικογενειακώς στο Χαλάνδρι Αττικής.
Το 1987, αποφοίτησε από το 3ο Λύκειο Χαλανδρίου. Την ίδια χρονιά, έφυγε στις ΗΠΑ για σπουδές. Τον Ιανουάριο του 1993, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κάρπαθο, όπου είχαν εν τω μεταξύ εγκατασταθεί οι γονείς του. Από τότε μέχρι σήμερα, ζει συνεχώς στο νησί. Είναι εισοδηματίας.
Με την εγκατάστασή του στο νησί, αφοσιώθηκε στο διάβασμα σοβαρών εντύπων. Μάλιστα, το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό από τη μόρφωσή του, το έχει αποκτήσει διαβάζοντας από μόνος του. Εδώ και χρόνια, ασχολείται και με ιστορικές έρευνες. Τον ενδιαφέρει η τοπική ιστορία.
Έχει επίσης στο ενεργητικό του και συγγραφικό έργο. Δημοσίευσε κατά καιρούς άρθρα ιστορικού περιεχομένου (βιογραφικά ή γενεαλογικά δένδρα) σε τοπικής εμβέλειας ΜΜΕ: στην ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ, στην ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΗ ΗΧΩ, στην ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ ΚΑΡΠΑΘΟ, στην ΟΜΟΝΟΙΑ, στα ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ ΝΕΑ, στη ΡΟΔΙΑΚΗ, στη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ και στο περιοδικό ΙΣΤΙΑ. Δημοσίευσε και βιβλιοπαρουσίαση, στη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ. Στο ΙΣΤΙΑ, εκτός από αρθρογράφος, υπήρξε και διορθωτής – μαζί με ένα ακόμη άτομο – των κειμένων του περιοδικού.
Επιμελήθηκε και ολοκλήρωσε την ημιτελή χειρόγραφη εργασία του πατέρα του υπό τον τίτλο «Ονοματολογικές μοναδικότητες – Απέρι: 1944-45». Η εργασία αυτή δημοσιεύθηκε στην περιοδική επιστημονική έκδοση ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΑ (τόμο Ε΄) του Κέντρου Καρπαθιακών Ερευνών της Ρόδου (2019). Στη συνέχεια, η συγκεκριμένη εργασία εκτυπώθηκε και κυκλοφόρησε και ως ανάτυπο. Επίσης επιμελήθηκε και ολοκλήρωσε, την επίσης ημιτελή χειρόγραφη εργασία του πατέρα του υπό τον τίτλο «Η ομηρία δώδεκα Καρπαθίων κατά τη γερμανική κατοχή». Η εργασία αυτή εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Κάμειρος» της Αθήνας τον Ιούνιο του 2020. Για το εν λόγω βιβλίο, ο Γιάννης Ι. Χήρας, στις 3 Νοεμβρίου 2023 έλαβε ΤΙΜΗΤΙΚΟ ΕΠΑΙΝΟ από τα Πανδωδεκανησιακά Βραβεία «Βασίλη Μοσκόβη» του Δήμου Αθηναίων.
Τη χρονική περίοδο (2004-2005), υπήρξε – έπειτα από απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του τότε Δήμου Καρπάθου – ένα από τα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής της εφημερίδας ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ, που εξέδιδε τότε ο Δήμος.
Τον Οκτώβριο του 2010, ο Σεβ. Μητροπολίτης Καρπάθου-Κάσου κ.κ. Αμβρόσιος τον όρισε ως το γραμματέα του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ιερού Ναού ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ πόλεως Καρπάθου. Η θητεία του ανανεώθηκε τον Νοέμβριο του 2014, τον Ιανουάριο του 2018 και τον Φεβρουάριο του 2020. Το 2016, τον όρισε ως το γραμματέα και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου του Ιερού Ναού ΑΓΙΟΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΙ πόλεως Καρπάθου, για τριετή θητεία. Τον Φεβρουάριο του 2020 την ανανέωσε, για τρία ακόμη χρόνια.
Εκτός από τα ελληνικά, μιλάει, διαβάζει και γράφει και στα αγγλικά.
E-mail: jjhiras@gmail.com
10.8.2025
Καρπαθιακά Νέα
