γράφει ο Ἀρχιμ.Καλλίνικος Μαυρολέων
Κάθε μέρα, ὅλο καί περισσότερο πληθαίνουν οἱ φωνές πού μιλοῦν γιά τήν ἀσφυκτική κατάσταση πού δημιουργεῖται στή ζωή τῶν παιδιῶν μας, ἀπό τίς λογῆς-λογῆς “σειρῆνες” πού τά περιβάλλουν.Παιδικά περιοδικά μέ ἄχρωμο, ἀνούσιο, ρηχό, ἀλλά καί βλαβερό περιεχόμενο. Τηλεοπτικές ἐκπομπές, βιντεοταινίες, παιχνίδια σέ ἠλεκτρονικούς ὑπολογιστές, ἐπιτραπέζια παιχνίδια, βιντεοπαιχνίδια, βιβλία, τραγούδια καί συγκροτήματα, πού ἀντί νά σκορποῦν χαρά, γαλήνη καί εἰρήνη στίς ψυχές τῶν παιδιῶν μας, τίς γεμίζουν μέ λύπη, φόβο καί ἄγχος… Πού φέρνουν τή βία, τόν τρόμο, τό θάνατο… Πού δείχνουν ἄλλο προσανατολισμό στή ζωή, μακρυά ἀπό τίς ἑδραιωμένες ἀξίες, πού ὁδηγοῦν τά παιδιά μας, μακρυά ἀπό τό φῶς τοῦ Χριστού καί τά παίρνουν στά σκοτάδια καί τό θάνατο!Μιά ἀνακούφιση ζωῆς, μιά ἐλπίδα εἰρήνης, μιά ὄαση γαλήνης κι ἕνα ἀντίδοτο, τό καλύτερο ἴσως γιά τήν περίπτωση, εἶναι τό καλό, τό διαλεγμένο βιβλίο, πού -εὐτυχῶς!- τόσο εὔκολα, ἀλλά καί τόσο πλούσια βρίσκεται σήμερα κοντά μας καί δίπλα μας! Στήν Οἰκογένεια καί τό Σχολεῖο, ἔχει ἀνατεθεῖ ὁ δύσκολος ρόλος νά ἐνεργοποιήσουν ὅλ’ αὐτά! Νά προβάλλουν τό καλό βιβλίο, νά τό φέρουν στή ζωή τῶν παιδιών μας, μά καί μέ κάθε τρόπο νά βοηθήσουν τά παιδιά νά προσεγγίσουν τό βιβλίο, νά τό ἀγαπήσουν, νά τό βάλουν μιά γιά πάντα στήν καρδιά τους! Γιά νά καλλιεργηθεῖ ἡ φιλαναγνωσία, ὑπάρχουν χίλιοι δυό τρόποι. Ἡ Οἰκογένεια, ἡ φυσική αὐτή “φωλιά” τῶν παιδιῶν μας, εἶναι ἡ πρώτη πού θά δημιουργήσει τό εὐνοικό κλίμα γιά νά γνωρίσει καί ν’ ἀγαπήσει τό παιδί τό καλό βιβλίο. Τά παιδικά βιβλία γιά τά πολύ μικρά παιδιά εἶναι γεμάτα μέ εἰκόνες. Κι εἶναι ἔτσι φτιαγμένα γιά νά μπορέσει νά δημιουργηθεῖ μιά εὐχάριστη, μιά ζεστή σχέση, ἀνάμεσα στό γονέα καί τό παιδί. Γρήγορα ἡ εἰκόνα μπαίνει στό ὀπτικό πεδίο τοῦ παιδιοῦ. Μετά ἀπομένει νά ἔρθει ὁ πατέρας ἤ ἡ μητέρα νά πάρει τό παιδί στήν ἀγκαλιά του καί μέσα στή μοναδική αὐτή θαλπωρή, νά ἑρμηνεύσει τήν εικόνα, νά διηγηθεῖ μιά ἱστορία, ν’ ἀνακαλύψουν μαζί τίς λεπτομέρειες τῶν εἰκόνων, νά τοῦ διαβάσει μεγαλόφωνα τό κείμενο… Ἤδη τό παιδί γεύθηκε τό μαγικό δῶρο τῆς ἀνάγνωσης! Παίρνοντας τό παιδί στά χέρια του εἰκονογραφημένα βιβλία δείχνει ἐκεῖ τό καθετί πού βλέπει καί τό λέει μέ τ’ ὄνομά του. Σιγά-σιγά συνδέει τήν εἰκόνα μέ τά γράμματα πού τή συνοδεύουν, ζητᾶ νά τοῦ διαβάσουν τά παράξενα αὐτά “σημαδάκια” καί ταυτόγχρονα τοῦ γεννιέται ἡ ἐπιθυμία νά μπορέσει αὐτό, μόνο του, νά διαβάσει τό ἴδιο. Καί δέν εἶναι καθόλου παράξενο, πού ἀκοῦμε τά παιδιά μας σ’αὐτή τήν ἡλικία, νά διηγοῦνται μιάν ἱστορία στόν ἑαυτό τους, βλέποντας ἁπλῶς καί μόνο τίς εἰκόνες τοῦ βιβλίου! Ὅταν μετά τό παιδί ἔρθει στό Σχολεῖο, στήν πρώτη τάξη κι ἀποκτήσει πιά τήν ἰκανότητα τῆς ἀναγνώσεως, ἐκεῖ χρειάζεται πολλή προσοχή καί μεγάλο ἐνδιαφέρον, τόσο ἀπό τούς γονεῖς, ὅσο κι ἀπό τό δάσκαλο ἤ τή δασκάλα. Ὁ δάσκαλος ἔχει τήν εὐθύνη νά φέρει τό παιδί σέ ἐπαφή μέ τό γραπτό λόγο καί θά τό βοηθήσει ν’ ἀναπτύξει τήν ἀναγνωστική ἰκανότητα. Τό παιδί, σ’ αὐτή τή φάση τῆς ζωῆς του ἔχει κάνει μιά μεγάλη ἀνακάλυψη! Τώρα μπορεῖ ν’ ἀποκρυπτογραφεῖ τά γράμματα – σύμβολα κι αὐτό τοῦ δημιουργεῖ ἐμπειρίες, πού ἔχουν καθοριστική σημασία! Αὐτός ὁ καταιγισμός ἀπό εἰκόνες, πού ἔχουν μπεῖ στή ζωή μας μέ κάθε μορφή καί τρόπο, εἶναι πιθανό ν’ ἀπωθήσει τό παιδί ἀπό τό διάβασμα. Κι αὐτό πρέπει νά τό προσέξουν καλά, γονεῖς καί δάσκαλοι! Περιττό νά ὑπενθυμίσουμε ὅτι σέ καμιά περίπτωση δέ χρειάζεται νά ἐξαναγκάζουμε τό παιδί μας νά διαβάσει κάτι. Δέ θ’ἀγαπήσουν τά παιδιά μας τό διάβασμα, ἄν τά πιέζουμε! Τό καλύτερο εἶναι νά τά φέρουμε κοντά σέ βιβλία πού τοῦ προκαλοῦν ἐνδιαφέρον, καλογραμμένα καί καλοτυπωμένα. Βιβλία χιλίων εἰδῶν, πού -δόξᾳ τῷ Θεῷ- ὑπάρχουν τόσα πολλά σήμερα! Θά τό πετύχουμε αὐτό ἄν φροντίσουμε νά ἔχουμε στό σπίτι μας τή “γωνιά τοῦ βιβλίου”. Μέσα στό δωμάτιο τῶν παιδιῶν μας, ὅπου εἶναι, αὐτό δυνατό, ἕνα ἔπιπλο ἁπλό ἤ ἔστω ἕνα ράφι, γιά νά δημιουργεῖται σιγά-σιγά ἡ προσωπική τους βιβλιοθήκη. Γιά νά μπορεῖ τό παιδί μας νά χρησιμοποιεῖ ὅποτε θέλει τά βιβλία του, ἀλλά καί κυρίως νά τά βλέπει. Γιατί κι αὐτό ἀκόμη, ἔστω κι ἄν δέν τά διαβάζει δηλαδή, ἐπιδρᾶ στή φιλαναγνωσία! Ἀπαραίτητο εἶναι νά παίρνουμε τά παιδιά μας στίς Βιβλιοθῆκες (πού θά ἔπρεπε νά ὑπάρχουν σέ κάθε γειτονιά, ἀλλά δυστυχῶς δέν ὑπάρχουν), στά βιβλιοπωλεῖα καί στίς διάφορες ἐκθέσεις βιβλίου, πού κατά καιρούς διοργανώνονται ἀπό διάφορους φορεῖς. Νά βλέπουν τά πλήθη τῶν βιβλίων, νά χορταίνει τό μάτι τους νά βλέπει βιβλία μέ πολύχρωμα ἐξώφυλλα, μέ ὡραῖες εἰκόνες, μέ καλλιτεχνική ἐμφάνιση. Νά τά πιάνουν, νά τά ἀγγίζουν ἐλεύθερα, χωρίς “μή” καί “ὄχι”, νά τά ξεφυλλίζουν, νά τά ἀγοράζουν μόνα τους, νά τά σφίγγουν στήν ἀγκαλιά τους! Τό κυριότερο ὅμως εἶναι νά τά μάθουμε νά διαλέγουν τά βιβλία πού θά διαβάσουν. Νά βάζουμε ἐμεῖς στήν ἀρχή τά κριτήρια μέ τά ὁποῖα θά ἐπιλέξουν τά βιβλία τους, γιά νά μάθουν κι ἐκεῖνα νά κάνουν μόνα τους τό ἴδιο, μετά. Ἄς μή γίνεται ἡ ἐπιλογή τους μέ μόνο κριτήριο τό πολύχρωμο ἐξώφυλλο, τό μεγάλο σχῆμα ἤ ἀκόμη καί τ’ ὄνομα τοῦ συγγραφέα… Ἄς μάθουμε τά παιδιά μας νά διαβάζουν τήν περίληψη τοῦ περιεχομένου, πού συνήθως ὑπάρχει στό ὀπισθόφυλλο, νά τό ξεφυλλίζουν, νά βρίσκουν καί νά διαβάζουν τίς κριτικές βιβλίων πού δημοσιεύονται, τίς ἐλάχιστες δυστυχῶς, στά λιγοστά περιοδικά γιά τά παιδικά βιβλία. Ὁ δάσκαλος, ὅταν εἶναι ἐνημερωμένος, μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσει γιά τήν καταλληλότητα τοῦ βιβλίου, ἀλλά καί νά καθοδηγήσει διακριτικά τά παιδιά νά ξεχωρίζουν τό καλό βιβλίο. Εἶναι πολύ σημαντικό νά διαμορφώσουμε ἕνα κλίμα εὐνοικό γιά τήν καλλιέργεια τῆς φιλαναγνωσίας μέσα στήν οἰκογένεια, μιά στάση ζωῆς! Κάνοντας δῶρα βιβλία, διαβάζοντας βιβλία κι οἱ γονεῖς σέ κάθε εὐκαιρία, στό λεωφορεῖο, στό τρένο, παντοῦ… Διαβάζοντας κι ἐμεῖς, οἱ μεγάλοι, τά βιβλία τῶν παιδιῶν μας… Ἀμείβοντας σέ κάθε εὐκαιρία τήν ἀναγνωστική διάθεσή τους… Ἄς μή λυπόμαστε τά χρήματα πού ξοδεύουμε γιά τά βιβλία! Ὅπως κάνουμε τόσες θυσίες γιά ν’ ἀποκτήσουμε κάτι πού τό ἔχουν πραγματική ἀνάγκη τά παιδιά μας, ἄς κάνουμε κι αὐτή τήν “ἐπένδυση” γιά τό καλύτερο μέλλον καί τήν προκοπή τῶν παιδιῶν μας! Ἄς ἐνθαρρύνουμε τίς προσπάθειες τῶν δασκάλων καί τῶν Συλλόγων Γονέων γιά τή διάδοση τοῦ καλοῦ βιβλίου! Κι ἄς μήν ξεχνᾶμε ποτέ, ὅτι τό παιδί μας ἐπιλέγει τή συμπεριφορά του, ἀνάλογα μέ τά πρότυπα μέ τά ὁποῖα ταυτίζεται! Εὔκολα καταλαβαίνουμε, πόσο σημαντικό εἶναι νά ἐνθαρρύνουν οἱ γονεῖς τό παιδί τους νά διαβάσει κάτι, ἀλλά καί περισσότερο σημαντικό νά διαβάζουν οἱ ἴδιοι! Ξεχωριστή θέση στή ζωή τῶν παιδιῶν μας, πρέπει νά ἔχει τό βιβλίο τῶν βιβλίων, ἡ ΑΓΙΑ ΓΡΑΦΗ. Ἄς διαλέξουν οἱ γονεῖς μιά εἰκονογραφημένη Βίβλο καί βιβλία μέ ἱστορίες τῆς Βίβλου ἀρχικά, ὅσο εἶναι μικρό τό παιδί κι ἀργότερα τήν Καινή Διαθήκη, μέ μιά ἁπλή μετάφραση κι ὅσο γίνεται τακτικά ἄς διαβάζουν μέ τά παιδιά τους τά ὑπέροχα αὐτά κείμενα, τό λόγο τοῦ Θεοῦ. Θά βοηθήσει πάρα πολύ αὐτό νά κατανοήσει τό παιδί μας τή θέση του μέσα στόν κόσμο, νά γνωρίσει τή μεγάλη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο, θά βρεῖ νόημα καί σκοπό γιά τή ζωή του! Τό βιβλίο, ὅσο κι ἄν ἀναπτυχθεῖ ἡ σύγχρονη τεχνολογία, δέ θά πάψει νά ἔχει τήν πρωτεύουσα θέση του στή ζωή τῶν παιδιῶν μας. Δέν εἶναι δυνατόν ἀπό τίποτε ν’ ἀντικατασταθεῖ! Παρόλες τίς δυσκολίες παραμένει “ἕνα ἀνοικτό παράθυρο στόν κόσμο”! Στή δική μας διάθεση, ἀλλά καί τήν εὐθύνη, ἀπομένει νά μπεῖ τό βιβλίο καί νά μείνει στή ζωή τῶν παιδιῶν μας, νά γίνει καί νά μείνει “μιά ἀγάπη παντοτεινή”! Μερικά βιβλία πού σᾶς προτείνουμε ν’ἀγοράσετε:
|