Ανακαλύπτοντας την Ιστορία μέσα από ένα Συρματικό Τραγούδι: Η Εργασία του Μιχαήλ Ηλία Ζερβουδάκη

Ανακαλύπτοντας την Ιστορία μέσα από ένα Συρματικό Τραγούδι: Η Εργασία του Μιχαήλ Ηλία Ζερβουδάκη

Ο δάσκαλος Μιχαήλ Ηλία Ζερβουδάκης πρόσφατα δημοσίευσε μια εξαιρετική και πρωτότυπη εργασία, που φωτίζει έναν άγνωστο αλλά συγκλονιστικό κρίκο της ιστορίας της Καρπάθου και του ευρύτερου Αιγαίου. Μέσα από ενδελεχή έρευνα, κατάφερε να συνδέσει τη λαϊκή παράδοση με ιστορικά ντοκουμέντα, αποκαλύπτοντας την προέλευση ενός συρματικού τραγουδιού που μέχρι σήμερα παρέμενε μυστήριο.

Σύμφωνα με τα ευρήματά του, στις 27 Οκτωβρίου του 1523, στο πρωτόκολλο της αλληλογραφίας του βασιλιά Ερρίκου Η΄ αναφέρεται μια σφοδρή μάχη μεταξύ Τούρκων και Φράγκων στην περιοχή της Καρπάθου και της Μονόλιθου της Ρόδου. Η σύγκρουση, με 22.000 γενίτσαρους και δύο πασάδες νεκρούς, σημάδεψε την ιστορία των δύο κάστρων: το Κοράκι της Καρπάθου και το επιβλητικό κάστρο της Μονόλιθου.

Η έρευνα του δασκάλου Ζερβουδάκη έφερε στο φως και τους στίχους του συρματικού τραγουδιού, που μέσα από παραστατική γλώσσα και εικόνες αναπαριστά την τραγικότητα και την ένταση της εποχής. Οι στίχοι, γεμάτοι συγκινησιακή φόρτιση, μεταφέρουν την αγωνία των ναυτικών και την οδύνη των οικογενειών τους, αλλά και την ιστορική μνήμη ενός τόπου που έζησε στιγμές ηρωισμού και θυσίας.

Ο ίδιος ο δάσκαλος αναφέρει:

«Πάντα αναρωτιόμουν από ποιά αφορμή δημιουργήθηκε αυτό το συρματικό τραγούδι. Η έρευνα μου το αποκάλυψε μέσα από ένα ντοκουμέντο που συνδέει την παράδοση με την ιστορία».

Η εργασία αυτή δεν αποτελεί μόνο μια ιστορική ανακάλυψη αλλά και μια τιμητική στιγμή για την Κάρπαθο, καθώς αναδεικνύει την πλούσια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά του νησιού μας.

Ο δάσκαλος Ζερβουδάκης ευχαριστεί θερμά τον Γιάννη Χαλκιά για τη συμβολή του στην παρουσίαση αυτής της έρευνας και καλεί όποιον χρησιμοποιήσει την εργασία του για βιβλιογραφικούς σκοπούς να τον αναφέρει.

Η δημοσίευση αυτή αποτελεί παράδειγμα του πώς η σχολαστική έρευνα και η αγάπη για την παράδοση μπορούν να φέρουν στο φως ιστορίες που αξίζει να γνωρίζει η κοινωνία.

Φωνές και κλάμματ’ άκουσα στης Κύπρου το Μποάζι*
θαρρώ βουβάλια σφάζουσι θαρρώ Θεριά μερώνου
θαρρώ κ’ οι Τούρκοι επέξασι πόλεμο με τους Φράγκους.
Μή(τ)ε βου(β)άλια σφάζουσι, μή(τ)ε θεριά μερώνου
μή(τ)ε κ’ οι Τούρκοι επέξασι** πόλεμο με τους Φράγκους..
Ναυτόπουλο ψυχομαχεί στου καραβιού τη(ν) πλώρη!!!
Δεν έχει μάνα να τον κλιεί, κύρη να τον λυπάται,
μήτ’ αδερφό μήτ’ αδερφή να το μοιρολο(γ)άται.
Κλιούν’ τον, οι νύχτες κ’ οι αυγές κι όλο το ναυτολόι,
-Σηκώσου ναύτη μας καλέ, ναύτη μας πενεμένε,
να κουμπασάρεις το(ν) καιρό να βγούμε σε λιμάνι.
-Εγιώ σας λέω δε(ν) μπορώ κι εσείς μου λέτε σήκου..
Βαστάτε με να σηκωθώ, κρα(τ)είτε με, μη(ν) πέσω,
και φέρτε μου τη χάρτα μου, τ’ αργύροκουμπασό μου,
να κουμπασάρω το(ν) καιρό, να βγούμε σε λιμνιώνα…
…Θωρείτε ‘κείνο το βουνο το πιο ψηλόν απ’ όλα,
Που ‘χει αντάρα στην κορφή και καταχνιά στη μέση;
Εκεί να πα’ ν’ αράξετε που ‘χει καλό λιμάνι,
δεξιά σας ρίχτε άγκυρά, ζερβά σας παλαμάρι,
στην όστρια τη φαρμακερή, ρίξετε σιγουράτα,
Να βγουν οι ναύτες για νερό κ’ οι μάγειροι για ξύλα,
και τα μικρά ναυτόπουλα να σκάψουσι το μνήμα…
Οι στίχοι είναι από τα σχόλια στο βίντεο.
Μιχαήλ Ηλία Ζερβουδάκης
28.9.2025
Καρπαθιακά Νέα